Harremana

    Euskaltzaindiaren Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Euskaltzaindiaren Hiztegia

    1 emaitza gala bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.

    gala
    1 iz. Jaialdi edo ekitaldi berezi eta dotorea, zerbait ospatzeko edo helburu jakin bat lortzeko egiten dena. Oscar sarien gala. Antzerkiaren gala egingo da Gaiarre antzokian.
    2 iz. Heg. Apaindura.
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
     
    Gaztelaniazko ordainak Azkue Hiztegia

    Aztergaia: gala

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:32 1999-06-15 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Txostenak
    OEHko datuak [laburduren azalpena]

    B-G dira corpusekoak: gala 23: a) 'apaindura' adierako 19: fB Olg: "Nundi, eta zelan oidirian piestarako jantzijak, eta galaak emakume askoren soinian, sobre daki mundubak"; AB AmaE: "Zeru lurrak egon arren / ondoen apaindurik; / naiz da sortitzak agertu / berak al daben galea"; Cb Eg II 7, adib.: "Aren larru gorrizko soñekogabeak zure galak ta erakeriak [kondenatzen ditu]"; It Fab: "Ez ziran nerekiko arrotzeko galak, / bizkarrean zituen garagar-kostalak"; JanEd I: "Esplikatzera nua / eranaren galak, / balio baldin badu / nere egiñalak"; Aran SIgn: "Iritxi zuen orobat beste andreak ere beren gala kostuzko ondagarriak beingoan utzi zitzatela"; Xe 5, adib.: "Gorputzak ez du gala biarrik, / anima garbi eduki"; Sor Bar: "Noizik beiñ jantzi bihar guk ere ditugun galak!"; Arr May: "gala eta apañdurak bere edertasuna alaiñ geitzen zuten"; Berron Kijote: "Maite-miña ta galak maiz bide beretik ibilli oi dira" // Ik. OEH argitaratuan gainera Echve Dev: "[Modestia] da edertasunaren galarik ederrena"; b) 'harrokeria' adierako 4: AzpPr: "Orrek daukan gala / eragin nei parra"; Noe: "Balkoyian jarrita / astuaren gala! / Paseatzen zebillen / konde bat bezala"; Tx in Imaz Auspoa 24: "Bañan egiten diyo / arduak itzala, / nere kontra ala / oju eta gala / gaiztua nitzala"; Uzt LEG I: "Bertsotako kontuan / Zepai onen gala. / [...] au ere bere ustetan / ez dago makala, / azkar esan du behintzat / ni ainbat badala"; c) Ik. OEH argitaratuan 'loria' adierako 1: ETZ (Muruzabal, s. XVIII): "Bereala iges egiñ zuen Demonioak, eta jatxi ziraden Aiñgeruak Zerutik kontatzera gala bitoriakoa"; gala artu 3: Xe ("Uste degu betiko / jaiuak gerala; / alferrik da artzia / indarraren gala"), Tx 2 (adib.: "Gala arturik juaten dira [Kaliporniyara] / gazte peligrosuak, / naiz etxean negarrez utzi / senide eta gurasuak") // Ik. OEH argitaratuan, gainera, Auspoa 106: "Artu naiagatikan gaztekin gala / nik eztet uste iñor onen zale dala"; gala egin 4: Añ GGero ("ondrea ta prestutasun guztia galdurik, deungero egiñaz preziatutea, olguratutea ta gala ta banidade egitea"); Cb EBO ("Izkuntza gaistoaz askok gala egiten dute"); AA 2 (adib.: "Zer? ezta egungo egunean gala egiten jokoaz, berandu etxeratzeaz?") // Ik. OEH argiataratuan, gainera, Echve OngiB: "Aita miserikordiosoa, [...] pekataririk andienai barkatzen zure gustoa dezuna ta gala egiten dezuna", eta gala izan 1, LE Ong: "[Jangoikoak] duelarik gala ta sendagalla gloriosoa barkatzean iago ta iago"; galako 1: AzpPr ("Gizona bapua, / eztago plakua, / izdun galakua, pare gabekua"); galan 1: Xe ("Gizona morroi zarpa zarrakin, / andria galan jantzia; / ai, au zer diferentzia!"); galaren gala 1: Izt C ("Galaren gala janzitako baratza zoragarri bat dirudiela Gipuzkoako mugape guztiak"); galaren galako 4: Izt C (adib.: "Zaldiño, beoka eta moxalak aiñ ugari diran Probinzian, gauza arrigarria dala galaren galako zaldi eta mando andietakorik bat bakarra ere ez jaiotzea", "Uztar-idi galaren galakoa txintxarriz beterik"); galaz 3: AB AmaE ("Kanpo guztia galaz jantzirik"), Xe ("gizona morroi galtza zarrakin, andria galaz jantziya"), Tx B I ("Asko bezela etzan ibiltzen lujoz ta galaz jantzita") // Ik. OEH argitaratuan gainera Ant: "Pekatu egiten da ez bakarrik batere lotsarik gabe [...], ezpada galaz eta onratzat artuaz".

    EEBSko datuak [laburduren azalpena]

    gala 4: a) 'apaindura' adierako 2, G-EB (Lab: "Jesus milla bider! Zer egin bear ote dit or barruan? Nere diruak! Nere kutxako jantzi ederrak! galak!"; R. Etxezarreta: "bainatu eta galak jantzi ondoren"); b) 'harrokerria' adierako 1, G (Basarri: "Gañontzean alaiñ modutsu ez diranak ere, karrera bat, edo beste 'enpliu' goi antzekon bat bereganatu dutela, ta arrokerizko galaz asko ikus oi ditugu"); c) 'loria' adierako 1, G (Eliz-Kantatxoak: "Bertatik eguzkiyak / Zinduen apaindu, / Illargiya oñetan / Zitzaizun prestatu,/ Zure burua izarrak / Zuten koroyatu / Zeru-lurreko galak / Zugan ziran bildu"); gala-dantzaldi EB 1: X. Mendiguren B. ("udalak gala-dantzaldi bat eskaini zion").

    Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

    gala : DFrec 2, AB50 1 ('gala'), LurE (dotoretasuna), Euskalterm 2 (ongintza-g.: 'gala de beneficencia'; galako afari: 'cena de gala') // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn.

    Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

    gala : EuskHizt (1562, 1761. Batez ere gip. 1 apaindura; 2 harrokeria), HiruMila ('gala'), ElhHizt (gala (acto, fiesta)), EskolaHE (dotoretasuna), DRA (1 así, de aquella manera; 2 jactancia, engreimiento; 3 gala, lo más excelente y distinguido), PMuj DVC (1 BN así, de aquel modo; 2 B jactancia, alabanza propia, engreimiento) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

    Bestelakoak
    Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

    HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

    Informazio lexikografikoa
    Kategoria

    iz.

    Erabileremu dialektala

    Heg.

    Formari buruzko oharrak

    Euskaltzainen oharrak

     - [E115]: (Heg.) gaztelania hutsa da, vestido de gala.

     - Erabakia: (H2.2 / 2009-10-05): Bere horretan utziko da lantaldearen proposamena.

     

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak