MESTER DE JUGLARIA

Erdi Aroko juglareen ofizioa edota artea izendatzeko espresioa da. Juglareak musikaz, kantuz, literaturaz, esku jokoez, nahiz bestelako errepresentazioez plaza eta gazteluetako ikusleak libertiarazten zituzten pertsonak ziren. Menéndez Pidalek dioenez, XII eta XIV. mendeetan garatu zen gehienik aktibitate hori, eta euren emaitzarik aipatuena kantu epikoak izan ziren. Mester de Juglaría k heroien ekintza arranditsuak eta damen edertasun sotilaren gorazarrea erabili zituen gai nagusitzat. Juglareek plaza eta toki agirietan jarduten zuten, gehienetan, herriaren ahotik jaso riko poesia anitz kantatuz, eta musika tresna, mimo eta pantomimaz baliatzen ziren euren emanaldietarako. Emazte juglareen artean ezagunak ziren “ardot” juglareak eta “kantaderak”. Menéndez Pidalen aburuz, juglareen poesian hiru mota bereizten dira: a) Egileak berak sorturikoa, b) Herriaren altzotik hartu eta egokiturikoa, c) Beste trobalariengandik jaso, eta gero, aldaketarik gabe, emandakoa.

Kronologikoki, Mester de Juglaría Mester de Clerecíabaino antzinagokoa da, eta Gaztelan El Poema del mío Cidhartu zen genero horren obra nagusitzat. Metrika aldetik arau aski laxoa erabiltzen zuten juglareek, bereziki neurriari eta puntuari zegokionez, eta lehen aztarnak Erdi Aroan emaniko ahozko tradizioan ezarri behar dira. Izan ere, euren helburua jende xumearengan irribarrea sortzea eta iro niaz espresatzea zen. Bestalde, juglareek juglar de gesta ere egiten zuten, hots, lei nuen arteko liskarrak eta haietan gertaturiko egintza arranditsuekin loturiko poesia epikoa (esaterako, Partida tan zalduneriaren literaturarekin ere nahasia agertzen zena). Juglares de gesta kantuen emanaldietan herritarrek elkarrizketetan parte hartzen zuten. Juglareak herriarekin harreman zuzena zuen tradizioa garatu eta iraunarazi zuen. Mester de Juglaría genero errezitatibo eta ez-jasoa zen, nagusiki, eta, gehienbat, ahozkotasunari atxikia.

Euskal Herrian aipagarri dira juglareen artean Ramón Vidal –Diego López de Harori kantuak eskaini zizkiona–, Teobal I, Nafarroako erregea, Antxo Etxalekukoa, Arnaldo Guillén Urtsua (zitola eta bihuela jotzen zituena) eta García Txurri.

[L. M. M.]

Ikus, halaber, M ESTER DE C LERECÍA .