SAGA

(germanieraz, sagen, segja, ‘kontatu’)

Europako iparraldean sorturiko eta ezaugarri epikoak zituen kontakizun mota bat zen, berez. Prosazko moldea erabiltzen zuen, nahiz eta zenbaitetan bertsoa ere tartekatu. Badirudi Islandiatik Eskandinaviara hedatu zela eta handik Europa ipa rraldeko beste herrialdeetara. Familia baten historia kontatzen zuen sagak, gehie netan errege-erreginena, eta idazlea anonimoa izan ohi zen sarri. Familia horien his toriarekin batera herrialde baten sorrera eta osaera kontatzen zen; hala egin zen Islandian XII. mendean, ahozko tradizioko materialetan oinarriturik, eta mende horren amaieran Norvegian Snorri Sturlusonek Islandiako sagen antzekoak idatzi zituen ( Norvegiako erregeen saga, Edda sagaren biltzaile izan zen eta zati anitzen egile); Norvegiaren sorrera mitikoa eta XIII. mendera arterainoko historia kontatu zuen. Gerora, genero hori chanson de geste erromanikoen antzekoa bilakatu zen eta Europa osora hedatu; zenbait lekutan ezin konta ahala kontakizun eman zituz ten, abentura kutsukoak, non kontatzen baitziren bikingoen balentriak, Tristan eta Iseoren historia, Karlomagnorena… Literatura modernoan, H. Ibsen edo A. Strindberg, adibidez, sagek eskainitako materialez baliatu dira. Euskal literaturan,

J. M. Irigoienen eleberrietan sagen zantzuak ikus daitezke, esate baterako Poliedroaren hostoak edo Udazkenaren balkoitik edo Lur bat haratago liburuetan .

[J. K. I.]