NOEREN ONTZIA

Hezkuntzarako Euskal Testuak

AGUR, XIBERUA!

Pierre Bordazarre "Etxahun-Iruri" (Iruri, Zuberoa, 1908 – Paue, Okzitania, 1979)

Pierre Bordazarre Etxahun-Iruriren kantarik ezagunena da “Agur, Xiberua!”, 1946an egina eta, Jean-Louis Davant idazle zuberotarraren hitzetan, “ekain hartan udako sua pinudian bezain azkar hedatu zena… Hori bera nahikoa litzateke kantu-ontzaile bati fama handiaren emateko, himno bilakatu baita: zuberotarrena segurki, baina euskaldun guziona ere ‘Gernikako Arbola’ren ondotik. Hitz hunkigarriei josia, doinu erakargarria, hainbesteraino non gerlako erasora daraman martxa baten antzera kanta daitekeen, azkar eta gogor, eta horrela egiten da maiz. Baina ez zen hori Etxahunen joera, goxo-goxo abesten zuen, nostalgiaz beterik baitago Parisera lanketa joan den zuberotarraren auhen hori. Esperantza bat dakar halere bukaeran: herrira itzultzekoa, eta gehiago ere, zuberotarron baikor ikustekoa, ‘Aintzinian gora/ Eskualdün bandera!’”. (1)

Testu-mota: Bertso jarriak

Garaia: XX. mendea

Argitalpen-urtea: 2018

Atala: Abestiak

1. Orhi mendi gaineko buzoia. Idazkuna: "Orhiko xoria, Orhira tira".
Argazkia: Ondatz.


1/ Sorlekia ützirik gazte nintzalarik,
Parisen sartü nintzan korajez beterik,
plaserez gose eta bürian hartürik
behar niala alagera bizi.
Bostetan geroztik
nigar egiten dit
Xiberua zuri.

Errepika

Agur, Xiberua,
bazter güzietako xokorik eijerrena.
Agur, sorlekia,
zuri ditit ene ametsik goxuenak.
Bihotzan erditik
bostetan elki deitadazüt hasperena.
Zü ützi geroztik
bizi niz trixterik,
abandonatürik.
Ez beita herririk,
Paris ez besterik,
zü bezalakorik.

 

2/ Palazio ederretan gira alojatzen,
eta segur goratik aide freska hartzen.
Gain behera so ‘ginik betzait üdüritzen
Orhi gainen nizala agitzen,
bena ez dira
bazterrak berdatzen,
txoriak kantatzen!

 

3/ Ametsa, lagün nezak ni Atarratzerat,
ene azken egünen han igaraitera,
Orhiko txoriaren kantüz behatzera,
parka ditzan nik egin nigarrak.
Hots, Xiberotarrak,
aintzinian gora
eskualdün bandera.

Euskara batuan.

Hitzak eta musika: Etxahun-Iruri

Etxahun-Iruri, Khantan, Jakes Larrondo agertzailea, 1977.

https://armiarma.eus/emailuak/mizka/irur00.htm

2. Zuberoako bandera. Argazkia: An13sa.

Entzun YouTuben Xiberoots taldearen bertsioa (Maule Muffin, 2018).

Entzun abestia YouTuben Dominika Etxart, Niko Etxart, Jean Bordaxar, Jean Noel Pinque, Robert Larrandaburu eta Jean Pierre Luroren ahotsean (Etxahun 1907-1979, Elkar, 2000).

Ikus YouTuben Xiberoots taldearen “Maule Muffin” kantaren bideoklipa.

 

ERREFERENTZIAK

(1) DAVANT, Jean Louis (2004). Pierre Bordazarre “Etxahun-Iruri”. Bidegileak bilduma. Gasteiz: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia. (9-10 eta 13).

IKUS HAU ERE

Pierre Bordazarre Etxahun-Iruri Susa argitaletxearen “Literaturaren Zubitegia” webgunean.

Irudiak

, via Wikimedia Commons. Lan hauek Creative Commons Aitortu Partekatu Berdin 4.0 lizentzia baten mende daude.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper