Euskara Batuaren Eskuliburua

EUSKALKIEN IZENAK. Hauek ageri dira arauan: Arabako euskara, bizkaiera, gipuzkera, lapurtera, (goi-) nafarrera edo (goi) nafarrera, (behe-) nafarrera edo (behe) nafarrera eta zuberera. [57. araua]

EUSKALKIEN ERABILERAZ ETA EGITEKOAZ. Adierazpen bat dauka horretaz Euskaltzaindiak [137. araua]. Irakaskuntzan, komunikabideetan eta administrazioan zer-nolako erabilera behar lukeen zedarritzen da bertan. Hiru atal ditu adierazpenak:

(1) Aurrekariak. Euskaltzaindiak euskara batuaz, euskalkiez eta herri-hizkeraz eman izan dituen gomendio eta erabakien laburpena egiten da. (2) Zioen azalpena. Euskara batua eta euskalkiak erabiltzean gertatzen diren oker-usteek eta bazterkeriek eraman dute Euskaltzaindia gai honi buruzko gogoeta egitera. (3) Adierazpenaren xedeak: a) Euskal hiztun guztiekiko begirunea izatea; b) Euskara batua eta euskalkiak elkarren osagarri izatea; c) Forma egokiak erabiltzea euskalkietan ere; d) Arauak eta gomendioak ematen dira administraziorako, komunikabideetarako eta irakaskuntzarako.

EUSKALKIAK NAHASTEA. Koherentzia testualak eta lexikalak hala eskatzen duelakoan, behin baino gehiagotan eztabaidatu izan da egokia ote den euskalkiak nahastea. Euskaltzaindiak ez du ezer erabaki horretaz, eta euskaltzaleen iritziak bereiz dabiltza. Batzuen iritziz, benetako batasuna hango eta hemengo hitzak eta egiturak nahasi erabiliz lortzen da. Beste batzuen ustez, ostera, hobe litzateke euskalkiak ez nahastea.

Neurrian eta testuinguruaren jabe izatean dago irtenbidea ziurrenez. Zentzuzkoa dirudi defendatzea, esaterako, mendebaldeko euskaran idatzitako testu batean, non, adibidez, barik, ostera, berba... agertzen baitira, ez dela egokia norat, bortz, izanen, heldu den urtean... eta gisakoak sartzea, eta alderantziz.