Leku-izenak

(...)
[Dermio baten zatiketa. Aldea] A. Irigoyenen ustez alde, eta honen aldaera den aldai latin bulgarreko *altana-tik atera dira. Hona hemen autore honen hitzak: "de la misma manera que alde, 'lado', con variante residual aldai, y alden- en aldendu, 'separarse, marchar', procede del latin vulgar a partir de *altana, derivado de altus, -a-, -um, adquiriendo el sentido general de 'costado', cfr. Vizc. Aldean, 'a cuestas', como soinean" ["Cuestiones de toponimia vasca circumpirenaica", 202. or., ETTVC]. Gure irudiko aldea zenbaitetan 'aldaia', 'aldapa', 'aldatsa' izan daiteke (Aldea herri izenean, kasu), baina neke da onartzen hau latineko *altana-tik atera dela (ikus Ezporogiko Aldaiondoa sarreran dioguna). Posposizio gisa azaltzen deneko balioa hizkera arrunteko 'alderdi', 'albo', 'aldamen' da, baina halaz ere adiera bertsua bide duen ondoa-tik bereizi behar da, oinarri berari erantsita alderdi bana adierazten baitute bi izenok (ikus ondoa aztertzean dioguna). Aldea gehienetan zuzen-zuzenean elkartzen zaio oinarriari: Artadualdea (Eslaba), Astalorraldea (Moriones), Txirrialdea (Eslaba)... Baina behin edo beste -(e)ko leku-denborazko genitiboak lagundurik ere azaltzen da: Erbiñako aldea, Labeko aldea (Galipentzu). Azken hau, dena den, "labetto aldea"-tako ere har daiteke, -ko hori txikigarritzat joaz, baina lehena oso argia da.
(...)

(...)
Erbiña, -ko leku-genitiboa, eta aldea ditugu hemen. Nabarmentzekoa da -ko-ren presentzia, normalean aldea zuzenean lotu ohi baitzaio oinarriari. Erbiñeko hau gorago aipatu herri + biña-ren kontra mintzo da, bigarren izenak bukaerako -a ez bailuke galduko. Erbiñako ordokia-ren lekuko batzu ere aipatu interpretazio horren aurkakoak dira, eta beharbada erbin, ermin ikusi behar genuke hemen, baina 'etxarte', 'etxekarte' adiera ez da oso egokia Galipentzuko leku-izen honentzat. Izabako Erminea bide-izenarekin lot liteke (ikus Eslabako Erbiñaga sarrera), Erbiña-n barrena Santa Elena-rako bidea igarotzen denez gero.
(...)