Contact

    50535 emaitza bilaketarentzat - [51 - 100] bistaratzen.

    abantaila eraman
    dio ad.-lok. zah. Aldea atera. Urreak beste diru guztiei eramaten dien abantaila.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantaila eraman

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: Zah. 'aldea atera'.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [K201]: "Adierazpide hori hartu behar baduzue, arrazoi handiagoz hartu behar zenukete aldea atera, dagokion lekuan" (2000-10-04)

    abantailatsu
    adj. Abantailaz betea. Ik. abantailos. Egoera abantailatsuan dago bere zelaian jokatzen duen taldea.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantailatsu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

    abantailos.

    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -tsu/-os: abantailos zaharra(goa) da, eta abantailatsu berria(goa): osaera erregular-egoki eta emankorrekoa da -tsu atzizkiaren bidezkoa; -os amaiera, berriz, mailegu batzuen egokitzapenari dagokio. Bat hobestekotan, -tsu formakoa hobetsiko litzatekeela aipatu da; gero, ordea, banaketa dialektaleko sinonimo gisa eskaintzea erabaki da: Heg. abantailatsu Sin. Ipar. abantailos.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Heg.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [A105]: "hobetsiko litzatekeela? Zertarako da ba hiztegi batua? Honelako kasuetan (lexiko sarrera bera denetan) iruditzen zait batuak ez duela irabazten 'Heg. abantailatsu Sin. Ipar. abantailos' moduko 'erabakiak' hartuta. Berdintsu pentsatzen dut beste euskalkien aipamenez. Besterik da bi adieraren ordainak eman behar direnean. Honetarako baliatu behar lirateke banaketa dialektalak, herrikoi gisa markatu direnak etab." (2001-03)

    abantailatu, abantaila/abantailatu, abantailatzen
    1 du ad. Ipar. zah. Abantailaz hornitu. Azkueren batasun saioan ere gipuzkera irten zen abantailaturik.
    2 Alorren batean besteen gainetik gailentzen dena. (Partizipio burutua izenondo gisa). Ikasle abantailatua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantailatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    abantaila(tu), abantailatzen.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    Diakronia

    Zah.

    abantailos
    adj. Ipar. Abantailatsua. On eta abantailos da gizon bat hil dadin populu guztia salbatzeagatik.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantailos

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa

    abantailatsu.

    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -os/-tsu.

    Informazio lexikografikoa
    Erabileremu dialektala

    Ipar.

    abantar
    1 adj. Abantokoa, Abantori dagokiona.
    2 iz. Abantoko herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:36 1997-02-26 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Lantaldearen irizpideak
    Onomastika batzordeak argitzekoa

    herritar-izenak Onomastika batzordeak lantzekoak dira. Landu dituenak eta Euskaltzaindiaren Arauak sailean argitaratuak, berriz, aztergaian txertatuko dira.

    abantari
    iz. g. er. Arraunlaria.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abantari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau 2001-01-26
    Hiztegi Batuko Lantaldea: EOh

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: '"Arraunlari" hitzaren sinonimo gisa barnera daiteke hori, eta hala egiten dute hainbat hiztegik (Elhuyar, 3000 Hiztegia, Mujika zaharra, Azkueren Hiztegia…)' (2000-12-20).

     - [E123]: 'Abant, abant egin eta abantean zerrendan ditugunez, sar daiteke hau ere. Parnasorako Bidea-ko adibide pare bat badatoz OEHn'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): 'abantari sartzea onartu da'.

    abantean
    adb. Arraunean aurrera eginez. Emakume hauek ere, ez dira makalak abantean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abantean

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -n: -an.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    abant sarreraren azpisarrera.

    Forma baten adiera(k)

    arraunean aurrera eginez.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E302]: "[gehitzekoa] abantean erein. Ereiteko modu berezia, oinez aurrera joatean hazia barreiatuz egiten dena. Erein behar den alorrean, hosto, makilatxo edo beste edozein eraz zuna edo zuina egiten da (erein behar duenak erein-mugak non dituen jakin dezan) eta alorra horrela banatuta, ereiten ari denak aurrerantz egiten du esku batez haziak (otarrean edo altzoan dituenak) alde batera eta bestera zabalduz" (2000-11-08)

    abantzatu, abantza, abantzatzen
    da/du ad. Ipar. herr. Aitzinatu, aurreratu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantzatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:29 1997-02-26 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    abantza, abantzatzen.

    Behe-mailako formaren aldean hobestekoa

    Ipar. Beh. Ik. aitzinatu, aurreratu.

    Informazio lexikografikoa
    Mailak

    Behe-mailakoa (Beh. aurrerantzean) marka berriak esan nahi du, maila apalagokoa dela ondoan proposatzen denaren aldean; hemengo abantzatu hau oso bizirik dago Iparraldeko ahozkoan, eta, adibide bat ipintzeko, inolako arazorik gabe erabiliko luke J.L. Davantek Herria-ko idazlan batean, baina ez Euskaldunon Egunkaria-ko edo Argia-ko batean.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [A105]: "Behe-mailakoa (Beh. aurrerantzean) marka atzerapausoa iruditzen zait; 'aitzinatu' hor dugularik, eta J.L. Davantek "Herria-ko idazlan batean 'abantzatu' inolako arazorik gabe erabiliko lukeela, baina ez Euskaldunon Egunkaria-ko edo Argia-ko batean" badio, ez al dago argi ez dela hiztegi batukoa?" (2001-03)

    abantzu izan
    da ad.-lok. Ipar. eta naf. Azkenetan izan, hil hurran izan. Ikusiz abantzu nintzela, sorterrira ekarri ninduten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantzu izan

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Azpisarrera gisa onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

    Informazio osagarria
    Esapideei dagokien sistematika

    izan.

    Informazio lexikografikoa
    Zerrendako formari azpisarrera dagokio

    abantzu 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

    abantzu1
    adb. Ipar. eta naf. Ia, kasik. Abantzu bi urte baditu hemen garela.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    Azpisarrerak
    abantzu2
    iz. Ipar. Aurrerapena, aitzinamendua. Santutasunean abantzu handiak egin zituen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abantzuño
    adb. Ia-ia. Beti abantzuño hilak, beti bizi!
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abantzuño

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -ño.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    ia-ia.

    abao
    iz. Abaraska. Abao hutsak kendu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abao

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abao Sin. abaraska

    Informazio osagarria
    Forma onartuaren baliokideak

    aberaska

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [A107]: "Ez ote litzateke komenigarria horrelakoak oraingoz alde batera uztea...?" (1994-05-24)

     - [E301]: "[nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-05-23)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Bide batez, abao sarrera dela eta, hurrengo itzulirako Bizk. marka emango zaio' (2001-01).

     - Erabakia: EArau : 'abao iz. Bizk. Sin. abaraska'.

    abar
    1 iz. Zuhaitz- edo zuhaixka-adarra, bereziki egur gisa erabiltzen dena. Haritz abarra. Abar txikia. Abarrak biltzen.
    2 iz. Hondakina. Ikatz abarrak.
    3 iz. Balio gutxiko gauza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Abar su, laster su.

    Aztergaia: abar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abar 'adar txikia' / AS: eta abar (eta abar luze bat joskera desegokia da).

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    Euskaltzaindiak arautu berriez aipatu da: a) formak bere horretan onartu behar dira; b) izatekotan, azalpena aldatzeko eskabidea egin dezake lantaldeak; c) ez, ordea, esan duenaren kontrakoa esanaraziz. Kasu honetan, "eta abar luze bat eraikuntza desegokia da" oharra kentzeko eskatuko da.

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    eta abar

    Zerrendako formaren laburdura

    badu ohizko laburdura: etab.; honen parekoa da etc.

    Forma zuzenaren inguruko erabilera okerrak

    eta abar luze bat eraikuntza desegokia da

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    adar txikia

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E208]: "Adar forma hedatuagoa den arren, mendebaldeko abarra ere kontutan hartu beharrekoa da. Alde batetik, abar hitza hegoaldetik gutxienez Lizarraraino heltzen zen, eta gaurko erdaraz ir a por abarras ere esaten omen da, eta bestetik anbiguotasunezko kasu batzu garbitzeko ezin hobeki dator. Nola bereiztu, adibidez, Istanbul ondoko "El cuerno de oro" eta Frazer-en "La rama dorada", batari "Urrezko adarra" eta besteari "Urrezko abarra" esan gabe?. Bestalde, Kiriki-oren garaitik abarra hitzak sarrera handia izan du literaturan besterik gabe baztertzeko" (1993-01-18)

     - [A104]: ""etab." laburdura aipatzen da, baina ez "e.a.". Ez ote onargarria?" (1994-05-18)

     - [E114]: XK-k proposaturik, ABAR hitza eskaintzen duzue ADAR 'rama'ren sinonimo bezala. Baina gauza jakina da berba horrek arrama ihartuak adierazten dituela/zituela. | Gero eskainiko duzue beharbada, autore berak proposaturik, URDE ZERRIren sinonimo bezala. Baina ez dut uste gauza bera direnik, ez nire ama zenarendako. Entzun elkarrizketa hau, nik berarekin Bakaikun gure etxean izan genuena (1969, irailean): | Amak: "Lau urde dekatzau". | Nik: "Eta ura?" | Amak: "Ura ezta urdiá, ura txerri gaztiá da". | Beharrezkoa bada, errepikatuko dut hau bere garaian" (1994-07-28)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Eta abar luze bat horren gainean kalkoa dela esaten bada, baina hori bakarrik, orduan jendeak uler dezake zilegi dela' (2001-01).

     - [E123]: 'Bada tartean Hiztegi Batuko lantaldearen eskaera ohar hori kentzeko eskatuaz'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): 'Kalko desegokia dela esatea aski dela esan da. Horren ordez erabil eta abar, eta abar. Hala onartu da'.

    abaraska
    1 iz. Erleek, eztia gordetzeko, erlauntzaren barnean argizariz prestatzen dituzten gelaxka hexagonalen multzoa. Ik. abao; orraze. Eztia darion abaraska.
    2 iz. Liztorrek eta beste zenbait animaliak egiten duten antzeko egitura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Esaera zaharrak

    Erle joan-nahiak, ez ezti, ez abaraska.

    Aztergaia: abaraska

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abaraska Sin. abao.

    abaritz
    iz. Artearen antzeko zuhaitz edo zuhaixka (Quercus coccifera). Abaritzen artean burdinazko gurutzea aurkitu zuten.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abaritz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abaritz Quercus coccifera

    abarizia
    iz. zah. Zekenkeria, zikoizkeria. Begira zaitezte abariziatik.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarizia

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Forma baztertua

    Bazt. Ik. zikoiztasun, zikoizkeria; zekentasun, zekenkeria.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: "Guztiok ezagutzen eta askok behintzat erabili ere egiten ditugun hitz "zahar" hauen esanahien hedadura, ene irudiko, ez da zikoiztasun-zikoizkeria, zekentasun-zekenkeria, zikoitz, zeken hitzekin estaltzen. Izan ere, euskaraz zeken eta zikoitz 'bererik eman nahi ez duena'ri dagozkio, erdarazko 'avaro, tacaño, mezquino, ruin' kontzeptuari alegia, baina ez 'ondasunak neurrigabe bildu eta metatzeko joera duena'ri, euskaraz 'abarizios, diruzale, ondasunzale, -gose, -gura..', erdarazko 'avaricioso, acaparador' bezalatsu. Uste dut abarizia-k esangura zabalagoa duela zekentasun-zikoiztasun hitzek baino, hauek erdarazko 'tacañería, cicatería'-ri baitagozkie gehiago, eta, beraz, bada bientzako tokia. Adibidez, bertuteen abarizia edo, zeruetako ondasunen abarizios gisako esaldietan ezingo genituzke zeken(tasun) edo zikoitz(tasun) hitzak erabili. Badira, jakina, gutizia, gutizios hitzak ere, kasuren batean abarizia-abarizios-en ordain izan daitezkeenak, baina adiera ahulagoa dute, abarizia-k aldean bekatu buru izateko marka nabarmena darama eta. Hortaz, hitz hauek ere beren horretan errespeta daitezela eskatuko nuke".

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): "Zah. marka ez du gustuko ohargileak [...] Azkenean bozkatu da eta honako emaitza izan du bozketak: 9 "Zah."-en alde. Kontra inor ez. Hortaz, "Zah." markarekin utziko da".

    abarizios
    adj. Ipar. zah. Zekena, zikoitza. Ez zaitezela izan aberats abarizios haien pare.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarizios

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Forma baztertua

    Bazt. Ik. zikoitz, zeken.

    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -os

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: "Guztiok ezagutzen eta askok behintzat erabili ere egiten ditugun hitz "zahar" hauen esanahien hedadura, ene irudiko, ez da zikoiztasun-zikoizkeria, zekentasun-zekenkeria, zikoitz, zeken hitzekin estaltzen. Izan ere, euskaraz zeken eta zikoitz 'bererik eman nahi ez duena'ri dagozkio, erdarazko 'avaro, tacaño, mezquino, ruin' kontzeptuari alegia, baina ez 'ondasunak neurrigabe bildu eta metatzeko joera duena'ri, euskaraz 'abarizios, diruzale, ondasunzale, -gose, -gura..', erdarazko 'avaricioso, acaparador' bezalatsu. Uste dut abarizia-k esangura zabalagoa duela zekentasun-zikoiztasun hitzek baino, hauek erdarazko 'tacañería, cicatería'-ri baitagozkie gehiago, eta, beraz, bada bientzako tokia. Adibidez, bertuteen abarizia edo, zeruetako ondasunen abarizios gisako esaldietan ezingo genituzke zeken(tasun) edo zikoitz(tasun) hitzak erabili. Badira, jakina, gutizia, gutizios hitzak ere, kasuren batean abarizia-abarizios-en ordain izan daitezkeenak, baina adiera ahulagoa dute, abarizia-k aldean bekatu buru izateko marka nabarmena darama eta. Hortaz, hitz hauek ere beren horretan errespeta daitezela eskatuko nuke".

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): "honako emaitza izan du bozketak: 9 "Zah."-en alde. Kontra inor ez. Hortaz, "Zah." markarekin utziko da".

    abarizti
    iz. Abaritz basoa. Arabako artadi eta abarizti lehorrenetatik Gipuzkoako harizti eta pagadi hezeenetara.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarizti

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:24 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -di.

    abarka
    iz. Euskal Herrian erabili ohi den larruzko edo gomazko oinetakoa, batez ere oinaren azpialdea babesten duena eta soka baten bidez zangoaren behealdean lotzen dena. Abarka eta soineko zaharrak adabatu. Abarkak jantzi. Behiaren larruarekin josten ziren abarkak. Abarkak oinetan lotu. Abarka-mantarrak jantzi.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abarka

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-08-27 Lantaldeak besterik gabe onartua
    abarka handizuren, abarka-handizuren
    iz. g. er. Handizurena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    abarkadun
    1 adj./iz. Abarkak erabiltzen dituena. Baserritar abarkadun bat, nik baino anatomia gehiago dakiena.
    2 iz. peior. Baserritarra, gehienetan gizarte klasetzat hartua. Abarkaduna izan arren, guk adinako eskola zuen. Ikusi zeinen beldurtiak diren abarkadun txepel hauek!
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarkadun

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abarkadun 'baserritarra'

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -dun

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    'baserritarra'

    abarkagile
    iz. Abarkak egiten dituen eskulangilea. Abarkagilearen tresnak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarkagile

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -gile/-gin.

    abarkagintza
    iz. Abarkak egitea; abarkagilearen lanbidea. Abarkagintza, neguko zeregina baserrian.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarkagintza

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

    -gintza.

    abarketa
    iz. Zola espartzuzkoa eta gainaldea ehunezkoa duen oinetakoa. Ik. espartin. Oin bat ortozik eta bestean abarketa zahar bat zeramala. Abarketa zuriak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abarketa

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    a) 'espartina' adierakoak 26 dira: abarketa 19: B 7 (AB AmaE, Ag Kr, Kk Ab II, Erkiag Arran); G 10 (Ag G, Mok, TAg Uzt); EB 2 (Osk Kurl); abarketadun G 1 (Ag G); abarkatari G 4 (TAg Uzt); abarketari 2, B-G (Ag Kr; TAg Uzt); OEH argitaratuan, gainera: abarketa : Urroz EEs 1915, Zink EEs 1927; abarketari : Zink EEs 1927; b) 'abar bila' adierako abarketa IE 1 (Zby).

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    a) 'espartina' adierakoak 13 dira: abarkata EB 1 (J. Oregi); abarketa 10: B 2 (M. Zarate, A. Zubikarai); G 4 (E. Iglesias, X. Kintana, J. Garmendia); EB 4 (J. Jauregi, M. Kaltzakorta, J. San Martin); abarketagin eta abarketagintza bana (J. Oregi); b) 'pantufla, etxeko oinetakoa' adierako abarketa bitan jaso da, EB (K. Santisteban).

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    'espartina' adierakoak dira denak: abarketa : DFrec 5, AB38 4, HiztEn-LurE, Euskalterm 1; abarketagile : AB50 1; abarketagintza : Euskalterm 1; abarketari : HiztEn-LurE.

    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abarketa 'espartina'

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    'espartina'

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [I102]: "jantzi-, etxeko tresna- eta tankerako hiztegiak aparte landu behar direla uste dudan arren, ezpabere gaztelania edo frantsesa nagusituko baitzaizkigu alor horietan, berba hau "etxeko zapatilla" esateko erabil dadin proposatu gurako nuke, de facto, ikastola-hiztegi zenbait direla bide horrela erabiltzen delako" (1995-01-10)

    abarketari
    iz. Abarketak egiten dituen eskulangilea. Arranondoko abarketariak nahi adina diru irabazi zuen egun haietan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarketari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    abaro
    1 iz. Zuhaizpeko edo bestelako babesgunea, abereek eguzkitik gerizatzeko erabiltzen dutena. Abaroaren bila gerizpera bildu diren txoriak.
    2 iz. Babesa, geriza. Nazionalismoaren abaroan gizendu nahi du.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abaro

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: abaro egin, abaroan egon.

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    kategoria-adierak gehitzeko eskatuz:

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    abaro egin, abaroan egon

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Forma baten adiera(k)

    itzala, aterbea, babesa.

    abaro egin
    du ad.-lok. Ganaduak abaroan biao egin. Non egiten du abaro artaldeak?
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abaro egin

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS.

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    adiera eransteko eskatuz

    Informazio osagarria
    Sinonimoa(k)

    Sin. abaroan egon.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    atseden hartu, eguzki-galdatik babestuz.

    abaroan egon
    da ad.-lok. Itzalpean egon. Abaroan daude behiak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abaroan egon

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS.

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    ik. abaro egin.

    Informazio osagarria
    Sinonimoa(k)

    Sin. abaro egin.

    abarrakitu, abarraki, abarrakitzen
    du ad. Suntsitu, desegin. Haize eraso batek abarrakitu du txabola. Bosgarren ordu laurdenerako, arras xehatu, abarrakitu eta azpiratuak izan ziren erromatarrak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abarrakitu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abarrakitu, abarraki, abarrakitzen. da/du ad. 'suntsitu'

    Informazio osagarria
    Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da
    Forma onartuaren baliokideak

    ik. suntsitu

    Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

    abarrakitu, abarraki, abarrakitzen

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E119]: suntsitu, pertsona edo abereak elbarritu (Arr.). "Abarrikatu (G-to, AN, L-ain, BN, Sal, R) Abarrikatu v. abarrakitu". (OEH). "Abarrikatu (BN-ald-s G-and, L-ain) Var. de abarrakitu" (Azkue). Destrozar, despedazar (DVC). / Oharra: Abarrakitu eta abarrikatu elkarren aldakiak izanik ere badirudi hitz biak erabiltzen zirela Nafarroan. Erroibarren adibidez bigarrena agertzen da izkribuetan: "Lucifer serpiente zar gaisstoarri burua austera, eta abarricacera" (ETZ 44.68). "Mariak abarricatuitiote buruac infernuko Lucifer guciei" (ETZ 44.97). Gaur egun abarrikatu nagusitu da Sakanan eta naiz erabiltzen da. Abarrakitu ez ote da hitz zaharkitua? (2000-12-14).

     - Erabakia: BAgiriak (2001-01-26): zerrendan ageri den abarrakitu hitza zaharkitua ote den zalantzan jartzen du. Nolanahi ere, hitz beraren aldakiak dirateke. MAk duda du ea merezi ote duen aldaera hau ere sartzea. XK-k proposatzen du batetik bestera bidaltzea: e. oharrarekin. ISk Naf. oharrarekin joatea egokiago litzatekeela dio: Naf. 'abarrakitu'. Hala onartu da.

    abarreria
    iz. g. er. Abar hondakinen multzoa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abarreria

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

    -teria.

    Informazio lexikografikoa
    Maiztasuna

    g.er.

    abarrikatu, abarrika, abarrikatzen
    da/du ad. naf. Abarrakitu.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia
    abarrots
    iz. Harrabotsa.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abarrots

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra 1993-09-29 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:10

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abarrots* e. harrabots

    Lantaldearen irizpideak
    Forma berriagoa, bere euskalkian berritu-nagusitua

    lapurterazko forma da, eta honek eraberritu egin du, eta gaur harrabots darabil, eta hau da hobestekoa: "abarrots. ik. harrabots" forman emango da.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E208]: (1995-07) harrabots aukeratzeko arrazoia eskatu du.

     - Erabakia: (EH 2014): Euskaltzaindiaren Hiztegiak e. marka kendu du.

    abartegi
    iz. Sutarako abarrak gordetzen diren lekua. Ik. egurtegi.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abartegi

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Lantaldearen irizpideak
    Tradizioak ez du besterik agintzen

    idatzizko tradizioak besterik agintzen ez duenez, -a mugatzailerik gabeko eratorria da hobestekoa.

    abartsu
    adj. Abar asko dituena, abarrez betea. Ik. adartsu. Hiru intxaurrondo abartsuren azpian. Baso abartsua.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abartsu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    ik. OEH.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Atzizkien araberako erabakiak

    -tsu.

    abartu, abar/abartu, abartzen
    da ad. Adarkatu, adarretan bereizi. Damurik, hainbeste adaxkatara da abartua gure euskara zaharra! || (Partizipio burutua izenondo gisa). Oreinaren adar abartuak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abartu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio osagarria
    Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

    abar(tu), abartzen.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    adarkatu.

    Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

    Damurik, hainbeste adaxkatara da abartua gure euskara zaharra!

    abartzuzar
    1 adj. Abartzuzakoa, Abartzuzari dagokiona.
    2 iz. Abartzuzako herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abasto
    adb. herr. Ugari; nahikoa. Munizioa, bolada batean, eduki dute abasto. Zalekeria likits guztiak asetzen, dirua abasto.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abasto

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Informazio osagarria
    Forma bakarra aski da

    Ik. abastu (bakarra aski delakoan).

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): 'Abasto agintzen dute testuek. Hala onartu da: adlag. her. 'ugari, nahikoa'. abastu* e. abasto'.

    abat
    iz. Batez ere bizk. Monasterio bateko burua. Ik. abade.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abat

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:15 1997-02-26 Bigarren mailan onartzekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Zerrenda osagarriak

    BizBerba: "(Ziortza-koari hala deitzen zitzaion), Monasterioko nagusia. Euskara baturako agian apate eta apatesa zaharrak bultzatu beharko lirateke, eta ez abade eta abadesa, proposaturik dauden erara, cfr. Bizkairako Apatamonasterio".

    Informazio osagarria
    Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

    Batez ere Bizk. Ik. abade (Bizk. abade 'apaiza' izanik, ulergaitzak lirateke hor "San Anton abadea" bezalakoak).

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E109]: 'Zergatik ez aipa abat- dela konposaketa.forma (ez beti, jakina)? Ala horrelako oharrik ez da jasoko?' (2001-01).

     - [E123]: 'Hitz zatirik (hitz elkartu bateko lehen osagairik...) ez jasotzea erabaki genuen hasieratik'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): 'abat- forma sartzeko eskaria ez da onartu. Horrela erabaki baitzen bere garaian'.

    abata
    iz. Usoak erakartzeko edo jaitsarazteko erabiltzen den zurezko hegaztia. Jarraitu gero mendiaren hegaletik eta aurkituko ditugu hiru abatari: 14-18 urteko mutikoak, beren abata edo zatar zuria eskuetan darabiltenak.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abata

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

    oso gutxi erabilia, gaia baita halakoa.

    Informazio lexikografikoa
    Forma baten adiera(k)

    usoak erakartzeko hegazti-irudia.

    abatar
    iz. inform. Interneten eta komunikazio teknologia berrietan, erabiltzailearen identitate grafikoa, argazki bat edo marrazki bat izan daitekeena. Biziki programa interesgarria honako hau, abatarra moldatzeko hamaika marrazki eskaintzen dituena.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abatar

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2013-09-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak

    LBeh (2013-06-10): avatar 32: Elhuyar 16 (adib.: “3Dko avatarrak”, “Hori aintzat hartuta, Alzherapyk gaixoaren konfiantzako pertsona horren avatarra sortzen du”), Consumer 8 (“’Ultima’ rol-jokoen seriean oin harturik, avatar hitzak bideojokoetara eta, ondoren, mundu birtualetara”), Berria 5 (adib.: “emozioak adieraz ditzakeen hiru dimentsioko giza avatarra Vicomtechek garatu du”), EiTB 2 (adib.: “Horrez gainera, Xbox 360ko editorearekin avatarra sortu ahal izango dugu eta horrek ordezkatuko gaitu bi sare hauetan”), Argia (“Anhitz avatarrak euskaraz hitz egiten du”); abatar 12: Deia 1 (“Gobernu txinatarren erabakiak errepara arazi dit hura tragediaren azken ekitaldia zela, eta hauxe dela benetako Marxen abatar fartsatsua”), Elhuyar (“Kasu honetan, abatarrak, itxuraz gain, ahotsa ere imitatzen du, gaixoaren arreta bereganatzeko.”), Consumer 9 (“Nork bere abatarra diseinatzea”), Berria (“Une hauetan neureganatzen dut abatar hau, euskal poetarena”).

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    EPG: ez dugu ez avatar ez abatar formarik aurkitu.

    Erdaretako formak

    BerriaEL2013: abatar (avatar*): Ziberespazioaz mintzatuz, internauta batek sorturiko pertsonaia birtuala.

    Erdara/euskara hiztegietako datuak

    es avatar / fr avatar: Elhuyar: berreragiztatze; gorabehera, aldaketa / Nolaerran: gorabehera, aldaketa / Zehazki: gorabehera, aldaketa; haragitze / Labayru: gorabeherak, aldaketak, goi-beheak, hazi-orraziak, goiti-beheitiak / Adorez5000: gorabehera, aldaketa.

    Lantaldearen irizpideak
    Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta arloa mugatuz onartzekoa

    baldintza minimoa betetzen duen forma da, beharrezkoa, arloa zehaztuz.

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Jakite-arloak

    Inform.

    abatari
    iz. Uso ehizan, usoen etorreraren berri ematen duen begiralea. Abatariek ehun zuria eramaten dute makila baten muturrean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abatari

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

    abatz
    1 iz. Gaztagintzan erabiltzen den zurezko ontzia, bi euskarri dituena, kaikua eta goporra baino handiagoa. Gazura egosirik, abatzetik abatzera botatzen da, irabiaturik hozteko.
    2 iz. Gurpilaren erdiko pieza, ardatza sartzen dena eta izpiak biltzen dituena. Intzirika biratzen ziren abatzak ardatzetan. Gurdiaren gurpilak abatzetaraino sartu zitzaizkion lokatzetan.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abatz

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau44
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1993-09-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [P008]: "Zerrendatik kenduko nuke" (1994-05-04)

     - [A107]: Ez ote litzateke komenigarria horrelakoak oraingoz alde batera uztea...?" (1994-05-24)

     - [E306]: "'abatz-estalki' azpisarrera sartzea proposatzen dugu automobiletako 'tapacubos'/'enjoliveur' adierazteko" (2001-01-23)

    abaurrear
    1 adj. Abaurregainekoa, Abaurregainari dagokiona.
    2 iz. Abaurregaineko herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abaurregaindar
    1 adj. Abaurregainekoa, Abaurregainari dagokiona.
    2 iz. Abaurregaineko herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abaurrepetar
    1 adj. Abaurrepekoa, Abaurrepeari dagokiona.
    2 iz. Abaurrepeko herritarra.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abazera
    iz. Karatxai-Txerkesian mintzatzen den hizkuntza.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak
    abazuza
    iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, abazuza-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. babazuza].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: abazuza

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: EArau H
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 1997-02-26 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH-EuskHizt: †  Ik. babazuza / HiztEn: Ik. babazuza / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

    Lantaldearen irizpideak
    Aldaera baztertua edo adierazkor automatikoa

    ez legoke hiztegi honetan aipatu beharrik ere.

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [K202]: "babazuza-ri lehentasuna ematen zaio. Baina zer egin "abazuzan" eta "abazuzaka" berbekin?" (2000-11-24)

    Euskaltzainen oharrak

     - [E210]: 'Hori baztertuta geratu dela argitzea lagungarri izan daiteke (abazuza e. babazuza)' (2000-12-20).

     - [E123]: 'Komenigarri ikusten bada, sar daiteke. Hala erabakitzen da'.

     - Erabakia: Erabakia (2001-01-26): ' AUren oharra ontzat eman da'.

    abdikatu, abdika, abdikatzen
    du ad. Errege edo erregina karguari uko egin, kargua utzi. Bi hilabeteren buruan erregeak abdikatu egin zuen.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abdikatu

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArauB

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Euskaltzaindiaren Arauak

    abdikatu, abdika, abdikatzen du ad.

    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    abdikazio
    iz. Abdikatzea. Konstituzioaren arabera, erregearen abdikazioak Gorteek onetsitako legea eskatzen zuen. 1917ko otsailean, tsarraren abdikazioa ekarri zuen iraultzaren ostean.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Aztergaia: abdikazio

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z11: LBeh38 2023-06-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    Ez dugu aurkitu.

    LB 38 (Argia 6, Berria 19, Deustuko Unibertsitatea 6, EiTB 1, Elkar 1, UEU 5); ETC: 256

    Beste (edozein) iturritako erabilerak

    Elhuyar: abdikazio iz. abdicación / Adorez: abdikazio iz. abdicación / Labayru: abdikazio Ez zitzaion gustatu abdikazio egunean erreginak jantzi zuen soinekoa: No le gustó el vestido que llevaba la Reina el día de la abdicación / NolaErran: 0

    Erdaretako formak

    es abdicación; fr abdication: Elhuyar: abdikazio / Adorez: 1 abdikazio. 2 uko egite / Labayru: abdikazino/abdikazio / NolaErran: 0.

    Lantaldearen irizpideak
    Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

    Erabilia eta jasotzekoa. Hiztegiek ere jaso dute.

    Orrialde guztiak:
     

    Siège social

    • B
    • BISCAYE
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBAO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Centre de recherche

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 SAINT SÉBASTIEN
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Represéntations

    • A
    • ALABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 VITORIA-GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GUIPUSKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 SAINT SÉBASTIEN
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAVARRE
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 PAMPELUNE
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    L'association

    • P
    • PAYS BASQUE NORD
    • Château Neuf
      15, place Paul Bert
      64 100 Bayonne
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Liens

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper