Tr. La forma más usual es boz; se encuentra botz en todos los suletinos (en Inchauspe en alternancia con boz ), y en algunos bajo-navarros y labortanos, alternando en varios de ellos con boz . En cuanto a boza --con -a constitutiva--, aparece en Larreguy, Lizarraga de Elcano, GoldSerm (213), Samper, Lapeyre, AzpPr , Zerbitzari, Uztapide y Xalbador. Aunque en Arradoy se encuentra boz 'voz' y botz 'voto', puede tratarse de una mera casualidad. En DFrec hay 9 ejs. de boz, 6 de ellos meridionales.
sense-1
1.
(V-gip, G-goi, AN-egües-ilzarb-olza, Ae, Sal, S, R; Lcc, SP, UrtGram 38, HtVocGr 438, Lar, Añ, Lecl, Sb-Urq, Dv),
botz (L, BN, S; ArchVocGr, VocBN, Gèze, Dv),
bozaRef.:
Bon-Ond 140;
Vocir 245;
A(
botz
);
Lh(
botz
);
Lrq(/boc/);
GteErd 8, 36;
ElexpBerg(
boz
)
. Voz."Voix, botz, mintzo
"Gèze.
"
Boza (L), botza (BN, S), la voix humaine"DarricLBasque 7.
"
Boza apaltü (S), boza ttipitü (S)"GteErd 8.
"[Bajoaren ahotsa zuen]: boz sendoa (V-gip, G-goi)"Ib.36. Cf. Sb-Urq s.v. basa: "Basaboza. Écho. [...] voix du desert". v. ahots. Tr. De uso prácticamente gral. al Norte desde Leiçarraga, al Sur lo hallamos, además de en Lazarraga, en guipuzcoanos y alto-navarros; en textos vizcaínos sólo lo hemos encontrado en BBatzarN, y como glosa de abots o aots en Altuna (80) y Kirikiño (Ab II 11).
Eta huná boz bat zerutik, zioela, Haur da ene seme maitea, zeinetan neure atsegin ona hartzen baitut. LçMt 3, 17 (He, TB, HeH, Echn, Ur boz, Samper boza, Ip, SalabBN botz; Dv, Hual mintzo, Or oiu, Ol ots, Ker berbots
).
Gogo batez altxa zezaten boza Iainkoagana, eta erran zezaten, Iauna, hi aiz zerua eta lurra. LçAct 4, 24.
Utra boz amorosoaz.Lazarraga A, 1140v.
Nik ain on baneu bozau, kantatzeko / padezietan dodan doloreak!Ib. A17, 1187r.
Bertati boz bat adi nezan. Ib. B21, 1200r.
Beharriak izanen tu bere plazer iakiñak / Boza eta instrumenta musikako egiñak. EZMan I 135.
Ni naiz desertuan oihuz / dagoenaren botza. EZNoel 166.
Zaude othoi erne ene / Othoitzaren bozara. EZEliç 299.
Hibaiek alxatu zuten, / Bere boza zin zinez. Hm 84.
Usotortoillaren boza. SPPhil 417.
Eziñ ikhus ezin goza / Iaunaren presenziaz, / Huna arrastaren boza, / Ez sekulan loriaz. ArgDevB 2.
Ienkoaren botza eta haren deia ezpaitugu nahi enzun. TtOnsa 170.
Aingeruak diduritela / Bozak dituzte goratzen, / Eta bildotsaren ondoan / Birjinen kantak kantatzen. Gç 194.
Gure arima ere espiritual delakoz, aizia, azanza, botza korporal direlarik, eztitake ikus. Bp I 29.
Aditu zuen boz bat zeiñak bere barrenetik ertan baitzioen. Ch I 25, 2.
Obedi dezotegun haren bozari eta inspirazionei, hekin segitzeko eta hekin arabera egiteko. CatLav 238 (V 120).
Zenbait boz eder edo musikako aire xarmagarri aditzen duzunean, orhoit-zaite Jainkoaz. "Quando odi qualche armonia di suoni e canti"
.HeGudu 133.
Dohatsü dira osoki beharri, kanpuan herots egiten dian botzari beno lehen, egia barnen erakusten dianari behatzen direnak. Mst III 1, 1.
Lagun guztietatik gazteenai ta bozik onenak dituztenai. GavS 21.
Boza min eta erdiragarri batekin. Lg II 249.
Yosefek etzuen argia iguriki obeditzekotzat zeruko bozari. Ib. 120.
Ez dezazula enzun behinere zuretzat asko izanen ez duzula oihuz egonen zaitzun intresaren boz hura. Mih 84.
Jinkuaren manüz eta ainguriaren botzez. CatLan 39.
Botz bat, zoinek denboratik denborala, oihu eiten baitzien, emok, emok. AR 250.
Zuk orai haren bozari gorraena egiten badiozu, hark ere ez duela adituko zure oihu mina. Brtc 178.
Zenonek dio edertazüna dela lilien botza, lili botza, dialakoz amorioa deitzen. Egiat 185.
Botz bat mi[n]zatüren zaie / hirur prinze kiristier. Xarlem 1521.
Beira kontra egitetik / Deitzen gaituen graziari. / Mendiak bere lekutik / Aldaratzen tuen bozari. Monho 114.
Nafar goxoan / Trenpatuz bizkotxak / Hartu ondoan / Altxaturik bozak / Erragun bertsutan / Kurruxa plan, plan, plan. Ib. 62.
( s. XIX)Aitzendú bozabát. LEUrt(ms.) 113v.
Orazio ori txit gogotik egiten ari zala, aditu zuen boz bat, esaten ziola: "Zoaz San Pedroren eliza-atera". Gco I 420.
Zerk debekatzen gaitu biotzez aldatzerat deitzen gaituen bozari ihardestetik?Dh 210.
Othoitzen zütügü gük ere, plazer dütüzün errezebitü gure botzak izpiritü irus haienekila. UskLiB 46.
Bena Luisttoren botza bertan ixiltü zen / Hamahiru nabela kholpü beitzin ükhen. Etch 638.
Ene ardiek entzuten dute ene boza amultsuki, mintzatzen natzaiotenean ene eskriturez. Jaur 145.
Boza Jakobena da. ItFab 246.
Botza galdu ziren [= zuen]. "La voix"
.ArchFab 229.
Loria zen ikhustea / Eta areago entzutea, / Nola zarabillkan boza / Gora behera itzulika!Gy 79.
Aphalago luzkete bozak altxaturen. HbEsk 168.
Eta nere harra behinere ez hilen, [...]! Boz bat niri bethi iroika, eta boz hori behinere ez ixilduren!DvLEd 229s.
Geure Foruben boz eta berba men, ziatz eta itzaltsuba entzungo bagendu legez. (1866). BBatzarN 239.
Dardarizazko bozakin. Bil 165.
Horra! horra! diote mila botzek, horra aita Franzizko!Laph 220.
Ohorearen eta eginbidearen botza. Ib. 13.
Torreko Talaiariaren alaba naiz Andrea, eranzun zion bozak. ArrGB 27.
Igaran gaian, ametsetarik, / Botz bat entzün dit xarmantik. ChantP 270.
Onek gabaren zerratuenean aitu zuen boz bat. AranSIgn 36.
Boza du klariña, / ez buru ariña, / zartzera egiña, / edadez da baiña. Ud 73.
Bozik onena zeukanak kantatu zuan lenengo, eta besteak erantzun zioten. ZabGabon 42.
Ai! baneuka oraindik eztarrian boza! / Entzun dezaten denak nere itzen otsa!ABAmaE 287.
Emazteki boz ezti batek ihardetsi zuenean: Aitzina! Sartu ginen. ElzbPAd 32.
Aditzen baitut halako boz herdoil eta erlats bat, saingaz bezala mintzo dena. Ib. 39.
Nere sabelean daukadan haurrak [...] zure boza entzun dueneko, jauzika edo saltoka abiatu da atseginez. JnnSBi 38.
Ihurtziaren pareko botz batekin. ElsbFram 60.
Atabalek estali zuten erregeren botza. Ib. 111.
Gutarik bakotxak garraiatzen du bere ariman, argi bat, boza bat, irakusten eta erraiten diona zer den ungi eta zer gaizki. Lap 65 (V 33).
Boz batek erran zeitan: abil Jordane ühaitzetik harat. IpHil 122.
Oraindikan mingaña / dauka indarrian, / kantatutzen du guztiz / boza ederrian. AzpPr 105.
Botz osoki ederra zuen muthil gazte horrek. ArbIgand 137s.
Kantaria ere zen biziki gaztean. Zahartzeari, boza galduz geroz, ezin aditua zen. HUAurp 164.
Azkenerat boza histen zitzaion eta begiak bustitzen. Ib. 135.
Nai nuke nik orain boz indartsu bat euki. AgSerm 124.
Aditzen da ate soñuba eta ondoren boz bat. MocDamu 33.
( s. XX)Hanbatenaz ere beren izigarrian sarkorrago non bietan emanak baitzauzkigun koblak, emeki, luzatuz, noizetik noizera izpi bat ikharatuz boza. JEBur 78.
Nork izan lezakian boz ori?Iraola 14.
Haren boz aphal botheretsu lodia. LanderRIEV 1912, 556 (cf. infra BOZ APAL).
Boz aditu den garbienarekin eta ukigarrienarekin. LanderEEs 1916, 61.
Mintzura (boza) zintzarri pitzatu baten otsa bezelako motela. AArdi 94.
Oraindikan denboraz / entzungo' itu bozak: / irabazi duala / Mutrikuar Osak. EusJok II 162.
–-Botz ozena! –-Kopla politak!LhYol 50.
Bazuen boz bat pullita, leguna. BarbSup 1.
Gauaz beldurti gehienak bezala, ikare bat bozean, kantaz ari da aitaxo. Ib. 174.
Botz hun bat zian, ez bete bete bena odeietara gora. Const 35.
Eriaren adiskide min-min baten bozak iratzartzen duela iltzera zohana. FIr 193.
Hobitik edo ifernutik ateratu botz itsusi batekin erraiten dako. Zub 38.
Otoi adi ezazu, / Ama, ene botza. Etcham 159.
Artetan, bere boza / altxatuz goraki, / arrosarioa du / erraiten kartsuki. Ib. 174.
Orain bezela baldin badauzkat / boza eta etorriya. TxB 212.
Tanburrak zuen biltzen airea, eta tanbur hura zapatuz ziren gure gizonak bozik gabe mintzatzen. JEMed 63.
Larrungo gibeletik (Oi, zer pesta beltza!) / Jin zaut Euskotar odol beroaren botza...Iratz 30.
Izpiritu Saindua jautsi zen zerutik uso baten itxuran, boza batek zioela: "Huna nere Seme guziz maitea!". ZerbIxtS 84.
Boz samin eta azkar batek. LfMurtuts 8.
Aita besoetakoaren botz beroari beha zelarik. MdeHaurB 67.
Boza kaskarragoa ta lenagoko apaintasunik gabea izanarren, jendearen berotasunik etzun galdu. EtxdeJJ 274.
Boza ederrarekin ziren kantariak!Herr 7-8-58, 3.
Auzoko etxekanderearen botza. JEtchep 23.
"Egia handia, ene sardianta", ihardetsi zuen beltzak bere boz lodiarekin. Ib. 87.
Besoak bateatuz akituak zituela eta Credoa errepikatuz boza joana. ArdoySFran 164.
Boza oneko mutillak dira. UztSas 302.
Bainan zer da boza hau? Zer entzuten dut nik? / Deiadar bat bezala heldu urrundanik. XaOdol 283.
Maite dut zure begitartea, maite zure boz eztia. Ib. 114.
Guri, etxe handi huntarik, / botzak zaizkigüla ezagün. CasveSGrazi 66.
Ebanjelio pasarte batzu boz bakar batek irakurtzeko orde, bizpahirulau erraile galde-ihardespenka ari baitziren. Lf(
inCasveSGrazi 8
).
Hori zer boz xarmanta duzun. Etchebarne 87.
Oska asi giñan. Ezagutu giñuzten bozean.BBarand 93.
Bertsolariak berak ere, zergatik ez dira berriz saiatzen, eliz-atarian eta kalean, denbora batean ziren herriaren boz eta maisu, historiolari eta komeriante izaten?MEIG I 111.
Ezinaren nahigabeak Bilintxen bozari eman zion kemen nabarmena. MEIG III 53.
v. tbn. Larz Senper 92. Zendoia 234. Botz: Lh Yol 47.
azpiadiera-1.1
(Referido al sonido de un instrumento). Aditurik, ezkila, hire boz lañoa, / Othoizten hasi dituk ama zerukoa. ElzbPo 183.
sense-2
2.Cada una de las líneas melódicas que constituyen una polifonía."Consonancia de voces, bozan konsonanzia
"Lcc.
Sóñu óna itekós, ánitz tékla dá organoán, ánitz kuérda zitharan, ánitz bóza edozéin musikatán. LEUrt(ms.) 76v.
Gathanborak eginez saski hustuekin, / Eta aphaleko boz, kaldera tzarrekin. HbEsk 230.
Boz batek. ZbyRIEV 1908, 292 (encabezando una estrofa, contrapuesto a "guziek").
Maisunai aiek bakoitzak beraren lana (zortzi bozetarako Fuga zan) agertu zutenean, Aramaioarrak, berarena garbitan jartzean, gorengo lerroa aztuta utsik utzi zuen. AEEs 1916, 306.
Zato lehen bezala dugun biek kanta; / Bi bozetan lot gaiten zure kantu horri. Iratz 85.
Nere lagun zintzo Goenagak eta nik, bi bozetara, onoko bertso autxek kantatu ditugu. Basarri 67.
Lauren artean ederki abestu zuten bi bozetara Gabon eguneko kanta polit au. IzetaDirG 99.
Aspaldiskoan üskarazko kantore bat emaiten da bi bozetan segurik. Lf(
inCasveSGrazi 14
).
sense-3
3.
(HtVocGr 428),
botz (L, BN, S ap. Lh
; VocBN). Voto."Suffrage, voix"HtVocGr.
"Suffrage"VocBN,
Lh.
Tr. Documentado sólo al Norte; el primer testimonio en la literatura es de finales del s. XVIII. En DFrec hay 100 ejs. de boz (61 septentrionales) y 6 de botz .
Nahi düzün dilijenzia egin, ororen botzareki eta jende bakia maite düteneki. Etchart 9.1r.
Jaun Direktorrak düke lehen botza, eta bildüren dütü bestenak. Mercy 36.
Haitatzia egin izanen da üztarilako bigarren igantian bilkhürati landan botz haboruala. Ib. 36s.
Mustro baten ohoretan bertsuak moldaturik / Eta lapurtarren bozak harentzat galdaturik!Monho 60.
Hunek eramanen du galdea kontseilura, eta bildu ondoan bozak, baldin onhetsia bada, markatuko dio errezibitua izaiteko eguna. JesBih 428.
Lehen ere zinatin zü, Xaho, izan depütatü; / Bena botzak gorde zeitzien, hanti züntien traditü. Etch 580.
Biltzarrean alkhatek, herrunka lehena; / [...] / Yakin ere behar da boza denen dela. HbEsk 193.
Amezkoako konde nor zen orok yakin; / Altxatua izan zen guzien bozekin. Ib. 51.
Gorderik izkiribatzen dituzte botzak eta zigiloaren pean ezartzen. [...]. Botz guziak batentzat dire... Iñazio Loiolakoarentzat. Laph 183.
Betirisantsi bertze asko / Begiak itsurik darraizko; / [...] / Jaun xanfarin, xilodun kasko, / Edale, mandril, esku mako, / Hoien bozak Betirik ditu beharko. ZbyRIEV 1909, 229.
Sententzia hori ontsala eman izan behar zen deputatu guzien bederen hiruretarik biez; bainan zonbait botz bakhar izan zirelakotz gehiago erregeren kontra, aitzina yuan ziren bere bide galduan. ElsbFram 108.
Bildu zituen 3.779 boz, 5.351 bozen kontra. HUAurp 105.
Boz eske ibiltzea. HUZez 49.
Behar baita diru anitz, gau eta egun, bertze lanak oro utzirik, zalapartaka boz biltzen dabiltzanen laguntzeko. Ib. 141.
Hirietako langileek bertze batendako omen zauzkaie beren bozak, harek agindurik itsas leihorretako sarkuraren idekitzea ardietsiko deiela. JEBur 116.
Etxez etxe zabilan jaun hoi / bildu nahiz gure bozak. Mattin 92.
Edozoin libro izaiten baita / nahi bada presentatu, / batzuk bertzeak hautsi beharrez / bi lixta ginen muntatu; / berriek bozik aski ez bilduz / zaharrak aise pasatu. Ib. 65.
azpiadiera-3.1
(Pl.).Votación, elecciones. Hor maiatzaren 6-an heldu zauzkun boz hoitan behar dugu elgar lagundu. HUZez 139.
Bozetako egunak etorri direnean, erlisionearen etsaiari boza. Ib. 198.
Politikazko gora-beheretan xuri; bozetan eta bozez kanpo ere asko gure etsaien etsai. Ib. 197.
Meza denboran, Jaun erretora hain da okupatua botzekin nun ez baitu bertzerik aipatzen. Egunaria 11-12-1959 (ap. DRA
).
Jaun meraren partez... Herriko bozak ditugula. LarzBozak 12.
Herri batean bozak ziren, eta bi banda, bat bertzearen kontra, ta batek neri eman-arazi bertsoak. Mattin 90.
Politika hori ere hor zen, bereziki bozak hurbiltzearekin.LarreArtzainE 28.
Hauteskundeak edo bozak eginez gure gisan han berean. Ib. 171.
Orain berriro izan diren bozetan, ez dakit Olabideren botoa jaso duten. MIH 350.
Ameriketara artzai doazen euskaldun gazteak lehenbizikoan eta herri txiki bateko bozak bestean, hauexek dira egileak hemen darabiltzan gaiak. MEIG III 95.
sense-4
4.Palabra. [Interjezinoa da] perpausaren parte bat bat, zeinak gogoko berria, boz ezin deklina diteken batez, ezagutzera eta aditzera emaiten baitu. ES 370.
Baldin latiñak, eta griegoak berak itz, boz edo berba asko euskaratik artuak badituzte. CbEBO 8.
Alabatzen zala, lau boz edo itz oiek, átomo, eclipse, hoguera ta horizonte, iñork ere euskeraz emango etziozkala. Ib. 46.
sense-5
5.Melodía."Air, airea, boza
"HtVocGr 327.
Iparragirren bozian ditut / bertso berriak paratu, / Gipuzkoako euskal erriya / al banezake nonbratu. Xe 167.
sense-6
6.Sonido. Eskuaraz izkiribatu duten autor gehienetan aurkhitzen dire hiru letra boz bera dakharketenak. MarIl X.
Ez laiteke izan behar soinu edo boz bakhotxarentzat letra bat bera baizen. Ib. X.
azpiadiera-6.1
Aipatu ditugun fonema bi horiek, elkarren kideko izanik, berdinak dituzte, n-tarik, n-1 bereizgarri. Bat ez da agertzen neutralizazio-lekuetan, d t-rengandik bereizten duen "boza" edo "soinua". MIH 198.
sense-7
7.Voz, noticia (que corre, etc.).
Beste iñor ez dala / zu bezin airosa, / erri guziyan dago / banatua boza. Bil 74.
Berialaxen zuan / bozak korritua, / pobriaren artian / zala partitua. UztSas 274.
azpisarrera-1
BOZA EMAN.
azpisarrerakoSense-1.1
a)Votar.
"
Eman boza abertzaler (BN-arb)"GteErd 66.
v. bozkatu. Irauten badu desobedienzia harrek, khenduko zaio orduan kestione izanen den gauzaren gainean bere bozaren emateko zuzena. "
Il sera privé de voter"
.Revol 125.
Hura bezalakuer, eman botzak bethi, / Nahi baditüzie, zergak gütirazi. Etch 592.
Ene botza emaiten dut gehien botz biltzen duenari, ni kanpo. Laph 183.
Elekzionetako denboretan, emanez zure botza Yainkoaren eta Elizaren etsaier. ElsbFram 184.
Botzen emaiteko egunean. Ib. 147.
Camboko, Uztaritzeko frera guziak oro ken ditzaten eman du boza Berdolyk. HUAurp 144.
Gurea da; gure izenean emaiten du boza beti lege tzar guzien alde, guk manatua balitz bezala. Ib. 142.
Zonbat dituk oraino boza eman bearrak?LarzBozak 94.
Bost ziren bakarrik elgarretaratu ahal izan, eta bostek Iñakirentzat botza eman. ArdoySFran 150.
Zori txarrean egin zituzten / boz emateko legeak, / holako egun batek ez ditu / asko hobetzen jendeak. Matttin 62.
azpisarrerakoSense-1.2
b)Dar el consentimiento (?).
Zernahi egin lirola / Ez da fidatzeko, / Boza eman duienak / Esposain galtzeko. Bordel 146.
azpisarrera-2
BOZ-AKORDUA. "Accentus, azéntua, tonua, boz akordua, bozgorabéhera
"Urt I 73.
azpisarrera-3
BOZ ALTU . (Usado en inesivo).Voz alta.
Boz altuan ziñatu. CbEBO 60.
Dekreto presenteko au boza altu ta garbi adi daitekeen moduan leitzea. FrantzesB I 99.
Boz altuan itzegin zion esanaz: "oa, oa, doakabe ori". AranSIgn 71.
azpisarrera-4
BOZ APAL. Voz baja.
Gero, heieri zenbait hitz erran eta boz aphalean, bazihoak bigarren ganbararat. ElzbPAd 80.
Aspaldian gutarik bakotxak bere baithan deitzen zuena, boz aphal bainan aphal batekin: pobren ama!JEBur 65.
Botz apalian, kasik ahapetik. Zub 105.
Aitortzen dio boz apal-apal batez.LfMurtuts 21.
azpisarrerakoSense-4.1
Itzultzen duk yaun Erremundegibehereren alderat eta erraten ziok boz erdi aphal batekin. ElzbPAd 82.
azpisarrera-5
BOZ-BATASUN. "Accentus"Urt I 73.
azpisarrera-6
BOZ BATEZ (Lar, Añ). A una voz, unánimemente.
v. AHO BATEZ. Tr. Documentado únicamente en autores labortanos y bajo-navarros.
Hala nola [...] gure asken bilkhüian, bortüietan, orok botz batez [...] erran ükhen baikünien.Etchart 5.1r.
Boz batez guztiek dute / azkenean aithortu, / Iongoikoaren Semea / berriro dela sorthu. EZNoel 64.
Guztiek ihardatsiko / Darozute boz batez, / Iauzi zirela Iokoben / Iainkoaren beldurrez. EZEliç 262.
Frogatu duten guztiek batetan, eta boz batez aithortzen, erraiten eta kofesatzen dute, plazer hura, plazer aphurra eta laburra dela. Ax 382s (V 251).
Oraiko hitzkuntza berri eta ardurako dabiltzanek errespeturekin zure zuhurtziari agur eginen diotela, eta boz batez aithortuko zure bizitasunaren indarra eta edertasuna paregabekoak direla. ES 87.
Hauk baitira erromarrei eta Erromako enperadorei hanbat ekhai eta egiteko eman zioten jendaki suhar eta azkar hura, eta autor eta istorio guztiek boz batez hanbat laudorio emaiten diotena. Ib. 109.
Irakatsi zioten Israeldarrei [...] Jainkoaren laudatzen eta boz batez haren egun oroz benedikatzen. Ch IV 1, 8.
Guziek, boz batez, erran zuten gauza heien lekhuko zirela. Lg I 249.
Hori ezin ditekena da, diote boz batez elizako aitek. Dh 267.
Gurekin zen! Gurekin zen! Diote botz batez xalupan zirenek, hari zor diogu bizia!Laph 226.
Guziek, boz batez, arbuiatzen eta debekatzen dute libertimendu arimen galgarri hori. ArbIgand 143.
Orok boz batez ihardetsi zuten: "Ez, ez da dudarik, Jainkoaren nahia da!". ZerbIxtS 22.
azpisarrera-7
BOZ BERAZ. A una voz, unánimemente.
Ihardetsi zioten, boz beraz, Kristo sorthuren zela, [...], Bethleem, Judako hiri xumean. Lg II 113.
Guziek, boz beraz, ihardetsi zuten ez liozoketela galde haren heriotzea ez balitz gizon gaixto bat. Ib. 268.
azpisarrera-8
BOZ-BILTZAILE. Agente electoral, muñidor electoral.
v. BOZ-GALDATZAILE. Jende xeheaz, populuaz baino are egiago da hau buruzagiez, herrietako auzapez, axuant, boz-biltzaile, beren buruei zu errailez. HUZez 194.
Herrietako buruzagi bezala edo xurien alde boz-biltzale bezala erlisionearen laguntzerat ari direnak. Ib. 197.
azpisarrera-9
BOZ-EGUN. Jornada electoral.
Boz-egunak baitziren, egun hitsak eta nahasiak ezin gehiago. HUAurp 120.
Bozkatzetako barnea, boz egunean. LarzBozak 92.
azpisarrera-10
BOZEKO . (Tras gen.).Del parecer (de).
Agertu ziren bada oro / Presidentaren bozeko: / Ziruditzon bakotxari / Gauza hoberik deus ez zaitekela aurki. "Chacun fut de l'avis de Monsieur le Doyen"
.Gy 303.
azpisarrera-11
BOZ-EMAILE. Votante, elector.
Promesez eta mehatxuz eta gezurrez ttuttulatzen tuzte botz-emaileak. EskLAlm 1889, 3.
Boz-emaile Judas ttipi, boz biltzale Judas handi. HUZez 198.
Ez ote da zuzen, boz-emaileak jakitea boz egun hautan bederen xuxen nor norat dagon?Ib. 141.
Norbaitek izendatua zen araiz; eta nork? Herriak, herriko gizonek; boz emailek. HUAurp 128.
Han bere herritar boz-emaile biarnesen aitzinean egin du mintzaldi bat. Ib. 81.
Xuberoko eta Baxenabarreko boz-emailek igorria da Pariserat Berdoly zenator. Ib. 142.
azpisarrera-12
BOZ-EMATE. Votación.
"
Bozkatzeak, boz-emateak, élections"Dv.
Boz emaite hori ez da zuzena. LarzBozak 98.
azpisarrera-13
BOZERA. A votación.
Presidenta hautatuko da bozera; bozik gehiena biltzen duena izanen da izendatua. JesBih 414.
Bethi presidentaren eta president ordearen hautza kongreganist guzien bozera emanen da. Ib. 415.
Deus ez da dezidatuko kongregazionearen hiruetarik bien bozera baizen. Ib. 425s.
azpisarrera-14
BOZ ESTUAN. Con un hilo de voz.
"Amatxo: gizon gaixtua al da ori?" / galdezka boza estuban. (1899). Auspoa 123-4-5, 116.
azpisarrera-15
BOZETARAT. (Ir, llevar, etc.) a votación.
Izpiritu Sainduari bere argiak berriz eskaturik, berriz badohatzi botzetarat. Bigarren hautua, lehena bezalakoa. Laph 184.
azpisarrera-16
BOZETIK JOAN. Hacerse por votación.
Errezibitzea ala khentzea bethi bozetik goanen da. JesBih 420.
azpisarrera-17
BOZEZ.
azpisarrerakoSense-17.1
a)"Vocalmente"Lar.
azpisarrerakoSense-17.2
b)A votación.
Lege haren arabera, popüliak behar zütian botzez haitatü apezküpü eta erretorak. Const 23.
azpisarrera-18
BOZ-GALDATZAILE. Agente electoral, muñidor electoral.
v. BOZ-BILTZAILE. Berak ziren tzar hoik han bozgaldatzale, onak eiki ez aski goiz atzarturik, bertzetan bezala han ere tzarrari jazartzeko. HUZez 90.
azpisarrera-19
BOZ GOIKO. Tenor.
Boz-goiko, bakar-abeslari izan da urte askotan erriko elizan. AlzolaAtalak 105.
azpisarrera-20
BOZ GORA. Voz alta.
Eta hauk erranik, boz goraz oihu egin zezan. "À haute voix"
.LçIo 11, 43 (He boz goraz; LE oiu andi batéki, TB goraki, Dv gora, Ol ozengi, Leon, IBk, IBe ozenki
).
Izentatüren dü botz goraz. Mercy 37.
azpisarrera-21
BOZ-GORABEHERA. "Accentus, azéntua, tonua, boz akordua, bozgorabéhera
"Urt I 73.
azpisarrera-22
BOZ NAGUSI. "
Boz nausi, majorité des suffrages"Dv.