Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: akzident(e).

akzidente 1 iz. Fil., Teol. Berezko izaterik ez duen eta gauzei atxikirik ageri den ezaugarria. Substantziak irauten du eta akzidenteak baino ez dira aldatzen. Funtsezkoa edo esentziala izan gabe, akzidente bati dagokiona. 2 iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, akzidente-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori 'bat-bateko ezbeharra' adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. istripu].

akzidente 16: Argia 3 (“Akzidentea justu iaz gertatu zen”), Berria 2 (“Akzidenterik ez, funtsezkoa baino ez; harea, itsasoa eta zerua”), DiarioVasco 2 (“Pertsona akzidentean hil egiten da; ohean ere hil egiten da”), EiTB (“Akzidentea oso garrantzitsua da objektua ulertzeko”), Elkar 5 (“Izan ere, kontu hauetan irudia beti da akzidentea, eta izatea muina... eta muina ezerezetik hurbilago dago iruditik baino, ezer ez garela aitortzen dugun bakoitzean hutsune bat zabaltzen baita gure baitan, Jainkoak bere egonleku bihur dezakeena, bestela nekez”), Jakin 2 (“Akzidente historiko horrek zailagoa egiten du gainontzeko animaliekin ditugun loturak aitortzea”), UEU (“Aristotelesen arabera, substantziaren eta akzidentearen artean, hurrenez hurren”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

akzidente 205: Berria 3 (“Bakoitzari bidean bere akzidenteak eta zirkunstantziak egokituko zaizkio, baina finean, ez dago beste ezer»”), Xabier Kintana 157 (“Horietako bat, adibidez, esanez pertsona garaia dela, kolore zurikoa eta ile urdinak dituela, eta horrela haren akzidenteen bitartez aurkeztuko zenioke”), Ibon Uribarri 14 (“Substantzia baten determinazioek, substantzia hori existitzen den era bereziak besterik ez direnek, akzidenteak izena dute”), Imanol Unzurrunzaga 9 (“Akzidenteak beti egiaztatzen du zerbaiten aldakuntzaren bat”), Xabier Arregi 5 (“diskurtsoaren itxura edo akzidente izatetik urrun, hedatutako bere egia askatzeko gainditu behar dena izatetik urrun”), Filosofiako gida 4, Menane Oxandabaratz 3, Iñaki Mendiguren 2, Joseba Sarrionandia, Pablo Sastre, Joan Mari Lekuona, Piarres Xarriton, Joxe Azurmendi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Debekua isiltzea proposatu da. Onartutako adiera bere horretan utzi eta ‘istripu’ adierakoa isiltzea proposatu da.

Jakite-arloak

Tekn. (Fil., Teol.)