Euskaltzaindiaren Hiztegia

Erdaretako formak

ik. ondoan forma-adieren banaketak (es eta fr).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Guztira 34 agerraldi jaso dira, denak izenak: a) 'motozikleta' adierarekin moto, motor eta motozikleta agertu dira: moto formak 5 agerraldi ditu: G 3 (MAtx Gazt, Txill Let) eta EB 2 (Osk Kurl: moto-txirringa formakoa da bat); motor forma 5 aldiz agertu da.: B 2 (BEnb NereA), G 2 (Basarri) eta EB 1 (Osk Kurl); motozikleta forma behin agertu da, EB (Osk Kurl); b) '... makina' adierarekin motor (eta itsas-motor) forma bakarrik agertu da, 23 aldiz: B 4 (Erkiag BatB, Erkiag Arran), G 14 (Tx B III, Uzt Sas, Anab Aprika, Salav) eta IE 5 (JE Ber, Xa EzinB).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'motozikleta' adierako moto (15), motor (28), motore (1), motozikleta (2) eta motorista (2) ageri dira: moto : IE 2 (D. Soubelet, P. Larzabal), EB 9 (D. Cagalda, Elhuyar, A. Zelaieta, G. Nazabal, X. Gereño, J. Apalategi), EB-EgAs 2 (A. Iturbe, A. Gonzalez); moto lasterketa EB-EgAs 1 (P.S.), moto-erretzaile B 1 (F. Zubiaga); motorista EB 2 (J.M. Irigoien; HAEE/IVAP: trafiko motorista), motozikleta EB 2 (J. Barriola, X. Mendiguren B.); motor : G 2 (M. Itziar Agirre,), EB 26 (Saioka 1, E.J. Hezkuntza Saila, Kuxkux 5, M. Onaindia, R. Saizarbitoria, A. Lertxundi, I. Mendiguren Bristol-eko hilketa 12 ager., I. Urbieta, Kultura eta Turismo, J.M. Satrustegi, A. Zelaieta, Egin, J.J. Iribar); motortxo 1 (M. Ugalde); motore : EB 1 (J.L. Alvarez Enparantza); b1) '... makina' adierako izenen formok jaso dira: motor (46), motordun (4), motorizatu (1), motur (1), motore (110), motozerra (1), lokomotore (1), lokomotora (16): motozerra : G 1 (J.L. Iriarte); motor : B 6 (J. Ortaraz, A. Zubikarai, J. Basterretxea), G 5 (A. Albisu, A.M. Garate, P. Iztueta, M. Itziar Agirre), EB 18 (J. Olazabal, I. Uria, J. Iturralde, J. Lasa, M. Ugalde, J.M. Mendizabal, X. Amuriza, E. Berazubi, M. Altuna, J. Jauregi, P. Alkain, E. Arrizabalaga, J. Oregi, Kultura eta Turismo, J.M. Satrustegi, A. Zelaieta), EgAs 10 (Deia 86.08.01, M. Zuazabeitia, Egin 86.08.05, X. Lete, Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusia, J.J. Iribar, Egin 82.05.28, Egin 84.03.17); eta motor hots (EB 1: A. Arrizabalaga), motor kotxe (G 1: Ikasteko), gasoliña motor (EgAs 1: Gure Erria), lokomotor (G 1: L. Dorronsoro), motor-zerra (G 1: A. Albisu); erreakziozko motor (EB 2: Fisika); motordun : EB 4 (J. Setien, X. Arregi, J.A. Agirre); motorizatu : EB 1 (J.A. Agirre); motur : EgAs 1 (Herria); motore : 81 ager., guztiak EB (Arrasateko Eskola Po, Elhuyar, I. Azkune, J. Butron, X. Mendigurem Bereziartu, Euskaltzaindia, K. Santisteban, I. Mendiguren, X. Monasterio, X. Gartzia, Saioka 1, P. Alkain, J.R. Etxebarria, J.M. Angulo, J. Gonzalez, Zientzia eta Teknika, UZEI, Saioka 8, J.L. Aramendi, J.L. Enparantza, XJ. Elorza, M. Aramendi, Herria 2000 Eliza); eta eztanda motore (3: J. Gonzalez, Euskaltzaindia, J. Elorza), gaseko motore (1: J. Elorza), gasolinazko motore (7: Zientzia eta Teknika, Saioka 8, J. Elorza), lurrinezko motore (1: J. Elorza), motore asinkrono (1: Elhuyar), Diesel motore (7: Zientzia eta Teknika, J. Elorza), azal motore (1: M. Aramendi), motore elektriko (1: J.M. Angulo), motore eragile (1: U. Larramendi), motore hots (1: J.M. Irigoien), motore-mota (1: Zientzia eta Teknika), motore termiko (1: P. Alkain), pistoiezko motore (1: Elhuyar), pistoizko motore (1: P. Alkain), propulsioko motore (1: Elhuyar), zorrotadako motore (1: Elhuyar); lokomotore : EB 1 (K. Altonaga); lokomotora (+ konposatuak): EB 16 (J. Iturbe, F. Etxeberria, J.L. Aramendi, J.L. Alvarez Enparantza, J.A. Agirre).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a) 'motozikleta': moto (DFrec 5; AB38 14; AB50 4) eta motozale 1 (AB38); motor (DFrec 6; AB38 14; AB50 3); eta motorismo (AB38 1), motorista (AB38 3; AB50 2), motorizatu (AB38 11; AB50 1); motozikleta (AB38 6; AB50 4; Euskalterm 6); motoziklismo (Euskalterm 1); motoziklista (AB50 1); ziklomoto (Euskalterm 4); ziklomotor (DFrec 1; Euskalterm 4); ziklomotore (AB38 1; AB50 1); b) 'motor': moto-x (AB38 2; AB50 1); motor (DFrec 11; AB38 3; AB50 12); motor-x (AB38 19), motordun (AB38 1), motordun-x (AB38 1); motorgintza (AB38 1); motore (DFrec 4; AB38 29; AB50 3); motore-x (AB38 32); HiztEn: motozikleta: Eztanda-motorez higiarazitako bi gurpileko ibilgailua; ziklomotore: motozikleta arina, 50 cm3 baino gutxiagoko motorea duena eta pedalez ere ibil daitekeena; 'motozikleta' moto, moto-kros, motoaitzur, motodun, motogurdi, motonautika, motoponpa, motor, motorista, motozikleta, motoziklismo, motoziklista eta 'motor' bimotore, trimotore, kuatrimotore, motore, motoredun; LurE: motozikleta: Bi gurpileko ibilgailu motorduna, gehienetan birentzako jarlekua duena; 'motozikleta' moto, motokros, motozikleta eta 'motor' motor; belomotor.

Sektore jakin bateko informazioa

IVAP Bide Seinaleak: motor darabilte 'motozikleta' eta 'motor' adierazteko: motorrak izan ezik (67 zk.); motorrak (88.a); parkean motorrik eta bizikletarik ez (117.a); motor, auto eta bizikletarik ez (120.a); itzali motorra (162.a).

motor [adj.] 68: Argia 5 (“Ikaslearen garapen osoa bilatzeko bidean, ezinbesteko tresna da konpetentzia motorra garatzea, ez etorkizunean eliteko kirolaria izateko, ikasle gehienek ez baitute bide hori hautatuko, bizi kalitate hobea izateko baizik”, “Zailtasun motorrak dituzten ikasleak”), Berria 2 (“nahi izatea esperientzia arrazionala da, desira berriz, sentimendu irrazionala, sormen lanari denbora emateko motibazio motorra”), Elhuyar 10 (“Hainbat proiektu eta doktorego tesi irten dira: itsuak, gorrak, arazo motorrak dituztenak..”), Consumer 15 (“Udaletxerako bidean, adibidez, gurutzatu beharreko leku guztietan egon da semaforoa, ospitaleko komun guztiak egon dira egokituak arazo motorrak dituztenentzat, eta tren geltokiaren barrenean ez dugu ikusi oztopo bat bera ere”, “Sei edo zazpi urte egiten dituztenean, behin kontrol motor ona eskuratzen dutelarik, haurrak prest egoten dira hortzak eurek bakarrik garbitzeko”, “Eraikinera hurbiltzeko, 5 minutuko ibilalditxoa egin dute aztertzaileek, eta ezintasun motorrak dauzkaten pertsonek zailtasunak eduki dituzte aurrera egiteko”), Espainiako Gobernua (“Ibilgailu motorrekin, atoian eramaten diren ibilgailuekin edo automotorrekin ematen diren trenbide zerbitzuak, bidaiarientzakoak izan nahiz bidaiaririk gabeak izan, lege honen aplikazio eremutik kanpo geratuko dira, ibilgailuok historiko gisa katalogatuta badaude eta zerbitzu horien helburu bakarra jarduera kultural bat egitea edo trenbide ondarea mantentzea eta hedatzea bada”), HABE (“Herentzia genetikoak ekartzen duen gaixotasun honek arazo kognitibo, psikiatriko eta motorrak eragiten ditu”), Jakin (“Merkatuari begirako ekimenekin batera, euskal kulturgintzak berezkoa eta beregaina behar duen dinamiketan, transmisioa da ziurrenik elementu motorra”), Laneki 21 (“"Garapen motorra"ren arloan, bi eratako seinaleak ikusten dira”, “Funtzio motorraren garapena”, “Gaitasun motor mugatuak”, “axoi sentsitiboak eta neurona motorrak”), UEU 12 (“Jarduera fisikoetan parte hartzeak emakume presoari dakarzkion onurek elkarrizketa guztietan izan zuten presentzia esanguratsua, kartzelako praktika motorren garrantzia berretsiz”, “jarduera motor handiagoa”, “praktika motor hauek burutu zituzten: futbola, dantza, boleibola…”); motore [adj.] Argia 3 (“Zuhaitzaren eredua hautatu zen horretarako: hasieran haurrak denetik probatu dezala oinarrizko trebetasun motoreak osotasunean eta orokortasunean garatzeko, eta biharko egunean adarrak hasiko dira irteten, batzuk goi mailara eta errendimendura bideratuko dira, baina beste guztiak prestatuta egongo dira eta kultura barneratuta izango dute aisialdian bizimodu aktiboa mantentzeko”), Consumer 5 (“Nerbio ertainak (beste guztiek bezala) daukan mielinazko bildukiaren azpitik igarotzen dira sentimeneko zuntzak eta erdialdetik zuntz motoreak”, “Koordinazio motorerik eza azkenean begi-bistako bihurtzen da eta erabakitzeko ahalmenaren gutxitze nabarmena agertzen da”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

motor : Berria (“Horrela langile talde batek funtzio motorra bermatuko du”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

es motor; motriz (adj.) / fr: Adorez: adj. motor, mugimenduzko; nervios motores: nerbio motorrak // Elhuyar: 1 adj. motor el nervio motor acciona al músculo: nerbio motorrak muskuluari eragiten dio // Euskalterm: garapen motor, dominio motor, jokabide motor, portaera motor, trebetasun motor, zeregin motor, ataza motor // Zehazki: motriz adj higiarazle, eragile; fuerza motriz, indar higiarazle // NolaErran: adjectif a) muscle, nerf, fonction motor- nerf moteur motor zain; b) de force higiarazle.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 'makina'. 2 'motozikleta'.

Quorum hobea izatean erabakitzeko utzia

Quorum hobearen zain utzia.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: motor-bizikleta .

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Orain arte, motor sarreran izen kategoria baino ez zegoen jasota; adjektiboa ere gehitzekoa izan liteke. lokomotor sarreran gehitu adj. kategoriakoa.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-r(e): -or(e).

Kategoria

adj.