1.
(G-goi-to-nav, AN, L, BN-lab-arb, Ae, Sal, S, R; Lecl <niab->, Arch VocGr , VocBN , H)
Ref.:
A;
EI 141
. Abigarrado."Couleur bariolée"VocBN.
"
Pikaren umea, ñabar (S)"A.
Cf. leoin-ñabar (Egiat) s.v. lehoinabar. v. 1 nabar. Eritu zure lore ostoizko / ego ñabarrak. Bil 112.
Eskarnioz hari dire esker eta eskuin, hori eta gorriak, beltxaran eta ñabarrak. HbEgia 148.
Phikaren umia ñabar. (BN-mix). LanderEusk 1925 (IV) 39.
Eguzkiak mendi-gain beera itzalita odeitxoak ñabar, eder, margozten zitularik. 'Des plus belles couleurs'
.OrMi 4s.
Eliz-leio ñabarrak / iragaz eguna. LdiUO 14.
Han mendi ñabarrak / itzal dire bilakatu. Iratz 58.
Begiek maite ditute eite eder eta bixikoak, margo ñabarrak. OrAitork 286.
Gizon, pizti, arrain, artalde eta egazti ñabarrak. "Pictaeque uolucres"
.IbiñVirgil 99.
Eta zer esan Baken lakoin ñabarretaz. "Quid lynces Bacchi uariae"
.Ib. 99.
Zaldi-gaiñ dabiltz gazteak, neska ta mutil, txeraketan, krabelin eta askotariko apaingailluz ñabar bertxinduak. OnaindSTeresa 92.
Soñeko ñabar bat niñen eun artan. (AN-gip). PPerFLV 1887, 189.
Eguzki eta laino, eta hodei ñabarrak zeruan barrena lasterka. MIH 175.
sense-2
2.
(BN-ciz, S; Gèze, H)
Ref.:
Lrq;
EI 141
. Gris; grisáceo."Color blancuzco"EI 141.
Gero xuria edo beltza eta azkenik horia edo ñabarra. "Grise"
.IpDial 100 (Dv nabar).
Bada igeltsu xuria, bada ñabarra. DvLab 195.
Ondar gerlan alemaner ikusi ginuen jauntzi hura bera dakar --sasiko gizon gaixtoen jauntzi ñabarra--. JEBer 47.
Itsaso ñabarrari. Iratz 29.
Gau ñabarrak iluntzen hasi zituela munoak. MdePr 144.
4.Variado, variopinto. Oi bihotzaren ñabarra: / irria eta nigarra, / eztiarekin mingarra! "Maitea eri" (ap. DRA). Elkorra baitzaio lurra, baña, adarra / birpizten ortziak muinkatuz ñabarra. (Interpr?). Zait EG 1950 (9-10), 5. Inguruan zituen sineskizun ugari ta ñabarrak aztertuz. Zait Plat 100. Esaerek [...] bere gisako saila osatzen dute eta, bere gisakoa izateaz gainera, aski ñabarra, mamiz nahiz azalez. MEIG IV 88. Hark eta nik genituen lagunak ñabar xamarrak ziren. MEIG VIII 32. Eta ezin gaindituzkoa dirudien ñabardura horren ñabarra ez da atxakia txarra izaten nor bere sukalde-zokoan [gelditzeko]. Ib. 63.
ÑABAR-LIKISTU.
Ensuciar, poner(se) de un color sucio. Harri lantu gotorrez eginak bzikitartean [etxeak], bainan haize, euriek, erhautsarekin batean mendez-mende ñabar-likistuak. JEBer 18.