Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza hortxata bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: hortxata
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-12-15 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan: orjat. Horchata. Oryat siropa. ECocin 53; ortxata. "Horchata" Lar. v. orjat.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
ortxatadenda 2: BAO 1994 (agerraldi bera birritan: "Zerbitzuak txokolategi, izotz-denda eta ortxatadendetan").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
hortxata : HiztEn, LurE, Euskalterm 2; ortxata : HiztEn (ik. hortxata) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Sektore jakin bateko informazioa
PUrib: "hortxata / ortxata".
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
hortxata : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (orgeat); hortxategi : HiruMila; ortxata : HiruMila (ik. hortxata), PMuj DVC // PMuj DVC: ortxatadun, ortxatagile, ortxatagintza, ortxata-saltzaile, ortxatategi // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdaretako formak
fr (DLLF): orgeat (bebida); tener sangre de horchata: être flegmatique o impassible (tranquilo), avoir du sang de navet (sin energía); it (S. Carbonell): orzata; de almendras: o. di mandorle; de chufas: o. di dolcichini o mandorle di terra); ca (DCC): orxata; en (Collins): tiger nut milk; de (Langenscheidts): Erfrischungsgetränk; de chufa: Erdmandelmilch; tener sangre de h.: Fischblut (in den Adern) haben // Bestelako hiztegietan: Ik. Corominas-en hiztegia: "horchata, del lat. hordeata 'hecha con cebada', derivado de hordeum 'cebada', aunque no está bien averiguada la procedencia inmediata del vocablo, que podría ser tomado del italiano orzata, pero más bien parece ser un mozarabismo, quizá de origen valenciano [...] La misma bebida se llama orchata en portugués y orxata en catalán, pero en ninguno de los dos idiomas tengo datos anteriores al s. XIX [...] en Valencia no se "generalizó" hasta el s. XVIII [...] Por otra parte orzata es palabra bien arraigada en italiano, donde ya se halla en C. de las Casas (1570) [...] el fr. orgeat [...] aparece ya una vez en el s. XV [...] Claro está que este mozarabismo no será seguro mientras no podamos documentar el vocablo español o catalán en fecha más antigua"; Wikipedia: Gaztelaniazkoan "en valenciano, orxata de xufa; del italiano orzata y éste a su vez del latín "hordeāta", "de cebada" [...] Etimología / Fundamentándose en la lingüística, la bebida procedería del italiano (si fuera de origen valenciano, sería más lógico que se llamase orxada, es decir, con -d- en la terminación participial). El nombre deriva, pues, del participio italiano "orzata", a su vez del latin hordeata, "hecha con orzo" (i.e. hordeum, voz latina que significa cebada) [....] Originalmente, pues, la horchata era un agua de cebada". // Eta katalanezkoan: "El nom prové probablement d'ordiata, fet d'ordi (del llatí Hordeum). Existeix una etimologia popular [...] Aquesta és només una llegenda sense cap validesa etimològica".
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: hortxata: Josu Zabaleta ("Opera zaharrak kantatzen entzuten egoten ziren [...] eta irteeran hortxata edo limoia edateko esertzen ziren Pradoko saltokiren batean"); ez dugu aurkitu horxata, orxata, ortxata grafiakorik // Googlen: hortxata: GAO 2000-12-29: "Txokolate, izozki eta hortxata dendak" [ter]; ALHAO 2009 ("Elikadura zerbitzua txokolategi, izozkidenda eta hortxata-dendetan"), Berria 2009-08-18: ("Hortxata freskoaren sarea. / Valentzian egindako hortxata ekologikoa Internet bidez saltzen hasi da Antton Monforte bizkaitarra. Eta espero zuena baino erantzun hobea izan du Euskal Herritik), Elikalte ("Arroz hortxata / Osagaiak [...] // Prestaketa..."), qdq.com: ("Hortxata eta izotz-edari banaketa: kafetegiei, hortxata-dendei, izozki-dendei... Handizkako izotz-edari eta hortxata salmenta"); ortxata: BAO 2008: ("Zerbitzuak txokolategi, izotz denda eta ortxata dendetan"; "txokolate, izotz eta ortxatak egitea"; "jendeari izotz, ortxata, txokolate, infusioak [...] saltzea" / "Zerbitzuak txokolategi, izotz denda eta ortxata dendetan").
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
PUrib: "hortxata / ortxata".
Lantaldearen irizpideak
Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz
jaso duten hiztegiek h-rekin eskaini dutenez, horrela proposatzen da.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: jatorrizkoa kontuan harturik, ez ote litzateke hobe euskaraz ortxata idaztea? || hitza, jatorriz, katalana da (orxata), eta h-rik gabea.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-02-22): Prestalaneko taldeari eskatuko zaio txostena, gaurko erabilerak (cf. hedabideak, buletinak) zertan diren hobeto ikusteko.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-03-08): Forma h-duna nahiz h gabea ageri dira testuetan, eta h-duna gaurko hiztegietan; bestalde, ez da segurua formaren jatorria. Horiek horrela, bere hartan onartu da lantaldearen proposamena.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
