SALMO

(grek. psalmos, kantua)

Olerki mota bat da, Jainkoari zuzendua eta kantatzeko egina, bereziki juduen erlijioko kultur ospakizunen barruan eta kristau liturgian ere erabiltzen dena. Biblian daudenek, Hirurogeita Hamarren bertsioan, Psalmoi edo Biblos psalmon deitzen den bilduma osatzen dute grekoz; latinez, Vulgata bertsioan, Liber psalmorum edo Psalterium ; euskaraz, oraingo aldian Salmoak hitza da erabiliena.

Salmoen liburuak 150 salmoko bilduma osatzen du. Gehienek izenburua dara mate eta horietan 102k pertsona izena aipatzen dute, autorea zein den adierazte ko, edota salmoa zein bildumatakoa den aipatzeko. Tradizioak esaten badu ere sal moak Dabid Erregeak sortuak direla oro har, hirurogeita hamahiru dira, erdiak baino gutxiago, Dabiden izena daramatenak. Salmoen egiturak ezberdinak dira luze laburrean: badaude hiru txataletakoak (adibidez, 134. salmoa), eta badaude ehun eta hirurogeita hamasei txataletakoak ere (149. salmoa).

Liturgian erabiltzeaz aparte, Bibliako salmoak inspirazio iturri ere badirela esan behar erlijioari buruzko lanetan, batez ere teologi idazkietan, eta berdin kulturazko etan. Euskarari dagokionez, liturgian herri hizkuntzak erabiltzea erabaki zenean, bi bertsio dira ofizialtasuna izan dutenak: Iratzederren Salmoak, bertsotan eta kantatzeko eginak, eta Orduen Liturgia rako bertsio berria, Orixeren itzulpena oina rri, gaurko eskakizunen arabera egokitua.

Beste zenbait itzulpen ere izan dira euskaraz. San Jeronimoren Vulgata z J. Duvoisinek eginiko itzulpena, Biblia Saindua edo Testament Zahar eta Berria (1972), nahiz talde lan modura aipatzekoa den Elizen Arteko Biblia ren salmo euskaratzea, (1994) baita Liturgi Taldeak azkenaldian paratutako beste bertsioa ere, oraingoz berriena.

[J. M. L.]