PARALIPSI

(grek. paralleipsis, isiltzea)

Pentsamendu figura da, zeinaren bitartez adierazten baita mintzagaia ez dela aipatzen ere, hots, zerbait esaten ez delako itxura eginez, preseski huraxe azpima rratzen da indar gehiagoz. Tratadista batzuek praeteritio edota praetermissio ere izen datzen dute. Formula eginak dira sarritan, hizlariak intentzio osoz zerbaiten aipame na alde batera utziko duela iragarriz, harenganako arreta pizteko erabiltzen duen baliabidea da paralipsia. Euskaraz, aski ezagunak dira, “Erran gabe doa,” edota “Ez dago esan beharrik” gisakoak.

Hona hemen, esate baterako, K. Mitxelenak “Asaba zaharren baratza”(1960) arti kuluaren sarreran, garaiko euskal literaturaren egoeraz balantzea egiterakoan, bide zahar eta berrien arteko tenkaz diharduela, hasieratik paralipsi baten bidez egiten duen ohartarazpen adierazgarria bere jarrera argitzeko:

“Ez naiz hemen abiatuko baratze horren luze-laburra neurtzen. Lehenago ere aritua naiz lan horretan, hala beharrik, eta ez neure burua besterik baino neurtzaile hobetzat neukalako. Aski dugu orain hor ere zenbait lore eder aurki daitezkeela jakitearekin. Baita ere, gainera, besterentzat ximel xamar agertu arren guretzat atsegin, begiko eta kuttun direnak ugari. Ez, oraingo euskal lite raturari begiratu nahi nioke soil-soilik.”

[P. U.]