MISE EN ABYME

Kontaketaren barrenean aurkitzen den kontaketa berri batek sorrarazten dituen bikoiztasun, miraila joko eta zoradurak. Heraldikan blasoi batek bere barrenean beste blasoi bat ukan dezakeela ikusi zuenez, A. Gidek, 1893an, mise en abyme terminoa mailegatu zuen heraldikatik literaturan historian zehar erabilia izan den teknika ezaguna izendatzeko. Nahiz gero agertu zen Gideren konparaketa okerra zela, sekulan ez baita heraldikan bigarren blasoia lehenaren irudi, izendatze moduak iraun egin du.

Frantziako Nouveau Roman edo Nobela Berriarentzat hain garrantzizkoa izanen den prozeduraren iturrietan, Velázquezen Meninak edo Van Eycken Arnolfinitarren Portreta eta halako margoen garrantzia azpimarratzekoa da (bi kasuetan mirailaren lekua da oinarrizkoa), E. A. Poe [ Usher etxearen erortzea ] edo W. Shakespeareren obra batzuetan [Hamlet, Lear Erregea.] ikus daitezkeen “kondairetan dauden kondairak” bezainbat.

Euskal narrazioan, J.B. Elizanburuk Piarres Adame n idazten duena aipa daiteke:

“Gizonaz (Piarres Adamez) mintzatu baino lehen, erran dezagun muthiko az (Pelloz) azken hitz bat.Yakin zazu beraz, irakurtzalle maitea, muthiko hura zela lerro hauk hemen iskribatzen dituena bera, eta nola hartua baitut luma eskitan, ez nitaz mintzatzeko bainan nere bideko lagunaz, nahi baduzu hortan utziko dugu muthikoaren historioa.”

Gaurko eleberrian beste zenbait etsenplu aurkitzen dira, hala nola, Gizona bere bakardean (1995) liburuko grabatuei buruz edota telebistako bideo erreportajeari buruz.

[A. A.]

Ikus, halaber, K ONTAKETA MARKODUN , N OUVEAU R OMAN .