(...)
Hagionimo hau 1630ean azaltzen da estraineko aldiz. Santa Engracia ermita zegoen gaina egungo hilerria dagoena dela dirudi, La Cruz-en ondokoa, alegia. Caracierzo de Santa Engracia Balsa de la Tejería-ren gaineko alderdia izango zen, Tafallako errepidearen albokoa. DGH-k 1802an Uxueko bost ermitetako bat dela dio, eta 1806an ere zutik zegoela dirudi (ikus goraxeago). 1699ko Cruz de Sta Engracia, azkenik, egungo La Cruz izan zitekeen, ermita hurbil baitzegoen. Alabaina, ermitaren ondoko beste gurutzeren bat ere izan zitekeen. J. L. Urangak Santa Engracia Beire aldera zegoela dio, Uxuetik ordubetera, La Torraza-ren gaineko aldean, eta despoblatua izan zitekeela, etxe-hondakinak badirelako [Honela dio hitzez hitz: "Santa Engracia, con restos de edificios, a una hora en dirección a Beire, sobre la Torraza, otro posible despoblado", UM, 44. or.]. La Torraza-n dauden zaharkinak, ordea, ez dira Santa Engracia ermitarenak, Akirazabal (ikus toponimo hau eta Torraza sarrera) despoblatuarenak baizik. Gure iritziz baliteke ermita egungo hilerria dagoen tokian egotea, Nafarroako herri askotan maiz hilerriak ermita izandakoetan antolatu direnez gero (cf. Morionesko Magdalena).
(...)