BELAUNALDI LITERARIO

Garai bertsuan plazaratu diren idazleek osatu ohi dute belaunaldi literarioa. Jokabide literario (estilistiko nahiz ideologiko) berritzaile bati hasiera eman ohi diote elkarrekin, ordu arteko bideak gaindituz, edo haiei aurrez aurre ekinez. Bereziki era bili ohi da belaunaldi literario terminoa aurrekoengandik jasoriko ondarea baino garrantzi handiagokoa edo berritzaileagoa den ekarpena egiten duen idazle multzo garaikidea izendatzeko. Gune historiko baten adierazle bihurtu ohi dira askotan belaunaldiak; esate baterako, 1998ko belaunaldia deritza Espainiako literaturan Kubaren galeraren gertakizun historikoaren inguruan sorturikoari; gisa berean, the lost generation [Belaunaldi galdua] deritza ingelesezko literaturan, Lehen Mundu Gerran hildako edo hark modu erabakigarrian markaturiko idazleak batera izen datzeko. Euskal Herrian, esaterako, gerra aurreko belaunaldia bereziki nabarmen du da; besteak beste, Aitzolen belaunaldia (J. Zaitegi 1951), Olerkariak (I. Sarasola 1979) edo Errepublikako belaunaldi poetikoa (I. Aldekoa 2004) deitu izan zaio eta aho batez aitortzen da hazaldi batean agerturiko obra multzo berritzailea sortu zute la 1927-36 arteko hamarkadan. Bestalde, egoera historiko batean loratu zen

(Errepublika garaiko euskal nazionalismoaren indartzearen garaian) eta berrikuntza literario saio baten altzoan ondu. Belaunaldi horren inguruko azterketa zehatza egin zuen J. Zaitegik (“Aitzolen belaunaldia”, Euzko Gogoa, 1951) eta, idazleen jaiotze data, ikasketa maila, zaletasun literarioak, elkarrekiko harremanak, argitaratzeko zerabiltzaten aldizkariak, hizkuntz joerak eta literaturaren kontzeptu erkidea hartu zituen irizpidetzat, ezagunak ziren literatur historiaren irizpide kritikoetan oinarriturik. Berriki egin da euskal belaunaldi literarioei buruzko hausnarketa zabala eta haren emaitzak bildu ditu U. Apalategik Belaunaldi literarioak auzitan liburukian (2005), gisa berean P. Iztuetak azterketa berezia eskaini die Euskal idazleen belaunaldiez (2005).

[L. O.]

Ikus, halaber, A LDI , A LDIKATZE .