Leku-izenak

(...)
Mitxelenak [AV, 78. or.] -do atzizkia aztertzean Bizkardo eta Legarda aipatzen ditu, eta azken hau Legarreta-ren aldaera erdaldundua delako susmoa duela dio. Gure izenaren kasuan ere paralelotasuna gertatzen da, esate baterako, Erroibarko herriaren izena den Bizkarreta (alderdiko euskaldunen artean Gerein < Gerendiain dena)-ren eta aztergai dugun Bizkarda-ren artean. Bilakaera hau izan zitekeen: *Bizkarreta > *Bizkárreda > Bizkarda. Nolanahi ere, behin azentu ondoko bokala galduz gero dardarkariaren atzeko herskari ahoskabea ozendu egin zela ere pentsa dezakegu, era honetara bokal arteko ahostuntzea azaltzeko erromantzera jotzeko beharrik ez dugularik: *Bizkárreta > *Bizkárta > Bizkárda, Lizarraga Elkanokoaren hordik 'hortik'-en bide beretik [Alabaina, Aezkoan adibidez -rreta > -rta laburketaren adibide mordoxka dugu, baina ez dugu sekulan -da-ren gisakorik aurkitzen. Cf., esaterako, Garaioako Garagárta (< Garagarreta), Itúrta (< Iturreta). Arakilen ere berdin gertatzen da: cf. Uharteko Azkonárta (< *Azkonarr(i)eta). Hauek, halaz ere, oso aldakuntza berriak dira.]. Alabaina, Bizkarda dugu lehen lekukotasunetik. Angel Elortegik [Pasaiako toponimia, 68-69. eta 86. orrialdeak.] Eslabako izenaren anaia bizkia irudi duen Bizkardo dokumentatzen du Pasaian, bai eta Araneta (hots, haran + eta) arruntaren kide diruditen Aranda (1596) eta Arandoa (bizirik oraindik). Eslaban Bizkarda-z gainera, Zeroda ere badugu, baina hondar hau ez da oso argia. Araneta-tik Arando eratortzea, hala ere, zail samarra da, eta aparteko atzizki bat dugula suposatu beharko dugu, -do-ren kasuan bederen, Mitxelenak [AV, 78. or.] eta Irigoyenek [STPVN, 37. or.] uste duten moduan. Nolanahi ere, garbi dago mintzagai dugun izena bizkarra-rekin lotu beharra dagoela, Bizkarda-k Epaizko Alto de Abaiz-en jarraipena den gaina (Alto de Bizkarda [bizkárda] egun) eta inguruko lurrak izendatzen dituelako. Bizkarda Barranco de Abaiz, Barranco de Errotaxar eta Barranco de Presaldea-ren erdian dago, Presaldea, eta Epaizaran-eko mugan. Errekez beste aldean Artamaldeta, Santa Criz, Errotaxar eta Ezpondabe ditugu. Barranco de Bizkarda Barranco de Abaiz bera da.
(...)