Leku-izenak
Etxandia - Lieux - EODA
Etxandia (-a) (Maison)
-
echehandia -
(1377- [1300-1400, 2000])
ORP.MAISMED , V. kap., 296. or.
Que: Zergarik gabeko etxea
Où: Urdiñarbe [Garaibia]
Origine: ORP.MAISMED -
echeandia -
(1479 [1966, 2011])
IKER.27 , 374. or. (Garaibie)
(...)
echeandia maison, 1479, Etxandy
(...)Que: Etxea
Où: Urdiñarbe
Origine: IKER.27 -
etchandy -
(1830)
IP.KAT.Z , --
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etxandy -
(1966 [2011])
IKER.27 , 374. or. (Garaibie)
(...)
echeandia maison [...] Etxandy
(...)Que: Etxea
Où: Urdiñarbe
Origine: IKER.27 -
etxandi -
(1968)
SATR.DI , Euskera XIII, 94. or.
(...)
Lengo batez emen esan bezala, -di atzizkiaz xehetasun zonbait bildu ditut, eta zuen baimenarekin irakurriko. -Di botanika atzizkia? Galdera nagusia auxe izango litzake. Au zen, izan ere, gure zuzendari jaunak eskatu zigun azterketa. // Alare, joera asko ditu atzizki onek eta banaka banaka aipatu beharra izango ditugu. [...] 2.- IZEN ONDO // Izen-ondo, adjetibo, edo dena dela. Auetan ere sartzen da bein edo beste. Ala: // Aundi, lodi, erdi, urdin. // Auek, gero, beste itz batzuk sortzen dituzte: // Etxandi, Andia; // Mugerdi, zelaierdi, // Osturdin, Arbazu’ko basoa
(...)Que: Toponimoa, deitura
Où: Euskal Herria
Origine: SATR.DI -
etchandy -
(1970)
IP.KAT.B , --
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etxehandi -
(1983)
ORP.MMPB , --
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etchandy -
(1987)
IGNF.25 , 1446 ouest
Que: Etxea
Où:
Origine: IGNF.25 -
-(h)andi -
(1987)
JIM.ESTN , 111. or.
(...)
X. Hidronimia en tierra de Pamplona [«Hidronimia en tierra de Pamplona», en Noticias del agua, núm. 6, Pamplona: Mancomunidad de Aguas de la Comarca de Pamplona, 1987, pp. 6-7] [...] Erreka ‘regata’. Las fuentes originaron riachos acequias y ríos. Actualmente solemos darles un nombre desde el nacimiento hasta la desembocadura: Arga, Arakil, Elortz, Sadar. Pero antiguamente, y salvo contadas excepciones, en la Cuenca y otras partes de Navarra cada río o regacho solía recibir los nombres de los pueblos o términos por donde pasaban. «El río mayor que viene de Pamplona» era en Ororbia e Ibero el antiguo Iruna o Runa, mientras el actual Arakil, también llamado Arga en el tramo entre Oskia e Ibero, era «el río mayor que viene del valle de Arakil». Para los de Esquíroz, el Elorz era «el río que viene de Salinas», para los de Cizur «el río que viene de Ezquíroz» y para los de Pamplona «el río de Azeilla». «Esparza erreka», «Paternain erreka», «Balun erreka», responden a esta realidad. Otras regatas fueron identificadas mediante adjetivos como zabal (‘ancha’), (h)andi (‘grande’), txiki (‘pequeña’) gaitza (‘mala’). Debieron el nombre a otras circunstancias «Azari erreka» (regata del raposo, que llaman en Izu la Charreca), Apesterreka (en Arlegui y Esparza). Un paraje de facero de Zariquiegui con Astráin donde se juntan (bata, batzen) dos regachos fue descrito como «Erreka biak batzen diren lekua».
(...)Que: Hidronimoen osagaia
Où: Euskal Herria
Origine: JIM.ESTN -
(h)andi -
(1988)
JIM.ESTN , 69. or.
(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 13.3.5. Grande ([H]andi. V. gr. Etxandi).
(...)Que: Toponimoen osagaia
Où: Euskal Herria
Origine: JIM.ESTN -
etxandi -
(1988)
JIM.ESTN , 69. or.
(...)
IV. Encuesta toponomástica [en Euskera, núm. 33, Bilbao: Euskaltzaindia, 1988, pp. 289-301] (...) 13.3.5. Grande ([H]andi. V. gr. Etxandi).
(...)Que: Toponimo ohikoa
Où: Euskal Herria
Origine: JIM.ESTN -
andia -
(1995)
DRPLV , V, 198. or.
(...)
Berdintsu gertatzen da etxe-izenetan toponymo berak hurrengo argigarriren bat daramanean -gorago etxe-izen ez direnetan ere ikusi dugu-: Goitia / Beitia, Goikoa (Goikoetxea) / Bekoa, Goieaskoa (Goieaskoetxea) / Beaskoa (Beaskoetxea), Go(i)ena (Go(i)enetxea) / Barrena (Barrenetxea), Go(i)enengoa / Barrenengoa (Barrenengoetxea), Onaindia / Araindia, Aruzkoa / Onuzkoa, Garaia / Beherea, Ga(i)nekoa eta Goitikoa / Azpikoa (Azpitikoa) (Azpikoetxea), Garaikoa (Garaikoetxea) / Beherekoa, Aurrekoa (Aurrekoetxea) /Ostekoa (Osteikoa, Ostaikoa, Ostenkoa, Ostaikoetxea) [142. oin oharra: Eta baita Osteingoechea ere, Fog. 1704, Gatikan] eta Atzekoa (Atzekoetxea), Emetikoa (Emendikoa) / Andikoa (Andikoetxea), Zaharr(a) / Berri(a) (Barria), Erdikoa, Aurtena (Aurtenetxea), Aurtenekoa, Aurtenengoa, Auzokoa (Auzokoetxea), Urrutia (Urrutikoetxea, Urritikoetxea), Bengoa (Bengoetxea / Beingoetxea) (Beingoa), Goia, Ga(i)na, Bein, Beina (Beiña) [143. oin oharra: Bada Beinacoa baserria Ipazterren, Fog. 1796, aurretik finkaturiko Beina formari artikulurik kendu gabe sorturikoa, agian pertsona bati hala deitzen zitzaiolako, gaztelaniaz '(la) casa de Beina' litzateke formazio derivatuaren itzulpen jatorrizkoa], Azpia, Bitarte, Aurre, Aldea, Aldekoa, Basterra (Basterretxea), Zearra, Etxenagusia, Urrengoa, Errota, Etxaun, Soloa, Zelaia, Buru, Arte, Ondo, Uriarte, Arteetxe, Saletxe, Abeletxe, Jauregi, Torre(a) (Torretxea), Etxabarria, Etxatxua, Ormaetxea, Nagusia (Etxenagusia), Andia (Etxeandia) / Txiki(a), Txikerra, eta baita -txu edo -txo berrekailu diminutivoa ere bestea baino tipiagoa dela adierazteko, eta horren ondorik Txikerrena, eta abar. Badira Urazurrutia eta Urazandi ere, bigarrenak kasuren baten Urazemendi ere izan dezakeela, uren nongo aldetik begiratzen den [144. oin oharra: Hori gertatzen da Deban, uraz bestaldean dagoen etxeari Urazandi deitu izan baitzaio, baina Mutrikuarrek Urazemendi. Hala erran zidan Gerardo Elortza irakasle eta ene adiskide on denak]. Batzutan dokumentazioan ikusten da Goitia bat Goikoa bihurtu dela, eta Beitia berriz Bekoa. Dokumentazioa mapetan jarririk agian zerbait argituko litzateke khronologiari dagokion arazoa. Horretarako gai asko bildu beharko litzateke aurretik
(...)Que: Oikonimo-osagaia
Où: Euskal Herria
Origine: DRPLV -
etxehandi -
(2000)
ORP.MAISMED , II. kap., 81. or.
(...)
Le nom etxehandi “grande maison” pourrait avoir été une sorte de traduction intégrale en vocabulaire courant de etxegapare, bien qu’il ne fasse pas de doute que le mot d’emprunt gapare ait fait partie aussi du lexique basque médiéval, mais il est très rare: une maison franche de Lécumberry aujourd’hui ruinée (1366 echehandia) et une autre à Garraïbie en Soule. Celle-ci avait un fivatier et semble-t-il un moulin (taxé puisque la maison n’était pas noble), et le Censier précise, fait tout à fait exceptionnel dans ce document, qu’elle devait, en plus de ses devoirs assez restreints au château de Mauléon siège de la vicomté (“une conque rase de froment, et de plus six morlans blancs pour le moulin”), “une lance au changement de seigneur”, c’est-à-dire du vicomte ou de celui qui en tenait lieu
(...)Que: Etxeak
Où: Lekunberri Garazi, Garaibia
Origine: ORP.MAISMED -
etxehandi -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 296. or.
Que: Zergarik gabeko etxea
Où: Urdiñarbe [Garaibia]
Origine: ORP.MAISMED -
echehandia -
(2000)
ORP.MAISMED , III. kap., 158. or. [Censier]
(...)
handi “grand” et xipi “petit” [...] 2) lorsque l’un des adjectifs apparaît seul, ou bien il a pu qualifier un élément spécifique de la topographie, Urrugne 1598 iratsahandy, Camou-Mixe 1412 apharandiete, ou la maison elle-même qui se distingue alors de toutes les autres comme 1412 handie à Uhart-Cize qui n’est que l’un des fivatiers des … 25 maisons nobles du lieu, et à Lécumberry 1366 etchehandia “la grande maison” l’une des quatre maisons franches à côté d’une douzaine de nobles, à Buçunaritz 1350 laco chipi ancien fivatier récemment affranchi; en Soule à Garraïbye echehandia franche comme la plupart du lieu a un fivatier et se distingue pourtant selon le Censier pour avoir, outre ses devoirs annuels de vicomté du reste réduits dans ce hameau (“une conque rase de froment et six morlans blancs pour le moulin”), une redevance particulière qui dit quelque chose sur le rang de la maison: “de plus elle doit donner une lance pour le changement de seigneur” (c’est-à-dire du vicomte, et après l’extinction de la vicomté à la fin du XIIIe siècle, du roi ou de son lieutenant); à Domezain un fivatier du podestat est nommé ayhartz mayor mais est “feu entier” par opposition à ayhartz uhalde également fivatier qui est “demi-feu”
(...)Que: Etxea
Où: Urdiñarbe [Garaibia]
Origine: ORP.MAISMED -
etchandy -
(2004)
IGNF.TDAT , 1446
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etxandia (-a) -
(2005)
IP.TOP.IKER , LLAP
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etxandia (-a) -
(2006)
IP.TOP.IKER , BBAP
Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER -
etxandia (-a) -
(2008)
IP.TOP.IKER , 3449
(...)
64424 udal-kodea IGNFren arabera. IGNF Generikoa: ECAR: Hameau, gpe d'habit°, habit° isolée, maison forest. IGNF UTM X: 33212; UTM Y: 10210
(...)Que:
Où:
Origine: IP.TOP.IKER
- etxandi - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Etchandy (officiel)
- Etchandy (français)
Mentions légales
Le présent corpus onomastique comprend des contenus d’œuvres de tiers, choisis pour leur prestige et leur compétence en la matière. Euskaltzaindia a requis les autorisations et permis correspondants et les droits de propriété intellectuelle nécessaires ont été obtenus, sauf erreur ou omission. Quiconque noterait tout contenu pouvant transgresser les droits d’un tiers est prié d’en informer immédiatement Euskaltzaindia, en écrivant à l’adresse suivante (info@euskaltzaindia.eus), afin que l’Académie puisse aussitôt prendre les mesures nécessaires.
Siège social
- B
- BISCAYE
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBAO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
- A
- ALABA
- Gaztelako atea, 54
01007 VITORIA-GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GUIPUSKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAVARRE
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 PAMPELUNE - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
L'association
- P
- PAYS BASQUE NORD
- Château Neuf
15, place Paul Bert
64 100 Bayonne - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
