ekilore
iz. Konposatuen familiako landare belarkara, eguzkia dagoen aldera biratzen den lore hori handi bat ematen duena (Helianthus annuus); landare horren lorea. Ik. eguzki-lili. Beste behin ere urre koloreko ekilore soroa etorri zitzaidan gogora.
ekilore olio, ekilore-olio iz. Ekilorearen hazietatik ateratzen den olioa, janariekin erabiltzeko ona. Botila bat ekilore olio.
Estekak- HBO
Aztergaia: ekilore
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1994-03-23
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-11-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: Ik. eguzki-belar / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
NekHizt eta Izendegia: ekilore: Helianthus annuus.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Helianthus annuus
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E103]: "sartu eguzkilore".
- [E116]: "eguzkilore sartua
dugu lehen itzulian, eguzki sarrerako azpisarrera gisa
eta eguzki(-)lore Carlina acaulis forman".
- Erabakia: Erabakia
(2007-03-30): "adibidea erantsiko zaio: botila bat
ekilore-olio".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
olio
1 iz. Zenbait landare, animalia edo meatatik ateratzen den gai koipetsua, ohiko tenperaturan isurkaria dena, uretan urtzen ez dena eta, gehienetan, ura baino arinagoa dena. Laurden erdi bat olio. Oliotan frijitu. Olio irakinetan sartu. Argiontzia olioz bete. Olioz gantzutu, igurtzi, leundu (Ik. olioztatu). Olio zopa. Olio usain bortitza. Olio-saltzailea. Olio errota. Olio-argia. Oliozko argi bat piztu eta ikasten hasten zen. Olio motak asko dira. Oliba olioa. Intxaur olioa. Pago ezkurraren olioa da guztiz ona; hurraren olioa ez da hain ona, argitarako ez bada.
Eta ohitura hori, olioa oihalean bezala, sartzen da gogoan.
2 iz. Olio pintura. Horregatik erabiltzen dut olioa eta ez akuarela. Nagusiki olioak egiten zituen Balerdik. 1939tik saiatu zen olioa lantzen.
ekilore olio, ekilore-olio iz. Ekilorearen hazietatik ateratzen den olioa, janariekin erabiltzeko ona. Botila bat ekilore olio.
olio arbi, olio-arbi iz. Koltza.
olio-aza iz. Aza egosia olioarekin onduz prestatzen den jakia. Gabon gaueko afaria: olio-azak eta bakailaoa saltsan.
olio liho, olio-liho iz. Liho mota, ehungintzarako edo olioa ateratzeko landatzen dena (Linum usitatissimum).
olio pintura, olio-pintura 1 iz. Margo mota, pigmentuak olioarekin nahasiz egiten dena; margo mota hori erabiltzen duen margotzeko teknika. Ik. olio 2. Olio pinturaren teknika erabiltzen duzu zure ilustrazioak egiteko. Olio-pinturaz eginiko margolan bat du aspaldidanik.
2 iz. Teknika hori erabiliz eginiko margolana. Mirok 1908an margoturiko tamaina txikiko olio pintura bat dago erakusketan.
olio santu iz. Oliadurako sakramentuan, hilzorian den eria gantzutzeko erabiltzen den olio bedeinkatua. Olio santuarekin ukitzen ditu nire begiak.
olio zikin iz. Autoetan eta kideko ibilgailuetan erabilitako olioa.
Estekak- HBO
Aztergaia: olio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau94
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-10-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:04
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
olio; olio argi; olio landare; olio lodi, diesel olio,
diesel; petrolio.
Jatorrizko forma
olio; fuelolio.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
adiera biak eskainiz: iz. 1 (olibatik ateratzen den
isurkaria). 2 (pintura mota); eta AS gisa jasoz: .
olio-arbi, olio-liho, olio santu, olio zikin
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: olio-liho Linum
ussitatissimum. || Lapsus bategatik, u-ss-itatissimum agertzen
delako.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-07-19): Onartu dira lantaldeak proposatuak, baina
ohargileak aipatu bezala emango da izen taxonomikoa (Izendegian
ussi- formakoa da, baina askoz ugariagoak dira Google-n usi-
formakoak ussi- formakoak baino).
Aztergaia: olio-arbi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-05-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: : Brassica napus var. Oleifera; : Elaeis sp.
olio-arbi; koltza olio-palmondo
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
NekHizt: Ik. koltza.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-arbi.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. olio
Forma baten adiera(k)
koltza.
Aztergaia: olio-liho
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-05-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: : Linum ussitatissimum var. Humile.
olio-linu
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
NekHizt.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-liho.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. olio
Landare eta animalien taxonomi izena
Linum ussitatissimum var. Humile.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: Linum ussitatissimum. ||
Lapsus bategatik, u-ss-itatissimum agertzen delako.
olio-liho
- Erabakia: (H2.2 /
2010-07-19): Onartu dira lantaldeak proposatuak, baina
ohargileak aipatu bezala emango da izen taxonomikoa (Izendegian
ussi- formakoa da, baina askoz ugariagoak dira Google-n usi-
formakoak ussi- formakoak baino).
Aztergaia: olio santu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:005
|
2003-09-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta , , ) 15: EZ ("Elizan olio saindua gordetzean"), Gç
("Bañan gorphutza zaikunean / olio sainduz gantzutzen"), Bp
("Non edireiten baitira kateximaren eznia, batheiatzia,
krisma eta olio saintiak"), Cb 3 (adib.: "Olio santuarekin
begietan ematen dit"), CatLan ("Zergatik ünktatzein tüzte
olio seindüz sobalden arthian, eta bülharretan?"), Ub 2
(adib.: "Olio Santuz ganzutua izandu zan Dabid"), AA
("Amargarren zeremonian gainzutu zinduen bularrean, ta
espaldetan Kristaua, ta olio Santuarekin"), Lard ("Baita
Apaiz-nagusi Aaron ere konsagratu zuen, olio santuarekin
[...] igortziaz"), Dv ("Olio sainduarekin ukitzen ditu nere
begiak"), Or 2 (adib.: "Berela azken-igurtziak eman zition
Olio sainduz zazpi tokitan"), Etxde ("Estola eta olio santua
emateko ontzia ekarri zizkion"). olio santu
saintü saindu seindü Man II
II Eg III LEd Mi JJ
(eta ) 5: ("Olio santuz igurtzia"), Iratz ("Erregetzeko olio
saindua ixurtzen dio bururat"), Etxde ("Arima zuzendaria
heldu zen eta Olio Saindua eman zion"), X. Amuriza
("Hankondoa olio santuz igurtzi"), I. Iñurrieta ("Egur-ikatz
goriz betetako potea ateratzen du, olio santua,
erramu-hostoak eta asentsio-belarra botata kea egiteko").
olio santu saindu Illetak
: HiztEn (AS, ), LurE (adib. gisa), Euskalterm 1 ( ) Ez dugu
aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50. olio santu
Erl. olio santuak //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HaizeG , Lh , PMuj (adib. gisa); : EuskHizt (adib. gisa),
ElhHizt ( : AS), EskolaHE (adib. gisa) Ez dugu aurkitu ap.
HiruMila, Lur eta , Casve , DRA. olio saindu
BF DBF DVC olio santu
olio santu[ak] // EG/CE EF/FE
EF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib. gisa
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-santu.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. olio
Aztergaia: olio zikin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-05-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
IparKazet (Ekologia): huile de vidange: huskin olio / olio
zikin.
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-zikin.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. olio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2022-01-12
