Euskara Batuaren Eskuliburua
ahala
ahala
Aditzaren era burutu edo partizipioarekin erabiltzen da. Denbora-adiera zein moduzkoa ematen dio esaldiari: Iritsi ahala eseri dira (*Iristen ziren ahala). Egin ahala konturatuko zara (*Egiten duzun ahala). Bete ahala husten zuen basozainak edalontzia. [EH]
Oso emankorrak ez diren esapide adberbial batzuk eratzen ditu zenbait kasutan, <aditzoina + ahala + aditzoin bera> egituraz baliatuz: gerta ahala gerta, kosta ahala kosta eta antzekoak. Jo ahala jo ari ziren sagar zanpatzen dolarean. Higi ahala higi ihes abiatzen dira, eta armada guztia haien ondotik.
ahala ≠ -(e)n heinean / -(e)n neurrian
- Desberdinak dira formaz: -(e)n heinean eta -(e)n neurrian beti aditz jokatuarekin doaz; ahala, partizipioarekin: Urruntzen ari ginen heinean (≠ urrundu ahala), lasaitasun handiagoa sentitzen genuen. Gure lana, aholku eman eta ahal dugun neurrian laguntzea da.
- Desberdinak dira esanahiz ere:
ahala bi ekintza aldi bertsuan —bata bestea bezain laster, alegia— gertatzen direla adierazteko erabiltzen da (denborazko ñabardura da batik bat), goiko adibideetan ikus daitekeen bezala.
-(e)n heinean / -(e)n neurrian, berriz, ekintza bat beste batekiko proportzioan gertatzen dela adierazteko erabiltzen da (ekintza nola gertatu den adierazteko bereziki). Ipar Euskal Herria euskaltzaletzen eta abertzaletzen ari den heinean. Guk ere horrelako zerbait, komeni zaigun neurrian, egin behar genuke.
Gehiago jakiteko
EUSKALTZAINDIA (2011). Euskal Gramatika. Lehen Urratsak VII (EGLU VII). Bilbo: Euskaltzaindia (64, 328, 357).
— “Denbora adieraztea: ahala (etorri ahala / *etorri ziren ahala)”, Jagonet galde-erantzunak.
— “Denbora/modua adieraztea: ahala, ahalean”, Jagonet galde-erantzunak.
PETRIRENA, Patxi (2011). Morfosintaxiaren inguruko zalantzak eta argibideak. Gasteiz: Ikasmaterialen Aholku Batzordea (EIMA)-Eusko Jaurlaritza (62).
EHUko Euskara Institutua (2012). "-n heinean # partizipioa + ahala, (gazt. en la medida en que # segun, conforme, a medida que)", Kalkoen Behatokia.
Siège social
- B
- BISCAYE
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBAO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Centre de recherche
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Represéntations
- A
- ALABA
- Gaztelako atea, 54
01007 VITORIA-GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GUIPUSKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 SAINT SÉBASTIEN - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAVARRE
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 PAMPELUNE - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
L'association
- P
- PAYS BASQUE NORD
- Château Neuf
15, place Paul Bert
64 100 Bayonne - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
