Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza estasi bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: estasi
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau67 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-06-22 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan estasi sarrera: "Beste alde askotan estasi ta karrakaen bidez iri ta zaldiekin garia zapatzen dute; baña bi tresnok zerra ta ortzedunak izaten dira" F. Urkia EEs 1930; estasiatu Gç ("Zeruaren bistan ekstasiatua"), Bv AsL ("Gelditu zan mugimentu gabe ta zentzu-gabe, extasiatua"); estasis (estasia, extas[i]a, ekastas[i]a: SP Phil ("hanbatetan izan zituen ekstasak eta eramaitzak", "Ez desira [...] bisioneak eta extasak"), Gç ("Ama extasian dago aurraren begietan", "Eta besoak gloriara / ektasia altxatzekotz"), Cb Just ("Estasis andi batean luzaro egon zan"), Brtc ("Izpiritu dohatsuen alegrantziazko eta extasiazko aire justuarekin"), MarIl ("Alegrantziazko eta estasiazko aire zerutarrarekin"). Eta estatiko , Lek SClar ("Bañan imajiñak beti ere gauza estatiko izan oi bait-dira"); extas(i)a ikus. estasis ; ekstasa ik. estasis .
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
estasi : J.A. Ugarte ("Eta orduan bertan zerua zerua sesanaz, estasi gozo batean korde gabetua gelditu zitzaioten"), EEM HizkLiter ("Berezko dohai, intuizio eta estasian sortzen da arte lana"), UZEI ("Estasiagatiko eritema hau, aurrera eginez gero konplikatu egiten da, ultzerak eta arrailadurak agertuz"), P. Aristi ("katuek ez zuten bikoteen estasiaren sekretua argituko"), M. Amas ("Horrelakoetan ezohiko kemena agertu ohi du, pertsona menpe hartzeko edota zorameneraino nahiz estasiraino eramateko modukoa"), Sexua ("Ahalik eta estasi gorenena ahalik eta bitarteko apalenekin lortzeko premia da", "Maithunarako prestatzeko ganja eta datura ere har daitezke, baina erritozko eta deboziozko koito kontzentratuaren bidez baizik lor ez daitekeen estasiaren lagin tentagarria eskaintzeko besterik ez"); extasi : J.A. Ugarte ("Bada batetik komentuko guztiak zeukaten, lendik eta beti, birtute aundiko mojatzat, santatzat; eta bestetik il aurretxoan, agoniako unean, ikusi zuten extasi batean bezela, korde gabetua egon zala denpora pixka batean"), Kristau Bidea ("extasibidezko hizkuntza ulergaitza"), Oihanaren deia ("Esango litzateke Buck extasi batetan bezala zihoala, bere aurreko arraza guztiak gogoratuaz"), Azurm ("kasik extasi mistikoan"); extasis : Y. Lekuona ("Geiena artzen dan droga, haschis da; heroina ondoren; astean bein, euneko 90'ek Speed, marihuana eta kokaina, baiña noizean bein bakarrik, trilitrate, extasis eta crack bezela", "Kokaina eta extasis artzea ugaritzen doa eta metadona ta trilitate gutxitzen"), E. Muxika ("Zeatz-meatz azaltzen du extasis-egoera ori", "Bostgarrena fede-ezaguera da ta seigarrena extasis-ezaguera"); estatika : Elhuyar ("Fluidoen estatika", "Estatika estudiatzen aritu ginenean, indarrak puntu batzutan ezarrita zeudela esan genuen"), J.R. Etxebarria ("Estatikan ari bagara"), M. Ensunza 4 (adib.: "Estatika- Mekanika, gorputzen higidura aztertzen duen fisikaren atala da", "Bi adar nagusi ditu: estatika, indar-sistema baten menpean eta orekan dauden gorputzen egoera aztertzen duena, eta dinamika, non indar-sistema baten menpean higitzen ari diren objektu materialen jokabidearen analisia burutzen den"), TeknolMekan ("Gogoratuko denez, Estatika, geldiunean dagoen eta kanpo-indar bat jasan behar duen solido-sistemako loturetan sortzen diren indarrak aztertzeaz arduratzen da"), Fisika orokorra 4 ("Estatika: Puntuaren eta partikula-sistemen dinamika aztertzean, indarren eta higidura-aldaketen arteko erlazioak aipatu ditugu"), estatiko : Zabal ("Harrigarria deritzaigu, Zientzia eta Egia, molde honetan, letra haundietan idatzirik, Larresorok onartzea, egin dituen erlatibisma problemak eginda gero ez badago, Zientzia eta Egia ere, estatikoak ote dira?"), P. Esnal ("Tipologia eta deskripzio estatikozko terminoetan aritzea baino egokiagoa dirudi mekanismozko terminoetan aritzea, ondorengo puntuan egingo den bezala"), J.M. Agirregabiria 6 (adib.: "Gauza berbera gertatzen da eremu elektromagnetiko estatikoen edota kuasiestatikoen kasuetan"), L.M. Bandres ("Hauek, eremu elektriko estatiko batetan ia eroaleak bezala portatzen dira: baina, beren erantzun transitorioa pizka bat geldiagoa da"), HizkLiter/BBB 2 ("Aurrekoan deskribapen estatikoari ekin diogu, bizitasunik #mdash#objetiboki, bederen#mdash# gabeko elementuak deskribatzeari"), Elhuyar ("Orain arte, inbentarioari (ondare zehaztuari) edo balantzeari dagokien ikuspegi estatikoa aztertu dugu"), I. Antiguedad ("Geroztik konturatuko ziren gizakiak erliebearen dinamismoaz: paisaiaren elementuak ez ziren egoera estatikoan, dinamikoan baizik"), UZEI 6 (adib.: "Ukatu egiten dugu milaka urtetan, egyptiarren artetik jasota daukagun uste okerra, sorketa plastikoaren elementu bakarrak erritmo estatikoetan ikustea, alegia"), Euskararen Prog ("Honela hizkuntza gauza dinamiko bat bihurtzen da, ez estatikoa"), Azurm 3 ("Nazioa ere ez da ezer estatikorik, esan ohi dugunez"), F.Mendizabal ("indar estatikoa"), HezkSaila ("Ormetan, paretetan, publizitatezko hesietan, ... egiten den publizitate estatikoa behatu, komentatu eta konparatu"), A. Trancho ("Bestalde, egoera fisikoa estatikoa bada, eremu magnetikoak eta, beraz, bere fluxuak ez dute denborarekiko menpekotasunik izango"), L. Muj ("elebitasun estatiko baten sasi-oreka dago hemen auzitan"), X. Kintana ("bizitze estariko egoeratik beste batera pasatuz"), J. Zumalabe ("Proiektoarekin batera doa ere banaketak estatiko dituen salmenta-puntu guztien zerrenda"), J.M. Barandiaran 5 ("propietate estatikoetatik"), MetalurFis ("piezak jasango dituen kargak estatikoak ala aldakorrak"), Erreologia ("Hainbat metodo erabili daitezke: estrusorea, nahasgailu estatikoak, arrabol bikoitzeko nahasgailuak, oratzeko makinak, etab."), TeknolMekan ("kalkulu estatiko edo dinamikoa egiteko"), Zehar ("poesia aldibereko, estatiko eta fonetiko hutsa aurkitua zuten dadaista haiek"), OinElektr ("elektrizitate estatikoa"), Fisika Pr. 2 ("marruskadura-koefiziente estatikoa dugu"), P. Agirrebaltzategi ("erlijio estatiko"), K. Busturia ("Beraz, estatikoa ez den gizartean beti egongo da lanpostuen artean enplegatu gabeko baliabide-proportzio bat"), Fraktografia 2 ("egoera dinamikoa ala estatikoa"), A.I. Morales ("Gaitasun komunikatiboaren edukiak zehazterakoan gaitasun batzuk estatikoagoak direla konturatu ginen"), Lur eta Ingurugiro ("Ingurugiro-Hezkuntza ez da kontzeptu estatikoa"), F. Rodriguez ("definizio inoperante, estatiko, esentzialista, eta geldiarazleak erabiltzean: euskaldunzaharrak-euskaldunberriak"), HizkLiter ("Gainera, trama edo irazkia oso ttipi delarik, nobela Estatikoa dugu, bere tankera deskriptiboagatik"), A. Aldekoa ("Begiraleak giharrak laxatzeko txirrindula estatikoan aritzeko aholkatu zigun").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
estasi : DFrec 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; estasiatu : Euskalterm 1; extasi : AB38 1; estatika : DFrec 1, AB38 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; estatiko : DFrec 7, AB38 8, AB50 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 22.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
estasi : EuskHizt ("Sentipen edo zirrara bortitz batek eraginik kordegabeturik bezala gelditzen denaren egoera, gogo bahitzea), ElhHizt (1Erl. éxtasis. 2 éxtasis; 2 Med. estasis), HiruMila (1 trillo; 2 éxtasis), EskolaHE (sentipen edo zirrara bortitz batek eraginik kordegabeturik bezala gelditzen denaren egoera), DRA (trillo; estasiatu : EuskHizt (estasian jarri); estatiko : EuskHizt (1 inolako higidurarik adierazten ez duena; 2 indar orekari, oreka egoerei dagokiena), ElhHizt (1 Fis. estático; 2 estático, inmóvil, sin cambios), HiruMila (1 estático, en equilibrio; 2 estático, quieto, inmovil; 3 Fis. estático), EskolaHE (estatikari dagokiona; bere horretan irauten duena, egoera aldaketarik nozitzen ez duena); estatika : EuskHizt (orekan dauden gorputzak eta oreka egoera gauzatzen duten indarrak aztertzen dituen mekanikaren adarra), ElhHizt - HiruMila (Fis. estática), EskolaHE (Fis. gorputzen oreka egoeraz diharduen mekanikaren alorra. Gorputz batek edo gorputz sistema batek oreka gorde dezan behar dituen indarrak) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.
Erdara/euskara hiztegietako datuak
HiztHand: estasis (estasis), estática (estatika), estático (estatiko), éxtasis (estasi) // Zehazki: estasis (Med. estasi), estática (Fis. estatika), estático (estatiko), éxtasis (1 estasi, gogo-bahitze; 2 [droga] extasi) // ElhHizt: estasis (Med. estasi), estática (Fis. estatika), estático (1 estatiko; 2 geldirik), éxtasis (1 estasi; 2 Rel. estasi, gainezkaldi), extático (estasizko) // HiruMila: estática (estatika), estático (egonkor, estatiko), éxtasis (1 estasi; 2 lilura, lilurapen, txundidura) // Casve FB: stase (eküratze), statique (kordoka), extase (gogoeraitsi, goraldi; ixüraldi, goreste) // HaizeG FB: stase (gelditze, geldi-aldi), statique (higi-ezin, aldagaitz, geldi), extase (gogo-erautsi, xoramendu) // PMuj DCV: estático, ca (estatika-, dendun-; ibilge, ibil-ezin, ibilgaitz, igi-ezin, igigaitz, alda-ezin, aldagaitz, geldi, zurrun), éxtasis (birloraldi, zoraldi, sorgorraldi, birlora, sorraldi, konkordura, korde-gabetze) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/CE.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A106]: "... extasi" (1994-11-02)
- [E124]: etimologia jatorrak ekstasi eskatzen du (cfr. gr. ekstasis ing. ecstasy); bestalde, ekstatiko eta estatiko ere badira, eta esangura ezberdina dute" (1995-01-25)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: grafia nahasia. Proposamena: estatika eta estatiko berdin utzirik, ekstasi zuzendu eta ekstatiko erantsi.
- [E208]: Estasi: nahasgarria da, bi kontzeptu estaltzen baititu: extasis `arrobamendua' eta estasis. `egonkortasuna, batez ere biologian erabiliriko kontzeptua'. Kultismo bakoitzari bere grafia dagokio. Arrazoi berberagatik extasiatu.
- [E116]: lehen itzulian arautua da (eta ez oharkabean edo eztabaidarik gabe: ik. aztergai osoan E208ren orduko oharra), eta bere hartan uztekoa, maileguei dagokien araua aldatzea erabakitzen ez dugun artean.
- Erabakia: BAgiria (1997-01-31): onartu da. // BAgiria (2000-02-25): ez da XKren oharra ontzat hartu.
- Erabakia: (2009-01-30) ok.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
