Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza ortzantz bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: ortzantz
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2003-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
ortzantz(a) a) 'trumoia' adierako 4: Arb Igand ("Horra non goibeltzen den zerua eta laster ortzantza karraskan abiatzen"), JMB ELG (metahizkuntzako erabileran, "Ona emen iñusteri edo trumoiarenak [izenak]: [...] ortzantz, ortzen otsa?"), JEtchep 2 ("Berehala ortzantza burrunbaka hasten da [...] Ortzantz eta ximixtek, ilun pean, egiten dute karraska"); b) 'ortzia' adierako 21, Or Aitork ("Badira beste ur batzuk ortzantz onen gañean [...] ortzantza onen gaiñetik", "Ortzantza berean bereiz daudenak") // eta OEH argitaratuan, gainera: a) 'trumoia' adierako ortzantz : Bibl (Ir 9,28: "Geldituko dira ortzantzak eta ez da gehiago harririk izanen, lurra Jaunarena dela jakin dezazun"), ortzi-azantz : Barb Piar ("Azken arbolak [...] karraskan ari ziren ondarreraino suntsitzen. Ortzi-azantza ematua zen"), orzantz : Eskual 1909 ("Eguerditan orzantzaren burrunba ilhuna buruen gainean zabilakigun, artetan karraska izigarri batzuekin"), A EY III ("Tximista ta orzantzetik begiratzeko"), ozantz : Egunategi 1878 ap. DRA ("Ortziak edo ozantzak hurranik ari balin badira, ez jar, ez bilha atherbea arbolen azpian"), eta AS hauek: orzantz-karraska 'trumoia' adierako 1, Barb Leg ("Ihurzuriak izan ziren eta orzantz-karraskak"), ortzantz ximixta 'trumoi-tximistak' adierako 1, Barb Leg ("Ortzanz ximixten erdian, uria turrustan heldu zen"); b) 'ortzia' adierako ortzantz : Or MB ("Ortziak Jainkoaren ederra diago ta ortzantzak Aren eskuek egiñak otsegiten ditu" — Firmamentum); c) 'tximista' adierako orzantz 1, Eskual 1908 ("Hil beitira ehün eta lauetan hogei eta zazpi jente düründaren edo ühülgiaren edo ihurziriaren arrankontrütik. Hirur hitz ziberotar horik badütügü manexen eta laphurtarren orzantza hitzarentako"), eta orzanz kolpu 2, AR ("Bethi ximiztha eta orzanz kolpu izigarri batzureki [...] Egun hartan meza inzun etziena orzantz kolpu batek hil zizin"); d) testu-lekukotasunik gabeko ortzantz(a) ari AS; e) orzanztu : SalabBN (Mt 16,3: "Goizian diozie: egun orzanztuko du zeren zeria ilhun da").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
ortzantz(a) 3: Or (metahizkuntzako erabileran, "Ortzantza = firmamento. [Uitzi'n, osantza]"), A. Arkotxa ("Ilunabarreko ortzantz baten ondotik ateraiak, hedoiak ihes doazilarik zeruan"), A. Luku ("Ikaragarriko ortzantza egin zuen iluntzean eta zen beldurtiarekin, nihauren baitan egiten nuen. Sekulan ateka hartan ximixta bat ikusten badu, polita baita han, Baionara sartzen duk lasterka").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
ortzantz : EskolaHE (ortzantza: trumoia), Lur EF/FE (tonnerre), Casve EF (ozantza: tonnerre), HaizeG BF (1 tonnerre; 2 orage, tempête; eta ozantza: tonnerre), Lh DBF (tonnerre, orage), DRA (trueno; eta orzanz: 1 trueno; 2 rayo; orzanza ari: tronar; orzanztu: tronar; ozantza: trueno), PMuj DVC (1 trueno, ortzantza egin tronar, sonar truenos, retumbar, resonar con estruendos; 2 cielo, atmósfera; 3 procela, borrasca, tormenta, tempestad; ortzantza-karraska: trueno; ortzantze: firmamento, cielo, bóveda, celeste; ortzantz-egile: tonante; ortzantz-karraska: tronido, estampido del trueno; orzantz: 1 temporal, tempestad, tormenta, borrasca; 2 trueno, ruido del cielo; ozantza: trueno) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
trumoia.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
