Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

narzisismo, narzisismu . XIX-garren mendeko narzisismu zozoa nabari da Comte-ren asmakizun ontan. Vill Jaink 77. En DFrec hay 3 ejs. de narzisismo; narziso, narzis "Albucum, narzis xuria, asfodel xuria" Urt I 474. Jazintoak, anemonak, tulipak eta narzisoak landatu. ArgEgut 1922, 25.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

nartzi- 4; narzi- 6: narziso [lorea] EgutKarm (“Loretegian landatu zeinkez tulipanak, narziso, jazinto ta anemonak”); nartziso 3: [lorea] 1: F. Juaristi (“Etzan zen pago azpian eta abesti bat hasi zen kantatzen, lorategi bat oroimenera ekartzen zuena eta hango loreen perfumea, eta nostalgia-minak jotako erresiñula zirudien kantari ari zenak, larrosa, geranio, amapola, nartziso, lili zuri eta pitxiloreen inguruan negar aienek”); [pertsona] 2: K. Biguri (“Kamalehoi agertu nahi edo nartzisolehoiak bakarrik jokatzen du bestela”), I. Irazabalbeitia (“Nartziso samarra zen muinean eta bere irudi airosoa mirailean ispilaturik ikusten zuenean edota taberna batean sartzean emakumezkoen begiak beregan pausatzen zirenean, betea eta harro sentitzen zuen bere burua”), nartzisista 1, J. Chueca (“Protagonismoari dagokionez, historia eta oroimenaren azterketa gainditu ezin duten zenbait adierazpen nartzisista kenduta, frankismotik zetozen eremu politikoak ezin ditugu saihestu, trantsizio prozesuan galga eta baldintza ikaragarria izan zirelako”); narzisiko 1, M. Haranburu (“Gizakiak modu narzisikoagoz bizi ditu bere gorputz irudiari elkartuak doazen desiraren bultzadak, bere gorputz eskemaren kitzikapenei lotuak doazen atsegin eta sofrikario sentzazioak baino”); narzisista 1, J. Arregi (“Adoleszentea, neurri haundi batetan, narzisista da: bere burua begiratzea eta errespetatzea gogozko zaio”); narzisismo 3: M. Orbe (“Ez nuke narzisismoan erori nah”), Txelis (“Hartara, gizartean txertatzen ez den amodioa buru biko narzisismoa baino ez da”), J. Arregi (“Euskal egoeran, adierazgarri horien zenbait arrasto aurki daiteke: geure burua beste herrietatik ahalik eta zorrotzen bereizi beharra; euskal egoeran, narzisismorik ez da falta (hizkuntzara begiratu besterik ez dago)”).

nartzi- 63; narzi- 12. nartzisismo 19: Correo (“Bestela ez litzateke maitasun izango, beste zerbait baizik: nartzisismoa”), Deia (“Munduko dramatik at bizi dira, nartzisismo patologikoan mela eginda”), Berria 9 (“aurkikuntza horrek giza nartzisismoari «irain egin» ziola esan zuen Sigmund Freudek”, “Anorexian, berriz, nartzisismoagatik, mendekotasunaren kontra borrokan aritzen da”), EiTB (“Pagazaurtunduaren ustez, ETAko kideek "nortasunaren inguruan nartzisismo patologikoa" dute”), Jakin 4 (adib.: “Pentsa dezagun zientziaren bidetik lehenago ere etorri direla gizadiaren estatusa ahulduz joan diren erasoak eta gure nartzisismoa nahiko iraindua dagoela alde horretatik”), Argia 3 (adib.: “beraz, ezin dugula babestu Arestiren aldarriaren pean, eta aspergarriak ere suertatzen garela geure zilborrari begira eta nartzisismoak, finean, zutabeak usteldu besterik ez dituela egiten”); nartziso 19: [lorea] 6: Berria 4 (“San Jose loreak eta nartziso txikiak asko daude, azken horiek pagadian gordeta”), Argia 2 (adib.: “nartzisoak abonatzen diren garaian gaude”); [pertsona] 13: Deia (“Ukaezina bestalde, han eta hemen, tolerantzia fruitu exotiko bat dela uste dutenak, nartzisoak bezala norberaren tripako zilari, besterik ez, begira daudenak eta etxekoa ez den inor ezertarako onartzen ez dutenak”), Consumer 10 (adib.: “bizitzan garaipena lortu duena edo besteen mirespena biltzen duena ezin jasan dezake nartzisoak, protagonismoa bidegabekeriaz lapurtzen diolako”), Jakin (“nartziso postmodernoa”), DiarioVasco (“Gure egoa pozik zebilen maskararekin identifikatuta, hazita, nartziso bat eginik”); nartzisista 24: Consumer 8 (“Sistema lehertu egingo da bere endogamia nartzisista eta ergelaren baitan”), Berria 11 (“Pertsonaia gaiztoz betetako lan nartzisista“), EiTB 2 (adib.: “Horrek eragin zizkion estresa, bere senarrarenganako amorrua eta izaeraren trastorno nartzisista”), Argia 3 (adib.: “Neoliberalismoak ekarri du gizaki bat neoliberala, makurra, nartzisista, legeen gainetik bizi dena”); nartzizista 1, Consumer (“pertsona egolatra eta nartzizista”); narziso 2: Deia (“Edo Narzisoarena egiten du, bere balizko edertasunarekin itsutuko den arte”), Berria [lorea] (“ur garbiak zubi gainetik miretsi genituen, eta ur bazterreko narzisoak”); narzisista 5: Berria 3 (“Haren ahotsa aditzen segi nahi badu esatari narzisista galant honek, Juan Manuel Gozalorekin batera Marca Irratian goizez egiten duen kirol tertuliari eutsi beharko dio”), Argia 2 (adib.: “Alzheimerrak jotako agure agintzaile narzisista baino ez da eta, azkenean, duela berrogei urte ontzat eman ez zuen Eusko Jaurlaritzan sartzeko aldaba jotzen amaituko du, “aro berria” heldu delakoan”); narzisiko 4, Berria (“Fededunek abandonatu beharko lukete jendartearen zilborrak eta ereduak direlako ideia narzisikoa”), narzisismo 1, Berria (“Geure mendeko literaturan minok beti edo ia beti izango dute harremana: 1-Maitasun kontuekin. 2-Narzisismoarekin. (Ez al dira gauza bera?)”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

nartzi- 34; narzi- 13: nartzisista 13: Berria 3 (adib.: “Manipulatzailea eta nartzisista da”), Joseba Zulaika 6 (adib.: “Modernizazio eta industrializazioaren erasoaz gain diktaduraren errepresioa zegoen, eta Euskal Herri malenkonizatuarenganako lotura nartzisista bera galtzear zegoelarik, identitate tradizionalak zauri larriak jasan beharra zeukan nahitaez”), Ana Urkiza 2 (adib.: “Kritikari begira, bere beldurra, azalekoa, nartzisista, déjà vu izatea edo konpromiso gabekoa topatzea da”), Markos Zapiain (“Liburuan barrena, Saizarbitoriak errieta egiten die abertzale itsuei, errieta ustezko antiabertzaleei, eta, oroz lehen, bere buruari; horregatik ez du inoiz nartzisista ematen, bere buruaz sarritan mintzo bada ere”), Josu Zabaleta (“erregresio nartzisista”); nartzisismo 12: Joseba Zulaika 8 (adib.: “Geure nartzisismoan gotortuta”), Ana Urkiza (“Bizio, behar, plazer, sufrimendu arraroa, besteekin komunikatzeko premia, nartzisismo forma bat, bizitza ikusteko eta sentitzeko modu pertsonal eta diferentea izatea”), Patxi Iturritegi (“Egun nartzisismoagatik bakarrik egiten dugu larrutan”), Joxean Agirre (“Niri, nartzisismo hori guztia nardagarria iruditzen zitzaidan, zerbait gaixoa, egolatria modu merke bat, azken finean”), Xabier Arregi (“Kontua zen bera nartzisismo transzendentalik gabe uztea erabat”); nartziso 9: Lopez de Arana 2 [lorea] (adib.: “Oraindik zetazko paperean bildutako nartziso-ontzi batetik gainezka eginez”), Felipe Juaristi [lorea] (“Loreak ere ikusgarriak ziren oso, nartziso eta nenufarrak”), Josu Zabaleta [lorea] (“hiru nartziso sorta“), Xabier Mendiguren [loreak] (“Umeari Ishmir eman zioten izena, hiazinto eta nartziso petaloak baino xuriagoa zelako”), Anton Garikano [loreak] (“Bioletak jaio ziren eta baita nartzisoak ere”), Markos Zapiain (“Sortzailea nartzisoa eta masturbazioari emana izaten da”), Jon Alonso (“idazle desmotibatuak adoretzen, idazle alferrak aupatzen, nartzisoak bilakatzen, zalantzatiei segurantza ematen”), Karlos Zabala (“Nartziso ematen dut, ezta?, nire buruaz maitemindua”); narzisismo 3: Berria 2 (adib.: “Pertsonen dikotomia edo hausturan, bizirik irautea baimentzen duen narzisismoa dago”), Anjel Lertxundi (“Ez nau harritzen Mikel Lasari Le bateau ivre ez gustatzea, egia baita gogaikarria ere egiten den narzisismoa dariola poemari, Rimbaud aldarri egiten ari baita”), Jose Angel Irigarai (“Fantasiazko munduaz gain, beraz, "ego" hanpatua, narzisismoa eta... Edipo konplexua”); narzisista 4: Berria (“Grande Marlaska eta haren inguruko epaile narzisista guztiak ere agerian geratu dira, eta hori ere pozgarria da”), Joxerra Garzia (“Narzisistaren hitz kuttun honek”), Jon Alonso (“asmo narzisista baten menpean”), Xabier Olarra (“kontakizun narzisista”), narzisiko 1, Berria (“Bourdieuk ez du pose narzisikoetarako denbora galtzeko astirik”), narziso 5: Berria (“Potolik kritika egin zien idazle ‘narzisoei’”), Jon Arretxe (“Narziso hutsa zen Floren, baina hori ere ez zuen inola onartuko inoren aurrean”), Karlos Linazasoro (“Narziso bat zara”), Joxe Austin Arrieta [lorea] (“narziso-baratze bat dirudi”), Xabier Olarra [lorea] (“zelai batean haizea, narzisoak udaberrian...”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es narcisismo, narcisista, narciso / fr narcissisme, narcissique, nercisse: Elhuyar: nartzisismo; nartzisista; 1 lilipa, nartziso 2 pinpirin; nartzisista / Nolaerran: nartzisimo; bere buruaz hartu(a), nartzisiko; nartziso, lilipa / Zehazki: nartzisismo, buruzaletasun; nartzisista, buruzale; nartziso (lorea), nartzisita, buruzale / Labayru: narzisismo/nartzisismo; narzisista/nartzisista; 1 lilipa, narziso/nartziso 2 harro(putz), burueretxi/buruiritzi, narzisista/nartzisista / Adorez5000: nartzisismo; nartzisista; nartziso, lilipa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: narzisismo

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-r(t)z-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

iz.