50535 emaitza bilaketarentzat - [651 - 700] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-11-30 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [I202]: 'Zerrendan Aheztar ikusterakoan konturatu naiz Aetza 'Nafarroako Aezkoa ibarreko herritarra' ez dagoela sartua. Oharra egiteko berandu bada ere, uste dut sartu beharko litzatekeela'.
- [I102]: 'behar den tokian ordenatua, Aezkoako bizilaguna. Nik dakidala aeztar forma ez da erabiltzen. [giputz > Gipuzko > gipuzkoar] multzoaren modura norbaitek sortua dela ematen du: [aetz > Aezko> *aeztar]. Nik neuk behintzat ez dut inon ikusi'.
- Erabakia: Erabakia (2001-11-30): 'Aetz hitza sartu gabe dago aurreko zerrendan. Dena dela, geroago herritarren izenak eta holakoak sistematikoki sartu beharko direnez, ordurako gogoan hartzeko eskatu du ohargileak'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
afaita, afaitatzen.
Ipar.
da/du ad.
Zah.
apaindu.
- [K201]: "Esanahia adierazita. Bestela, bizarra moztu-ren ordez erabiliko du norbaitek" (2000-10-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-aitzin.
Ipar.
afalaurrea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-aurre.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Bigarren mailan onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-07-04 |
begiratu dira afaldar, afaltiar, aihaltiar, aigaltiar.
afaldar (eta -p-) 12 dira, G eta EB 1 (Or Eus, Ir YKBiz 2, Zait Plat 2, Lab SuEm; MIH; -p-: A Ardi 2, Or Eus, Lab SuEm 2); afaltiar IE 1 (Ox) eta OEH argitaratuan beste 1 ("hogoita bizpahiru afaltiarrek gozatu dute...": Herr ap. DRA).
afaldar 1 (MEIG); apaldar 1 (B. Latiegi); afaltiar 2 (Elgoibar Euskara Mintegia Euskal Hizkuntza eta Literatura; Izeta in Herria 1983).
afaldar : HiztEn-LurE; HiruMila ("ik. afaltiar"); afaltiar : AB38 1, HiztEn ("ik. afaldar"); ElhHizt; HiruMila. Cf. PMuj DVC (afaldar, afaltiar, apaldar, apaltiar); ez dugu aurkitu ap. Casve EF.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: afaltiar / EskolaHE: +
Arauak jasoa du, "h. afaltiar" markatuz.
Ik. afaltiar.
-tar/-tiar.
-tar osaerakoak.
- [A105]: "eta afaltiar: Orotarikoan ere sarrera bakarrean bilduta daude. Nik uste dut baturako bakarra hautatu behar dela, (berdin 'bazkaldar/bazkaltar/bazkaltiar'). Horrelako aldaeren ugaritasuna ez zait aberastasun iruditzen baturako" (2001-03)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:05 | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
afaldu, afal, afaltzen. du (Heg.) edo da (Ipar.) ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:17 | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ondo.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ordu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-oste.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-07-04 |
HLEH: † / EuskHizt: afaltiar / HiztEn: Ik. afaldar / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-tar/-tiar.
-tar osaerakoak
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1997-03-12 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-toki.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Bigarren mailan onartzekoa |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Heg. Beh. Ik. zaletasuna, harrokeria, etab.
- [E123]: 'h. zaletasun, harrokeria, etab.; etab. utzi behar da?' (2001-03-28).
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'Beh. marka ez zaio ezarriko. Horrenbestez, honela emango da: Heg. h. zaletasun, harrokeria, grina'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 |
afari, afal-
AS gisa gehitzeko eskatuz: afari arin, afari-lege, afari-merienda ; afaritan, afaritara .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
arin.
afari sarrerari dagokion azpisarrera.
afariusia, barau-egunetako afaria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-10-19 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
AFARI-LEGE (V-gip), APARI-LEGE. Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. (Empleado en la expresión afari legea egin). "Afari legia eiñ, cumplir con la hora de cenar. Gaurkuagaittik, eiñ dogu afari legia, naiz da porruegaz" Etxba Eib. "Afai legia eiñ" Elexp Berg. * Nere apari-legea eginda etxetik irten naiz. Alz Ram 25. Illuntze-aurrean egin zuen langilleak marandioan bertan apari-legea. TAg Uzt 294. Apari legea egin zezan exeri zuten. JAIraz Bizia 76. Gau baten, alai, mai-inguruko / batu da lagun taldea, / ta ardangelako txoko batean / egin apari-legea. NEtx LBB 290. Afari legia eiñda, lotarako gertau ziranian. Etxba Ibilt 461. Gure apari-legea garaiz egiten genin. Ataño TxanKan 85. -- (Con bete) * Bete dezagun guk ere Gabon-apari-legea. NEtx Antz 131. -- (En otros contextos) * Besteak apari-lege bat jarriko ziteken. Ataño TxanKan 191. Apari-lege bat artu. Ib. 127. Apari lege bat eman ziguketen: atuna ta ura. Ataño Espetx 44. -- Bazkari ta apari legezkoak, gazte jendearen dantza-saioak eta irrintziak.NEtx LBB 19.
LB: 17 Bazen tarte jakin bat afalostean, funtzionarioak kontrolean biltzen zirena, euren afari legea egiteko (Elkar); EPG: 8 Gauez, afari legea egiteko, janari txinatarra eskatu genuen telefonoz. (Iban Zaldua); ETC: Euskaldun zintzoen modura afari legea egin behar dugula, alegia (Argia).
Elhuyar: [afari-lege] afari-legea eginda lotarako prestatu ziren: cenaron algo y se dispusieron a ir a la cama; Adorez: afari-legea egin, egiten: du ad. cenar informalmente, escasamente; afari-legea egin dugu: hemos hecho una colación (cocina ligera); Labayru: [afari-lege] Afari-legea egin dogu txokolatea eta ogia janda: Hemos hecho una cena frugal comiendo chocolate y pan.
[afari] afari lege, afari-lege iz. Afari arina. (Batez ere afari legea egin esapidean erabiltzen da, jatordu hori egiteko betebeharra-edo nolabait bete dela adierazteko). Gaurkoagatik, egin dugu afari legea. Etxera iritsi, afari legea egin eta ohean sartu zen. Afari legea egin eta orbel gorriaren gainean etzan ziren. Gaua pasatzeko aterpea eskaini zioten, baita afari legea ere.
Azpisarrera egitea proposatu da bazkari(-)legea egin formarekin egin zen bezala. Beraz, afari(-)lege azpisarreratik kentzekoa da oharra eta adibideak.
Azpisarrera gisa jasotzekoa afari, lege eta egin sarreretan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
-merienda.
afari sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-keta.
afariketan egin, ibili, jardun esapideetan erabiltzen da batez ere.
Egingo dugu afariketan, ni aita eta zu ama?
haur-jokoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EHL | 2021-10-19 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
afariketa aztertzean proposatua. jolasean azpisarreraren eredura moldatzea proposatu da, afariketan adberbioa sarrera bihurtuz (eta, beraz. afariketa sarrera ezabatuz) eta ohiko aditzak zein diren adieraziz. OEHn ageri diren bi adierak bereiztea komeni da (1 haurren jolasa; 2 helduen jokaera). afariketan egin adibide gisa mantentzekoa da.
adb.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHL | 2021-10-19 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
AFARIKETAN EGIN, AFARIKETAN IBILI, AFARIKETAN JARDUN a) "Jugar (los niños) haciendo comedia de los asuntos de los mayores. Eiñgo dogu afariketan ni aitta ta zu ama? Afariketan zebizen umiak Txantxa Zelaixan. Afariketan jardun dabe goiz guztian" Etxba Eib. "Etxekoandrezketan ibiltzea, beste errietan apariketan ibiltzea esan oi-da; baita koziñeketan ibiltzea ere. Itz auek, aurren jolasak (dendari dirala-ta abar) adierazi oi-dute" NEtx Nola 24n. b) "Se dice también así, cuando los mayores, faltos de juicio o seriedad, parece que actúan como niños. Afariketan ibilli al aiz, orretara agertzeko? Gauzia benetan artu biarrian, afariketan jardun dabe" Etxba Eib
LB: 0; EPG: 0; ETC: 0.
Elhuyar: 0; Adorez: afariketan egin, egiten: du ad. jugar imitando a niños/ñas; egingo dugu afariketan, ni aita eta zu ama?: ¿jugaremos a ser yo el padre y tú la madre?; Labayru: [afariketan] Egingo dugu afariketan?: ¿Jugamos a comiditas?
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
afariketa iz. Haurren jolasa, helduen egitekoak irudikatzen dituena. (Batez ere afariketan egin, ibili, jardun esapideetan erabiltzen da). Egingo dugu afariketan, ni aita eta zu ama?
afariketa sarreran, erabilera-ohar gisa eskain liteke.
afariketan sarrera proposatu berrian adibide gisa uztekoa.
Azpisarrera egin da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2016 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E210]: 'OEHn elkarren segidan datoz afaritako, afaritan, afaritara, eta hirurak jasotzea komeni da. Gogoratu, gainera, Orixe, Mirande, Erkiaga eta Mitxelenaren lekukotasunak' (2001-04-25).
- [E123]: 'egia da OEHn afaritako forma ematen dela azpisarreran, baina gero adibide gehienak afaritarako dira (Urruzuno, Tx. Agirre, Orixe, Otxolua, F. Bilbao, San Martin, Etxebarria, Zaitegi). Afaritako (Etxeita, Kirikiño apaitteko, Mirande, Erkiaga)'.
- Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'Ohargileak berak azkenean etsi egin du eta ez da sartuko'.
- Erabakia: EH2016: sartua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS.
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-n: -tan.
afari sarrerari dagokion azpisarrera.
anitz edan ote zuten afaritan?
- [A105]: "eta afaritara, afarite: Nik uste dut baturako busti eta bakarra hautatu behar dela, (nire ustez 'a' bokalduna) aldaeren hedadura (?) eta erregulartasunari erreparatuta. Kontuan har a/e bikoiztasun hau ez dagoela azentudun posizioan eta aurreko silaban bokal itxia dugula" (2001-03)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
-ra: -tara.
afari sarrerari dagokion azpisarrera.
goazen orain afaritara, gero lotara.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
leku-denborazko kasuekin erabiltzen da batez ere.
afariten ari dira nonbait; jarri ziren mahaian afariteko gogo handiz; deitu gaituzte afaritera.
- [K202]: "Ez ote dira hitz bera hau eta afaritan, afaritara sarreretan ageri direnak?" (2000-11-24)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
afari arina, barau-egunetako afaria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Ez dugu aurkitu.
afasiko EB 4 (Txill).
afasia : HiztEn, ElhHizt, LurE, EskolaHE, HiruMila ("Med." edo "Psiquiat." markatua), Euskalterm 8; afasiko : AB50 1; HiztEn, ElhHizt, LurE, EskolaHE, HiruMila, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu besteetan.
Beste hiztegietako ordainak: Aulestia: aphasia: ezinesanaldi, hizkabezia; BeraLzM: afasia: mingetasun, izketasun; PMuj DCV: afasia: eziñ-esan, itz-geldi, mingetasun; afásico: (rel. a la afasía) itzgeldi, (ataques afásicos) itzgeldialdiak; (que padece afasia) itz-gabe, minge, itz-geldi; Senda-Jakindi: afasia: itz biurtezin; afasia expresiva o motora: ezin-esan, ezinesan; afasia perceptiva o de recepción o de comprensión o sensorial de Wernicke o sordera verbal: irakur-entzunen biurtezin; afasia total o completa: itz-biurtezin osoa. Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea, Lur EG/CE, Lur EF/FE, Casve FE, HaizeG, T-L LFB.
Erdaretakoak: fr (Le Petit Robert): aphasie, aphasique; it (L. Ambruzzi): (med.) afasia; afasico; ca (DCC): afàsia, afàsic; en (DEIL): aphasia; aphasic; de (Slaby-Grossmann): Aphasie, Sprachlosigkeit, Sprachlähmung / fig. Unentschlossenheit; aphasisch, sprachlos.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1997-04-08 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-iko izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-tate/-tasun.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:15 | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ibo izond. erref.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-07-20 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-08 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
HezkAdmin: afectividad
-tasun/-tate banaketa arazo sistematiko-orokorra izan liteke; ez dugu argi eratorri honen premia edo lekua.
- [E410T]: "-tasun/-tate banaketa batetik, eta eratorriaren premia edo lekua bestetik. Zerrendan afektibitate egonik, bi aukera daude: edo -tasun = -tate (eta hor UZEIk ez dauka zeresanik; Hezkuntza Sailak hautatu du afektibotasun, UZEIn afektibitate aukeratu genuen), edo bestela hitza kendu" (J. agirre, 2000-11-07)
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'biak uztea onartzen da, afektibitate eta afektibotasun'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu afektibo(tasun), afektibitate formarik aurkitu. Ik. OEH argitaratuan afekto (OA, Urqz, Cb 8, LE Prog, Añ LoraS 3, Gco I, AA 5, CatLlo, Sor Gabon); afekzione (Lç 6, SP Imit 3, Gç, Ch 3, CatLav, Lg, He Gudu 3, CatLan 2, Mercy, Brtc 2, Dh 3, JesBih, UskLiB, MarIl 2, Jaur, Arb Igand); corpusean ageri dira, gainera: afekto : IE 1 (Dv LEd); afektu : B 1 (Gamiz); afekzio : G 1 (Cb Eg III); afektione : Zu 2 (UskLiB); afekziona : IE 1 (Lç Ins); afekzionetsu : IE 1 (SP Phil); afetzione : Zu 1 (Ip Hil).
EB dira guztiak: afekto 2 (L. Haranburu-Altuna, J. Rafels); afektu 5 (M. Azurmendi, I. Mendiguren; UZEI, eta "afektu-egoera"); afektibo 22 (P. Esnal, J. Sierra, X. Mendiguren Bereziartu, Euskal kulturaren urtekaria 1985, Euskararen programakuntza, J.M. Mendizabal, F. Arbizu, P. Aristi, M.E. Matxinandiarena, M.A. Arilla; eta "afektibo-sozial": SEIE Taldea, Hasierako zikloa; "sozial-afektibo": Euskararen programakuntza; "sozio-afektibo": P. Esnal, A. Biteri); afektibitate 5 (Jakin 1981, Euskal kulturaren urtekaria 1985, SEIE Taldea, B. Urkizu); afekzio 3 (GAO 1990: "Proiektuan aurrikusten ez diren lur edo zerbitzuen afekzioa suposatzen duen aldaketarik ez da baimenduko"; Egin 1986: "Arnasa hartzeko bideen afekzioa, eta erreakziorako ahalmenaren murrizketa orokorra bezalako gaitzak sor daitezke biztanleen baitan"; Hezkuntza berezirako egitamua: "Hezkuntza Bereziko Zentru Espezifikoak beren afekzioen grabedadea eta ardura desberdinaren beharragatik, aurrez aipaturiko geletan hartu ezinak gertatzen diren pertsonak bakarrik onartuko dituzte").
afekto : AB50 1; afektu : DFrec 1; AB50 1; HiztEn; Euskalterm 8 (eta "afektu(zko)" 18); afektibo : DFrec 2; AB38 1; HiztEn; Euskalterm 9; AB50 1; afektibitate : DFrec 2; AB50 4; HiztEn-LurE; Euskalterm 1; afektazio : Euskalterm 3; afekzio : HiztEn; Euskalterm 3.
'afectivo, -ividad' itzulitako bihozkoitasun, hunkikortasun eta sentimenezko (AB50); eta 'afección' itzuliak: eragindako: AB50 1; eragipen: AB50 2; eritasun: Euskalterm 6; gaitz: Euskalterm 4; sentipen: AB38 1; AB50 1; Hiztegiotan ez dira afektib-, afektu, afekzio formak aurkitu: DRA, PMuj DVC, Casve FE.
Beste hiztegietako ordainak: a) afección: ElhHizt: erasan, gaixotasun, eritasun, gaitz. // HiruMila: (1. devoción, inclinación) eraspen, lege, onginahi; (2. emoción, sentimiento) afetzione, nahikari, atxikidura, hunkimendu, sentipen; (3. Med.) afekzio. // Lur EF/FE: (1.) maitasun, amore, atxikimendu, eraspen, oniritzi; (2.) txera; (3.) min. // Casve FE: bihotz, maitarzün, etxekidüra; (maladie) eritarzün, gaitz; (fig.) bihotz ximiko. // Haize Garbia: (destination) destingu, zorte, amodio, maitasun; (médi.) eritasun, gaitz. // T-L LFB: maladie, eritasun, gaitz, min; (sentiment) sentimendu, atchikimendu, amodio, maitasun. // PMuj DCV: (1. alteración) aldarte, gorabera, aldaketa; (2. afición, inclinación) ongi-nai, on-iritxi, zaletasun, lege; (3. enfermedad) erizar, min zar, gaitz zar. // Azkue Aurkibidea: estekamendu, nahikari; b) afectivo: ElhHizt: (1.) xeratsu, amultsu; (2. Psicol.) afektibo, afektibitate. // HiruMila: afektibo, hunkibera, hunkior. // Casve FE: bihotzeko; (sensible) beratx, bihozmarddo, minbera, bihozbera. // Haize Garbia: bihotzeko; (sensible) sendikor, beratz. // T-L LFB: amultsu, maitatsu. // PMuj DCV: (1. relativo al afecto) biotzeko; (2. relativo a la sensibilidad) sentikor, minbera, minberati, minberatsu, samurbera; (3. impresionable) sentikor, minberakor, kilipera, erasogarri, iarrosgarri; c) afecto: ElhHizt: (1.) maitasun, estimu, adiskidetasun; (2. Psicol.) afektu; (3.) jarraitzaile, aldeko. // HiruMila: (1. inclinación, cariño) nahitasun, afektu, lera, joran, onirizte, lehi, lege, bihozkada; (2. acogida) abegitasun; (3. sujeto a cargas) lotu; (4. sentimiento) hunkimendu; (5. inclinado) eman, isuri, lotu, zale, -koi. // Lur EG/CE: (1.) txera; (2.) zaletasun, zale. // PMuj DCV: leia, griña, txera, laztan, eraspen, zaletasun, joera. // Azkue Aurkibidea: eraaspen, onerizte, oniriste; jarkitu; d) afectividad: ElhHizt: afektibitate. // HiruMila: afektibitate, hunkiberatasun, afektibotasun. // Casve FE: (faculté) beratarzün; bihozmarddotze, minberatze.
Erdarazko formak: a) 'afección' gaztelaniazkoaren ordainak: fr (DLLF): affection / Med. affection, maladie; it (L. Ambruzzi): affezione, affetto, simpatía, benevolenza, inclinazione; (filial) alterazione; (Med.) affezione, malattia; ca (DCC): afecció; en (DEIL): affection (cariño); (Med.) affection, complaint, disease; de (Slaby-Grossmann): schädliche Einwirkung / (zu) Neigung / Gemütserregung, Affekt / (Med.) herz- und Kreislaufkrankhiet, lungenleiden; b) 'afectivo, -ividad' gaztelaniazkoen ordainak: fr (DLLF): affectif, ive; affectivité; it (L. Ambruzzi): affettivo, sensitivo; affettività, sensibilità; ca (DCC): afectiu -iva; afectivitat; en (DEIL): affective (referente a las emociones); sensitive (sensible); affectionate (cariñoso); affectivity; sensitivity, sensitiveness (sensibilidad); de (Slaby-Grossmann): gemüts- / empfindsam / empfindsames Gemüt / Gemütskräfte; gemütsbewegung / liebessucht / liebebedürftigkeit / (Med.) gesteigerte Gemütserregbarkeit; c) 'afecto, -a' gaztelaniazkoen ordainak: fr (DLLF): affectionné, e; attaché, e; cher, chère / atteint, e (aquejado) / affecté, e; attaché, e (destinado); it (L. Ambruzzi): soggetto a gravami, gravato; (Med.) ammalato, affezione; affetto, amore; cordialità; espressione, vivezza; (Mess.) destinato; ca (DCC): afecte -a; en (DEIL): dear; afecto a, fond of, attached to, subject to, liable to; (Med.) suffering from, afflicted with; de (Slaby-Grossmann): geneigt, zugetan, ergeben, gewogen / bestimmt / angewiesen auf / mit Vorbehalt erteilt / abgabenpflichtig, steuerpflichtig / sehr ergeben / zugeteilt / gemütsbewegung / stimmung / zuneigung / gewogenheit, wohlwollen / affekt / krankheitsanfall / anhänger.
HLEH: - / EuskHizt: afekto / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-ektu.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:37 | 1997-04-08 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh59 | 2020-11-24 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
afekzio (Urt I 423), afekzione (Urt I 423, afexione ib. 377, Urt Gram 40), afetzione ( VocBN , Gèze), afekzino (Urt Gram 40). Afecto, sentimiento; deseo, pasión. "Affection" VocBN y Gèze. Tr. Documentado en textos septentrionales desde Leiçarraga (no aparece en Axular ni en Etcheberri de Ziburu). En el s. XIX su uso decae y no hay testimonios del s. XX. Halakotz bada abandonatu ukhan ditu Iainkoak itsusgoatako afekzionetara. Lç Rom 1, 26 (Dv lehia laidotsuenetara, TB lizunkerietarat). Zeren haragiaren afekzionea etsaigoa baita Iainkoaren kontra. Lç Rom 8, 7. Eta asko da nehori gaitzerizterik edo afekzione gaixtorik ez ekartea? Lç Ins D 6v. Presentatzen derauzkitzut ene bihotzeko afekzioneak. SP Imit IV 17, 2 (Mst desira). Libra nazala afekzione gaixto eta amudio desordenatu guzietarik. SP Imit III 4, 1 (Mst desirkünte, Ch amudio lohi, eta gutizia desordenatu). Eta jakiteko zer afekzione eta zer berthute pratikatu behar den oren hetan. Gç 84. Batzuek debozione gehiago dute saindu batentzat bertze batentzat baiño; ordean afekzione hori maizago da humanoa. Ch III 58, 3. Bekhatu benialaren afekzionerik edo amodiorik gabe. CatLav 244. (V 124) Ez diozogula gure bihotzari permeti hura desiratzea, hari afekzionez lotzea. He Gudu 68. Yaidura edo afekzione gaixtoak. Lg I 198. Gloria haboro eman düzüna Jinkuari zure afekzionerik xipienaz, eziez eman beitere kreatürek orok bere akzione handienetzaz. Mercy 22. Bekhatu benialaren ganako afekzionerik gabe. Brtc 237. Bihotzeko sentimendu eta afekzione hautan datza meditazioneko gorphutzaren bigarren phartea. Dh 102. Ikhusten ditu ene pentsamendu eta afekzionetan diren sekreturik minenak. MarIl 61. Birjina Jinkoaren Ama thonagabiari jüntatü zütian afetzioniaz [othoitzen zütügü] . Ip Hil 262. Non inposible bezala baita izan dadin pozoatua afekzione gaxtoen pozoinaz. Arb Igand 113s. Birjina Jainkoaren Ama notha gabeari juntatu zaituen afetzioneaz eta Jesu-Kristo besarkatu duzun aita ordeko amodioaz [...]. San Josephi othoitza [título de una hojita publicada en Bayona] (ap. DRA). v. tbn. Afekzione: Etchart 3.1v. Tt Arima 53. CatLan 114. JesBih 400. UskLiB 63. Jaur 372. (Con -zko, adnom.). Gauza guzién gainetik zuen artean karitate afekzionezkoa duzuelarik. Lç 1 Petr 4, 8.
afekzio 58: Berria 2, Deia 3, Deustuko Unibertsitatea, Euskal Herriko Agintaritza, EiTB, Consumer 42 (guztiak dira Medikuntzari lotuak), Karmel, Laneki 4, UEU 3.
afekzio 150 (144 Xarritonenak dira, Spinozaren Etikaren itzulpena): Piarres Xarriton 144, Josu Zabaleta 3 (afekzio-irudi), Ibon Uribarri 2, Xabier Kintana.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Asko erabili da eta jasotzekoa izan liteke Medikuntzarako.
Saih. da erabilera arruntean; Tekn. gisa (cf. Med.) izan dezakeen erabilera ez da orain eta hemen erabakitzekoa.
Med.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh36 | 2023-06-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB 36 (Elhuyar 19, Elkar 9, UEU 8); ETC 11.
Elhuyar: afelio iz. (Astron.) afelio / Adorez: afelio iz. (Astron.) afelio / Labayru: afelio 1 iz. Astron. afelio. Belarrondoko bat emoten badeutsut, Lurraren afelioraino joango zara!: ¡Si te suelto una, vas a ir hasta el afelio de la Tierra! / NolaErran: 0 // Euskalterm: afelio (Astrom. Termino onartua da). /// ZTHB-Astron: afelio.
Erabilia da eta sarrera gisa jasotzea proposatu da, dagokion markarekin.
Astron.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau44 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-10-20 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +
izond.
Biol.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): aferente izond. Biol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:005 | 2002-09-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-s.
iz.
Hizkl.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): aferesi iz. Hizkl.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2009-06-02 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Laburtzapenak: Afganistan.
afghani: HiztEn; afgani: LurE.
afgani: Estilo Liburua.
Wikipedia: (en) afghani.
Monetak: iz. (Afganistango dirua).
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): afgani iz. (Afganistango dirua).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-07-04 |
afganiar 1, A. Lertxundi (Printzesa? - Printzesa... afganiarra); afganistandar 1, J.A. Sagastizabal (Pilotoa Harum-El-Azah afganistandarra zen, hegazkinak azaz gainezka); afgano 5, X. Gereño (Gurasoen jaioterria afganoa izanik, bera Iran-en jaioa zen, hirurogei eta hamar urte aurrerago, Etxe aurrean eserita zegoela ikusi zuen afganoa hurbiltzen, Afganoak aldeko erabakia hartzera animatu nahi izan zuen, gerrilari afgano 2).
EArauak 38: Afganistan, Afganistango Estatu Islamiarra; afganistandar, afganiar; Kabul; kabuldar.
-tar.
-tar osaerakoak
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
EArauak 38: Afganistan, Afganistango Estatu Islamiarra; afganistandar, afganiar; Kabul; kabuldar.
-tar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu afiliatu, afiliazio formarik aurkitu; beste adieratakoak dira alderdikide eta jelkide.
afiliatu 6 aldiz jaso da: G 2 (R. Zapirain), IE 1 (Herria 1984) eta EB 4 (Zabal 1976; Gipuzkoako Ekonomia; ELA/STV 1992; eta GAO: "afiliatu portzentaia"); afiliazio (eta a. zenbaki, a. portzentaia) EB 10 (GAO, Emakunde 1993 9).
afiliatu : DFrec 16, AB38 1, AB50 3, HiztEn, Euskalterm 14; afiliatze : Euskalterm 1; afiliazio : AB50 1, Euskalterm 9.
'afilia-' itzulitako besteak: alderdikide : AB50 5; bazkide(tu) : AB50 3; itsaspen : Euskalterm 1; jelkide : AB50 2; kide : AB50 1, Euskalterm 1; kide egin : Euskalterm 3; kidetu : Euskalterm 2; kidetzapen : Euskalterm 3.
Beste hiztegietako ordainak: a) afiliación: ElhHizt: afiliazio, afiliatze, kide-egite. // HiruMila: afiliazio, kidetza. // Casve FE: kidetze. // Haize Garbia: izen-emaite; b) afiliado: ElhHizt: afiliatu, kide. // HiruMila: afiliatu, kide, alderdikide. // Lur EG/CE: kide; alderdikide. // Casve FE: kide, lagün; c) afiliar: ElhHizt: kide egin, afiliatu, kidetu. // HiruMila: afiliatu, kidetu. // Lur EF/FE: kide egin. // Casve FE: kidetü, lagüntzat hartü; (s') izena eman, saldoan sartü. // Haize Garbia: batasunean hartu; (s') batasunean sartu, izena eman. // T-L LFB: batasunean hartu; (s') batasunean sartu. // Ez ditugu aurkitu besteotan: PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.
es afiliación / afiliado, da / afiliar formen ordainak: fr (DLLF): affiliation / affilié, e; adhérent, e (miembro) / affilier; s'affilier, adhérer; it (L. Ambruzzi): affiliazione, ascrizione, associazione / affiliato, associato, ascritto, aggregato / affiliare, affigliare, associare, aggregare, ascrívere, inscrívere; Pres. afilio, afilío; ca (DCC): afiliació / afiliat -ada / afiliar; en (DEIA): affiliation / affiliated; member; subsidiary / affiliate / to become affiliated to, to join, to become a member of, to join a party; de (Slaby-Grossmann): annahme an Kindes Statt, adoption; aufnahme in eine Körpeschaft od partei; beitritt; mitgliedschaf, zugehörigkeit / angegliedert, angeschlossen, zugehörig; (trabajador al sindicato) gewerkschaftlich, organisierter arbeitnehmer; mitglied / in eine körperschaft aufnehmen. Cf. Termium: en affiliation / fr affiliation; en affiliate / fr affiliée; en affiliated / fr associé.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
lau kide zerrendan ematearen alde dira, eta batek zalantzak ditu.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E208]: 'aditza ere bada, beraz erregimena ezarri behar'.
- [E123]: 'beraz, 1 iz.; 2 da ad.? Zuek esan'.
- Erabakia: Erabakia (2001-05-25): 'da eta du gisa ematea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu afiliatu, afiliazio formarik aurkitu; beste adieratakoak dira alderdikide eta jelkide.
afiliatu 6 aldiz jaso da: G 2 (R. Zapirain), IE 1 (Herria 1984) eta EB 4 (Zabal 1976; Gipuzkoako Ekonomia; ELA/STV 1992; eta GAO: "afiliatu portzentaia"); afiliazio (eta a. zenbaki, a. portzentaia) EB 10 (GAO, Emakunde 1993 9).
afiliatu : DFrec 16, AB38 1, AB50 3, HiztEn, Euskalterm 14; afiliatze : Euskalterm 1; afiliazio : AB50 1, Euskalterm 9.
'afilia-' itzulitako besteak: alderdikide : AB50 5; bazkide(tu) : AB50 3; itsaspen : Euskalterm 1; jelkide : AB50 2; kide : AB50 1, Euskalterm 1; kide egin : Euskalterm 3; kidetu : Euskalterm 2; kidetzapen : Euskalterm 3.
Beste hiztegietako ordainak: a) afiliación: ElhHizt: afiliazio, afiliatze, kide-egite. // HiruMila: afiliazio, kidetza. // Casve FE: kidetze. // Haize Garbia: izen-emaite; b) afiliado: ElhHizt: afiliatu, kide. // HiruMila: afiliatu, kide, alderdikide. // Lur EG/CE: kide; alderdikide. // Casve FE: kide, lagün; c) afiliar: ElhHizt: kide egin, afiliatu, kidetu. // HiruMila: afiliatu, kidetu. // Lur EF/FE: kide egin. // Casve FE: kidetü, lagüntzat hartü; (s') izena eman, saldoan sartü. // Haize Garbia: batasunean hartu; (s') batasunean sartu, izena eman. // T-L LFB: batasunean hartu; (s') batasunean sartu. // Ez ditugu aurkitu besteotan: PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.
es afiliación / afiliado, da / afiliar formen ordainak: fr (DLLF): affiliation / affilié, e; adhérent, e (miembro) / affilier; s'affilier, adhérer; it (L. Ambruzzi): affiliazione, ascrizione, associazione / affiliato, associato, ascritto, aggregato / affiliare, affigliare, associare, aggregare, ascrívere, inscrívere; Pres. afilio, afilío; ca (DCC): afiliació / afiliat -ada / afiliar; en (DEIA): affiliation / affiliated; member; subsidiary / affiliate / to become affiliated to, to join, to become a member of, to join a party; de (Slaby-Grossmann): annahme an Kindes Statt, adoption; aufnahme in eine Körpeschaft od partei; beitritt; mitgliedschaf, zugehörigkeit / angegliedert, angeschlossen, zugehörig; (trabajador al sindicato) gewerkschaftlich, organisierter arbeitnehmer; mitglied / in eine körperschaft aufnehmen. Cf. Termium: en affiliation / fr affiliation; en affiliate / fr affiliée; en affiliated / fr associé.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
lau kide zerrendan ematearen alde dira, eta batek zalantzak ditu.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E208]: 'aditza ere bada, beraz erregimena ezarri behar'.
- [E123]: 'beraz, 1 iz.; 2 da ad.? Zuek esan'.
- Erabakia: Erabakia (2001-05-25): 'da eta du gisa ematea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HezkAdmin: afiliación
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2014-12-19 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-04-08 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
desafinatu behin jaso da (Sor Gabon: "Ixooo mutillak!! Inaxiyok desafinatzen dik").
afinazio 2 aldiz, EB (L. Fernandez Imaz: "afinazioaz kezkatutako pertsonaiak izan dira eta beren ekarpenen bitartez zortzidun musikalaren banaketaren aniztasun historikoa aberastu egin dute", "Izan ere praktikan afinazio guztiak gutxi gorabeherazkoak dira").
afinatu : DFrec 1, AB38 1 ('afinar' itzulia, eta 'mus. afinar' itzulitako fintze 1), AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 3; desafinatu : AB50 2, HiztEn, Euskalterm.
Musika Hiztegia: afinatu; desafinatu.
Beste hiztegiak: afinatu : EuskHizt (ik. gozatu), HiruMila, ElhHizt, EskolaHE (ik. gozatu); desafinatu : Lur EG/CE eta EF/FE. Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
a) Erdal afinar / accorder; jouer edo chanter juste formen ordainak: HiruMila: (mus.) afinatu, gozatu // ElhHizt: (mus.) afinatu // PMuj DCV: (mus.) batera abestu, batera jo; (af. instr. mús.) gozatu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; b) Erdal desafinar / désaccorder; chanter faux, jouer faux formen ordainak: desafinatu : HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; ereskaiztu : PMuj DCV; gozagaizki jo (abestu) : PMuj DCV; gozakaiztu : HiruMila, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea (an?). Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF.
a) es afinar: fr (DLLF): accorder; jouer edo chanter juste; it (S. Carbonell): accordare, intonare; ca (DCC): afinar; en (Collins): (aut., mús.) to tune; to sing in tune, play in tune; de (Langenscheidts): Instrumente stimmen; tonrein singen (edo spielen); b) es desafinar: fr (DLLF): désaccorder; chanter faux, jouer faux; it (S. Carbonell): discordare, dissonare (stonare); ca (DCC): desafinar; en (Collins): (mús) to be (edo play, sing) out of tune; to go out of tune; de (Langenscheidts): unrein klingen; falsch singen (edo spielen).
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: Ik. gozatu
desafinatu antonimoarekin batera ikustekoa da; eta a) mailegu onartzekoen minimoa ez dute betetzen (gaztelaniaz bakarrik erabiltzen dira afinar / desafinar formak; beste hizkuntzek, zeinek bere bidetik aurkitu dituzte irtenbideak, eta euskaraz ere beste horrenbeste egin beharko litzateke, gaian adituekin mintzatuz); b) baina ordain egokirik ez dugu ezagutzen: b1) instrumentuez, gozatu proposatuak balio izan dezake afinatu-ren ordaintzat; baina desafinatu-ren ordaina nekez aterako da bide horretatik; b2) giza ahotsaz mintzatzeko, egokiagoa izan liteke akordatu (cf. fr, it) bezalako baten bidea (aipatu dira: adostu / desadostu; edo "libre" samar dagoen aurrindu; eta tonuan / tonutik kanpo jarri); c) Heg. marka dutela onartzekoak izan litezke afinatu eta desafinatu, hobestekoen berri emanez, hauek erabakitzean.
- [A105]: "instrumentu bat doitu(doitu = 'neurri egokira eraman'). Uste dut, hala ere, tonua hartu, eman, galdu... tonuan jarri... segidak ere beharrezko direla" (2001-03)
- [E306]: "eta desafinatu: a) 'Heg.' markarekin 'afinatu' eta 'desafinatu' onartzearen alde gaude, baina horrek berekin dakar Iparraldean erabiltzen direnak ere onartzea ('akordatu' /'desakordatu'??) // b) estandarrerako forma hobetsiak 'gozatu' eta 'gozakaiztu' izan litezke; txosteneko b1) atalean 'gozatu'-ren bidetik joz gero 'desafinatu'-ren ordaina bide horretatik nekez aterako dela esaten da, baina, Euskal Hiztegian behintzat, 'gozakaiztu'-ren bigarren adiera hauxe da: "2. (1846). G. er. Ahotsa edo musikatresna bat doinu egokitik atera. Ahots bat makur badoa, aski da gozakaizteko soinu guztia". Musikaren alorrean 'gozatu' eta 'gozakaiztu' ez dira ia erabiltzen, baina... erabiltzen direnek baldintza minimoa betetzen ez dutelako estandarrerako proposatzen diren zenbat hitzi gertatzen zaio gaur egun hori bera? (beraz, badaezpada ere, hobe 'afinatu' eta enparauak bigarren mailan behintzat onartzea)" (2001-01-23)
- [E208]: 'sartzearen alde nago'.
- [E123]: 'ikusten duzue eztabaidarako dagoela. Ez zait gaizki iruditzen sartzea, baina uste dut Heg. marka beharko lukeela eta beste zerbait hobetsi. Ez du gutxienekoa betetzen'.
- Erabakia: Erabakia (2001-05-25): 'honela emango da: afinatu Mus. Heg. h. tonuan jarri, aurrindu. Eta desafinatu Heg. h. tonua galdu, tonutik irten. Akordatu eta desakordatu ere modu bertsuan sartuko dira Ipar. markarekin eta hobeste zeinua emanaz, goian bezala'.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): afinatu, afina, afinatzen. du ad. Heg. Mus. 'tonuan jarri'; 'aurrindu'. [h. kendu]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:019 | 2002-09-10 | Bigarren mailan onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2013-12-17 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
h. marka kentzea eta tonuan jartze; aurrintze definitzaile gisa jartzea proposatu da. Halaber, afinatu eta desafinatu sarrerei h. markak kentzea proposatu da eta definitzaile bihurtzea bidalketak. (2013-12-17)
Ik. aurrintze.
iz.
Heg.
Mus.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): afinazio iz. Heg. Mus. 'tonuan jartze'; 'aurrintze'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1997-04-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HezkAdmin: afinidad.
Tekn. (Mat., Kim., Bot.).
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1997-04-08 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh11 | 2020-04-21 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
afirmatibo behin agertu da (Tt "Prezepto afirmatiboak eztu obligatzen gizona (...) negatiboak bezala") eta afirmazio bi aldiz, erabilera markatuan (Ldi: "Beste baipen edo afirmazio bat..."; "Politikan, ordea, baipen edo afirmazio zeatzak, baipen larriak eskatzen dira").
afirmatu forma behin agertu da EB (M. Pagola "Marx ateo izan zen, txikitandik gainera; bainan, baita ere #mdash#Reding`en kontra afirmatu dezakedala uste dut#mdash# ateismoa bere sistimaren erraietan aurkitzen da") eta afirmazio 4 aldiz (Y. Elorriaga: "Itaunaren ostean zehaztu bako sujetoa daukan afirmazioa neskaren jarrera azaltzen", M. Pagola "Afirmazio bat, ordea, era askotan egon liteke sistima baten barnean"; Argia 1983-07-17: "Afirmazio hau ez da gaurkoa, eta betikoa izango litzateke atzetik antolatzen ari den GALEUSCA hau ez balego").
afirmazio: DFrec 2; AB50 3; Euskalterm 1 ("nazio-afirmazio").
'afirmación, afirmativo' itzulitako besteak: AB38: baieztapen 7, baiezpen 3 eta baieztatze 1; baiezkako 2, baiezko 2, baiezkor 1; AB50: baietz (iz.), baiezpen, baieztapen, baiezko; Euskaltermekoak arloka: Politikan afirmazio 1 ("nazio-afirmazio" lexian; cf. fitxa horretako oharra: "Politika hiztegian baiezpen nazional zegoen. Ez du konbentzitzen, sendotzea da ez baietz esatea"); Filosofian, asertzio 1 (aserción, afirmación); baieztapen 5 (eta atzekariaren baieztapen afirmación del consecuente; baieztapen faktual; baieztapenaren bide; baieztapen egiazkotasun), baieztagai 1 (materia de afirmación) eta baieztaldi (ulermenaren baieztaldi momento de afirmación del entendimiento); Psikologian eta Filosofian finkatu 2 (norbera finkatu-nahi deseo de afirmación de sí; norberaren burua finkatu nahi); finkatze (nortasunaren finkatze, nortasun finkatze); finkapen (norberaren finkapen; norberaren finkatze); Hizkuntzalaritzan eta Filosofian baiezko 7 (baiezko adberbio; baiezko perpaus; baiezko proposizio, 'afirmatibo'). // Ik. baietz, baiezko, baiezpen, baieztapen, baieztatu eta baieztu formen adiera-banaketa batzuk: EuskHizt: baietz (iz. Baiezkoa); baiezko (iz. 1. Baietz esatea; ontzat ematea; aurka ez egitea. 2. izlag. Baietz-i dagokion izenlaguna. 3. iz. Zah. Baimena); baiezpen (iz. Baieztea); baieztapen (iz. Baieztatzea); baieztatu (ad. Zerbait egiazkotzat jo, baiezko esaldi batez adierazi); // LurE: baietz. (izen bezala). Baietza eman,...; baiezko. Baietz-i dagokion izenlaguna. // iz. Baietz esatea; ontzat ematea; aurka ez egitea. // Baimena; baiezpen. iz. Baieztea; baieztapen. iz. Baieztatzea; baieztatu. ad. Baieztu, aurreko baiezko batek zeharo garbi utzi ez duen zerbait batez ere. ik. berretsi; baieztu. ad. Zerbait egiazkotzat jo, baiezko esaldi batez adierazi; // HiztEn: baietz. 3. iz. Baiezkoa, baimena, onarpena; baiezko. 2. iz. Baietz esatea. 3. Onarpena, baimena; baiezpen = baieztapen. iz. Baiezt(atz)earen ekintza eta ondorioa; baieztatu. ad. Baieztu, bereziki aurreko baiezko batek zeharo argi utzi ez duen zerbait; baieztu, ad. Zerbait egiazkotzat jo, baiezko esaldi batez adierazi. Onartu, ontzat eman.
Hiztegi batzuetako ordainak: a) affirmation / afirmación: HiruMila: 1. baiezko, baietz. 2. baiezpen, baieztapen. // ElhHizt: 1. Baieztapen; baiezko, baietz. 2. adierazpen, esan. 3. (Ling./Lóg) Baieztapen. // Lur EG/CE: baieztapen.. // Lur EF/FE: baiezko, baieztapen.. // Casve FE: bai, baietz, segürtantxa. // Haize Garbia: bai, bai-etz. // T-L LFB: bai. // PMuj DCV: baietza, baiezko. // Azkue Aurkibidea: baietza; b) affirmatif / afirmativo:HiruMila: 1. baiezko. 2. baiezkotasun. // ElhHizt: baiezko. // Haize Garbia: baiezko. // T-L LFB: baiezko. // PMuj DCV: baiezko.
afirmazio iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, afirmazio-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. baieztapen; baiezko].
afirmazio 11: Berria 5 (Herri bat gara afirmazioa etorri da gero), Jakin 3 (Egiten dituen afirmazio bereziki interesgarri batzuk jasoko ditugu, adibidez hau), Karmel 2 (Zientziak aurrera joan ahala gero eta mugimendu gehiago antzematen da (bai makrokosmosean eta baita mikrokosmosean ere), eta behin baino gehiagotan unibertsal bihurtu badira ere teoria batzuk, azkenik okerrak zuzenduz afirmazio honekin amaitzen du), Uztarria (Esklaben atzean etxe gehiago egiteko aukera dagoela afirmazioari buruz); baieztapen 1386.
afirmazio : Berria 2 (Kulturgintzaren planteamendua lantzen du monografiko batean, eta erradikalizaziotik jotzen du behin baino gehiagotan: «Euskal kulturak afirmazioa den ukazioa du sustraitzat), Iñaki Segurola (Euskaldunen egunkariaren itxiera zuen hitz egiteko aitzakia, eta ezin gehiagoraino harritu ninduten Solé jaunaren esanek, nik nere jardunean erabilitako batzuen oso antzekoak baitziren (mapa, identitatea...), baina guztiz kontrako heldulekutik harrapaturik, hots, afirmazio nazionalaren alderditik.), Unai Elorriaga (Baina pentsio bateko balkoi batetik ezin da halako afirmazio erabatekorik egin, begien trukoa izan zitekeelako hura edo, are okerrago, burmuinaren trukoa izan zitekeen, eta burmuina izaki peligrosoa izan daiteke, batez ere etxetik kanpo gaudenean; esate baterako, etxetik zazpi ordura gaudenean, trenez); baieztapen 590.
HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da. Ordezko formak finkatuta daude, baina badaezpada gomendioa mantentzea proposatu da.
Bazt. Ik. baieztapen, baiezko, etab.
- Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'zerrendan esaten denarekin ados agertu dira euskaltzainak. Beraz, e. baieztapen, baiezko'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
afixa Sin. kartel.
"eta ez *afitxa" gehituko da
- [E109]: ez dago Sin. kartel jartzearen alde. Ez da aski kartel Hegoalderako uztea?
- Erabakia: Batzordea (JAA, MA, IS): otsaileko bileran erabakia.