50535 emaitza bilaketarentzat - [551 - 600] bistaratzen.

administrari laguntzaile
iz. Lantegi edo erakunde bateko zenbait administrazio- eta bulego-lanetan laguntzen duen langilea. Administrari laguntzaile posturako probak.

Aztergaia: administrari laguntzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: EHL 2023-12-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

administrazio(-)laguntzaile forma aztertzean azpisarrera gisa jasotzeko proposatua.

administraritza
iz. Administrariaren edo administratzailearen jarduera edo kargua. Ik. administrazio.

Aztergaia: administraritza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:17 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: aministraritza / EuskHizt: †  Ik. administrazio / HiztEn: Ik. administrazio / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tza.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E306]: "'administrazio'-ren sinonimotzat ematea merezi? 'Administrazio' ez da nahikoa? (eta hobestekoa, gure ustez). HAEEk inoiz erabili du? (badakigu 'Barne Errotulazioa' liburuan ageri dela eta EEBSen jaso dela, baina OEHn ez dago eta Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegian 'Ik. administrazio' dago; beraz, zertarako behar dugu? Zer irabazten dugu hitz sortu berri hau 'administrazio' hitz zaharraren parean jarrita?) // Hitz erabilgarria izan daiteke 'administrariaren' kargu edo lanbidea adierazteko (orduan, esanahia argitzen duen oharra eranstea komeni da) // Honela ematea proposatzen dugu: 1. administrariaren kargua edo lanbidea. 2. e. administrazio" (2001-01-23)

 - [K201]:  administrazio-ren esanahi bera badu, ez dut beharrezkotzat jotzen. administrarien lanbide esanahian soilik hartuko nuke" (2000-10-04)

administratibo
adj. Administrazioarena, administrazioari dagokiona. Hiriburu administratiboa.

Aztergaia: administratibo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:08 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak

-ibo izond. erref.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Zuzenbide administratiboa.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: "adibidea aldatuko nuke, EHUn administrazio zuzenbide" (2001-03-28).

 - [E210]: "Adibidea aldatu behar da, bai, Deustuko Unibertsitateak ere Administrazio zuzenbidea baitarabil. Esate baterako, hiriburu administratiboa jar daiteke" (2001-04-25).

 - [E123]: "bat nator adibide hori sartzearekin".

 - Erabakia: Hala jaso du arauak: [administratibo izond.: hiriburu administratiboa].

 - Bidalketa: ik. oh. s.u. judizial.

administratu, administra, administratzen
1 du ad. Pertsona edo erakunde baten ondasunen arta izan. Markesaren lurrak administratzen ditu.
2 du ad. Estatuaren edo barruti baten administrazioaz arduratu. Alkateak administratzen du udala.

Aztergaia: administratu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

administratu, administra, administratzen. du ad.

administratzaile
iz. Ondasun bat administratzen duen pertsona. Etxaldearen administratzailearen bulegoan. Gure aitaren administratzailea eta Villagrandeko dukearen idazkaria.

Aztergaia: administratzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1993-10-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

administratzaile 'administratzen duena'.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

'administratzen duena'. ik. administrari

administrazio
1 iz. Administratzea. Elkarte baten administrazioa. Administrazio eraginkorra. Aurrezki-kutxek administrazio-gastuak ez dituzte kobratuko. Hedabide publikoetako administrazio-kudeaketa aldatzea eskatu du alderdiak.
2 iz. Lurralde baten gobernua administratzea. Frantzian, departamenduen administrazioa prefetei dagokie. Administrazio arazoak. || Estatuak uste du bere administraziopean dagoen lurra berea dela, eta hori ez da horrela; herri hauek lur horien jabe ziren estatuak sortu aurretik ere.
3 iz. Gobernu erakundeen multzoa. (Gehienetan A larriz). Ik. administrazio publiko; herri administrazio. Administrazioak herritarrekin izaten dituen harremanetan. Sententzia Administrazioaren aldekoa izan da. Auzitegiak etenaldiaren egokitasunari buruz hartzen duen erabakiak administrazio-bideari amaiera emango dio.

Aztergaia: administrazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Maileg 1992-12-16 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Erabiltzekotan, forma horretan erabiltzekoa da
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: administrazio-kontseilu .

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 'Horren aldamenean, hauxe jar daiteke: 1. 'estatuaren boterea': administrazio zuzenbidea. 2. 'kudeaketa': administrazio-kontseilua' (2001-04-25).

 - [E109]: 'Letra xehez eta larriz noiz? Adibide banaren bitartez eman liteke aditzera' (2001-04).

 - [E123]: 'ez dakit noiz behar lukeen letra larriz. Dagoenetan utziko nuke'.

 - [E123]: 'Hiztegi Batuko lantaldeak, azpisarrera moduan proposatu du administrazio-kontseilu, baina egokiago ikusten bada, administrazio sarrera bera osatzea bi adiera horiek emanaz, ondo'.

 - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'letra larriz noiz behar lukeen argitzeko eskatu du ohargileak eta noiz letra xehez. Dagoenetan uztea erabaki da'; 'administrazio-ri bi azpisarrera gehituko zaizkio: administrazio zuzenbide eta administrazio kontseilu'.

administrazio ebazpen, administrazio-ebazpen
iz. Administrazio-prozedura bati amaiera ematen dion administrazio-egintza, prozedura horretako gai guztien gainean erabakitzen duena. Neurri horiek baliorik gabe geratuko dira prozedura amaitzeko administrazio-ebazpena eraginkor bihurtzen den unean bertan.

Aztergaia: administrazio-ebazpen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh132 2020-07-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu administrazio(-)ebazpen formarik.

administrazio-ebazpen 102: Estatuko Aldizkari Ofiziala 38, Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 36, EHAA 13, Gomylex 7, Nafarroako Aldizkari Ofiziala 5, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu administrazio(-)ebazpen formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio sarreran.

administrazio egintza, administrazio-egintza
iz. Administrazio-organo batek egindako adierazpena, arauemailea ez dena eta herritarren eskubideetan, betebeharretan eta interesetan eragina duena. Administrazio-egintzen aurkako errekurtsorako eskubidea.

Aztergaia: administrazio-egintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh140 2020-07-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu administrazio(-)egintza formarik.

administrazio(-)egintza 164: Estatuko Aldizkari Ofiziala 74, Deustuko Unibertsitatea 58, Nafarroako Aldizkari Ofiziala 14, EHAA 7, Gomylex 6, EiTB 2, Berria, UEU, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu administrazio(-)egintza formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio sarreran.

administrazio espediente, administrazio-espediente
iz. Heg. Admin. Administrazio-prozedura bati dagozkion dokumentuen multzoa; prozedura hori gauzatzera bideraturiko izapideak. Herritarrak administrazio espediente baten edukia ikusteko eskubidea du. Nafarroako Gobernuak administrazio-espedientea ireki die 34 saltokiri.

Aztergaia: administrazio-espediente

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh78 2020-07-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu administrazio(-)espediente formarik.

administrazio(-)espediente 56: Estatuko Aldizkari Ofiziala 16, DeustukoUnibertsitatea 13, Nafarroako Aldizkari Ofiziala 10, Gomylex 3, Berria 3, EiTB 3, Elkar 2, UEU 2, EHAA, Consumer, Argia, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu administrazio(-)espediente formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio sarreran.

administrazio isiltasun, administrazio-isiltasun
iz. Admin. Legeak ezarritako epearen barruan Administrazioak herritar baten eskaera bati ez erantzuteak duen isilbidezko esanahia, eskaera hori baiestea edo, legeak aurreikusitako zenbait kasutan, ezestea dakarrena. Administrazio-isiltasunez baiestea, ondorio guztietarako, prozedura amaitzen duen administrazio-egintzatzat joko da.

Aztergaia: administrazio-isiltasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh110 2022-05-10 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 84; ETC: 77

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: administrazioaren isiltasun, administrazio-isiltasun silencio administrativo; Adorez: administrazio-isiltasuna : silencio administrativo; Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: administrazioaren isiltasun, administrazio-isiltasun silencio adminitrativo.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, isiltasun sarreran administrazioari dagokion adiera berria gehitzea komeni da (cf RAE).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio eta isiltasun sarreretan.

administrazio kontratu, administrazio-kontratu
iz. Zerbitzu edo jarduera publiko bati lotua dagoen kontratu mota, alderdietako bat Administrazioa duena. Administrazio kontratuak suntsiarazi ahal izanen dira, hauetakoren bat gertatzen denean: (...).

Aztergaia: administrazio-kontratu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh62 2022-05-10 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 86; ETC: 157

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: administrazio-kontratu contrato administrativo; Adorez: 0, Labayru: 0; NolaErran: 0; Euskalterm: administrazio-kontratu (TN).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio eta kontratu sarreretan.

administrazio kontseilu, administrazio-kontseilu
iz. Merkataritza-sozietateetan, eguneroko jarduerari buruzko erabakiak hartzen dituen batzordea, batzar orokorrak izendatua dena. Enpresaren Administrazio Kontseiluak akziodunen ohiko batzarrerako deia egin du biharko.
administrazio organo, administrazio-organo
iz. Administrazioaren atala, betekizun jakin bat duena. Ikuskatzeko eta kontrolatzeko eskumena duten administrazio-organoek abiarazi, izapidetu eta ebatziko dituzte arau-hauste arin eta larriak zehatzeko espedienteak.
administrazio prozedura, administrazio-prozedura
iz. zuz. Administrazioak administrazio-egintza bat gauzatzeko egin behar dituen jardueren eta urratsen multzoa. Nahitaezkoa al da araututako administrazio-prozedurari jarraitzea kasu guztietan? Bitarteko elektronikoak erabiliz bideratuko dira lege honetan araututako administrazio-prozedurak.

Aztergaia: administrazio-prozedura

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10:LBeh294 2021-03-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

administrazio(-)prozedura 369.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

administrazio(-)prozedura 1.

Bestelakoak

adib: erruztatu2 iz./adj. Zuz. Prozedura penaletan, delitu batez akusatua dena. Prozedura penala amaitu eta epaiak erruztatuak kondenatzen baditu, administrazio prozedura artxibatu egingo da.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa, Zuz. markarekin.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa administrazio eta prozedura sarreretan.

Jakite-arloak

Zuz.

administrazio publiko
iz. Gobernu erakundeen multzoa. Ik. administrazio 3. Administrazio publikoko langileak. Administrazio publikoko eledun batek esan duenez.

Aztergaia: administrazio publiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2013-09-10 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2013-06-10): administrazio publiko 31: Berria 19, EiTB 4, Argia 6, DiarioVasco 2; herri(-)administrazio 89.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: administrazio publiko : Berria 147, Pello Salaburu 6, Koro Navarro 2, Josu Zabaleta, Iñaki Iñurrieta, Migel Angel Mintegi, Iñaki Heras, Antton Olano, Andres Urrutia; herri(-)administrazio 48.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es administración pública / fr Administration; fonction publique: Elhuyar: administrazio publiko, herri-administrazio / Nolaerran: administrazio / Zehazki: Administrazio Publikoa / Labayru: herri administrazio | arduralaritza | administraritza / Adorez5000: herri administrazioa.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta horren premia dago.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa sartzekoa administrazio sarreran.

administrazio zerbitzu, administrazio-zerbitzu
iz. Batez ere pl. Enpresa edo erakunde bateko administrazio- eta bulego-lanez arduratzen den zerbitzua. Elkargoko administrazio-zerbitzuen zuzendari-lanetan hasiko da urriaren 15ean.

Aztergaia: administrazio-zerbitzu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh44 2023-06-14 Adibide gisa onartzekoa
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHL 2023-12-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 47 (Argia 2, Berria 12, Deustuko Unibertsitatea 1, DiarioVasco 4, Euskal Herriko Agintaritza 14, EiTB 1, Elkar 1, Espainiako Gobernua 4, Laneki 2, UEU 6); ETC: 187

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: de école administrazio zerbitzu – intendentzia . / Euskalterm: administrazio-zerbitzuen elkartze, Administrazio-zerbitzuetako erdi-mailako profesionalak (TN dira)

Bestelakoak

intendente 2 iz. Armadan, administrazio zerbitzuen burua. 1846ko azaroan, Antonio Gisasola armagin eibartarrak Ecijara bidalitako eskopetak Miranda parean gerarazi eta bahitu zituen Burgosko intendenteak // zerbitzu 2 iz. Gizartearen edo erakunde baten behar jakin batzuk betetzen dituen organizazio edo talde egituratua. Posta zerbitzua. Hegoaldeko hiri askotan, eskolak itxi eta garraio zerbitzuak galarazi zituzten. Osasun zerbitzuak euskaraz jasotzeko eskubidea. || Zerbitzu bat antolatu. Administrazio zerbitzua.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibidea da lehendik, eta aski da.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da inteligentzia(-)zerbitzu, herri(-)zerbitzu eta antzeko beste zerbitzu batzuekin egin den bezala.

administrazio zuzenbide, administrazio-zuzenbide
iz. Zuzenbide publikoaren adarra, administrazio publikoaren esparrua osatzen duten subjektuen jarduera arautzen duena.
admititu
ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, admititu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ametitu].

Aztergaia: admititu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2002-09-10 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

admititu (eta admitiu) 3: LE Prog 2 ("anitz animale bi oñetakoak [...] ain konsolaturik bizi dire nola ezpaliz berze bizirik baizik au, ta aisa admiti lezakete edozein bekatu obeki, ezi ez trabaju edozein, trukadan", "ezta an admitizen baizik sandu dena"), JJMg BasEsc ("Ezkontzako berba, ariñ emon, ta damutubetatik, urteten ebeelako auzi, ta beste kalte askok, urten eban Karlos 4, lege batek aginduten ebala, ez eleisako, ez bestelako juezak admitiu eijeela esposaleen gañeko demandarik, baldin persona, atarako lizenzija eukeenak izatiaz ostian, esponsal, edo ezkonduteko berbaak eskritura publikuagaz egiñak ezpaziran") // Ik. OEH argitaratuan ametitu sarrera.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

admititu 4, A. Gabikagogeaskoa ("nozio bat hain unibertsalki eta iraunkorki onartua dela admititurik ere, hau ez litzateke argudio ahul bat besterik izango", "... hau diot, posibletzat admitituko bagenu suposamen arras ulertezin eta bitxi hori", "Hitlerrengan, defentsa-mekanismo hau ezin irrazionalagoa da, zeren berak badituela xalo bai xalo admititzen duen asmo berberak ukateaz akusatzen ditu bere etsaiak", "Freuden hipotesia zuzena balitz, bultzadura suntsikorren intentsitateak #mdash#geure buruaren edo besteen aurka#mdash# gutxi gorabehera konstante iraun beharko lukeela admititu beharko genuke") // ametitu 37 aldiz ageri da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

admititu : AB50 1, HiztEn (ik. onartu) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

admititu : EIH (e. ametitu), EuskHizt (ik. ametitu), HiruMila; admitiezin : HiruMila, PMuj DVC (admiti-ezin: inadmisible); admitigarri : HiruMila, PMuj DVC (admisible) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: e. ametitu / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. ametitu (eta hobestekoak: onartu eta).

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-dm-/-m-.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): admititu* e. ametitu

adobe
iz. eraik. Buztinez eta lasto xehatuz eginiko orea, adreilu forma eman, eta eguzkitan lehortu ondoren, paretak egiteko erabiltzen dena. Ik. pezo. Adobezko hormak zituen landetxe batean bizi nintzen.

Aztergaia: adobe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2001-04-27
Hiztegi Batuko Lantaldea: EOh

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

zo(h)i (eta lur zohi) 17 ager., EZ 4 ("Fiñean hil gogorrak dauntza mobimendu gaberik, Eztutela zohiaren baizen berze galderik", "Lekhuaren eredura hartzen dugu zohia, eta ez damu dugula bedinkatu hobia", "O Iongoiko Aita Adam lurretik formatua, eta Eüa haren saihetz hezurrez moldatua lur zohitik illkhi dena gero ere lurrera, epheak iragan eta bihurtzen da berera", "O Iongikom zeñen guztiz manamendu hertsiaz, defuntuak ohoratzen baitire lur zohiaz"), Cb Eg II ("Ta nola buztin puska bat erosi duenak, nai duena orrezaz egin dezakean, edo ontziak, edo zoiak, edo bazterrera bota nai badu: ala Zuk, Jauna, nizaz nai zun guzia egin dezakezu"), Mg PAb ("Zoijak txikartu biar dira atxurraz"), Izt C (zerrendatu batean), Apaol 2 ("Txendorraren garaiko aldean ikusten zan etxabola bat, iru pago adarrekin egiña, eta garoz azpitik eta zoiez gañetik estalia", "Auzera danian artuak erein zituztek, eta ik oraindikan zoi bat bakarrikan ez duk itzuli"), Dv LEd ("Hala-nola buztin pozi bat erosten duenak, nahi duena haretaz egin baitezake, edo untziak, edo zohiak, edo bazterrera bota nahi badu; orobat zuk-ere, Jauna, nitaz nahi duzun guzia egiten-ahal duzu"), JE Bur 2 ("Begien aitzinean daukat bertzalde nola, noizetik noizera, arkhina aski tinkatu zenean eta loditu, palaz urratzen zuten, zohikatuz; zohiak gero metatzeko", "Zohiak bazagoden gero xutik hegika, uda guzian, iguzkiak idortzen zituela"), Or Mi 2 ("Zoi-tartean xir-xirka ari ziren kirkirrak", "nire lanak etxalde ontan irabazi ditun zoi ta zotalak kontatu ezkero, nire izerdi-tantak kontaturik leudekek"), Otx ("naiz-ta etxe au zoiez eta zotzez egiña ixan"), Uzt Sas 2 ("Lauko zoia izaten zan jeneralean, iru edo lau bat zoi soro zabalean"); soi Zav Fab ("Andik, guraso au il ezkero, aren esanen ganera semeak lana bero bai bero egiten abiatu dira: mastui atxurtu, soiak apurtu, ta azpiko lurrak ganera"); zoizar Zait Sof ("Lurra, berriz, elkor, zoizar ta itzegabi-eza").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

pezo 4 ager., NekazArkit 2 ("Errioxa Arabarrean zura eta pezoarekin jokatuz egindako eraikin apur-apurrenetakoa da", "Hala ere, bere saihets batean halako material-ahulezia agertzen du, zurezko bilbadura eta pezoarekin"), GizarteZ/OHO ("Barrualdean etxeek pezo edo adreiluzko orma lodiak dituzte muturreko tenperaturetatik babesteko"), G. Nazabal ("Alhagen filosofo arabiarrak, bere aldetik, kabila baten iluntasunean, barrunbea ixten zuten pezoen arteko zirrikitu batetik kanpoko irudi bat, alderantzikatua, pasatu eta paretan proiektatzen dela deskubritzen du"); pezu X. Goia ("Materiala: lurra, adreilua eta pezua"); zohi J. Kalzada ("Etxeak ttipiak ziren, lauzaz eginak; teilatua lastozkoa nahiz zohizkoa izan ohi zen"); zohikatz BiziJator ("lurrazalaren barnean aurkitzen diren substantzia organikoak, esate baterako, zohikatza, harrikatz- eta petrolioi-hobiak, etab.").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

adoba : HiztEn, LurE, Euskalterm 3; adobe : AB38 1 ('adobe'); pezo : HiztEn, Euskalterm 6 (hauetan p.-horma 3: 'tapia'); zohi : AB38 1 (tepe), HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

adoba : EskolaHE, DRA (1 remiendo; 2 condimento; 3 panal de avispa; 4 adobe), PMuj DVC (1 panal de avispa; 2 adobe, ladrillo crudo; 3 ocasión; 4 remiendo; etab.); pezo : HiruMila (1 adobe; 2 corpulento, ta), ElhHizt (adobe: masa de barro), Lh DBF (baradeau, tranchée ou mur de pisé qui soutient un terrain élévé), DRA (1 corpulento; 2 adobe), PMuj DVC (adobe, ladrillo crudo, tabicón); pezu : Casve EF (tranchée); zohi : EuskHizt, HiruMila (tepe, pedazo de tierra, terrón de césped), ElhHizt: (1 tepe, tormo, terrón; 2 adobe), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (1 tepe; 2 adobe / 1 morceau de terre couvert de gazon; 2 brique cru; 3 mûr), Casve EF (1 mûr; 2 motte de terre), HaizeG BF (motte de gazon), Lh DBF (1 tranche de terre élévée avec son gazon, motte de gazon, dont onf se sert pour éléver des clôtures en terre avec baradeaux; 2 tranche de terre que renverse la charrue; 3 sorte de brique faite de terre grasse et de paille), DRA (1 tepe; 2 maduro; eta zoi: 1 tepe, tormo...; 2 especie de ladrillo, hecho de tierra y paja: adobe; 3 leño [...] que lleva cada pescador de merluza...; 4 raja; 5 compañeros layadores; 6 caspa de la cabeza; 7 soga), PMuj DVC (zoi: 1 tepe, tormo...; 2 leño de merluceros para recoger el aparejo; 3 raja,...; 4 layador, compañero; 5 caspa de la cabeza; 6 tabique, adobe, ladrillo crudo; 7 maduro...).

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E120]: 'Lurrez, gorotzez eta lastoz hornituta egindako eraikitzeko material zaharra; orain adreiluak ordezkatzen duena' (2001-05).

 - [E119]: 'Ahotzarekin nahasitako lurrez egindako adreilu egosgabea. Adobezko paretak ziren lehen gure etxeetan. (N) (Bizirik dirau hitzak) Bibl.: Adobe (cf. Adoba). Adobe 2. BG. Adobe, ladrillo crudo. Adoba-lur = cancagua, tierra para hacer adobes. P. Mugica (DVC) Adobe = zoi, pezo, adoba; adobe para hacer tapias = lasto-buztin. P.Mugica. (DCV). Adoba, 4 (B-g), adobe, brique crue (?) Adobea baiño mingotsago da sagar au, esta manzana es más amarga que el adobe. Azkue. (Badirudi adobe dela). Los Angeles hiriaren sorreran (1905) Migel Leonis garaztarra izan zen lurralde hartaz jabetu zen euskalduna, eta hark eraikitako etxea bere laneko tresna guztiekin Leonis Adobe izeneko Erakustoki zaindua da gaur egun hiriaren erdian'.

 - [E123]: 'azken bilkuran aztertu genuen, JMSk egindako oharraren harira, eta sartzea erabaki Tekn. markarekin'.

 - [E113]: 'OEHn ez dut adibiderik aurkitu. EUSKALTERMen erdal 'adobe'ren ordain, adobe eta pezo ematen dituzte; frantsesez, nonbait, brique crue da, eta ingelesez adobe. Agian, Hiztegi Batuko lantaldeari galdetu Mugicak ematen dituen adoba, pezo, zoi ordainen artean zer hobetsiko lukeen, edo horri buruzko txostena eskatu? Eta orduan hartu Erabakia'.

 - Erabakia: Erabakia (2001-04-27): 'nazioarteko hitza denez, sartzea onartu da. Tekn. markarekin joango da'. Erabakia (2001-06-29): 'jadanik aztertua dago'.

adoleszente
iz. Nerabea; gaztetxoa.

Aztergaia: adoleszente

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:27 1997-03-12 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

nerabe 2 aldiz jaso da (A Ardi: "Eta bereala zutitu ta amar nerabe azkarrak (...) dantzasoka eratu zuten"; "nerabetan, mutil zirala, txiroxko ziran"); norhabe behin (JesBih: "handiak dire adin guzietako presunek eta bereziki norhabe gazteek kongregazione huntan aurkhituko dituzten abantailak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Azkueren bakarraz besteak EB dira: adoleszente 6 (M. Aramendi, J. Arregi, UZEI); adoleszentismo 17 (J. Arregi 15, J.M. Torrealdai, P. Iztueta: adoleszentisma); adoleszentzia (eta adoleszentzi garai) 3 (J. Arregi); adolezente 1 (J. Agirre); adolezentzia aro 1 (J. Lasa); nerabe [iz.] 1 EB (J. Lasa); [izond.] 3 (Txillardegi, M. Legasse, J.M. Irigoien); nerabetasun 1 (K. Bizkarra); nerabezaro 1 (B. Aztobiza); nerabezutu 1 (A in Euskera 1927).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

adoleszente : AB50 2; HiztEn ("(iz. eta izond.) Adoleszentzian dagoen pertsona"); Euskalterm 1; adoleszentaro : HiztEn ("ik. adoleszentzia"); Euskalterm 1; adoleszentzia : HiztEn ("(iz.) Haurtzaroaren eta heldutasun arteko adin-tartea. Bertan pubertaroko aldaketa-multzoa gertatzen da eta lehen izandako oreka aldatu egiten da"); Euskalterm 3 (eta aurre-adoleszentzia); nerabe : LurE/EskolaHE ("(adj. eta iz.) Mirabe, zerbitzaria // Gaztea"); HiztEn ("(iz. eta izond.) 1 Adoleszentea. 2 Mirabea, zerbitzaria"); nerabe aro : LurE/EskolaHE ("Giza bizitzaren haurtzaro ondoko aldia (12 urtetik 20 arte gutxi gorabehera)"); nerabezaro : AB38 1; HiztEn ("Adoleszentzia"); Euskalterm 1; norabe : HiztEn ("ik. nerabe").

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) adolescencia / adolescente-ren ordainak hiztegietan: ElhHizt: adoleszentzia, nerabezaro / adoleszente, nerabe. // HiruMila: "1 (época) nerabezaro. 2 (cualidad de adolescente) nerabetasun" / gaztetxo, nerabe. // Lur EF/FE: nerabezaro / nerabe. // Lur EF/FE: gaztaro / nerabe. // Casve FE: (âge) gaztaro, gaztezaro; (état) gaztetarzün, morrointarzün / gazte, morroin. // HaizeG FB: gaztetasun, gaztaro, morrointasun / gazte, morroin. // T-L LFB: gaztetasun, gaztaro, gazte-denbora / gazte. // PMuj DCV: "1 (cualidad) gaztetasun; llegar a la ad. gaztetu. 2 (época) gaztaro, gaztezaro; en la ad. gaztetan; desde la ad. gaztetandikan. 3 (conj.) gazteria, gaztedi" / "joven gazte; muchacho giza-seme; muchacha giz-alaba, neska; defecto de ad. gaztekeria". // BeraLzM: gaztaro, gizaro; morroin-adin, neskame adin. // Azkue Aurkibidea: morroin-adin, morrointasun.

Erdaretako formak

es adolescencia; fr (Le Petit Robert): adolescence; it (L. Ambruzzi): adolescenza; ca (DCC): adolescència; en (DEIL): adolescence; (Webster): adolescence, adolescency; de (Slaby-Grossmann): Jünglingsalter // Backfischalter // Teenagerzeit (engl.) // Jungend; es adolescente; fr (Le Petit Robert): (n.) adolescent, -ente; it (L. Ambruzzi): (agg. e s.) adolescente; ca (DCC): (adj. m. f.) adolescente; pt (Eurodiccionario): adolescente; en (DEIL): (adj. /s.) adolescent; (Webster): adolescent; de (Slaby-Grossmann): (adj.) Jünglings- // halbwüchsig // jung // neu // (m.) Jüngling // Knabe // (f.) junges Mädchen // (Jur.) Jungendlicher (14-18 Jahre Deut) // Heranwachsender (18 bis 21 Jahre Deut) // (mpl) Jungendliche.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. nerabe (eta, dagokionean, gaztetxo ere erabil daiteke).

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

 - [E306]: "Gure ustez, 'gehigarri' /'aditibo' edo 'ahur'/'konkabo' bikoteen moduko beste bat da 'nerabe' / 'adoleszente'. Hau da, batetik, euskal ordaina dugu, idatzizko tradizioak bermatua edo azken urteotan proposatua izan daitekeena (maiz zabalkuntza semantikoa eginez); eta, bestetik, nazioartekoa den mailegua. 'aditibo' hitzean egin dugun iruzkinaren ildo beretik, oraingoan ere azpimarratzekoa da 'adoleszente', erabilera teknikoan behintzat, nazioartekoa dela eta, 'konkabo' mailegua 'ahur' euskal hitzaren maila berean onartu bada, bidezkoa dela 'adoleszente' ere 'nerabe'-ren maila berean onartzea. Bestela, begira nola geratzen diren gauzak: 'aditibo' saihestekoa, 'adoleszente' bigarren mailan onargarria eta 'konkabo' onargarria. Badakigu hiztegigintza ez dela irizpide zurrun eta salbuespenik gabeez egiten, baina erabat kasuistikoa izan gabe, gai honetan irizpide orokor batzuk izatea proposatzen dugu. Gure proposamena 'ahur' /'konkabo'-ren bidetik jotzea da. // Azkenik, ados gaude hizkera arruntean 'gaztetxo' erabil daitekeela (eta erabiltzea komeni dela) esatearekin; baina ez psikologian, soziologian, etab.etan" (2001-01-23)

adoleszentzia
iz. Nerabezaroa; nerabetasuna.

Aztergaia: adoleszentzia

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1997-03-12 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. nerabezaro, nerabetasun.

adonis
iz. Gizon gazte ederra. Azkenean bere adonis gaztearengandik bereizteko adorea bildu zuen Mikelek.

Aztergaia: adonis

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-07-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Euskaltzaindiaren Arauak

Adonis: EArau82 (la-fr-es Adonis).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Adonis: A. Arana ("Gorputzez ez zen Adonis, baina ni neu ere ez naiz halakoa inoiz izan"); X. Olarra ("unibertsitatean nengoela “Adonis” tankeran argazkia egin zidaten eguna"); adonis: B. Atxaga ("Horien kristoak adonisak bezalakoak iruditu zitzaizkidan").

Erdaretako formak

OfQuLF: beau jeune homme || Adonis || personnage mythologique reconnu pour sa beauté.

Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiak euskara baturako proposatua

forma egokia da, lantaldearen ustez, eta onartzekoa, nahiz ez den asko hedatu.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-04-24): onartu: adonis

adoptatu, adopta, adoptatzen
du ad. Norbait, legez, seme edo alabatzat hartu. Herrialde asko dira azken urteetan haurrak adoptatzeko baldintzak gogortu dituztenak; horien artean zorrotzenetakoa Txina izan da.

Aztergaia: adoptatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk: "adoptatu (umeak, ez erabakiak), adopzio. Erabakiak hartu egiten dira".

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adopta, adoptatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

seme edo alabatzat hartu.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

 - [K202]: "Umeak. Oso erabilgarria" (2000-11-24)

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: BAgiria (2000-02-25): hurrengo bileran aztertzeko utzi dira.

adoptatzaile
adj./iz. Pertsonez mintzatuz, norbait adoptatzen duena. Gurasoek, adoptatzaileek nahiz adopzio aurreko zaintza nahiz harrera iraunkorra egiten dutenek, lanaldia murrizteko eskubidea izango dute. Seme edo alaba adoptatua guraso adoptatzaileen oinordeko legitimo da.

Aztergaia: adoptatzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh51 2020-07-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu adoptatzaile formarik.

adoptatzaile 51: Deustuko Unibertsitatea 18, Euskal Herriko Agintaritza 7, Consumer 10, Espainiako Gobernua 8, Gomylex, Laneki 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

adoptatzaile 5: Berria 4, Iñaki Heras.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

adopzio
iz. Adoptatzea. Adopzio legea. Adopzioan utzi dute haurra. Adopziozko familiek eta familia arruntek ezaugarri berak dituzte maiz.

Aztergaia: adopzio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

EEgunk.

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

adopzio-legea.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

 - [K202]: "Beharrezkoa" (2000-11-24)

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: BAgiria (2000-02-25): hurrengo bileran aztertzeko utzi dira.

adoragarri
adj. Gurgarria. Jainkoa bakarrik da adoragarria.

Aztergaia: adoragarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Jainkoa bakarrik da adoragarria.

adorarazi, adoraraz, adorarazten
du ad. Adoratzera behartu. Ik. gurrarazi.

Aztergaia: adorarazi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adoraraz, adorarazten.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: 'adoratu du ad., beraz, adorarazi dio ad., inolako zalantzarik gabe, arazi-ren erregimenaz geuk emandako arauaz gain, OEHko adibideek erakusten duten bezala' (2001-03-28).

 - Erabakia: Erabakia (2001-07-20): 'dio motako aditza dela esatea onartu da'.

adoratu, adora, adoratzen
du ad. Jainkotzat hartzen den norbait edo zerbait gurtu. Jainko bat adora ezazu, halaber maita osoki. Jentilek eguzkia adoratzen zuten.

Aztergaia: adoratu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-08-27 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

adoratu, adora, adoratzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adoratu, adora, adoratzen

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K203]: "... besteak baino harrigarrixeago..." (1993-02-26)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Aldamenean sinonimoa ezar liteke: gurtu' (2001-04).

 - [E123]: 'ez zait gaizki iruditzen, baina OEHko corpuseko datuak hauek dira: adoratu-ren adibideak berrehunetik gora dira, Ipar eta Hegoaldekoak; gurtu-renak, ostera, 33, Hegoaldekoak eta mende honetakoak gehienak, Tartasen bat kenduta'.

 - Erabakia: Erabakia (2001-06-29): 'Adoratu-ren sinonimo gisa gurtu ematea ez da onartu'.

adoratzaile
iz. Zerbait edo norbait adoratzen duen pertsona. Ik. gurtzaile. Jainko faltsuen adoratzaileak.

Aztergaia: adoratzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

adorazio
iz. Gurtza. Hiru erregeen adorazioa.

Aztergaia: adorazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:16 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

adore
1 iz. Kemena, bizidunen indarra. Bata da sendoa, indartsua; bestea argala eta adore gutxikoa. Hordiak beso eta zangoetan adorerik ez izan arren.
2 iz. Oztopo, neke eta arriskuei aurpegi emateko edo gauzei ekiteko gaitasuna. Larriturik, ezertarako adorerik gabe.

Aztergaia: adore

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1993-10-20 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa emateko eskatuz: adore eman .

adore eman
dio ad.-lok. Izu-ikaraz dar-dar zegoen gorputzari adore eman nahirik. Elkarri adore emanez. Kristoren zerbitzuan aholku eta adore emateko. Herriz herri ibili zen ahul zenari adore emanez.

Aztergaia: adore eman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:39 1997-03-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

eman.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

adore sarrerari dagokion azpisarrera.

adorea galdu
du ad.-lok. Ez dezagun adorea gal. Gaixorik dago; gogoa abailduta, adorea galduta. Aurrera jarraitzeko adorea galtzen hasita zegoen.
Ohiko lexiak

Aztergaia: adorea galdu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-04-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

adorea hartu
du ad.-lok. Aritzeko, jarduteko edo ekiteko gorputz edo gogo indarra hartu. Egoera zaila izanagatik, adorea hartu eta aurrera egiteko moduak daudela ikusi du. Adorea hartuz, begiak jaso nituen.
Ohiko lexiak

Aztergaia: adorea hartu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-04-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa da.

adorea izan
du ad.-lok. Irtenbidea ez da ihes egitea; adorea izan eta egoerari aurre egin behar diozu. Ez dut horretarako behar den adorea. Agiria izenpetzeko adorerik ez zuen izan.
Ohiko lexiak

Aztergaia: adorea izan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11:EHadib [2] 2023-04-18 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

adoregabe
adj. Adorerik ez duena. Bere kidekoak pozez eta ametsetan ikusten zituen bitartean, bere barrua larri, adoregabe, ilun eta bakar zekusan.

Aztergaia: adoregabe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-gabe.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

adoregabetu, adoregabe/adoregabetu, adoregabetzen
da/du ad. Adorea galdu edo kendu. Bere ahaleginaren ondorio gaiztoak adoregabetu du.

Aztergaia: adoregabetu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

adoregabe(tu), adoregabetzen.

Atzizkien araberako erabakiak

-gabe-tu.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da/du ad.

adoretsu
1 adj. Adorea duena, adore handikoa. Langile iaio eta adoretsuak. Adoretsua eta koldarra.
2 adb. Adorez beterik. Adoretsu jarraitzen du lanean. Adoretsu eta kartsuki predikatu.

Aztergaia: adoretsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1993-10-20 Lantaldeak besterik gabe onartua
adoretu, adore/adoretu, adoretzen
da/du ad. Adorea hartu edo eman, adoretsu bihurtu. Ik. kemendu. Berri haiek entzunik adoretu zen mutila. Hitz horiekin adoretu zuen bere burua.

Aztergaia: adoretu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:19 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

adore(tu), adoretzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da/du ad.

adorez
adb. Adoreturik. Adorez eta zintzotasunez aurre egin zioten egoera latz hari.
Loturak

Aztergaia: adorez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:008 2002-09-10 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-z librea.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): onartua.

adornatu, adorna, adornatzen
du ad. Heg. beh. Apaindu.

Aztergaia: adornatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adorna, adornatzen.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

apaindu.

ados
1 adb. Tanto kopuru berean. 39an ados eta batek galdu behar.
2 interj. Iritzian bat etortzea adierazten duen hitza. Irri eginez, ihardetsi omen zion: "ados!".

Aztergaia: ados

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1993-10-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: ados egon, ados etorri Sin. bat etorri, ados izan, ados jarri

Informazio osagarria
Forma onartuaren baliokideak

ik. bat etorri

Zerrendakoaren oinarri bereko eratorriak-eta

ados egon, ados etorri, ados izan, ados jarri

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 'Kasu horretan, ordena aldatu beharko litzateke, jarraikoa jasotzeko: 'ados egon, ados etorri, ados izan, ados jarri Sin. bat etorri' (2001-04-25).

 - [E123]: 'dagoeneko argitaratua dugu, eta uste dut ondo dagoela dagoen moduan, ados etorri eta bat etorri baitira sinonimoak'.

ados egon
da ad.-lok. Ados izan. Ik. bat etorri. Horretan ados gaude guztiok.

Aztergaia: ados egon

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

ados etorri
da ad.-lok. Bat etorri. Ados dator haiekin.

Aztergaia: ados etorri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
ados izan
1 da ad.-lok. Kiroletan eta lehiaketetan, pilota-jokoan bereziki, tanto kopuru bera izan. 24na ados ziren. 11n eta 32an ados izanik, zuberotarrak nagusitu dira. Bi hautagaiak ados dira, 20na botorekin.
2 da ad.-lok. Bat etorri, iritzi berekoa izan. Puntu guztietan ados direla adierazi dute. Ados naiz zurekin.

Aztergaia: ados izan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2000-03-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: ik. ados / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: ik. ados

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

ados sarreran arautua, AS gisa.

ados jarri
ad.-lok. Ados etorri; ados etorrarazi. Ados jarri ditu. Ezinezkoa gertatzen bada lankideak ados jartzea.

Aztergaia: ados jarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
adostasun
iz. Ados etortzea edo egotea. Ez zegoen adostasunik: batzuen ustez, ohorezko jaun bat zen; beste batzuen iritzian, morroi izandako bat. Bi aldeek hiru egun baino ez dituzte behar izan adostasunera iristeko. Burua mugitu zuen adostasuna adierazteko.
Ohiko lexiak

Aztergaia: adostasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:13 1997-03-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

adostasuna lortu
du ad.-lok. Ik. adostu; ados jarri. Oposizioak, adostasuna lortu nahian, gauza garrantzitsu askotan amore eman behar izan zuen. Bada, lan horrek adostasun zabala lortu du.
Ohiko lexiak

Aztergaia: adostasuna lortu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: UF (IZE+ADI) 2022-06-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

adoste
iz. Jokoan, berdinketa. Izan dira orotara 13 adoste, azkena 43na.

Aztergaia: adoste

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

(jokoan) berdinketa.

adostu, ados/adostu, adosten
1 da ad. Bat etorri, ados jarri; elkar hartu. Beren aldetik, Beñat Gimenez, Txomin Peillen eta Aitor Arandia, adostu dira errateko euskal erakunde baten beharra premiazkoa litzatekeela. Adostu ezin erabatekoa zegoen aitaren eta semearen artean, guztizkoa; ezin ziren ezertan ere bat etorri.
2 du ad. Taldean eztabaidatu eta adostu dituzte txostenak. Apirilean biltzea adostu zuten. 12.000 euro ordaindu behar zutela adostu zuten.
3 da/du ad. Jokoan, berdindu. Bi bikoteak zortzi aldiz adostu ziren markagailuan. 40-35, abantaila dute irabazleek, baina hona, 44an adosten dituztela Lafitte eta Biscoubyk.

Aztergaia: adostu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-03-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ados(tu), adosten.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da eta da/du ad.

Forma baten adiera(k)

1 ados egon, jarri. 2 elkar hartu. 3 berdindu.

Orrialde guztiak:
 

Siège social

  • B
  • BISCAYE
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBAO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Centre de recherche

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 SAINT SÉBASTIEN
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Represéntations

  • A
  • ALABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 VITORIA-GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GUIPUSKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 SAINT SÉBASTIEN
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAVARRE
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 PAMPELUNE
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

L'association

  • P
  • PAYS BASQUE NORD
  • Château Neuf
    15, place Paul Bert
    64 100 Bayonne
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper