Euskaltzaindiaren Hiztegia

2 emaitza ezkutu bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.

ezkutu1
1 adj. Ezkutaturik edo estalirik dagoena, ezagutzen edo ikusten ez dena. Anton. ageri. Leku ezkutuan. Kale ezkutu batean. Etxe ezkutu batean gorderik. Altxor ezkutua. Jakite ezkutu baten jabe ziren. Izadiaren lege ezkutuak. Bihozkada ezkutu bat.
2 iz. Gauza ezkutua. Ik. sekretu. Ezkutu guztiak dakuskien Jainkoa. Izadiaren ezkutuak. Gure hizkuntzaren ezkutuak mendean zenituen. Oihenartek ez digu bihotzeko ezkutu hondarrik salatzen. Teologiaren edo fisikaren ezkutu sakonak.

Aztergaia: ezkutu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-07-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'gorde' adieraren inguruko izond.-iz.etan, e- hasiak dira hedatuenak; i- hasiak Gkoak dira ia bakarrik (eta Or Tormes, Laux BBa; Izeta DirG, Xa EzinB; MEIG), eta Gn ere hedatuxeagoak dira -e hasiak; b) 'diru-txanpona': eskutu (Añ, Mg CC, NEtx Antz; Volt); ezkutu (Ax; Mb, Mg CC, AA, Izt, Xe, Arr May-GB, Zab Gabon, Or Eus); c) 'babeski' adieran Berrondok ezkutu darabil; cf. gainera: eskutari (EZ Noel, Lg, Lard, Balad, NEtx Antz); ezkutari (EZ, O Pr; Izt C, AA, Or Tormes, Berron Kijote; MEIG), ezkutaritza (Berron). // ik. OEH argitaratuan ezkutu (“moneda; doblón de a ocho” - eta cf. horko hogei ezkutuko [Mg] eta bost ezkutuko [Izt]): FLV (“Eta ditu ehun milla eskutu eskuan dote”), Volt (“Pagatzen dute eskutu erdi bat”), ETZ (“paga ditzala [...] berrogei eta amar ezkutu, amarna errealekorik, eta geiago sei ezkutu moneda beretik”), Ax (“Bada, balinba, zure arimak, hamar ezkutu baiño gehiago balio du”), Mb IArg (“Amar milletan mill ta geiago otxin ta ezkutu”, “Urrezko irur-eun ezkutu”), Ub (“Amabost ezkutu balio zuen, ogei ta amar diru zillarrezko”), Mg CC (“Amar ezkutu soldatatik eresten badio bostra”, “Joango ziñake? Ezda ogei eskutuko bategatik ere”), AA (“Lau eun ezkutugatik bost eun ezkutu biurtzeko kargarekin”), Izt C (“Urtean sei milla ezkutu errenta ematen daben oña edo kapitala”, “Bost ezkutuko bat”), Arr GB (“Asko milla ezkutu balio ditu”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) izond.-iz: eskutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 13 (B 10; G 2; EB 1); ezkutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 185 (B 40, G 42, IE 1, EB 87; EgAs 15); izkutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 103.(B 0, G 40, IE 2, EB 51, EgAs 10); b) diru-txanpona: ezkutu (G 1; EB 2); c) babeskia: eskutu (1 EB); ezkuta (1 EB); ezkutu (G 1, EB 5); eta eskutari (2 EB), ezkutari (G 4, EB 4) // Jaukol (“Emeretzi ezkutu ordaindu zizkan”), Vill (“400 ezkutu urrezko urtean”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezkutu: Harluxet, LurE.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EPG: JM. Irigoien (“hire babeslea izanen nauk egunotan, nola izan baitzen Mezenas Horaziorena eta Virgiliorena erromatarren denboran - eta, hamar ezkutu luzatzen zizkiola, erantsi zuen…”; “suma handi bat eskatu zion, gehiago bortz ehun ezkutu baino, eta nola Demostenesek, aditu zuenean ema-mutiriaren demanda, ihardetsi zion ezen hark ez zuela damua hain garesti erosten”, “eskurat urrezko ezkutu batzuk emaiten zizkidala”). // ZTC: A. Ibarra (“Demagun, beraz, batek 1.000 ezkututan zenbatu duela balioa”).

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 izond. 'gordea'. 2 iz. 'sekretua'. 3 iz. 'diru-txanpona'. 4 iz. 'babeskia'. / AS: ezkutuan, ezkutuko.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

azpisarrera gisa gehituz: bost ezkutuko eta hogei ezkutuko.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezkutu caboverdetar.

Informazio lexikografikoa
Forma bat sarrera desberdinetan bereizi da

ezkutu-1: izond. 'gordea' eta iz. 'sekretua'; ezkutu-2: iz. diru-txanpona; ezkutu-3: iz. babeskia

ezkutu2
1 iz. Urrezko eta zilarrezko zenbait diruren izena. Sei mila ezkutu errenta ematen duen kapitala. Urrezko hirurehun ezkutu.
2 iz. Portugalgo diru unitatea, euroa ezarri zen arte. Mariettak hogei bat ezkutu irabazten zuen Parmako gure antzerki taldean.
3 iz. Besoan eramaten den arma babesgarria, xafla batez eta helduleku batez osatua, gehienetan angeluzuzena edo biribila dena eta gorputza aurkariaren kolpe edo erasoetatik babesteko erabiltzen dena. Burdinazko ezkutu batekin babestu.

Aztergaia: ezkutu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1994-07-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'gorde' adieraren inguruko izond.-iz.etan, e- hasiak dira hedatuenak; i- hasiak Gkoak dira ia bakarrik (eta Or Tormes, Laux BBa; Izeta DirG, Xa EzinB; MEIG), eta Gn ere hedatuxeagoak dira -e hasiak; b) 'diru-txanpona': eskutu (Añ, Mg CC, NEtx Antz; Volt); ezkutu (Ax; Mb, Mg CC, AA, Izt, Xe, Arr May-GB, Zab Gabon, Or Eus); c) 'babeski' adieran Berrondok ezkutu darabil; cf. gainera: eskutari (EZ Noel, Lg, Lard, Balad, NEtx Antz); ezkutari (EZ, O Pr; Izt C, AA, Or Tormes, Berron Kijote; MEIG), ezkutaritza (Berron). // ik. OEH argitaratuan ezkutu (“moneda; doblón de a ocho” - eta cf. horko hogei ezkutuko [Mg] eta bost ezkutuko [Izt]): FLV (“Eta ditu ehun milla eskutu eskuan dote”), Volt (“Pagatzen dute eskutu erdi bat”), ETZ (“paga ditzala [...] berrogei eta amar ezkutu, amarna errealekorik, eta geiago sei ezkutu moneda beretik”), Ax (“Bada, balinba, zure arimak, hamar ezkutu baiño gehiago balio du”), Mb IArg (“Amar milletan mill ta geiago otxin ta ezkutu”, “Urrezko irur-eun ezkutu”), Ub (“Amabost ezkutu balio zuen, ogei ta amar diru zillarrezko”), Mg CC (“Amar ezkutu soldatatik eresten badio bostra”, “Joango ziñake? Ezda ogei eskutuko bategatik ere”), AA (“Lau eun ezkutugatik bost eun ezkutu biurtzeko kargarekin”), Izt C (“Urtean sei milla ezkutu errenta ematen daben oña edo kapitala”, “Bost ezkutuko bat”), Arr GB (“Asko milla ezkutu balio ditu”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) izond.-iz: eskutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 13 (B 10; G 2; EB 1); ezkutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 185 (B 40, G 42, IE 1, EB 87; EgAs 15); izkutu (+ -an, -ka, -ki, -ko) 103.(B 0, G 40, IE 2, EB 51, EgAs 10); b) diru-txanpona: ezkutu (G 1; EB 2); c) babeskia: eskutu (1 EB); ezkuta (1 EB); ezkutu (G 1, EB 5); eta eskutari (2 EB), ezkutari (G 4, EB 4) // Jaukol (“Emeretzi ezkutu ordaindu zizkan”), Vill (“400 ezkutu urrezko urtean”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ezkutu: Harluxet, LurE.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

EPG: JM. Irigoien (“hire babeslea izanen nauk egunotan, nola izan baitzen Mezenas Horaziorena eta Virgiliorena erromatarren denboran - eta, hamar ezkutu luzatzen zizkiola, erantsi zuen…”; “suma handi bat eskatu zion, gehiago bortz ehun ezkutu baino, eta nola Demostenesek, aditu zuenean ema-mutiriaren demanda, ihardetsi zion ezen hark ez zuela damua hain garesti erosten”, “eskurat urrezko ezkutu batzuk emaiten zizkidala”). // ZTC: A. Ibarra (“Demagun, beraz, batek 1.000 ezkututan zenbatu duela balioa”).

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 izond. 'gordea'. 2 iz. 'sekretua'. 3 iz. 'diru-txanpona'. 4 iz. 'babeskia'. / AS: ezkutuan, ezkutuko.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

azpisarrera gisa gehituz: bost ezkutuko eta hogei ezkutuko.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

ezkutu caboverdetar.

Informazio lexikografikoa
Forma bat sarrera desberdinetan bereizi da

ezkutu-1: izond. 'gordea' eta iz. 'sekretua'; ezkutu-2: iz. diru-txanpona; ezkutu-3: iz. babeskia

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.