Olabideren Biblia

(Lk. 3, 23-38) IESU’ren etoŕkia

1. Abraham’en belauneko Dabid’en seme dan IESU Kisto’ren etoŕki-idaztia. *
2. Abraham’ek Ixaak soŕtu zun,

Ixaak’ek Yakob soŕtu zun,

Yakob’ek Yuda eta aren anayak soŕtu zitun.

3. Yuda’k Tamar’engandik Pares eta Zara soŕtu zitun, Pares’ek Esron soŕtu zun, Esron’ek Aram soŕtu zun,
4. Aram’ek Aminadab soŕtu zun,

Aminadab’ek Naason soŕtu zun,

Naason’ek Salmon soŕtu zun,

5. Salmon’ek Eŕahab’engandik Booz soŕtu zun, Booz’ek Eŕut’engandik Obed soŕtu zun, Obeb’ek Yese soŕtu zun,
6. Yese’k Dabid bakalduna soŕtu zun.

Dabid bakaldunak Uria’ren emazte izanarengandik Salomon soŕtu zun,

7. Salomon’ek Eŕoboam soŕtu zun,

Eŕoboam’ek Abia soŕtu zun, Abia’k Asa soŕtu zun.

8. Asa’k Yosapat soŕtu zun,

Yosapat’ek Yoram soŕtu zun,

Yoram’ek Ozia soŕtu zun,

9. Ozia’k Yoatam soŕtu zun,

Yoatam’ek Akaz soŕtu zun,

Akaz’ek Ezekia soŕtu zun,

10. Ezekia’k Manase soŕtu zun,

Manase’k Amon soŕtu zun,

Amon’ek Yosia soŕtu zun,

11. Yosia’k Yekonia ta aren anayak sortu zitun: Babilon’go atzeŕaldian, alegia.
12. Ta Babilon’go atzeŕaldi ondoren, Yekonia’k Salatiel soŕtu zun, Salatiel’ek Zorobabel soŕtu zun,             
13. Zorobabel’ek Abiud soŕtu zun,

Abiud’ek Eliakim soŕtu zun,

Eliakim’ek Azor soŕtu zun,

14. Azor’ek Sadok soŕtu zun,

Sadok’ek Akim soŕtu zun,

Akim’ek Eliud soŕtu zun,

15. Eliud’ek Eleazar soŕtu zun,

Eleazar’ek Matan soŕtu zun,

Matan’ek Yakob soŕtu zun,

16. Yakob’ek, Mari’ren ezkonaŕ Yose soŕtu zun. Ta Mari’rengandik Kisto deritzan IESU yayo zan.

17. Beraz, Abraham’engandik Dabid’enganaño amalau belaunaldi: ta Dabid’engandik Babilon’go atzeŕaldiraño amalau belaunaldi: ta Babilon’go atzeŕalditik Kisto’ganaño amalau belaunaldi.

IESU´ren soŕkundea

18. Kisto’ren soŕtzea, beŕiz, onela izan zan. Aren Ama Mari Yose’rekin ezkonduta zegola, biak batu baño len, Goteunarengandik auŕdun auŕkitu zan. *
19. Yose, aren senaŕak, zuzena zala-ta, ua ez gerendu nairik, isiľean utzi nai izan zun.
20. Bañan, asmo ontan zebiľala, ara, Yaunaren aingerua ametsetan ageri izan zitzayon esanaz: «Yose!, Dabid’en seme!: ez belduŕ izan zure emazte Mari zuregana aŕtzeko; arengan soŕtu dana Goteunarengandik du-ta.
21. Seme egingo ere du ta IESU izena ezaŕiko diozu: bere eŕia ogenetatik Ark aterako du-ta.
22. Guzi au, beŕiz, gertatu zan, Yaunak igaŕlearen aoz esana bete zedin:

23. Ara, neskak sabelean seme soŕtu (Is. 7, 14) ta argitara ekaŕiko du;

ta Aren izena Emmanuel

izango da.

Izen oŕek esan nai bait-du: Yainkoa gurekin.

24. Yose’k, beraz, ametsetatik yaikita, Yaunaren aingeruak agindu zionez egin eta bere emaztea etxera aŕtu zun.
25. Ta ez zitzayon batu seme egin zun arte. Ta IESU izena ezaŕi zion. *

Aztiak Arengana

1. Erode eŕegeren egunetan Yudai’ko Betlem’en IESU yayo zanean, ara, azti batzu soŕtaldetik Yerusalem’era etoŕi ziran, *
2. esanez: «Non dago yayo dan yuduen bakalduna? Aren izaŕa soŕtaldean ikusi bait-dugu, ta aguŕ egitera gatozkio». *
3. Au adituta Erode bakalduna artegatu zan, ta arekin Yerusalem osoa.
4. Ta apaiz nagusi ta eŕiko idazlari guziak bildurik, galde zegien Kisto non yayo beaŕa zan. *
5. Ta ayek esan zioten: Yuda’ko Betlem’en; igaŕleak oŕela idatzita bait-dago:

6. Ta zu, Betlem, Yuda’ko bazteŕ ori, ez zere iñola ere Yuda’ko nagusietan ťikiena; zuregandik soŕtuko bait-da Aintzindaria, Ixrael nere eŕia laŕatuko duna. *

7. Orduan Erode’k, aztiak isiľean deituta, izaŕa noiz ageri izan zitzayen ayengandik arduraz ikasi zun.
8. Ta Betlem’era igoŕtzen zitula, esan zien: «Zoazte, ta auŕaren beŕi arduraz aŕ ezazute, ta idorotakoan, iragaŕkidazute, nerau ere aguŕ egitera noakion».
9. Ayek, beraz, bakaldunari entzunda yoan ziran. Ta ara, soŕtaldean ikusia zuten izaŕa auŕetik ziyoakien, Auŕa zegon toki gañean gelditu arte.
10. Izaŕa ikustez ayen poza oso aundia izan zan.
11. Ta etxean saŕtuta, Auŕa bere Ama Mari’rekin idoro zuten, ta auzpezturik aguŕ egin zioten, ta beren kutxak irikirik, adiguritzat uŕe, luŕin ta miŕa eskeiñi zizkioten. *
12. Ta ametsetan Erode’rengana ez itzultzeko aolkua aŕtuta, beren eŕialdera beste bide batetik ostera egin zuten.

Aigito’ra igesi

13. Ayek yoan ziranean, ara, Yaunaren aingerua Yose’ri ametsetan ageri izan zitzayon esanaz: «Yaiki, Auŕa ta Aren Ama aŕtu ta Aigito’ra igesi yoan zaite, ta zaude an, neronek esan arte. Auŕa galtzeaŕen Erode Aren biľa ibiľiko da-ta.
14. Yose’k, beraz, yaikirik, Auŕa ta Aren Ama aŕtu zitun gauez, ta Aigito’ra bazteŕtu zan.
15. Ta an zegon Erode’ren eriotza arte: Yaunak igaŕlearen aoz esana bete zedin:

Nere Semea Aigito’tik deitu dut (Os. 11, 1)

16. Erode’k orduan, aztiek iruzuŕ egin ziotela oaŕturik, aseŕe gorian saŕtuta, Betlem’ en ta inguru guzietan zitezken bi urtetik bêrako auŕ guziak iltzeko agindu zun, aztiengandik ezagundako garaya begiratuz.
17. Ordun bete zan Yeremi igaŕleak esan zuna:

18. Otsa Eŕama’n entzun da, negaŕ-adia-samiñak;

Eŕakel bere umengantik negaŕez, ta ez diranez-gero, pozbiderik nai ez (Ye. 31, 15)

19. Erode ildakoan, beŕiz, Yaunaren aingerua Aigito’n Yose’ri ametsetan ageri izan zitzayon,
20. esanaz: «Yaiki ta Auŕa ta Aren Ama aŕtu ta Ixrael aldera zoaz; Auŕa il nairik zebiltzanak, il dira-ta».
21. Yose, beraz, yaikirik, Auŕa ta Aren Ama aŕtu zitularik, Ixrael alderuntz irten zan.
22. Bañan Erode’ren oñorde, Arkelao, aren semea, Yudai’n bakaldun zala entzunda, ara yoateko belduŕ izan zan, ta ametsetan aolkatuta Galilai aldêtara bazteŕtu zan. *
23. Ta arâ ezkero, Nazaret deritzan irian bizilagun gelditu zan, igaŕlên esana bete zedin:

Nazoretaŕa diritzake, alegia. *

Yon Ukuzlea (Mk. 1, 1-8; Lk. 3, 1-18)

1. Egun ayetan Yon Ukuzlea azaldu zan Yudai’ko basoan aldaŕika
2. esanez: «Garbai zaitezte, Zeru-Yaureŕia urbil dago-ta». *
3. Au da, arean, Isai Igaŕleak aipatua itzotan:

Basoan aldaŕika mintzo bat:

Yaunaren bideak atondu

ta Aren zidoŕak zuzendu itzazute (Is. 40, 3)

4. Oŕ ba, Yon onek gamelu iľezko yazkia zeraman, ta geŕian laŕuzko itoltza: aren yanaria, beŕiz, oťiak eta baseztia ziran. *
5. Orduan, Yerusalem ta Yudai osoa ta Yordan aldeko guziak arengana zetozan,
6. ta beren ogenak aitoŕturik, ukuzpena Yordan ibayean aren eskutik aŕtzen zuten.
7. Baña, parisai ta sadukaitaŕik asko bere ukuzketara etoŕiak ikusirik, esan zien: «Ziraunkumeok, datoŕken aseŕeari iges egiten nork irakatsi dizue? *
8. Ekaŕtzizute, beraz, garbai-arnari egokiak.
9. Ta ez liľuratu zeron baitan esanaz, Abraham dugu aita. Ba-dasaizuet, ba; oŕko aŕietatik ere Abraham'i semeak ateratzeko lain da Yainkoa.
10. Aizkora onezkero zugatz-eŕoari ezaŕita bait-dago. Arnari onik ez dakaŕken zugatza ebaki ta surtara yaurtiko dute:
11. Nik, bai, urez ukuzten zaituzt garbairako; baña nere ondoren Etoŕtzekoa ni baño azkaŕagoa da, ta Aren oñetakoak eramateko ere ez naiz ni nor. Artxek Goteunaz eta suz ukuziko zaituz. *
12. Baea eskuan dakaŕ, ta bere laŕaña garbituko du, ta bere garia mandioan bilduko du: lastoa, ordea, itzungi ez diteken surtan eŕeko du». *

IESU’ren ukuzpena (Mk. 1, 9-11; Lk. 3, 21-22)

13. Orduan IESU Galilai’tik Yordan’a etoŕi zan Yon’engana, onek ukuzia izateko.
14. Yon’ek, ordea, zeragozkion esanaz: «Ni naiz Zuk ukuzi beaŕa, ta niregana Zu al-zatoz?»
15. Bañan, IESU’k yardetsi ta esan zion: «Oraingoan utzi; zuzenbide osoa onela betetzea bait-dagokigu». Orduan, Yon’ ek utzi egin zion. *
16. Ukuzpena aŕtuta berealaxe urtatik IESU irten zan;_ ta, ara, ortzia zabaldu zala, Yainkoaren Atsa uso-irudiz yeisten ta Aren gañera etoŕtzen ikusi zun. *
17. Ta, ara, ots bat ortzitik esaten: «Auxe da atsegin zaidan nere Seme kuťuna».

Barau eta zirikaldiak (Mk. 1, 12-13; Lk. 4-13)

1. Orduan IESU Atsak basora eraman zun; txeŕenak zirikatua izateko. *
2. Ta barutan beŕogei egun ta beŕogei gau egon ezkero, azkenean gose izan zan.
3. Ta zirikalariak alderatu ta esan zion: «Yainkoaren Seme ba’zera, aŕiok ogitzeko esazu».
4. IESU’k yardetsi ta esan zion: Idatzita zegok:

Kaparnaun’en (Mk. 1, 14-15; Lk. 4, 14)

12. IESU, beŕiz, Yon giltzapera eramana zala entzunda, Galilai’ra bazteŕtu zan.

Lenbiziko deituak (Mk. 1, 16-20; Lk. 5, 1-11)

18. Galilai’ko itxasondoan zebiľala, anai bi, Kepa deritzan Simon ta aren anai Ander, IESU’k ikusi zitun sarea itxasora botatzen; aŕantzale bait-ziran.
19. Ta esan zien: «Zatozte nere ondotik, ta Nik gizaŕantzale egingo zaituzt».
20. Ta bertantxe ayek, sareak utzita, yaŕai zitzazkion.
21. Andik auŕeratuz, beste anai bi Zebedai’ren Yakob eta aren anai Yon ikusi zitun aitarekin ontzian beren sareak antolatzen, ta deitu zitun.
22. Ayek ere bertantxe ontzia eta aita utzita, yaŕai zitzazkion.

Irakasten ta sendatzen (Mk. 1, 39; Lk. 4, 11.15.44; 6, 17-18; Mt. 9, 35)

23. Ta IESU Galilai’n baŕna alde orotara zebiľan, ango sinagogetan irakasten ta yauraldiaren Beŕi Ona zabaltzen, ta gaitz ta eri guziak eŕiarengan sendatzen. *

24. Siri ondoan ere Aren ospea baŕeyatu zan, ta edotariko gaitz ta oñazez gaizki zeuden guziak, txeŕendun, aldientsu ta elbaŕituak, ekaŕi zizkioten eta sendatu zitun.
25. Eta Galilai’tik, Dekapoli’ tik, Yerusalem’dik, Yudai’tik eta Yordan aruzkotik gizatalde aundiak yaŕai zitzazkion. *

Mendiko itzaldia. Zori ona (Lk. 6, 20-23)

1. IESU, beŕiz, gizataldea ikusita, mendira igo zan, ta eseri zanean, bere ikasleak alderatu zitzazkion.
2. Eta bere aoa irikirik, irakasten asl zitzayen, esanaz: *

3. «Gogo-landeŕekoen zori ona, Zeru-Yaureŕia berena dute-ta. *
4. Negaŕ dagitenen zori ona, poztuko dira-ta. *
5. Otzanen zori ona, luŕa yarauntsiko dute-ta. *
6. Zuzen-gose ta egaŕi diranen zori ona, ase izango dira-ta. *
7. Eŕukitsuen zori ona, eŕukia iritsiko dute-ta. *
8. Biotz-garbien zori ona, Yainkoa dakuskete-ta. *
9. Gentzakoyen zori ona, Yainkoaren seme deritzakete-ta.
10. Zuzenarengatik esetsien zori ona, Zeru-Yaureŕia berena dute-ta. *

11. Zuen zori ona, Nigatik biraokatu ta ezetsiko zaituztenean, ta zuen lepotik gezuŕ esanaz yazaŕiko zazkizuenean.
12. Poztu ta ikotu zaitezte, zuen saria zeruan yoritsu dalako: zuen auŕeko igaŕlei ere oŕela yazaŕi bait-zitzazkien. *

Gatz eta argi (Mk. 9, 50; Lk. 14, 34-35)

13. «Zuek zerate luŕarekiko gatza. Oŕ, ba, gatza gezatu ezkero: zerez gazitu? Ezertarako ere ez da, alde yaurti ta gizonek istikatua izateko baizik.
14. Zuek zerate gizargia. Menditontoŕean yaŕitako iria ezin ostendu diteke.
15. Zuzia berebat ez dute ixio ta lakaripean ipintzen, argimutil gañean baño, etxeko guziei argi dagien.
16. Oŕela zuen argia gizauŕean diztiz bego, zuen egite onak dakusazten, ta zuen Aitagoikoa goretsi dezaten.

Aginduak bete!!!

17. Ez uste Legea edo Igaŕleak bazteŕtzera etoŕi naizanik: lasatzera ez, betetzera bai etoŕi natoŕ. *
18. Zin-ziñez dasaizuet: ortzi-luŕak dirauteño, ez da legetik i edo tiltxo bat ere galduko, dana burutu arte. *
19. Beraz, aren agindu ťikitxoren bat bazteŕtu ta bazteŕtzen irakatsi dukena, Zeru-Yaureŕian ťikitxo izango da. Aitzitik, bete litukena ta yagoten irakatsiko lukena Zeru-Yaureŕian aundia izanen da.

Zuzentza beŕia, zaŕa baño bikañago

20. Esaten bait-dizuet: zuen zuzentasuna idazlari ta parisaitaŕena baño ugariagoa ez izatekotan, ez zerate Zeru-Yaureŕian saŕtuko. *
21. Entzun duzute antziñakoei esan zitzayela:

ez iñor il;

iltzaľea, beŕiz, auzitegian ogendun bego. *

22. Nik, beŕiz, dasaizuet; bere senideari aseŕe zayon edonor, auzitegian ogendun bego; bere senideari KIRTEN diotsana, beŕiz, batzaŕean ogendun bego; ta ZANTAL diotsana, su-lezerako ogendun bego.
23. Beraz, opalmai ondoan zure oparia eskeintzen ba’zaude ta zure auŕka zer edo zer zure anayak dula an oroitzen ba’ zera,
24. zure oparia antxe opalmai auŕean utzita, zoaz auŕenik zure anayarekin onezkoak egitera, ta oŕezkero ba-zatozke zure oparia eskeintzera.

25. Zure aitzikoari alki zakizkio lenbaitlen, bidean arekin zoazaño: arek ebazleari, ta ebazleak amaiñari emana ta moŕoiľopean itxia ez izateko.
26. Ziñez dasaizut: ez zera andik irtendo azken laurdena ordaindu arte. *
27. Entzun duzute esanik dagola: EZ IZORTU.
28. Nik, beŕiz, dasaizuet: emakumea iŕitsez iñork begira dunekoxe, bere biotzean arekiko izoŕkeri egin du.
29. Eskuiko begiak gaitzeratzen ba’zaitu, atera ta zuregandik erauzazu: obe bait-zaizu soin-atal bat galtzea, zure soin osoa su-lezeratzea baño.
30. Ta zure eskuyak gaitzeratzen ba’zaitu, ebaki ta zuregandik erauzazu, obe bait-zaizu soin-atal bat galtzea, zure soin osoa su-lezeratzea baño.
31. Esanik dago:

«Bere emaztea zapuztekotan, zapuztagiria bemayo».

32. Nik, beŕiz, dasaizuet: izoŕkeriagatik ez ba’da, iñork bere emaztea zapuzten ba’du, izoŕkeritara daragi, ta zapuztua beretzat aŕtzen dunak ezkontza loitzen du. *
33. Entzun duzute ere antziñekoei esan zitzayela:

«Ziñik ez autsi; eman», ordea, «Yaunari zure ziñak». *

34. Nik, beŕiz, dasaizuet: iñola ere ez zin egin:
35. ez ortziagatik, Yainkoaren aulkia dalako»

ez luŕagatik Aren oñazpikoa dalako;

ez Yerusalem’gatik, Bakaldun Aundiaren iria dalako.

36. Ez eta zure buruagatik ere ziñik egin; iľe bat ere zuritu edo beztu ezin duzulako.
37. Zure izkera, ordea, beti bedi «bai, bai; ez, ez». Onen gañerakoa gaitzetik da, noski.
38. Entzun duzute esanda dagola:

«Begi ordain, begi;ortz ordain, ortz».

39. Nik, beŕiz, dasaizuet: gaiztagiñari gogoŕ ez egin; eskuiko matsaľean iñork yotzen ba’zaitu, ordea, bestea ere eskeñiozu. *
40. Ta, soñekoa zuri kentzeaŕen, zurekin auzitan liskaŕtu nai dunari soingañekoa ere emayozu.
41. Ta iñork miľa uŕats ibiľerazten ba’dizkizu, bi miľa egin arekin.

42. Daskaizunari emayozu, ta yesan nai dizunarengandik ez zaitez atzeratu.
43. Entzun duzute esanda dagola: uŕkoa maite ta etsaya goŕoto ezazu. *
44. Nik, beŕiz, dasaizuet: zuen etsayak maite itzazute; goŕoto zaituztenei ongi egiezute, ta esetsi ta iraintzen zaituztenentzat otoi egizute.
45. bere eguzkia on eta gaiztoen gañera atera ta euria on eta gaiztoen gañera eratoŕtzen dun Aitagoikoaren seme izan zaitezten.

46. Alabaña, maite zaituztenak maite ba’dituzute; zein sari dukezute? Zergariek berek ez ote-dute ori egiten? *
47. Ta senidêi bakaŕik aguŕ egiten ba’diezute, geyegikorik zer dagizute? Atzeŕitaŕek berek ez ote-dute ori egiten?
48. Oso-osoak izan zaitezte, beraz, zuen Aitagoikoa osoa dan bezela. *

Ukaŕ egikera

1. «Gomazute, zuen egite onak gizauŕean ez egiteko, ayek zakusazten; bestela, zuen Aitagoikoarenean ez duzute saririk izango. *
2. Beraz, ukaŕ egiterakoan, turutotsik ez atera zure auŕetik, azalutsek sinagogetan ta kalêtan oi dutenez, gizonek goretsi ditzaten. Ziñez dasaizuet: beren saria aŕtua dute.
3. Zuk ukaŕa egitean, beŕiz, ez beki zure ezkeŕak, zure eskuyak zer dagin,
4. zure ukaŕa isiľean izan dedin; ta isiľean dakusan zure Aitak ordainduko dizu.

Otoikera

5. «Ta otoi egitean, azalutsak bezela ez izan; oŕelakoen atsegiña sinagogetan ta zeiburuetan zutik otoi egitea da, gizauŕean agertzeko. Ziñez dasaizuet: beren saria aŕtua dute. *
6. Zu, beŕiz, otoi egiterakoan, saŕ zaitez zure gelan, ta atea itxita, zure Aitari isiľean otoi egiozu; ta isiľean dakusan zure Aitak ordainduko dizu. *
7. Otoitzean, beŕiz, ez ari bai-bal itz-yarioka, atzeŕitaŕak bezela; itzaren-itzez entzungaŕi ditezkela uste dute-ta. Zuek ez oŕela izan; *
8. bait-daki zuen Aitak zer beaŕ duzuten, zuek Ari eskatu baño len.

Barauaz

16. Baru egitean, ez ibili, azalutsak bezela, betiľunik; auŕpegia zargailtzen bait-dute, gizonei baruzale agertzeko. Ziñez dasaizuet: beren saria aŕtua dute.
17. Zuk, beŕiz, baru egitean, zure burua gantzutu ezazu ta ikuz auŕpegia,
18. gizonei barutzaľe ez agertzeko, isiľean dagon zure Aitari baño; ta isiľean dakusan zure Aitak ordainduko dizu.
    

Emengoak narda! Goikoetara yo!

19. Altxoŕak zuentzat luŕ ontan ez bildu; erdoi-sitsak emen zirtzika ari bait-dira, ta lapuŕek zulatu ta ostu oi dute.*
20. Altxoŕak, ostera, zeruan bil itzazute zuentzat; ez dago an erdoi-sitsik zirtzikatzeko, ez eta zulatu eta ostutzeko lapuŕik ere.
21. Izan ere, zure altxoŕa iñon ezkero, zure biotza ere antxe dago. *
22. Soñaren zuzia, begia da. Zure begia garbi izan ezkero, zure soin osoa argitsu izango da.
23. Zure begia lauso izan ezkero, beŕiz, zure soin osoa iľuntsu izango da. Beraz, zuregan dagon argia iľuntza ba’ da, iľunpea bera zeinbestekoa izango da?
24. Bi nagusiren moŕoi ezin izan iñor. Edo bata goŕoto ta bestea maite izango bait-ditu; edo batari atxikirik, besteari guda egingo dio. Yainkoaren ta Mammon’en moŕoi ez zaitezkete izan. *

(Lk. 12, 22-31) Ustekizun ziña

25. Argatik dasaizuet: ez ayola izan zerez bizia azi, zerez soña yantzi. Bizia ez al-da yanaria baño zertsuago? Ta soña, yazkia baño geyago?
26. Oŕa: eguratseko egaztiak: ez dute ereiten, ez uztalanik egiten, ez mandioetan biltzen; ta zuen Aitagoikoak azten ditu. Ayek baño nagusigo zuek ez al-zerate?
27. Zuetako nork, beŕiz, asma-ala asma ere, bere bizia besabetez luzagotu dezake? *
28. Yazkiaz, berebat, zertako ayola izan? Oŕa basaliriak. Begira nola aunditzen diran. Ez dute lanik egiten, ez iruten.
29. Ala ere dasaizuet: Salomon bera, bere aintza betean ere ez zan orietako bat bezain apain azaldu.
30. Beraz, gauŕ bizi ta biaŕ labera botatzen dan laŕabelaŕa Yainkoak oŕela yazten ba’du; zenbat arduratsuago azalduko zaizue, siñeste uŕidunoi?
31. Ez ayola izan, beraz, «zer yan, zer edan, zer yantzi dezakegu» esanaz.
32. Guzi orien biľa atzeŕitaŕak dabiltza. Zuen Aitak, beŕiz, ba-daki guzi orien beaŕean zaudetela.
33. Beraz, Yainkoaren Yaureŕi ta Aren zuzenbide biľa lenik zabiltzate, ta guzi oriek geigaŕi aŕtuko dituzute. *
34. Ta biaŕkoaz ayola ez izan. Biaŕko ayola, biaŕ. Egunari aski zayo eguneko dordoa.

Irizkeriaz

1. Iñor ez ebatzi, ebatziak ez izateko. *
2. Alabañan, ebatziko zenuketen ebazpidez ebatziak izango zerate, ta neuŕtuko zenuketen neuŕiz neuŕtuko zaizue.
3. Zer dala-ta, zure senidearen begian agotza dakusazu, ta zeroŕen begian abea ere ez dezu oaŕtzen? *
4. Edo zer dala-ta, senideari dasayozu; utzi!: begitik agotza kenduko dikat; ta, oŕa zeroŕen begian abea?
5. Azaluts or!!, zeroŕen begitik abea lenen erauzazu, ta aŕezkero senidearen begitik agotza kentzen diardukezu.
6. Guren danik zakuŕei ez eman; ez eta zuen txirlaŕiak ere txeŕien auŕean ez eralki, txirlaŕiok oinpean istikatuta gero zeron gañera abaŕikatuz ez datozantzat.

Otoirako aolkua

7. Eska ezazute eta emango zaizue; zabiltzate biľa ta idoroko duzute; yo ezazute ta irikiko dizuete;
8. eskaleak aŕtu ta biľatzaiľeak idorotzen bait-du, ta yotzaľeari zabaltzen diote.
9. Nor da, ezperen, zuetan, bere semeak ogia ba’daskayo, aŕia damayonik?
10. edo, aŕaya, ba’daskayo, sugea damayonik?
11. Oŕ ba, zuek, gaiztoak izan aŕen, semêi emari onak ematen ba’dakizute, zeñen areago zuen Aitagoikoak eske datozkionei emari onak emango dizkie?
12. Beraz, gizonek zuei egitea nai duzuten guzia, zuek ere ayei egiezue. Legea ta Igaŕleak oŕtan bait-daude. *

(Lk. 13, 24) Ate biak

13. Ate estutik saŕ zaitezte; galdutzarako atea aundia bait-da, ta arâ daraman bidea zabala, ta andik saŕtzen diranak asko dira.
14. Bizitzarako atea, beŕiz, bai estu!, ta bai meaŕ arâ daraman bideal, ta idorotzen dutenak gutxi dira.

Igaŕle aizunak

15. Ernai bizi, baŕnetik otso zakaŕak dirala, ardi-laŕuz datozkizuen sasi-igaŕlêi buruz. *
16. Ayen arnaritik antz emango diezute. Eloŕitik matsak, edo lapaŕetik pikoak biltzen ote-dira?
17. Alaxe, ba, zugatz onak arnari on, zugatz txaŕak arnari txaŕ.
18. Zugatz onak arnari txaŕik ezin ekaŕi dezake; ez eta zugatz txaŕak arnari onik ere.
19. Arnari onik ez dakaŕen zugatz oro ebaki ta surtara yaurtiko dute.
20. Alakoei, beraz, beren arnariz antz emango diezue.

Ikasle yatoŕak

21. «Yauna!, Yauna!!» diostan edonor Zeru-Yaureŕian ez da saŕtuko; nere Aitagoikoaren naya dagiña, orixe bai, Zeru-Yaureŕian saŕtuko da. *
22. Ainitzek egun artan esango didate: «Yauna!, Yauna!!, ez ote-dugu zure Izenean igaŕketan egin?, ez ote-ditugu zure Izenean txeŕenak iraitzi, ta zure Izenean alatz asko egin?»
23. Ta nik orduan aitoŕtuko diet: ez zaituzt iñoiz ere ezagun: alde Niregandik, gaiztagiñok. *

Itzaldiaren amaya

24. Beraz, nere itzok entzunda betetzen dituna, bere etxea aizkañean eraiki zun gizon gurbiľaren antzekoa izango da.
25. Euria yeitxi ta ibayak etoŕi ta aizeak erauntsi ta etxe ua yo aŕen, ez zan erori; aitz gañean sendotua bait-zan.
26. Nere itzak entzunda betetzen ez dituna, beŕiz, bere etxea ondaŕgañean eraiki zun gizon tentelaren antzekoa izango da.
27. Euria yausi ta ibayak etoŕi ta aizeak erauntsi ta etxe ua yo orduko, bêra erori zan, ta aren poŕokaldia aundia izan zan».
28. IESU’k itzok bukatu zitunean, gizatalde ayek Aren irakastez aŕiťurik zeuden, Eskudunari dagokionez irakasten ari bait-zitzayen, ez ayen idazlariak bezela.

Legenaŕduna (Mk. 1, 40-45; Lk. 5, 12-16)

1. Menditik yeitxi zanean, gizatalde aundiak yaŕai zitzazkion. *
2. Ta ara, legenaŕdun batek etoŕita guŕ egin zion esanaz: «Yauna, nai ba’duzu, garbitu nazakezu». *
3. Ta IESU’k, eskua luzaturik, ikuťu zun, esanaz: «Nai dut; garbi biuŕ zaitez». Ta bertantxe leganaŕez garbi egin zan.
4. Ta IESU'k esan zion: «Begira!; ez iñori esan. Zoaz, ordea, ta apaizari auŕkeztu zakizkio, ta ayentzako agiritzat Moxe’k agindutako oparia eskeñiozu». *

(Lk. 7, 1-10) Euntaria

5. Kaparnaun’en saŕtu zala, euntari bat arganatu zan aŕenez *
6. zesayola: «Yauna!, nere moŕoya etxean elbaŕituta datza oñaze goŕitan».
7. Ta IESU’k esan zion: «Ba-noakio ta sendatuko dut».
8. Euntariak yardetsi ta esan zion: «Yauna!, ez naiz ni nor nere aterpera Zu agertzeko; itzez bakaŕik esazu, ordea, ta nere moŕoya sendatuko da.
9. Neuk ere, besteren mendean egon aŕen, gudamutiľak bai bait-ditut; eta, bati «oa!» diotsat, ta ba-doa; besteari «atoŕ!», ta ba-datoŕ; ta nere moŕoyari «au egik!», ta ba-dagi». *
10. Entzunaz, IESU’k aŕiturik, zeŕaizkionei esan zien: «Ziñez dasaizuet: ez dut onenbesteko siñesterik Ixrael’en idoro.
11. Ba-dasaizuet ere: ekera-oxezkitik asko etoŕi ta Zeru-Yaureŕian Abraham, Ixaak eta Yakob’ekin etzango dira;
12. eŕiko semeak, ostera, atetiko iľuntara yaurtiak izango dira. Ango negaŕ ta ortz-kaŕaska!!» *
13. Ta euntariari IESU’k esan zion: «Zoaz ta gerta bekizu, siñetsi duzunez». Ta ordu artantxe moŕoya sendatu zan.

Beste sendakuntza batzu

14. Kepa’ren etxera etoŕirik, aren amagiaŕeba IESU’k ikusi zun sukaŕez oeratuta.
15. Ta eskua ikuťu ziola, sukaŕak utzi zun, ta yaiki ta etxe-Ianetan ari zitzayon.
16. Aŕatsaldera ezkero, txeŕendunik asko ekaŕi zizkioten, ta txeŕenak itzez ziaurtizan, ta gaxorik zeuden guziak sendatu zitun;
17. Isai igaŕleak esan zun au bete zedin:

«Ark gure eriak aŕtu

ta gure elgaitzak eraman zitun.» (Is. 53, 4)

18. Baña gizapiľo aundiak zeŕaizkiola IESU’k ikusirik, beste ertzera igarotzeko agindu zun.
19. Ta idazlari batek Arganatu ta esan zion: «Irakasle, edonora zoazken, yaŕaiko natzaizu».
20. Ta IESU’k dasayo: «Azeriek zuloak ta eguratseko egaztiek kabiak ba-dituzte; Giza-semeak, ordea, burua non ezaŕi ez du». *
21. Bere ikaslêtako beste batek esan zion: «Yauna!, idazu lenik nere aita eorztera yoateko baimena».
22. Bañan, IESU’k esan zion: «Zaŕaizkit, eta iľak utz itzazu beren iľak eorzten».

Ekaitza ibituta (Mk. 4, 35-41; Lk. 8, 22-25)

23. Ontziskan saŕtu zala, bere ikasleak yaŕai zitzazkion.
24. Ta ara, ontziska uiñez estaltzeko ainbestean, itxasketa gogoŕa soŕtu zan. Ua, beŕiz, lo. *
25. Ikaslêk, beraz, Arengana yo ta iratzaŕi zuten, esanaz: «Yauna!, yagon gaitzazu; galduak gera».
26. Ta IESU’k esan zien: «Zergatik zerate belduŕ, siñeste uŕidunok?» Onezkero yaikita, aize-itxasoei agindu egin zien; ta eztialdi edeŕa etoŕi zan.
27. Ta guziak aŕitu ziran, eta zioten: «Nor ote-duk au, aize ta itxasoa menderatzen zazkiok-eta?»

Gadara’ko txeŕendunak (Mk. 5, 1-20; Lk. 8, 26-39)

28. Itxasoa igarota, Gadara aldera eldu zanean, txeŕendun bi, iľobietatik irtenda auŕkeztu zitzazkion: zakaŕ gero!, bide artatik igarotzeko iñork ez bait-zun kemenik.
29. Ta asi ziran deadaŕez esaten: «IESU, Yainkoaren Seme, guri ta Zuri zer? Oñaze ekaŕtzera al-zatozkigu beaŕ baño len?»
30. Oŕ ba, andik ez uŕun urdalde aundi bat laŕean zan.
31. Ta txeŕenek eskatu ta esan zioten: «Emendik iraizten ba’gaituzu, urdaldera igoŕ gaitzazu».
32. Ta esan zien: «Zoazte». Ayek irtenda urdetara yoan ziran, ta ara! urdalde osoa aldapabêra itxasora amildu zan ta uretan iťo.
33. Urdezayek, beriz, iges egin zuten, ta irira etoŕita dana azaldu zuten, txeŕendunena ere bai.
34. Ta iri osoa IESU’rengana irten zan; ta ikusi zuteneko, ayen mugetatik alde egiteko aŕenez zeskayoten.

Kaparnaun’go elbaŕia (Mk. 2, 1-12; Lk. 5, 17-26)

1. Ta ontziskan saŕturik, itxasoa igaro ta bere irira etoŕi zan.
2. Ta ara, oean etzana elbaŕi bat auŕkeztu zioten. Ta IESU’k ayen siñestea ikusirik, elbaŕiari esan zion: «Uste on izan, seme!, ogenak askesten zazkizu». *
3. Onezkero idazlari batzuk beren baitan zerasaten- «Birao zegik oŕek».
4. Ayen asmakeriak IESU’k ikusirik, esan zien: «Zer dala-ta, biotzean asmakeriok darabiltzizute?
5. Zer da eŕazago: «askesten zazkizu ogenak» esatea, ala «yaiki ta abil!!» esatea?
6. Or ba, ogenak luŕean askesteko eskubidea Gizasemeak ba-dula dakizutentzat, elbaŕiari esan zion: «Yaiki, oea aŕtu ta etxera zoaz».
7. Ta gizona yaiki ta bere etxera yoan zan.
8. Gizataldeak, au ikusitakoan, belduŕ ziran, ta oŕenbesteko eskubidea gizonei eman zien Yainkoa goretsi zuten.

Matai’ri deia (Mk. 2, 13-17; Lk. 5, 27-32)

9. Andik yoanda, IESU’k Matai zeritzan gizon bat, zergategian eserita ikusi zun, ta esan zion: «Zaŕaizkit». Ta, au yaiki ta yaŕai zitzayon.

10. Ta IESU etxean bazkaritan zetzala, ara!, zergari ta gizatxaŕ asko aratuta, IESU’ rekin ta Aren ikaslêkin zeuntzan.
11. Parisaitaŕek ori zekustela, Aren ikaslêi zerasayoten: «Zergatik zuen irakasleak zergari ta gizatxaŕekin yaten du?»
12. Bañan, IESU’k erantzun zien: «Sendoek ez dute osagiľerik beaŕ; makalek, ordea, bai.
13. Zoazte, ba, ta ikasazute zer dan arako ua:

«Eŕukia nai dut, oparirik ez», (Os. 6, 6)

Ez bait-naiz zindoak deitzera etoŕi, ogendunak baizik.» *

Yon’en ikasleak (Mk. 2, 18-22; Lk. 5, 33-39)

14. Orduan Yon’en ikaslêk Arganatu ta esan zioten: «Zergatik guk eta parisaitaŕek maiz baru egiten dugu, ta Zure ikaslêk ez dute barurik egiten?»

15. IESU’k esan zien: «Ezteikidêk, ezkonbeŕia ayekin dagoño, negaŕ egin ote-dezakete? Ezkonbeŕia kenduko dioten garaya ba-datoŕke; ta, aŕezkero, bai, baru egingo dute.*
16. Iñork ez dio soñeko zaŕari oyal zaiľezko zatalik erasten: soñekoari puska bat kendu ta zaŕata areagotzen zayolako.*

17. Ez eta zagi zâŕetan ere ez dute ardo beŕirik saŕtzen; bestela, zagiak leŕtu, ardoa ixuri ta zagiak galdu egiten dira. Ardo beŕia, ordea, zagi beŕietan ipintzen dute, ta biak yoritzen dira».

Odol-yarioduna ta Yair’en alaba (Mk. 5, 21-43; Lk. 8, 40-56)

18. Oŕela ayekin ziardula, ara!, aundizki batek Arganatu ta aguŕ egin zion, esanaz: «Yauna, alaba arestixean il zait; zatoz, ba; Zure eskua ezaŕkiozu, ta piztuko da».
19. Ta yaiki ta IESU bere ikaslêkin yaŕai zitzayon.
20. Ta ara!, amabi urte ayetan odol-yarioz zegon emakume batek, atzetik uŕbilduz, soñeko mendela ikuťu zion,
21. bere baitan bait-zion: «Aren soñekoa ikuitzen ba’dut, besterik gabe, sendatuko naiz».
22. IESU’k atzeruntz itzuli ta emakumea ikusirik, esan zion: «Uste on izan, alaba; zure siñesteak sendatu zaitu». Ta bertatikantxe emakumea sendatu zan.
23. Aundizkiaren etxera ezkero, IESU’k txistulariak eta an bildutakoen iskanbiľa ikusi zunean,*
24. esan zien: «Alde egizute; nexka ez dago iľik, lotan baño». Ta puŕust zegioten.
25. Ta angoak alde eragiñak zirala, saŕtu zan ta eskutik eldu zion. Ta neskatxa yaiki zan.
26. Ta bazteŕalde guzi artan gertatutakoaren ospea zabaldu zan.

Itsu biren sendakuntza

27. Andik IESU irten zanean, itsu bi yaŕai zitzazkion deadaŕez zesayotela: «Eŕuki zakizkigu, Dabid’en Seme ori!» (Mt. 1, 1.)
28. Ta etxera orduko itsuak alderatu zitzazkion. IESU’k dasaye: «Ori (zuei) egiteko gai naizala siñesten al-duzute?» «Bai, Yauna» dasayote.
29. Orduan begiak ikuťu zizkien, esanaz: «siñesten duzutenez gerta bekizue». Ta ayen begiak argitu ziran.
30. eta IESU’k zoŕozki esan zien: «Gomazute, ba; iñork ere ez beki.» *
31. Ayek, ostera, irtenda, Aren ospea bazteŕ alde artan guzian baŕeyatu zuten.

Mintzula

32. Ayek irten ondoren, ara!, gizon mintzul txeŕendun bat Ari ekaŕia.
33. Txeŕena iraitzia izanda, mintzulak itz egin zun, ta gizataldêk aŕiťuta zioten: «Ez duk egundo Ixrael’en oŕelakorik ikusi izan.»
34. Parisaitaŕek, ordea, zerasaten: «Txeŕenak txeŕenburuaketz iraizten ditu.» *
35. Ta IESU iri ta eŕixka orotara zebiľan, ayen sinagogetan Yaureŕiaren Beŕi Ona zabaltzen, ta gaitz ta eri guziak sendatzen.
36. Ta gizataldeak ikusirik, biotza erdiratu zitzayon, ardiak artzairik gabe bezain akiturik zeuntzalako. *

37. Orduan bere ikaslêi esan zien: «Uzta yoritsu da, noski; nekazariak, ordea, gutxi.
38. Otoi egiozute, beraz, uzta-yabeari, nekazariak bere uztara bialtzeko.»

Bidaliak arlora (Mk. 3, 14; 6, 7; Lk. 9, 1)

1. Ta bere amabi ikasleak deiturik, gogo satsuei buruz eskubidea eman zien, ayek iraitzi ta eri ta miñak oro sendatu zitzaten.
2. Amabi bidalien izenak, beŕiz, auek dira: auŕena, Kepa deritzan Simon, ta Ander, aren anaya; Yakob Zebedai’rena, ta Yon, aren anaya;
3. Piľipe, ta Bartolomai; Toma, ta Matai zergaria, Yakob Alpai’rena ta Tadai;
4. Simon Kananai’koa; ta Yuda Iskariote, Ua saldu zuna.
5. Amabiok IESU’k bidali zitun, agindu ta esaten zielarik: «Atzeŕiruntz ez yoan, ta samaritaŕen irietan ez saŕtu. *
6. Zoazte, ordea, Ixrael’en etxeko ardi galduetara.
7. Zoazte, ta, aidaŕi egizute, esanaz: Zeru-Yaureŕia urbil dago.
8. Eriak sendatu itzazute; uŕurik aŕtua uŕurik emazute.
9. Ez aŕtu uŕerik zuen geŕikoetan, ez ziľaŕik, ez txanponik;
10. ez biderako zoŕorik, ez bi soñeko, ez oñetakorik, ez makiľik; langiľeari bere yanaria zor zayo-ta.
11. Edozein iri, naiz eŕixkan, saŕtu ezkero, galde egizute an aukerako nor liteken, ta zaudete arenean irten arte.
12. Etxera orduko, beŕiz, angoei aguŕ egiezute. *
13. Ta etxe ua aukerako ba’ da, zuen gentza gañera betoŕkio; aukerako ez ba’da, beŕiz, zuen gentza zerongana itzul bedi.
14. Eta nonbait aŕera onik ez gogo oneko entzulerik ez ba’duzute, etxe edo iritik irtetean, zuen oñetatik autsa astindu ezazute.
15. Ziñez desaizuet: ebaztegunean yasangaŕiago izango da Sodoma ta Gomoŕa’ren zoria, alako iriarena baño.
16. Oŕa, Nik, ardiak otsotartera bezela, bidaltzen zaituzt. Sugeak bezain gurbil izan zaitezte, beraz, ta usoak bezain xalo.

Yazaŕaldiak izango (Mk. 13, 9-13; Lk. 21, 12-19)

17. «Gizonei buruz zaudete zurt; batzaŕetan salatu ta beren sinagogetan ebainduko zaituzte-ta.

18. Ta nagusi ta bakaldunengana eramanak izango zerate, ayei ta atzeŕitaŕei aitoŕ egiteko.
19. Salatuko zaituztenean, beŕiz, ez ari asmatzen nola ta zer esan; garai artantxe emango bait-zaizue zer esan;
20. mintzo zeratenak ez bait-zerate zuek; Aitaren Atsa baño, zerongan mintzo dana.
21. Anaya anayak eriotzarako salatuko du, ta aitak semea; ta semeak gurasoen auŕka yaikiko dira, ta il ere egingo ditute.
22. Ta nere Izenarengatik guziek goŕoto izango zaituzte. Bañan azkeneraño liraukena, ori gaizkatuko da.
23. Iri ontan esetsiko zaituztenean, beste batera iges egizute. Ziñez dasaizuet: ez duzute Ixrael’go iri guzietako aldia burutuko, Gizasemea datoŕeneko. *
24. Ez da ikaslea irakaslea baño geyago; ez eta moŕoya nagusia baño geyago ere.
25. Ikasleak aski du bere irakaslea bezelakoa izatea, ta moŕoyak bere nagusia bezeiakoa. Etxeko Yaunari Beelzebul gaitzizena ezaŕi ba’diote,zenbat areago Aren etxekoei!! *

Garbi itz egin (Mk. 4, 22; Lk. 8, 17; 12, 2 7)

26. «Ez izan, ba, ayen belduŕ; ezer ere ez bait-dago estalirik, agiriko ez danik; ez eta ostenik ere, yakingo ez danik.
27. iľuntan dasaizuedana, argitan esazute; ta aotik belaŕira dantzuzutena, etxe gañetatik oyuztatu ezazute.
28. Soña iltzen dutela, gogoa ezin il dutenen belduŕ ez izan; gogoa ta soña su-lezera yaurti ditzakenaren belduŕago izan zaitezte.
29. Ez ote-dira txoriak pits batean bina salgai? Ta oŕatiño, ayetako bat ere ez da luŕera eroriko, zuen Aitak nai izan ezik.
30. Zuen buruko iľe guziak ere zenbatuta daude.
31. Ez belduŕ izan, beraz; txori kopurua baño obeak zerate zuek.
32. Gizauŕean aitoŕtuko nauna, Neronek ere nere Aitagoikoaren auŕean aitoŕtuko dut.
33. Gizauŕean ukatuko nauna, beŕiz, Neronek ere nere Aitagoikoaren auŕean ukatuko dut.

IESU’ketz erdibiketak (Lk. 12, 51-53) soŕtuko

34. «Ez uste gero, luŕera gentza ekaŕtzen etoŕi naizala; gentza ez-baña ezpata ekaŕtzen etoŕi naiz. *
35. Semea aitarengandik, eta alaba amarengandik, eta eŕaña amagiaŕebarengandik alde eragitera etoŕi naiz-ta.
36. Edonoren etsayak, bere etxekoak.
37. Aita edo ama Ni baño maiteago duna, Neretzako lain ez da. Semea edo alaba Ni baño maiteago duna, Neretzako lain ez da.
38. Ta bere gurutza aŕtuta ez daŕaidana, Neretzako lain ez da.
39. Bere burua idoro dunak, galduko du; ta bere burua Niregatik galdu dunak idoroko du. *
40. Zuek aŕtzen zaituzanak, Nerau aŕtzen nau; ta Ni aŕtzen naunak, bidali nauna aŕtzen du.
41. Igaŕlea, igaŕle dalako artzen dunak, igaŕle-saria izango du; eta zintzoa zintzoa dalako aŕtzen dunak, zintzo-saria izango du. *
42. Ta antuxin bat ur otz txikitxo orietako bati, ikaslea dalakoxe damayonak, ziñez dasaizuet, ez du bere saria galduko.» *

Yon Ukuzlearen geznariak (Lk. 7, 18-28)

1. Aginduok bere ikaslêi emanda gero, IESU Beŕi Ona ango irietan irakatsi ta zabaltzera yoan zan andik.
2. Yon’ek, beŕiz, baitegian Kisto’ren eginbidea entzunda, bere ikaslêtako bi bidalirik,
3. esan zion: «Zu al-zera Etoŕtzekoa, ala beste norbaiten zai egon beaŕ dugu?»*
4. Ta IESU’k yardetsi ta esan zien: «Zoazte ta entzun ta ikusi dituzutenen beŕi Yon’i emayozute.
5. Itsuek ba-dakuste; eŕenak ba-dabiltza, legenaŕdunak garbi egiten dira; goŕek ba-dantzute; iľak pizten dira; landeŕei Beŕi Ona zabaltzen zaye. *
6. Ta zori ontsua da galbiderik Niregan ez dukena.»

Yon Ukuzlearen goraldia

7. Ayek yoan ziranean, beŕiz, IESU gizataldeari Yon’tzaz mintzatzen asi zitzayon: «Zer ikusteaŕen basora irten zerate? Aizeak erauntsitako seskaren bat ote?
8. Zer ikusteaŕen irten zerate, ba? Guriki yantzitako norbait ote? Guriki yazten diranak bakaldunen yauregietan oi dira, oŕatiño.
9. Zertara irten zerate, beraz? Igaŕleren bat ikustera ote? Orixe, bai!, Neuk esanda; baita igaŕle baño areago ere.
10. Aunetzaz idatzita bait-dago:

«Oŕa nere geznaria Nik bidaltzen dizut:
Bidea auŕetik gertu dezaizun.» (Ma. 3, 1)

11. Ziñez dasaizuet: emakumegandik yayotartean ez da Yon Ukuzlea baño aundiagorik yaiki; Zeru-Yaureŕian ťikiena, beŕiz, ua baño aundiagoa da. *
12. Yon’en egunetatik onakoan, beŕiz, Zeru-Yaureŕia oldaŕtua dabil, ta, artzaz, oldaŕtsuak yabetzen dira. *
13. Yon’enganaño izanak bait-dira Legearen eta Igaŕle guzien igaŕketak.
14. Ta onaŕtu nai ba’duzute, beraxe da etoŕtzekoa dan Eli.
15. Entzuteko belaŕidunak bentzu.

Siñetsi beaŕean sakeŕe (Lk. 7, 31-35)

16. Gizaldi au, beŕiz, norekin berdinduko dut? Zeyean eserita dauden mutikoak bezelako da, gaŕaxika laguntxoei

17. dasayetenean:

«Guk zuei txilibitua yo, ta zuek dantzarik ez! «Guk zuei eresi egin, ta zuek negaŕik ez! *

18. Alabaña, yan-edan gabe Yon etoŕi da, ta diote: Txeŕen dik!!
19. Yan-edaten etoŕi da Gizasemea, ta diote: Ori yatun eta ardozale duk; zergari ta gizatxaŕen adiskidea. Ta Sena bere egitez aintzat ezaguna da.»

Sinis-gogoŕei zemak (Lk. 10, 13-15)

20. Orduan, bere alatzik geyenen ikusle izandako iriei akaŕ egiten asi zan, garbai izan ez ziralako.

21. Zure zori txaŕa, Korazin! Zure zori txaŕa Betsaida! Zuenean egindako alatzak Tir’ en eta Sidon’en egiñak ba’lira, zurdatz eta eŕautsez aspalditik garbai izango ziran-eta. *
22. Esaten ere dizuet: ebaztegunekoa, zuei baño ariñagoa Tir’i eta Sidon’i izango zaye.
23. Ta zu, Kaparnaun, ortziraño yaikimiñez al-zabiltza? Luŕperaño eraitxia izango zera. Zurean egindako alatzak Sodoma’n egiñak ba’lira, gauŕdaño agian lirauke-ta.
24. Areago dasaizuet: ebaztegunekoa Sodoma aldekoei, zuei baño ariñagoa izango zaye.

Kisto’ren uztaŕia (Lk. 10, 21-22)

25. Garai artan IESU’k ekinda esan zun: «Goresten zaitut, Aita, zeru-luŕen Yauna, yakitun ta zuŕei guziok ostendu, ta tikitxoei erakutsi dizkiezulako.

26. Bai, Aita, oŕela atsegin izan zaizu-ta. *
27. Dan-dana nere Aitak eman dit. Ta ez dago Semea dazagunik, Aita baizik; ez eta Aita dazagunik ere, Semea Bera ta Semeak ezagunerazi nai liokena baizik.
28. Neke ta loŕetan zabiltzaten guziok, Niregana zatozlel; ta Neuk pizkoŕtuko zaituzt.
29. Nere uztaŕia leporatu ta Niregandik ikasi ezazute, biozbera ta apala naizan ezkero; ta biotz-gentza didorokezute;
30. nere uztaŕia leguna, ta nere zama ariña da-ta.»

Larunbataz (Mk. 2, 23-28; Lk. 6, 1-5)

1. Aldi artan, larunbatez  IESU aloŕetan zeaŕ ziyoan; ta Aren ikasleak, gose izanik, galburuak itzindu ta yaten asi ziran.
2. Parisaitaŕek ori ikusita esan zioten: «Ara!, larunbatez ziľegi ez dana zure ikasleak egiten ari dira.»
3. Bañan Ark esan zien: «Dabid’ek zer egin zun ez al-duzute irakuŕi izan, ua ta arekin ziranak gose ziranean?
4. Yauretxean saŕtuta, apaizek baizik, ez arek ez arekin ziranek ezin yan zitzaketen eskein-ogiak yan zitula? *
5. Ez al-duzute Legean irakuŕi apaizak larunbatez, yauretxean larunbata austen dutela, ogenik gabe? *
6. Or, ba, Nik dasaizuet: emen ba-dago yauretxea baño gurenago dana.
7. Ta eŕukia nai dut, oparirik ez zer dan ba’zenekite, ez zenukete bein ere ogengabekorik gaiztetsiko. *
8. Gizasemea larunbataren yabe da-ta.»

Esku-igaŕa sendatzen (Mk. 3, 1-6; Lk. 6, 6-11)

9. Andik aldeginda ayen sinagogara yoan zan.
10. Ta ara!, an gizon esku-igaŕ bat. Ta Bera salatzeko galde au egin zioten, esanaz: «Larunbatean iñor sendatzea ziľegi al-da?»
11. Arek, beŕiz, esan zien: «Nor da zuenean, ardi bat zulora erori zayola larunbatez, ta atzi ta yaso ez dukenik? (Lk. 14, 5)
12. Ardia baño gizona zenbat obe, gero!! Larunbatetan on egitea, ziľegi da, beraz!»
13. Ordun gizonari diotsa: «Esku ori zabal ezazu!» Ta zabaldu zun; ta bestea bezain sendorik gelditu zitzayon.
14. Parisaitaŕak, beŕiz, alde eginda, Aren auŕka bildu ziran, Ua nola galdu asmatzen.
15. Ori yakinda, IESU’k andik alde egin zun; ta lagun asko yaŕai zitzazkion, ta guziak sendatu zitun.
16.  
17. Isai igaŕlearen esan au bete zedin: (Is. 42, 1-4)
18. «Ona!, aukeratu dudan nere moŕoya, nere biotzak atse-atsegin dun kuťuna. Nere Atsa Aren gain kokaraziko dut, eta zuzenbidea eŕiei azalduko die. *
19. Ez du akaŕik, ez oyurik aterako; Ta iñork ere ez du Aren mintzoa zeyetan entzungo.
20. Seska iŕikitua ez du puskatuko, ta ketan dagon zunda ez du itxungiko, zuzenbidea garai yaŕi arte.
21. Ta aren izena eŕiek izango dute itxarobide».
    

Txeŕendun itsu eta (Lk. 11, 14-16) mintzula

22. Orduan, txeŕendun itsu eta mintzul bat ekaŕi zioten, ta sendatu zun, iztun ta ikustun utzirik.
23. Ta gizatalde guziek aŕiťuta zerasaten: «Ez ote-duk au Dabid’en Semea?»*
24. Parisaitaŕek, beŕiz, zerasaten: «Beelzebul txeŕenburua lagun ezik, ez ditu onek txeŕenak iraizten.»
25. Bañan, IESU’k ayen asmakeriak igaŕirik, esan zien: «Bere buruaren auŕka ari dan eŕiak luŕ yoko du; ta bere buruaren auŕka alderditan zatitua dan iri edo etxeak ez du iraungo.
26. Ta Satan’ek Satan iraizten ba’du, bere buruaren auŕka buŕukan ari da. Nola iraungo du, beraz, aren yaureŕiak? * 27. Ta Beelzebul lagun, txeŕenak Nik iraizten ba’ditut, zuen semeak, nor lagun, iraizten ditute? Argatik berak izango dituzute ebazle. *

28. Yainkoaren Atsez txeŕenak Nik iraizten ba’ditut, beŕiz, oŕa: Yainkoaren Yauraldia etoŕi zaizue.
29. Nola, ezperen, indaŕtsuaren etxean iñork ere saŕtu ta ango atuxak bipildu ditzake, indaŕtsua auŕenik lotu izan ezik? Oŕezkero, bai, etxea beretzat ustu lezayoke.
30. Nere alde ez dagona, nere auŕka dabil; ta Nerekin biltzen ez duna, baŕeyatzen ari da. *

IESU’ren etxarikoak (Mk. 3, 31-35; Lk. 3, 19-21)

46. IESU’k oraindik gizataldearekin ziardula, ara Aren Ama eta senideak lekorean zeuden Arekin itz egiteko zai. *
47. Norbaitek esan zion: zure Ama-senideak ara! lekorean zure zai.
48. Baña, Ark zerauskionari erantzunik esan zion: «Nor dut Nik Ama ta nor ditut senide?» 49. Ta eskua ikaslêtaruntz edaturik, esan zun: «Oŕa: nere Ama ta nere senideak.

50. Alabaña, nere Aitagoikoaren gogoa betetzen duna, orixe dut anai ta aŕeba ta ama.»*

(Mk. 4, 1-2; Lk. S, 4) Ataritxoa

1. Egun artan IESU etxetik irtenda, itxasertzean eserita zegon.
2. Baña gizataldeak eŕuz biltzen zitzazkiola-ta, txalupan saŕturik, an eseri egin zan; ta gizataldea dana ur-egian zegon.
3. Ta irakaskizun asko alegitan egin zizkien, esanaz: *

(Mk. 4, 3-9; Lk. 8, 5-8) Ereilea

4. Ta ereitean, azi-ale batzu bide ondoan yalki ziran; ta egaztiek etoŕi ta yan egin zituten.
5. Beste batzu, luŕ askorik ez zuten aŕitartean yalki ta berealaxe erne ziran, luŕak mamirik ez bait-zun.
6. Bañan, eguzkia soŕtuta kixkali ziran, ta eŕorik ez bait-zuten, igaŕtu egin ziran.
7. Bestetzu, beŕiz, arantzartean yalki ziran; ta arantzak, aunditu ziranean, iťo egin zituten.
8. Besteak, ostera, luŕ gizenean yalki ziran; ta ale zekaŕten, batzuk eunbana, beste batzuk irurogeina, bestetzuk ogei ta amaŕna,
9. Entzuteko belaŕidunak bentzu.»
10. Ta ikaslêk uŕbildurik esan zioten: «Zergatik alegitan darakuskiezu?»
11. Erantzunez Ark esan zien: «Zeru-Yaureŕiaren mami ostena ezagutzea zuentzakoxe dagolako; ayentzako, beŕiz, ez dago;
12. daukanari emango bait-zayo, ta garatzazal egingo da; ez daukanari, beŕiz, daukana ere kenduko zayo. *
13. Argatik alegitan darakuskiet; dakustelarik, ikus ez dezaten, ta dantzutelarik, entzun ta uleŕ ez dezaten.
14. Ta ayengan betetzen da Isai'k iragaŕitakoa, zionean:

«Belaŕiz entzunda ez duzute uleŕtuko, ta begiz begirata ez duzute ikusiko. (Is. 6, 9-10)

15. «Eŕi onen biotza loditurik bait-dago; belaŕi goŕak eta begi itxiak ditu, belaŕiz entzuteke, ta begiz ikusteke, ta biotzez uleŕtzeke,i tzul ez dedin eta sendatu ez dezadan».

16. Zori ontsuak, ordea, zuen begiok, dakustelako; ta zuen belaŕiok, dantzutelako.
17. Ziñez dasaizuet: zuek dakusazutena igaŕle ta zintzo askok ikusi naita, ez zuten ikusi;

zuek dantzuzutena entzun naita ez entzun. *

Azalpena (Mk. 4, 13-20; Lk. 8, 11-15)

18. Zuek, beraz, ereilearen alegia entzuzute.

19. Yaureŕiaren Beŕi entzunda, uleŕtzen ez dunari, gaiztoak etoŕi'ta aren biotzean ereindakoa kentzen dio; orixe da bide ondoan ereindakoa. *
20. Aŕitartean ereindakoa, beŕiz, da, itza entzun-ala, beregan pozik aŕtzen duna;
21. bañan, eŕorik ez du, ta iraizekoa da. Beraz, itzarengatik laŕi ta ya aŕaldia soŕtzean, laisteŕ aunkatzen da.
22. Arantzartean ereindakoa, beŕiz, itza dantzuna da; bañan, gizarteko auzi-abaŕek ta aberastasunaren liľurak itza iťotzen diote, ta ziturik gabe gelditzen da.
23. Luŕ gizenean ereindakoa, ordea, da, itza entzunda uleŕtzen duna ta arnari dakaŕena, naiz eunbana, naiz irurogeina, naiz ogei ta amaŕna». *

Iraka

24. Beste alegi bat erakutsi zien, esanaz: «Zeru-Yaureŕia, azi ona bere aloŕean erein zun gizonaren antzekoa da.
25. Moŕoyak lo zeudela, aren etsaya etoŕi ta gari tartean iraka gañetik ereinda, yoan zan.
26. Garibelaŕa azi ta burutu orduko, beŕiz, iraka ere ageri izan zan.
27. Ordun, etxeko yaunaren moŕoyek arganatu ta esan zioten: «Zure aloŕean ez al-zenun azi ona erein? Iraka nondik du, ba?
28. Ta esan zien: «Etsayak egin du ori». Moŕoyek dasayote: «Iraka biltzera gu yoatea nai al-duzu?»
29. Esan zien: «Ez! iraka biltzerakoan, garia ere arekin agian idoki ez dezazuten.
30. Utzi biak itaiteraño azitzen; ta itaiterakoan itailariei esango diet: «Iraka auŕenik bildu ta surtarako espalka lotu ezazute; garia, beŕiz, nere mandioan abazkatu.» *

Yeben-azia ta orantza (Mk. 4, 30-32; Lk. 13, 18-19)

31. Beste alegi bat ekaŕizien, esanaz: «Zeru-Yaureŕia norbaitek eskuan aŕtu ta bere aloŕean ereindako yeben-azia bezela da.

32. Azirik txêna da ori; garatuz-gero, beŕiz, eltzekaririk aundiena da, ta zugatz egiten da, ta eguratseko egaztiak aren adaŕetan abi egitera datoz.»
33. Beste alegi bat ekaŕi zien, esanaz: «Zeru-Yaureŕia, emakume batek aŕtu ta, ore osoa murtzitu arte, iru lakari irintan izkututako orantza bezela da.» *

Alegien mamia

34. Guziok alegitan lagunabaŕei IESU’k esan zizkien; ta, alegitan baizik ez zitzayen mintzatzen;
35. igaŕleak esana bete zedin:

«Nere aoa alegitan irikiko dut;

luŕa luŕ danetik ostenik egonak azalduko ditut.» *

36. Orduan gizataldea igoŕita, etxera yoan zan. Ta ikasleak alderatu zitzazkion, esanaz: «Aloŕeko iraka-alegia azaldu iguzu.»
37. Ark erantzun ta esan zien: «Azi ona ereiten ari dana, Gizasemea da;

38. alora, luŕbira. Azi ona Yaureŕiko semeak dira; ta iraka, gaiztoaren semeak.
39. Iraka erein zun etsaya, txeŕen da. Itaitea, beŕiz, aldl-amaya; ta itailariak, aingeruak.
40. Beraz, iraka bildu ta eŕetzen dan bezela, aldi-amayan ere oŕela gertatuko da.
41. Gizasemeak bere aingeruak bidaliko ditu; ta Aren Yaureŕitik gaizpide ta gaiztagin guziak abazkatu,
42. ta su-labera iraitziko ditute. Ango negaŕ ta ortz-kaŕaska!!
43. Orduan, zintzoek beren Aitaren Yaureŕian, eguzkiak bezela, argi egingo dute. Entzuteko belaŕidunak bentzu. *

Altxoŕ ostena, txirlaŕia ta sarea

44. Zeru-Yaureŕia, landan izkututako altxoŕa bezela da. Norbaitek upatu ta ostendu zun; ta artzaz poz-pozturik, ba-doa, ta ditunak oro saltzen ditu, ta erosten du landa ua. *
45. Beŕiz ere Zeru-Yaureŕia, txirlaŕi edeŕ biľa dabiľan garazlaria bezela da.
46. Txirlaŕi bltxi bat upatuta, yoan zan, ta zitunak oro saldu zitun ta txirlaŕia erosi zun.
47. Baita beŕiz ere, Zeru-Yaureŕia, itxasora botata edotariko aŕayak biltzen ditun txinga bezela da.
48. Beterik dagonean ateratzen dute, ta ur-egian eseririk, onak saskitarako berezi ta txaŕak alde iraizten ditute.
49. Oŕelaxe gertatuko da aldi-amayan; aingeruek irtenda, gaiztoak zintzotartetik berezi,
50. ta su-labera iraitziko ditute. Ango negaŕ ta ortz-kaŕaskal!
51. Guzi auek uleŕtu al-dituzute? —«Bai Yauna» dasayote.
52. «Oŕela, ba», dasaye, «Zeru-Yaureŕiaz yakitun gerta dan idazlari oro, bere altxoŕetik zâŕak eta beŕiak ateratzen ditun etxeko yaunaren antzekoa da».

IESU bere eŕian (Mk. 6, 1-6; Lk. 4, 16-24)

53. Alegiok bukatuta, IESU andik yoan zan.
54. Ta bere eŕira etoŕirik, angoei beren sinagogetan irakasten ari zan, ta guziek aŕiturik zerasaten: «Nondik oni enenbesteko sena ta alatzak?»
55. Arotzaren semea ez ote-duk au? Onen ama ez ote-zeritzak Mari, ta onen anayak Yakob Yose, Simon ta Yuda?
56. Ta onen aŕeba guziak ez ote-zeudek gure artean? Nondik, ba, guziok oni?
57. Ta Arengatik eŕe zebiltzan. IESU’k, beŕiz, esan zien: «Igarlerik ospegabe ez dago, bere eŕian eta bere etxean baizik».
58. Eta ayen sinisgabea zala-ta, an alatzik iya ez zun egin.

Yon Ukuzlearen eriotza (Mk. 6, 14-16; Lk. 9, 7-9)

1. Aldi artan IESU’ren ospea Erode laurdenburuak entzun zun.*
2. Ta bere moŕoyei esan zien: «Yon Ukuzlea da ori; il artetik piztu da, ta argatik onenbeste alatz eginten ari da».
3. Erode’k bere anai Piľipe’ ren emazte Erodia’rengatik, Yon atzi, lotu ta moŕoľopean ipiñi izan bait-zun.
4. Yon’ek ziotsalako: «Emakume ori izatea ez zaizu ziľegi».
5. Ta ua il nairik, eŕiaren belduŕ zan, igaŕletzat zutelako.
6. Bañan, Erode’ren urtebeŕian Erodia’ren alaba, guzien auŕean dantzan eginda, Erode’ri atsegin izan zitzayon,
7. ta onek zin egin zion eskatu aña emango ziola.
8. Arek, beŕiz, amak len aolkatuta, diotsa: «Yon Ukuzleaen burua idazu azpil gañean oraintxe».
9. Bakalduna goibeldu zan; bañan egindako ziñarengatik eta maikidengatik, emateko agindu zun; *
10. ta norbait bidalirik, Yon’i lepoa moztu zion.
11. Ta aren burua azpil gañean ekaŕita neskatiľari eman zioten, ta onek amari eraman zion.
12. Ta aren ikaslêk aratuta, aren soña eraman ta eortzi zuten, ta IESU’rengana yoan ziran beŕia zeramayotela.

(Mk. 6, 45-52) Ekaitza ibituta

22. Ta bereala bere ikaslêi agindu zien ontziskan saŕtu ta beste ertzera auŕea aŕtzeko, Berak gizataldeak zegoŕztzan bitartean.
23. Ta gizataldeak igoŕitakoan, Bera mendira igo zan, berezian otoi egitera. Ta iľundu ezkero, bakaŕik zegon an. *
24. Ontziska, beŕiz, uiñek itxaserdian danbaka zerabilten: aizea aitzikoa zan-eta.

25. Bañan laugaŕen gau-aldian, ayetara yoan zan itxasgañetik oñez. *
26. Ta ikaslêk, IESU itxasgañetik ibiltzen ikusirik, laŕituta zioten: «Iratxo duk». Ta belduŕaren-belduŕez deadaŕka asi ziran.
27. IESU’k, beŕiz, berealaxe itz egin ta esan zien: «Uste on izan! Ni nauzute; ez izutu».
28. Orduan Kepa’k erantzun eta esan zion: «Yauna, Zu ba’ zera, Zuregana urgañez yoateko agindu ezaidazu».
29. IESU’k esan zion: «Zatoz!» Ta Kepa ontziskatik yeitxita urgañez ziyoan IESU’ rengana etoŕtzeko.
30. Bañan aize zakaŕa ikusirik, belduŕtu zan, ta murgiltzen asi zala, ots egin zion: «Yauna!, yarei nazazu!!»
31. Ta berealaxe IESU’k, eskua edatuz, eldu ta esan zion: «Zergatik asi zera zalantzan, siniste uŕidun ori?»
32. Ta ontziskara biak igo zirala, aizea geiditu egin zan.
33. Ontziskan zeudenek, beŕiz, Arganaturik, yauretsi zuten, esanaz: «Yainkoaren Semea zera, noski».
34. Ta itxasadaŕa igarota, Genesaret aldera etoŕi ziran.

(Mk. 6, 53-56) Sendakuntzak

35. Angoek Ua ezagun zuteneko, beŕia bazteŕalde guzi ayetara zabaldu zuten, ta gaizki zeuden guziak auŕkeztu zizkioten.
36. Ta Aren soñeko mendela beintzat ikuitzeko aŕen zegioten. Ta ikuťu zioten guziak sendatu ziran.

Parisaitaŕen azaluskeria (Mk. 7, 1-13)

1. Orduan Yerusalem’dik idazlari ta parisaitaŕak alderatu zitzazkion, esanaz:
2. «Zergatik zure ikaslêk asaben ekanduak austen ditute? Ogi yaterakoan ez ditute eskuak ikuzten-eta». *
3. Bañan IESU’k yardetsi ta esan zien: «Zuek, beŕiz, Yainkoaren agindua zuen ekanduarengatik zergatik austen duzute?»
4. Yainkoak aginduetan esan bait-du:

Satsu eta satsu ez diranak (Mk. 7, 14-23)

10. Ta Beragana deiturik gizataldeari esan zion: «Entzun ta adizute!:

11. aotik saŕtzen danak iñor ez du kutsatzen; aotik soŕtzen danak, beŕiz, bai, gizona oŕek kutsatzen du».
12. Orduan, Aren ikaslêk Arganatuta esan zioten: «Ba al-dakizu parisaitaŕak itz au entzunda, sumindu egin dirala?»
13. Bañan Ark yardetsi ta esan zien: «Nere Aitak landatu ez dun landarea, eŕoak gora irauliko da.
14. Utzi itzazute, itsu dira ta itsumutil; ta itsuari itsua mutil ba’zayo, biak zulora beaŕ». *
15. Orduan Kepa’k itz egin ta esan zion: «Azaldu iguzu alegi au».
16. Ta IESU’k esan zun: «Zuek ere oraindik adingabe al-zaudete?
17. Ez al-duzute uleŕtzen aotik saŕtzen dana, sabelera yeitxi ta sastegira egozten daia?
18. Aotik irteten diranak, beŕiz, biotzetik soŕtzen dira; ta auetxek, bai, gizona kutsatzen dute.
19. Biotzetik soŕtzen bait-dira irain ta asmo txaŕak, gizerailketak, ezkontzako azpikeriak, izoŕkeriak, lapuŕkeriak, gezuŕ-aitoŕak eta biraoak.
20. Auetxek dira gizona kusatzen dutenak. Esku-ikuzteke yateak, ordea, ez du iñor kutsatzen».

(Mk. 7, 24-30) Kanaandaŕa

21. Andik irtenda, IESU Tir ta Sidon aldetara bazteŕtu zan.
22. Ta ara!, kanaandaŕ emakume batek alde ayetatik etoŕi ta ots egin zion, esanaz: «Yauna, Dabid’en Seme ori!, eŕuki zakizkit; nere alaba txeŕenak oñazez darabil».
23. Bañan, IESU’k ez zion itzik ere erantzun. Ta bere ikaslêk uŕbilduta zeskayoten: «Igoŕazu emakume ori; oyuka atzetik datoŕkigu-ta. *
24. Bañan Ark erantzun ta esan zien: «Ixrael etxeko ardi galduetara baizik, ez naiz bidalia.»
25. Bañan emakumeak uŕbilduta aguŕ egin zion, esanaz: «Yauna, lagun zatozkit.»
26. IESU’k erantzun ta esan zion: «Ez dago ondo semên ogia aŕtu ta txakuŕei egoztea.»*
27. Bañan, emakumeak esan zion: «Bai zera!, Yauna; totoek ere beren yabên mayetik yalkitako apuŕak yaten ditute-ta.»
28. Orduan IESU’k erantzun ta esan zion: «Emakume!, aundia da zure siñestea; nai duzunez gerta bekizu.» Ta bertatik alaba sendatu zitzayon.
29. Ta IESU, andik yoanda, Galilai’ko izpazteŕera etoŕi ta mendira igorik, an eseri zan.

Beŕiro ogi-ugariketa

30. Eta gizatalde aundiak Arganatu ziran, eŕen, ebain, itsu, mintzul ta besterik asko berekin zekaztela. Ta oñetara ezaŕi zizkioten; ta sendatu egin zitun.
31. Gizabaŕak, beŕiz, aŕiťurik zeuden, mintzul ayek mintzatzen, ebain ayek pizkoŕ, eŕen ayek ibiltzen, ta itsu ayek begi argiko ikusirik; ta Ixrael’en Yainkoa goresten zuten.
32. IESU’k, beŕiz, bere ikasleak deitu ta esan zun: «Gizatalde oni eŕuki natzayo; iru egun auetan Nerekin bait-dabil, ta zer yan ez dute; ta ez ditut barurik igoŕi nai, bidean akitu ez ditezan.»
33. Ta ikaslêk diotsate: «Baña, baso ontan nondik guri oŕenbesteko gizataldea asetzeko aña ogi?
34. Ta IESU’k san zien: «Zenbat ogi dituzute?» Ayek esan zioten: «Zazpi; ta aŕaitxo banaka batzu.»
35. Ta gizataldeari lurgañean etzateko agindu zion.
36. Ta zazpi ogiak eta aŕayak aŕtu ta eskeŕ egiñik, zatitu zitun, ta bere ikaslêi eman zizkien, ta ikaslêk eŕiari banatu zizkioten.
37. Ta guziak yanda ase ziran ta ondakiñez beterik zazpi otaŕe yaso zituten.
38. Yan zutenak, gero, auŕtxo ta emakumeak alde, lau miľa gizon ziran.
39. Ta gizataldea igoŕirik, ontziskara igo ta Magadan aldera etoŕi zan.

Parisai ta Sadukaitaŕak (Mk. 8,11-13; Lk. 11, ataŕatuta 16-29; Mt. 12, 38-39)

1. Parisai ta sadukaitaŕak zirika Arganatu ta ortziko zantzuren bat, aŕen, ayei erakusteko eskatu zioten.
2. Bañan Ark erantzun ta esan zien: «Aŕatsa etoŕi ta diozute»; aŕasgoŕi, biaŕ oskarbi. *
3. Goizean, beŕiz, gauŕ ekaitz, ozkoŕi goibel da-ta. Beraz, ortzi-auŕpegiari antz ematen ba-dakizute; ta aldi-auŕpegiak ezin igaŕi ote-ditzakezute?
4. Gizaldi gaizto ta zantaŕ au zantzu eske dabil, ta ez zayo zantzurik emango, Yona igaŕlearena baizik.» Eta ayek utzita, yoan egin zan.
5. Itxasadaŕa igarotzean, ogi ekaŕtzeaz ez ziran Aren ikasleak oroitu.
6. Ta IESU'k esan zien: «Begira ta zurt ibili parisai ta sadukaitaŕen orantzari buruz.»*
7. Ayek elkaŕ ziardukiten, esanaz: «Ogirik ez dikagu aŕtu-ta...»
8. IESU’k igaŕi ta esan zien: «Zer ari duzute elkaŕekin, siñeste uŕikok, ogirik ez duzutela-ta?
9. Oraindik ez al-duzute uleŕtzen ta ez al-zerate oroitzen, bost miľa gizonentzako bost ogietaz, ta zenbat otaŕe bildu zenitutenik?,
10. ezta lau miľa gizonentzako zazpi ogietaz, ta zenbat otaŕe bildu zenitutenik?
11. Nola ez duzute igaŕtzen ogiaz ez niardula, «zurt ibili parisai ta sadukaitaŕen orantzarekiko» esan nizuenean?»

12. Orduan oaŕtu ziran ez ziela ogi-orantzatik alde egiteko esan, parisai ta sadukaitaŕen ikasbidetik baizik.

Kepa, Elizaren oñaŕi (Mk. 8, 27-30; Lk. 9, 18-21)

13. Piľipe-Kaisarai aldêtara etoŕita, IESU’k bere ikaslêi galde zegien: «Gizonek, Gizasemea nor dala diote?»

14. Ayek erantzun zioten: «Batzuk, Yon Ukuzlea; beste batzuk, Eli; bestetzuk, Yeremi edo igaŕietako bat.»
15. IESU’k dasaye: «Zuek, beŕiz, nor naizala diozute?»
16. Kepa Simon’ek erantzun ta esan zion: «Zu zera Kistoa, Yainko biziaren Semea.»
17. IESU’k erantzun eta esan zion: «Zoriontsua zera Simon Bar Yona ori; ez bait-dizu aragik ez odolek ori ageri izan, nere Aitagoikoak baizik. *
18. Nik, beŕiz, dasaizut: zu Aitz zera, ta nere Eliza aitz onen gañean eraikiko dut; eta lezeko ateak ez dira aren auŕka garai izango. *
19. Ta Zeru-Yaureŕiko giltzak zuri emango dizkizut; ta zuk luŕean lotua, zeruan ere lotua izango da; ta zuk luŕean askatua, zeruan ere askatua izango da.»
20. Orduan bere ikaslêi agindu zien Bera Kistoa zala iñori ez esateko. *

Norberari uko egin beaŕ (Mk. 8, 34-9, 1; Lk. 9, 23-27)

24. Orduan IESU’k bere ikaslêi esan zien: «Nere ondoren iñork etoŕi nai ba’du, bere burua ukatu ta bere gurutza leporatu beza, ta beŕait.

25. Bere burua yaregin nai dunak, galduko du; bere burua Niregatik galdu dunak, beŕiz, idoroko du. *
26. Zertarako litzayoke, ba, iñori ludi osoa irabazi izana, bere burua galduko ba’lu? Ala zer eman lezake iñork bere biziaren ordaiñez?
27. Izan ere, Gizasemea bere Aitaren aintzaz etoŕiko da bere aingeruekin; ta orduan bakoitzari bere egiñen arauz ordainduko dio.
28. Ziñez dasaizuet: ba-dira emen daudenetako batzu, Gizasemea bere yauraintzaz etoŕtzen ikusi arte, eriotza murtxatuko ez dutenak.»

IESU’ren antzalda (Mk. 9, 2-8; Lk. 9, 28-36)

1. Sei egunen buruan Kepa, Yakob ta Yon, aren anaya, IESU’k aldera aŕtu ta Berekin mendi garai batera daramatzi.
2. Ta ayen aurean antzaldatu zan. Ta Aren aurpegia eguzkia bezain istatsu, Aren yazkiak, beŕiz, argia bezain zuri biuŕtu ziran.
3. Ta ara! Moxe ta Eli, Arekin zeraustela, ageri izan zitzazkien. *
4. Kepa’k, beŕiz, arte arturik, IESU’ri esan zion: «Yauna, emen edeŕki geundeke. Nai ba’duzu, iru etxola emen egin ditzaket; Zuretzat bat, Moxe’ rentzat bat eta Eli’rentzat bat.»
5. Ta ara!, oraindik zerausala, odei argitsu batek itzalpean aŕtu zitun, ta odeitik mintzo batek zion: «Auxe da atsegin zaidan nere Seme kutuna: entzuyozute.» *
6. Ta ikasleak entzunda, auzpez erori ziran ta oso belduŕtu.
7. Ta IESU’k alderatu ta ikuťu zitun, esanaz: «Yaiki ta ez belduŕ izan.»
8. Ayek, beŕiz, begiak gora yasorik, IESU besterik iñor ez zuten ikusi.

Eli’ri buruz galdea (Mk. 9, 9-13)

9. Ta menditik yeistean, IESU’k agindu au eman zien: «Ikusi duzutena iñori ere ez esan, Gizasemea il-artetik piztu arte.» *
10. Ta ikaslêk galde egin zioten, esanaz: «Nola, beraz, idazlariek darasate lenik Eli etoŕi beaŕa dala?»
11. Ta Ark erantzun zien: «Eli etoŕiko da, noski; ta guzia beŕiztuko du.
12. Esan ere, esaten dizuet: Eli etoŕia da, ta ez dute ezagun; nai izan dutena egin diote, ostera. Alaxe Gizasemeak ere goŕiak ikusiko ditu ayengandik.»
13. Orduan ikaslêk igaŕi zuten, esana Yon Ukuzleaz esan ziela.

Alditsuaren sendakuntza (Mk. 9, 14-29; Lk. 9, 37-43)

14. Gizataldearengana itzuli zanean, gizon bat Arganatu ta Aren auŕez belaunikatu zan,
15. esanez: «Yauna, nere semeari eŕuki zakizkio, alditsu ta mingaitzez dago-ta; askotan surtara ta maiz urtara erortzen da-ta.

16. Zure ikaslêi auŕkeztu diet, eta ezin sendatu izan dute.»
17. IESU’k erantzun ta esan zun: «Ene gizakume siñesgogoŕ ta makuŕok!, noiz arte yasan beaŕko zaituzt? Ekaŕkidazute onara.»

18. Ta IESU’k akaŕ egin ziola, argandik txeŕena irten zan, ta mutiľa ordutikantxe sendatu zan.
19. Orduan ikaslêk, IESU' rengana berezian urbildurik, esan zioten: «Zergatik guk ezin iraitzi izan dugu?»
20. IESU’k esan zien: «Zuen siñeste uŕiagatik. Ziñez dasaizuet: yeben-azia añeko siñestea ba’zenute, mendi onl «ortik ara oa» zuek esanda, ba-liyoake, ta ezin litekenik zuentzat ez legoke. *
21. Oŕelakoak iraizteko, beŕiz, otoi-baruak beste biderik ez dago.»

Zergaz (Mk. 9, 30-32; Lk. 9, 44-45)

22. Galilai’n zeudela, IESU’k esan zien: «Gizasemea giza-eskuetan utzia izango da,
23. ta ilko dute, ta irugaŕen egunean piztuko da.» Ta biziro atsekabetu ziran.
24. Kaparnaun’a etoŕi ziranean, didarakme-lakatzaľêk Kepa’rengana alderatu ta esan zioten: «Zuen irakasleak ez ote-du didarakme ordaintzen?» *
25. «Bai!»: erantzun zien. Ta etxera orduko, IESU aitzindu zitzayon, esanaz: «Simon, zer deritzazu? Luŕeko bakaldunek laka, naiz zerga, norgandik aŕtzen dute? Beren semêngandik, ala aŕotzengandik?» *
26. Ark erantzun zion: «Aŕotzengandik». Eta IESU’k esan zion: «Beraz, semeak azke dira.
27. Ala ere, gaizpiderik oriei ez emateko, itxasora zoaz, ta amua botata, gora lenik datoŕen aŕaya aŕtu ta aren aoa irikirik, estater bat idoroko duzu: ori, ba, aŕtuta, Niketz ta zuketz emayezu.»

Auŕtxoak ta gaitzeratzaľeak (Mk. 9, 33-36; 10, 15; Lk. 9, 46-47; 18, 17)

1. Garai artan ikasleak IESU’rengana uŕbildu ziran zesayotelarik: «Zeru-Yaureŕian aundiena zein deritzaizu?» *
2. Ta IESU’k, auŕtxo bat deiturik, ayen erdian ipiñi
3. ta esan zun: «Ziñez dasaizuet: auŕtxoak bezelako biuŕtzen ta egiten ez ba’zerate, ez zerate Zeru-Yaureŕian saŕtuko.
4. Beraz, auŕtxo au bezain tiki biuŕtzen dana, orixe da Zeru-Yaureŕian aundiena.
5. Ta oŕelako auŕtxoren bat beregana aŕtzen dunak Nerau aŕtzen nau.
6. Nere siñestun ťikitxo auetako bat gaitzeratu lukenari, beŕiz, obe litzayoke asto-igaraŕia lepotik dindil ezaŕita itxas baŕnean murgildu ba’ lute. *
7. Ludiaren zori-txaŕa gaizpidêngatik!! Gaizpideak, nai ta ez, izango dira-ta; baña, gaizpidea dakaŕken gizona, orixe negaŕgaŕia!! *
8. Zure eskuak naiz oñak gaitzeratzen ba’zaitu, moztu ta zuregandik erauzazu; obe bait-zaizu eskumotz edo eŕenik bizitzan saŕtzea, esku biak naiz oin biak dituzula, betiko surtara iraitzia izan baño.*
9. Ta zure begiak gaitzeratzen ba’zaitu, atera ta zuregandik erauzazu; obe bait-zaizu begi-bakaŕ bizitzan saŕtzea, begi biak dituzula su-lezera iraitzia izan baño.
10. Zurt ibili, beraz, ťikitxo auetako bat ere ez gaitzeratzeko. Nik dasaizuet: ayen aingeruak beti dakustela zeruan nere Aitagoikoaren auŕpegia. *
11. Galdu zana yaregitera etoŕi bait-da Gizasemea. *
12. Zer deritzazute? Norbaitek eun ardi izanda, ayetako bat galdu ba’du, ez ote-ditu larogei ta emeretziak laŕean uzten, galduaren biľa yoateko? *

13. Ta agian ba’didoro, ziñez dasaizuet: galdu ez diran larogei ta emeretziengatik baño, arengatik pozikago dago.
14. Alaxe, ba, zuen Aitagoikoak ere ez du ťikitxo orietako bat ere galtzerik nai. *

Senidetarteko uts egiñetan (Lk. 17, 3) nola yardun

15. Zure senideak uts egin ba’dizu, yoan arengana, ta ua ta biok bakaŕik zaudetela, akaŕ egiozu. Aditzen ba’dizu, senidea irabazi duzu. *

16. Aditzen ez ba’dizu, beŕiz, lagun bat edo birekin itzul zakizkio, bi edo iru aitoŕen aoz auzi oro erason dedin.
17. Ayei ere aditzen ez ba’ die, elizari esayozu: ta elizari aditzen ez ba’dio, aŕotz ta zergari bezela bekizu.
18. Ziñez dasaizuet: zuek luŕean lotua, zeruan ere lotua izango da; ta zuek luŕean askatua, zeruan ere askatua izango da.
19. Esan ere dasaizuet: zuetako bi edozer eskatzeko luŕ gañean biltzen ba’dira, nere Aitagoikoak egiña izango zaye.
20. Bizpairu lagun nere izenean bildurik dauden tokian, Nerau ere ayen erdian nagota.»

(Lk. 17, 4) Irain-askesteaz

21. Orduan Kepa’k Arganatu ta esan zion: «Yauna!, zenbatetan nere senideak niri uts eginda, asketsiko diot?, zazpitan ote?

22. IESU’k dasayo: «Ara dasaizudana: zazpitan ez ezen, bai eta zazpitan zazpi amaŕeko ere. *
23. Argatik Zeru-Yaureŕia, bere moŕoyekin aŕemanak garbitu nai zitun bakalduna bezela da.
24. Garbitzen asi orduko, amaŕ miľa talanta zoŕ zizkion moŕoi bat auŕkeztu zioten. *
25. Ordaintzeko ezer ez zula-ta, nagusiak moŕoya ta aren emaztea ta seme-alabak eta zitunak oro saldu ta ordaña ari emateko agindu zun.
26. Bañan moŕoi ark auzpezturik, guŕka ziotsan: «zakizkit biotz-zabal, ta dana itzuliko dizut.»
27. Moŕoi artzaz kupituta, nagusiak askatu zun ta zoŕa asketsi zion.
28. Arako moŕoyak, beŕiz, irtenda, eun denari zoŕ zizkion moŕoikide bat upatu zun, ta iťobeaŕez ari eldurik, ziotsan: «zoŕ didakana idak!» *
29. Moŕoikideak auzpezturik otoi zegion, esanaz: «Itxoidak, eta ordainduko dikat.»
30. Baña besteak ezetz, ta yoanda, giltzapera yaurti zun, zoŕa ordaindu arte.
31. Gertatzen zana ikusirik aren moŕoi-lagunak, biziro goibelduta, nagusiarengana yoan ta dana azaldu zioten.
32. Orduan aren nagusiak deitu ta esan zion: moŕoi gaizto ori, zoŕ osoa asketsi dikat, eroŕek eskatuta.
33. Ez ote-zegokiokan ire moŕoikideari ere eŕuki izatea, nerau eŕuki izan nintzaikan bezela?
34. Ta aren nagusiak, aseŕetuta oñazetara igoŕi zun, zoŕ osoa garbitu arte.
35. Nere Aitagoikoak ere oŕela egingo dizue, nork bere senidea askesten ez ba’duzute.» *

Ezkontza, autsi-eziña (Mk. 10, 1-12)

1. Erausiok bukatutakoan, Galilai’tik Yudai’ko mugetara IESU yoan zan Yordan aruntzago.
2. Ta gizatalde aundiak yaŕai zitzazkion, ta an sendatu zitun.
3. Parisaitaŕak, beŕiz, Arganatu ziran, zirika zesayotelarik: «Ziľegi al zayo senaŕari emaztea edozergatik uztea?» *
4. IESU’k erantzun zien: «Ez al duzute irakuŕi Irazaleak astetik aŕ ta eme egin zitula, .
5. ta esan zula:

Argatik, gizonak aita ta ama utziko ditu, ta bere emazteari itsatsiko zayo, ta biak aragiz bat izango dira? (As. 2, 24)

6. Aŕezkero, beraz, ez dira bi, aragi bat baizik. Beraz, Yainkoak batua, ez beza gizonak bakandu.» *
7. Ayek diotsate: «Nola, ba, Moxe’k agindu digu, emaztea uzterakoan ari zapuztagiria emateko?»
8. «Zuen biotz gogoŕagatik», dasaye, «emazte-zapuztea Moxe’k ziľegi utzi zizuen; atsaŕetik, ordea, ez zan oŕela.
9. Nik, beŕiz, dasaizuet: izoŕkeriagatik ez ba’da, iñork bere emaztea zapuzten ba’du, izoŕtzaľe da: ta zapuztua beretzat aŕtzen duna, izoŕtzaľe da.»*
10. Ikaslêk diotsate: «Senaŕ-emaztêkiko auzia oŕela izan ezkero, ezkontzak onik ez dakaŕ.»
11. IESU’k dasaye: «Itz au ez dute guziek uleŕtzen: emana zayenak bakaŕik baño.
12. Bai bait-dira irenak, amaren sabeletik oŕela yayoak; eta, ba-dira irenak, bestek oŕelakotuak; ba-dira ere irenak, Zeru-Yaureŕiagatik beren buruz irenduak. Uleŕ lezakenak uleŕ beza.» *

Auŕtxoak (Mk. 10, 13-16; Lk. 18, 15-17)

13. Orduan auŕtxo batzu eskeiñi zizkioten, eskuak ayei ezaŕirik, otoi egin zezan. Ta ikaslêk akaŕ zegieten.

14. Baña IESU’k esan zien: «Utzi auŕtxoak ta ez iezute Niregana etoŕtzen eragotzi; Zeru-Yaureŕia oŕelakoena bait-da.»
15. Ta eskuak ayei ezaŕita, yoan zan andik.

Gazte aberatsa naigabez (Mk. 10, 17-27; Lk. 18, 18-27)

17. Ark esan zion: «Onaz zergatik Niri galde? Ona, bat bakaŕa da. Baña betiko bizitzan saŕtu nai ba’duzu, aginduak bete itzazu.»
18. Ark diotsa: «Zeintzu, ba?» IESU’k diotsa: Ez iñor il; izoŕkeririk ez egin; ez ostu; gezuŕezko aitoŕik ez esan; ★

19. aita-amaei lotsa erakuskiezu; ta uŕkoa zure burua bezain maite ezazu.
20. Gazteak diotsa: «Guziok bete izan ditut; zer gabe naiz oraindik?»
21. IESU’k diotsa: «Ona oso izan nai ba’duzu, zoaz, dituzunak saldu ta landeŕei emazkiezu; ta altxoŕa zeruan dukezu: ta zatoz, zaŕaizkit.»*
22. Itzok entzunda gazteak alde egin zun goibeldurik; onibaŕak eŕuz ziťun-da.
23. Orduan IESU’k bere ikaslêi esan zien: «Ziñez dasaizuet: aberatsa nekez saŕtuko da Zeru-Yaureŕian.
24. Ba-dasaizuet ere: eŕazago da gamelua oŕatzuloan saŕtzea, aberatsa Zeru-Yaureŕian baño.» *
25. Itzok entzunda ikasleak oso aŕiťutik zeuden, esanez: «Nor yarein diteke, ba?»
26. Bañan IESU’k ayei so eginda, esan zien: «Gizonei ori eziña zaye; Yainkoarentzat, ordea, ezin ditekenik ez dago.»

Oldez landeŕ egiñak (Mk. 10, 28-31; Lk. 18, 28-30)

27. Orduan, Kepa’k artetuz esan zion: «Ona emen gu, dana utzita, gaŕaizkizunok; zer izango da, ba, guretzat?»
28. Ta IESU’k esan zien: «Ziñez dasaizuet, yaŕai zatzazkidatenok, beŕitaldian, Gizasemea bere yauralkian eseriko danean, zuek ere amabi aulkitan eseriko zerate, Ixrael’go amabi leñuen ebazle. *
29. Ta etxea, anai-aŕebak, edo aita-amak, edo seme-alabak, edo landak nere Izenagatik utzi ditukenak, eunetan beste ainbeste aŕtuko du, ta betiko bizitza daukake.
30. Ta auŕen diran asko, azken izango dira; ta azkenak auŕen.

Mâstiko nekazariak

1. «Izan ere, Zeru-Yaureŕia, bere mâstiko nekazariak akuratzera goizean goiz irten zan etxeko yauna bezela da. *
2. Eguneko denari banan nekazariekin itunduta, bere mastira igoŕi zitun.
3. Ta irugaŕen egunaldian-edo irtenda, beste batzu zeyean alpeŕik zeudela ikusi zitun. *
4. Ta esan zien: «Zoazte zuek ere nere mâstira, ta bidezkoa damaizueket.»
5. Ayek, ba, yoan ziran. Seigaŕen orduan ta bederatzigaŕenean ere irtenda, orobat egin zun.
6. Amaiketan beŕiro irtenda, beste batzu oŕ geldirik ikusita esan zien: «zertan zaudete oŕ egun osoan alpeŕik?»
7. «Iñork ere ez gaitu akuratu-ta, darantzuyote.» Dasaye: «Zoazte zuek ere nere mâstira.»
8. iľundu orduko, mâstiaren nagusiak bere otseinburuari esan zion: «nekazariak deitu ta egunsaria emayezu, azkenengandik asi ta auŕenekoetaraño.»
9. Ta amaikak aldean eidutakoek denari bana aŕtu zuten. *
10. Auŕenekoak ere etoŕi ziran, geyago aŕtuko zutelakoan; bañan, ayek ere denari bana aŕtu zuten.

11. Aŕtutakoan, beŕiz, etxeko yaunaren auŕka maxioka asi ziran,
12. esanaz: «azken oriek ordu beteko lanean ari izanda, gurekin berdindu dituzu, egun beteko nekea ta beroa yasan ditugunokin».
13. Bañan ark, ayetako bati erantzunik, esan zion: «adiskide, ez dikat bidegabekeririk egiten. Ez ote-aiz nerekin itundu denari batez?
14. Irea aŕtu ta oa: azken oŕi, beŕiz, iri aña eman nai ziokat.
15. Ziľegi ez ote-zaidak nai dikadana egitea? Ni ona naukalako, ire begia okeŕa izango ote-duk?
16. Oŕela, azkenak auŕen izango dira; ta auŕenak azken.»

Yerusalem’erako bidean (Mk. 10, 32-34; Lk. 18, 31-33)

17. Yerusalem’era igotzean, IESU’k, amabiei, bakaŕean aŕtu ta, bidean esan zien:
18. «Oŕa!, Yerusalem'era igotzen goaz, ta Gizasemea apaiz nagusi ta idazlarien mendean yaŕia izango da, ta eriotza erabakiko diote,
19. ta atzeŕitaŕei emango diete, ixekatu, astindu ta gurutzatu dezaten; baña irugaŕen egunean piztuko da.»

Zebedai’ren semeak (Mk. 10, 35-40)

20. Orduan, Zebedai’ren semên ama uŕbildu zitzayon bere semêkin Ari guŕka ta zerbaiten eske.*
21. IESU’k esan zion: «Zer nai duzu?» Ark dasayo: «Ene seme biok zure Yaureŕian esertzeko esazu, bata zure eskui aldean, bestea ezkeŕekoan.»
22. Bañan IESU’k yardetsi ta esan zun: «Zer daskazutenik ez dakizute. Nik edango dudan ontzia zuek edan al-dezakezute?» Ayek dasayote: «Ba-dezakegu.» *
23. «Nere ontzia, noski, edango duzute» dasaye: «baña nere eskui-ezkeŕ esererazterik ez dut nere aukeran zuentzako, nere Aitak atondu dienentzako baizik.»
24. Beste amaŕak, ori entzunda, bi anayei aseŕetu zitzazkien.
25. Baña IESU’k Beregana deitu ta esan zien: «Ba-dakizute atzeŕiko buruzagiek eŕia beren mendean daukatela, ta aundizkiek eŕiarenganako agintea darabiltela.
26. Ez bedi oŕelakorik zuenean: ostera ere, zuetan aundina izan nai lukena, zuen moŕoi bego,
27. ta zuetan buru izan nai lukena, otsein bekizue.
28. Oŕela etoŕi da, ba, Gizasemea: ez beretzat otsein eske, otsein izatera ta askotzaren ordaiñerako bere bizia ematera baizlk.» *

Itsu biren sendakuntza (Mk. 10, 46-52; Lk. 35-43)

29. Yeriko’tik irten ziranean, gizatalde aundia yaŕai zitzayon.
30. Ta ara!, bide ondoan eserita zeuden itsu bik, IESU igarotzen zala entzunda, ots egin zuten, esanaz: «Yauna, Dabid’en Seme ori, eŕuki zakizkigu!» *

31. Ta gizataldekoek isiľerazteko akaŕ zegieten. Ayek, ordea, are ta geyago ots egiten zuten, esanaz: «Yauna!, Dabid’en Seme ori, eŕuki zakizkigu.»
32. Gelditurik, beraz, IESU’k deitu ta esan zien: «Zer nai duzute dagizuedan?»
33. Ayek dasayote: «Yauna, begiok argitu.»
34. IESU’k, ba, ayetzaz eŕukiturik begiak ikuťu zizkien.

Ta bereala ikustun egin ziran eta yaŕai zitzazkion.

IESU Yerusalem’era (Mk. 11, 1-10; Lk. 19, 28-38)

1. Yerusalem’era uŕbildu ta Oliamendi aldeko Betpage’ra eldu ziranean ikasle bi bidali zitun,
2. zesayelarik: «Zoazte auŕkez duzuten eŕixkara, ta bereala auŕkituko duzute asto eme bat lotuta, ta arekin astakumea ere. Askatu ta ekazkidazute.
3. Ta iñork ezer ba’lesaizue, esayozute Yaunak beaŕ ditula; ta berealaxe utziko dizkizue.
4. Guzi au egin zan, Igaŕleak esana bete zedin:

5. Esayozute Sion’go alabari: Oŕa, oŕ datoŕkizu zure eŕege * otzanik astogañean (Is. 62, 11) ta uztaŕpekoaren umegañean eserita.

6. ikaslêk, ba, yoanda, IESU’k agindu zienez egin zuten.
7. Astama ta umea ekaŕi ta bizkaŕean beren soñekoak ayei ezaŕirik, gañean Bera yaŕi zuten.
8. Ta gizataldeko askok beren yazkiak bidean irauŕi zituten; bestetzuk, beŕiz, zugatzetatik adaŕak ebakita bidean edatzen zituten.
9. Ta auŕe-atzetik ziyoazan eŕikoek deadaŕka zioten: «Gora Dabid’en Semea! Onetsia Yaunaren izenean datoŕena! Gora goi-goyenetaraño!»
10. Ta Yerusalem’en saŕtu zaneko, iri osoa dardaraka yaŕi zan, esanez: «Nor duk au?»
11. Ta lagunabaŕek zerasaten: «Au duk IESU igaŕlea, Galilai’ko Nazaretaŕa.»

Yauretxeko salketariak (Mk. 11, 11; 15-17; Lk. 19, 45-46)

12. Ta IESU’k yauretxean saŕtuta, sal-erosten an ari ziran guziak iraitzi zitun, ta dirularien mayak eta uso-saltzaľen aulkiak irauli

13. ta esan zien: «Idatzita dago: nere etxea otoi-etxe izango da; zuek, ordea, lapur-obi egin duzute.. *
14. Ta itsu ta eŕenak Arganatu ziran yauretxean; eta, sendatu egin zitun. *
15. Apaizpuru ta idazlariak, ostera, Ark egindako aŕigaŕiak eta mutiltxoak yauretxean «gora Dabid’en Semea» oyu egiten ikusirik, aseŕe ziran.

16. Ta esan zioten: «Ba al dantzuzu zer darasaten oriek?» IESU’k esan zien: «Bai. Ez al-duzute bein ere irakuŕi:

auŕtxo ta bulaŕekoen aotik goradeya atera duzu?» (Er. 8, 3)

17. Ta ayek utzita, iritik Betani’ra irten ta an gelditu zan.

Pikondo igaŕtua (Mk. 11, 12-14; 20-24)

18. Biaramonean goizetik irira itzultzean, gose izan zan.
19. Ta bide ondoan pikondo bat ikusirik, artara yoan zan, ta ostoak besterik artan ez zun idoro, ta esan zion: «Iñoiz ere ez bekik alerik soŕtu.» Ta pikondoa bertantxe igaŕtu zan. *
20. Ta ikasleak ori ikusirik, aŕitu ziran, esanaz: «Oŕen azkaŕ igaŕtu duk!»
21. IESU’k, beŕiz, yardetsi ta esan zien: «Zuek ere siñestez ta zalantzarik gabe ba’zeniardute, pikondoari egiña egingo zenukete; ta ez ori bakaŕik; bai eta mendi oni «ken ortik ta itxasora yaurti adi» ba’zenesayote, gertatuko litzake ere.
22. Ta otoiketan siñestez zeneskaketen dan-dana aŕtuko duzute.»

IESU’ren eskubidea (Mk. 11, 27-33; Lk. 20, 1-8)

23. Yauretxera etoŕita irakasten ari zala, apaizpuru ta eŕiko zâŕak Arganatu ziran, esanaz: «Zein eskubidez dagizu, dagizuna? Ta eskubide ori nork eman dizu?»
24. IESU’k yardetsi ta esan zien: «Nik ere galdetxo bat egingo dizuet. Erantzuten ba’ didazute, beŕiz, Nik ere esango dizuet zein eskubidez dagidan, dagidana.
25. Yon’en ukuzpena nondik zan? Zerutik ala gizagandik?» Ayek, beŕiz, elkaŕekin ziardukiten, esanaz: «Zerutik ba’darantzuyogu, esango digu: zergatik ez zenioten, ba, siñetsi?
26. Ostera, gizagandik ba’ diotsagu, eŕiaren belduŕ gera. Guziek Yon igaŕletzat bait-zeukaten»
27. IESU’ri erantzunez, beraz, esan zioten: «Ez dakigu». Berak ere dasaye: «Nik ere ez dasaizuet zein eskubidez dagidan, dagidana.

Seme biak

28. Baña zer deritzazute? Aita batek seme bi zitun, ta lenari uŕbildurik, esan zion: seme!, zoaz gauŕ nere mâstira lanera.
29. Ark onela erantzun: «ba-noa, Yauna»; ta ez zan yoan. *
30. Besteari uŕbildurik, orobat esan zion. Ark, ordea, erantzun ta esan zion: «ez dut nai»; baña, gero, garbayak eraginda, yoan egin zan.
31. Bietako nork egin zun aitaren gogoa? «Azkenak», dasayote. IESU’k esan zien: «Ziñez dasaizuet: zergari ta emagalduak Yainkoaren yaureŕira auŕenduko zazkizue.
32. Alabaña, Yon zuzenbidetik etoŕi zitzaizuen, ta zuek ez zenioten siñetsi; zergari ta emagalduek, ostera, siñetsi zioten; zuek, beŕiz, ua ikusita ere, ez zerate gerokoan garbai izan, ari siñesteko. *

Mâstiko nekazari okeŕak (Mk. 12, 1-12; Lk. 20, 9-19)

33. Beste alegi bat entzuzute. Etxeko yaun batek mâstia landatu zun, ta baranoan esia ezaŕi zion, ta artan tolare bat egin ta doŕe bat eraiki zun, ta nekazariei akuran utzi zien, ta uŕutira yoan zan. *

34. mâtsaroa etoŕtzeko zanean, moŕoyak nekazariengana bidali zitun bere mâtsak biltzera.
35. Ta nekazariek moŕoi ayei elduta, au sakaildu egin zuten, ori il, bestea aŕikatu.
36. Lengoak baño beste moŕoi ainitzago, beŕiz ere bidali zizkien; ta oriei ere orobat egin zieten.
37. Azkenean, bere semea bidali zien, esanaz: «nere semeari lotsa erakutsiko diote.»
38. Baña nekazariek, semea ikusi zuteneko, elkaŕi zesayoten: «Oñordekoa au duk», zatozte il dezakagun, aren ondarea yasotzeko.
39. Ta ua atzirik, mâstitik iraitzi ta il egin zuten.
40. Onezkero, ba, zer egingo die nekazari ayei mâsti-yabeak etoŕitakoan?»
41. Ayek dasayote: «Gaiztoak gogoŕ zeatuko ditu, ta bere mâstiaren zitua mugonez dakaŕkioten beste nekazariei akuran egotziko die.»
42. IESU’k dasaye: «Ez al-duzute bein ere Idaztietan irakuŕi:

Eraikiľêk bazteŕtutako aŕia bera,

Giltzaŕi yaŕi da.

Ori, Yaube’k egin du,

Gure begietan txito aŕigari? (Er. 118, 22-23)

43. Argatik dasaizuet: Yainkoaren Yaureŕia zuei kendu ta bere zitua lekaŕken eŕiari emana izango zayo.
44. Ta aŕi onen gañean eroriko dana apuŕtuko da; aŕi onek, beŕiz, gañera eroriko zayona poŕokatuko du.»
45. Aren alegiak entzun zituztenean, apaizpuru ta parisaitaŕek ayentzat ari zala igaŕi zuten.
46. Ta Ua atzi nai ta ere, lagunabaŕen belduŕ ziran, igaŕletzat guziek zeukatelako.

Ezteyetara deituak (Lk. 14, 16-24)

1. IESU’k, mintzatuz, beŕiro alegitan ekin zien, oŕela: *
2. «Bere semearen ezteyak egin zitun bakaldunaren antzekoa da Zeru-Yaureŕia.
3. Ezteikideak deitzeko bere moŕoyak bidali zitun; ta deituek ez zuten etoŕi nai izan.
4. Beŕiz beste moŕoi batzu bidali zizkien, esanaz: ezteikidêi esayezute: ots! oturuntza gerturik dut; nere itelak eta aragi gizenduak iľak ditut, eta dana apaindurik dago; zatozte ezteyetara.
5. Ayek, ordea, yaramonik ez; ta urlia bere sorora, berendia bere garatzetara yoan ziran.
6. Andarakoek, beŕiz, aren moŕoyak atzi ta iraiñez beteta, il egin zituten.
7. Aseŕetu zan, ba, ta bere gudamutiľak bidalirik, Bakaldunak gizeraiľe ayek poŕokatu zitun, ta ayen iria eŕe zun. *
8. Ordun bere moŕoyei esan zien: ezteyak gerturik daude; baña deitu izanak ez ziran aintzako.
9. Bideburuetara zoazte, ba, ta yaŕugiko dituzutenak oro ezteyetara deitu itzazute.
10. Ta moŕoyek, bidetara irtenda, yaŕugi zitutenak oro, on ta gaizto'bildu zituten; ta ezteitegia maikidez bete zan.
11. Maikideak ikustera bakalduna saŕtu zala, eztei-yantzirik ez zekaŕen norbait an ikusi zun.
12. Ta esan zion: adiskide!, eztei-yantzirik soñean gabe, emen nola saŕtu zera? Ta ark itzik ere ez zun esan.
13. Orduan bakaldunak laguntzaľei esan zien: esku-oñak oŕi lotu, ta atetiko iľuntara yaurti ezazute. An izango da negaŕa ta ortz-kaŕaska!! *
14. Deituak asko, autuak, ordea, gutxi bait-dira.»

Kaisar’entzako zergaz (Mk. 12, 13-17; Lk. 20, 20-26)

15. Onezkero parisaitaŕak yoan ta elkaŕ itundu ziran, IESU izketan leŕarazteko.
16. Oŕtarako, beren ikasleak erodetaŕ batzukin bidali zizkioten esanaz: «Irakasle!, ba-dakigu egizale zerala, ta Yainkoaren bidea egiz darakasazula, ta iñoren ayola ez zerala, giza-auŕpegirik ez duzu aintzat-eta. *
17. Esaiguzu, ba: zer deritzazu? Kaisar’i zerga ematea ziľegi ote-da, ala ez?
18. Bañan, IESU’k, ayen maltzuŕkeria igaŕirik, esan zien: «Azalutsok!, zertarako zatozkidate zirika?
19. Zerga-txanpon bat erakuskidazute». Ta ayek denari bat eskeñi zioten.
20. IESU’k, beŕiz, esan zien: «Irudi au ta idazkun au norenak dira?»
21. «Kaisar’enak», dasayote. Orduan esan zien:«Kaisar’enak, Kaisar’i izkiozute, ba; ta Yainkoarenak, Yainkoari.»*
22. Ori entzunda aŕiťu ziran, ta Ua utzirik, alde egin zuten.

Beŕpizteaz (Mk. 12, 18-27; Lk. 20, 27-40)

23. Egun artan bertan, beŕpizterik ez dagola dioten sadukaitaŕek, Arengana yoanda, galde egin zioten,
24. esanaz: «Irakasle!, Moxe’k esan zun: semerik gabe iñor iltzen ba’da, aren anayak alarguna emaztetzat aŕ beza, ta anaya zanari ondorengoa soŕtu bezayo. *
25. Oŕ ba, gurean zazpi anai ziran; ta lena emaztea aŕtuta il egin zan; ta ondorengorik ez zula-ta, emaztea bere aŕrayari utzi zion.

26. Berebat bigaŕenak, eta irugaŕenak zazpigaŕeneraño.
27. Guzien azkena emaztea ere il zan.
28. Beraz, beŕpiztutakoan, zazpietatik noren emazte izango da? Guziek emazte izan bait-zuten.»
29. IESU’k, beŕiz, yardetsi ta esan zien: «Okeŕ zaudete, Idaztiak ta Yainkoaren indaŕa ezaguteke.
30. Alabañan, beŕpiztutakoan, iñork ez du emazterik aŕtzen ez ematen; zeruan, beŕiz, Yainkoaren aingeruak bezela dira.
31. Beŕpizteaz ere ez al-duzute irakuŕi Yainkoak zuei itz egiñik esandako au:
32. Abraham’en Yainkoa, ta Ixaak’en Yainkoa, ta Yakob’en Yainkoa naiz Ni? Ez da Yainkoa iľen Yainko, biziena baño.» *
33. Lagunabaŕak, au entzunda, Aren irakastez aŕiťuta zeuden.

Kisto’a ta Dabid (Mk. 12, 35-37; Lk. 20, 41-44)

41. Parisaitaŕak bildurik aŕkitzen zirala, IESU’k galde au egin zien esanaz: *
42. «Kisto’az zer deritzazute? Noren seme da?»

— «Dabid’ena», dasayote.

43. «Nola, ba» dasaye, «Dabid’ek goi-atsez Ari Yauna deitzen dio, esanaz:

44. Yaunak nere Yaunari esan zion: nere eskui-aldean eseri zaitez, zure etsayak oin-aulkitzat yaŕtzen dizkizudan arte? (Er. 110, 1)

45. Beraz, Dabid’ek Ari Yauna ba’diotsa, Dabid’en seme nola daiteke?»
46. Ta iñork itzik ezin erantzun zion, ez eta aŕezkero Ari galde egiteko bekokirik izan ere.

Parisaikeria

1. Orduan IESU’k gizataldeari ta bere ikaslêi itz egin zien,
2. esanaz: «Moxe’ren aulkian idazlari ta parisaitaŕak eseri dira.

3. Lesaizueketen guzia bete ta egizute, beraz; dagitenik, beŕiz, zuek ez egin: esateko bai gizon bait-dira; egiteko, ez. *
4. Zama astun eta ezin eraman alakoak lotu ta bestên sorbaldan yaŕtzen bait-ditute; berek, ordea, ez ditute beatzez ere zirkindu nai.
5. Dagiten guzia, gizonek ikusi ditzatentzat, dagite. Artarako, bekokian laŕutx aundiak eta soñekoan mendel zabalak dakazte. *
6. Oturuntzetan maipuruak eta bilkuretan aulki nagusiak atsegin ditute,
7. bai eta zeyetan aguŕak eta Eŕabi izena entzutea ere. *
8. Zuek, ostera, Eŕabi izena ez aŕtu; zuen Irakaslea bat bakaŕik bait-da, eta oro anai zerate.
9. Ez eta iñori luŕgañean aita deitu ere; zuen Aita bat bakaŕik bait-da: zerukoa. *
10. Irakasle izena ere ez aŕtu; zuen Irakaslea bat bakaŕik da-ta: Kisto’a.
11. Zuetakorik nagusiena, moŕoi bekizue;
12. goratzen dana, apaldua izango bait-da; apaltzen dana, beŕiz, goratua izango da.
13. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsona!, gizakumêi Zeru-Yaureŕia ixten diezutelako: zuek ez bait-zerate saŕtzen; ta saŕtu nai dutenei eragotzi egiten diezute.

14*

15. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsona!, yaŕaile bat irabazteko, itxaso-legoŕez osteraka bait-zabiltzate ta irabazitakoan, zerok baño bitan su-lezegayago biuŕtzen duzute. *
16. «Zuen zoritxaŕa, bide erakusle itsuona! «Yauretxeagatik egindako ziña ezer ez da», diozute-ta; «yauretxeko uŕeagatik egindakoa, beŕiz, bete beaŕa da.»
17. Tentel eta itsuok!; zer da auŕena? Uŕea, ala uŕea gurentzen dun yauretxea?
18. Ta «opamayagatik egindako ziña ezer ez da; aren gañeko opagatik egindakoa, beŕiz, bete beaŕa da.»
19. Itsuok! Zer da auŕena? Opa, ala opa gurentzen dun maya?
20. Beraz, opamayagatik zin dagiñak, arengatik eta aren gañeko guziengatik ere zin dagi;
21. ta yauretxeagatik zin dagiñak, arengatik eta artan egoitza dunagatik zin dagi;
22. ta ortziagatik zin dagiñak, Yainkoaren aulkiagatik eta aulkian esertzen danarengatik zin dagi.
23. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsokl, iñuntzi ta ezamiľo ta kumiñetako amaŕenak ordainduta, legean nagusi diran zuzentasun, eŕuki ta siñestea alde bat uzten dituzutenona! Auek egitekoak ziran; ayek, beŕiz, ez uztekoak.
24. Bide erakusle itsuok, eltxoa iragazi ta gamelua iresten duzutenok!! *
25. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsona!, baŕnetik lapuŕkeriz ta satsez beterik zaudetela, ontzi-azpiľen azalekoa garbitzen duzutenona!! *

26. Parisaitaŕ itsu oŕek, ontzi ta azpiľen baŕnekoa lenen garbi ezazu, azalekoa garbitu dedintzat.
27. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsona!, azaletik edeŕ gizonei ageri ta baŕnetik iľen ezuŕez ta edolako satsez beterik dauden iľobi zurituen antzekoak zerate-ta.
28. Oŕela zuek ere, azaletik zindo gizonei ageri, ta baŕnetik lizunkeriz ta gaiztakeriz beterik zaudete.
29. Zuen zori txaŕa, idazlari ta parisaitaŕ azalutsona!, igaŕlên iľobiak eraiki ta zindo ziranen oroitaľuak apaintzen dituzute-ta, *
30. darasazutelarik: «Gure arbasoen aldian bizi izan ba’ giña, ez gentozkieke igaŕlên odolketarako lagun.»
31. Oŕela, zeron aitoŕez, igaŕleak il zitutenen seme zerate.
32. Ta zuek zuen arbasoen neuŕia bete egin duzute.

(Lk. 11, 49-51) Zemak

33. Suge ta ziraunkumeok! Su-lezerako epayari nola iges dagiokezute?
34. «Izan ere, oŕa Nik igaŕle, ikastun ta yakitunak bidaltzen dizkizuet; zuek, beŕiz, ayetako batzu il ta gurutzatuko dituzute, ta zuen sinagogetan batzu ebaindu ta iriz-iri esetsiko dituzute,
35. gañera datoŕkizuen luŕ gañean ixuritako odol zintzo guzia, Abel zindoaren odoletik asi ta yauretxetik opamairako artean il zenuten Baraki’ren seme zan Zakari’ren odoleraño.
36. Ziñez dasaizuet: gizaldi auni guzi auek gañera datozkioke.
37. «Yerusalem!, Yerusalem!, igaŕleak il ta zuregana bidaliak aŕikatzen dituzun ori! Zenbatetan zure umeak bildu nai nitun, oloak bere txitaldia egapean bezela, ta zuk ez zenun nai!
38. Oŕa, ba!, zuen etxea utsik utziko zaizue.
39. Alabañan, ez nauzute beŕiz ikusiko, «gora Yaunaren izenean datoŕena» dasakezuten arte: Neuk dasaizuet!»

Yerusalem’en itxesa ta ludi-amaya (Mk. 13, 1-4; Lk. 21, 5-7)

1. Ta yauretxetik IESU irtenda ba-ziyoan. Ta, Arganatu ziran ikasleak, yauretxeko eraikiñak Ari erakusteko. *
2. Ark, beŕiz, erantzun eta esan zien: «Guzi auek ikusten al-dituzute? Ziñez dasaizuet: ez da emen iraultzeke aŕi gañean aŕirik geldituko.»
3. Ta Oliamendi gañean eserita zegola, ikasleak berezian uŕbildu zitzazkion, esanaz: «Esaiguzu oriek noizko diran, ta zure etoŕtze ta aldi-amayaren ezagupidea zein daiteken.»*
4. Ta erantzunez IESU’k esan zien: «Begira, ez zaitzazala iñork liľuratu.
5. Alabaña, nere izena aŕtuta, asko etoŕiko dira esanaz: «ni naiz Kisto’a», ta askorik liľuratuko dute.

6. Guda-goraberak eta buŕukako zarata entzungo dituzute. Begira, ez laŕitu: guzi oriek yazo beaŕak dirala ere, amairik ez da oŕatiño.
7. Endari enda ta eŕiri eŕi yaŕkiko bait-zayo, ta izuŕite, gosete ta luŕikarak alderik alde soŕtuko dira. *
8. Guzi auek, ordea, miñen askiñak dira.
9. Orduan oñazetara zarabilzkete, ta ilko zaituzte, ta eŕi guziei goŕotagaŕi izango zatzazkie nere izenagatik. *
10. Okeŕbidera ere orduan asko sayestuko dira, ta elkaŕ salatu ta goŕoto izango dute.
11. Ta sasigaŕle askok, yaiki, ta askorik liľuratuko dute.
12. Ta gaiztakeri ugariagatik ainitzen maitakuntza oztuko da.
13. Bañan azkeneraño liraukena, ori gaizkatuko da. *
14. Ta Yaureŕiaren Beŕi On au luŕ osoan zabalduko da eŕi guziekiko agiritzat; eta aŕezkero datoŕke amaya.»

Yerusalem’go itxesa latza (Mk. 13, 14-23; Lk. 21, 20-24)

15. «Beraz, Daniyel igaŕleak esandako itxes nazkagaŕia yauretxean yaŕia ikusiko duzutenean, (irakuŕleak igaŕi beza), *
16. orduan Yudai’n diranek mendietara iges begite;

17. ta etxe goitian dana ez bedi, etxetik zerbait eramateko, yeitxi;
18. ta landan dana, atzera ez bedi, soñekoren biľa itzuli.
19. Egun ayetako auŕdun ta iñude gaxoak!
20. Otoi egizute, beraz, zuen igesa neguan edo larunbatean gerta ez dedin.
21. Izan ere, orduan laŕialdi gogoŕa izango da, luŕa luŕ danetik onakoan izan ez dan, ta gerokoan izango ez dan bezainbatekoa.
22. Ta egun ayek iabuŕtu ez ba’lira, ez litzake iñor ere gaizkatuko. Baiñan autetsiengatik labuŕtuko dira alako egunak. *

Kisto’ren etoŕera

23. «Norbaitek orduan «oŕa oŕ edo emen Kisto’a» ba’lesaizue, ez, aŕen, siñetsi.
24. Yaikiko bait-dira sasi-kisto ta sasigaŕle batzuk agerki ta aŕigaŕi aundiak erabiľiz, autetsiak berak, al ba’litz, iruzuŕtara okeŕtzeko alakoan.
25. Oŕ duzute, bada, auŕetik, Neuk esanda.
26. Beraz, «ara!, basoan zegok» ba’lesaizue, ez irten; «ara!, etxe baŕnean», ez siñetsi.
27. Alabaña, tximista soŕtaldetik irtenda saŕtalderaño agiri dan bezela, Gizasemearen etoŕera ere alaxe izango da.
28. Saŕaskia non, aŕanoak ara bilduko dira. *
29. Egun ayetako laŕialdia igaro ala, beŕiz, eguzkia iľunduko da, ta iľargiak ez du argirik emango, ta izaŕak ortzitik yalki ta ortzi-eŕoak kordokatuko dira.
30. Ta orduan Gizasemearen ezagupidea ortzian agiriko da, ta luŕeko eŕi guziak bulaŕ-yoka asiko dira; ta Gizasemea indaŕ ta ospe aunditan ortzi-odeitartean etoŕtzen ikusiko dute.

31. Ta bere aingeruak turutots ozenarekin bidaliko ditu, ta auek Aren autuak bilduko ditute lau aize-zokoetatik, ortziburutik bururaño.
32. Pikondotik, beŕiz, alegi bat ikasazute. Adaŕak samuŕtu ta ostoak ernetzen zaizkionean, uda auŕki dagola ba-dakizute.
33. Ala zuek ere, guzi oriek ikusitakoan, yakizute (Gizasemea) atalondoan auŕki dagola.
34. Ziñez dasaizuet ez dala gizaldi au, guzi auek burutu arte, amaituko. *
35. Ortzi-luŕenak egingo du; nere itzenak, ordea, ez.
36. Arako egun ta garai aren beŕirik, ala ere, Aitak baizik iñork ez daki, ez eta zeruko aingeruek ere. *
37. Gizasemearen etoŕeran, Noe’ren egunetan bezela, gertatuko da-ta.
38. Ugalde auŕeko egunetan guziak yan-edaten ta ezkondu-ezkonerazten ari ziran, Noe kutxan saŕtu zan egun artaraño.
39. Ta ugoldeak etoŕi ta guziak eraman zitun arte ez zuten igaŕi. Oŕeiakoa izango da Gizasemearen etoŕera ere.
40. Aloŕean, orduan, bi gizon auŕkituko dira; bata aŕtu ta bestea utzia izango da,
41. emakume bi igaran eyotzen ari izango dira; bata aŕtu ta bestea utzia izango da.
42. «Atzaŕi egon, bada, zuen Yauna zein egunetan etoŕtzeko danik ez dakizute-ta.
43. Ori, bai, yakizute: lapuŕa zein gaualditan letoŕken etxeko yaunak ba’leki, ernai egonda ez luke bere etxea zulatzen utziko.
44. Beraz, gerturik egon zuek ere; ez dakizuten garayan Gizasemea ba-datoŕke-ta.
45. Zein da, ba, otsein zuŕ ta zintzoa, bere yaunak otsein guzien buru yaŕia, azkuŕia mugonez ayei emateko?
46. Otsein zoriontsua, bere yaunak etoŕtzean oŕela ari izaten lidorokena!
47. Ziñez dasaizuet, bere ondasun guzien buru yaŕiko du.
48. Bañan alako beste otsein gaiztoak, bere baitan «nere nagusiak luzatzen dik» ba’lesa, 49. ta bere otseinkideak astintzen, ta moskoŕtiekin yan-edanean asiko ba’litz,

50. berak uste ez dun egunean ta ez dakin garayan etoŕiko da alako otseiñaren nagusia,
51. ta abaŕikatuko du, azalutsen saria damayola. Ango negaŕ ta ortz-kaŕaska!»

Neska ergelak ta gurbiľak

1. Orduan Zeru-Yaureŕia, kiriseľu bana aŕtuta senaŕgayarengana irten ziran amaŕ neska bezelakoa izango da. *
2. Ayetako bost, ergel ziran, ta bost gurbil.
3. Bost ergelek, kiriseľuak aŕtuta, ez zuten oliorik, berekin aŕtu;
4. guŕbiľek, ordea, kirlsiľuekin olioa ere beren ontzietan aŕtu zuten.
5. Senaŕgayak luzatzen zulabeŕiz-ta, guziak logale ta lo ere gelditu ziran.
6. Bañan, gaberdian oyu egin zieten: «Ona senaŕgaya!, arengana irten zaitezte».

7. Neska guzi ayek ordun yeikita kiriseľuak atondu egin zituten.
8. Ta ergelek guŕbiľei esan zieten: «Zuen oliotik iguzute, gure kiriseľuak itzaltzen diyoaz-ta.»
9. Bañan guŕbiľek erantzun zieten: «obe duzute saltzaľêngana yoan ta zerontzat erosi; guretzat eta zuentzat gutxi izan ez dedin.»
10. Erostera ziyoazalarik, beŕiz, senaŕgaya etoŕi zan, ta gerturik zeudenak ezteyetara saŕtu ziran, ta atea itxi ■ egin zan.
11. Azkenean beste neskak ere ba-datoz esanaz: «Yauna!, yauna!, iriki iguzu!»
12. Bañan, ark erantzun zien: «Ziñez dasaizuet: ez zaituzt ezagun!»
13. Atzaŕi egon, ba, ez egunik ez garairik ez dakizute-ta.

(Lk. 19, 12-27) «Talantak»

14. «Berebat gizon batek uŕutira yoaterakoan, bere moŕoyei, deituta, bere ondasunak utzi zizkien; *
15. bati bost talanta eman zizkion, besteari bi, beste bati, beŕiz, bat bakaŕik, bakoitzaren antzeari zegokionez; ta berealaxe yoan zan.
16. Bost talanta aŕtu zitunak, ayekin garazketara yoanda, beste bost irabazi zitun.
17. Berebat, bi aŕtu zitunak beste bi irabazi zitun.
18. Baña bat aŕtu zunak, yoan ta luŕean zuloa aitzuŕtuz, bere nagusiaren ziľaŕa ostendu egin zun.
19. Aldi luze ondoren moŕoi ayen nagusia etoŕi ta aŕ-emanak garbitzen ayekin yaŕi zan.
20. Bost talanta aŕtu zitunak arganatu ta beste bost talanta ekaŕi zizkion, esanaz: «Yauna, bost talanta utzi zenizkidan; oŕa beste bost nik irabazita.»
21. Nagusiak esan zion: «Eup!, moŕoi on ta zintzo ori, uŕian zintzo izan zera-ta, yoritsuan eskudun yaŕiko zaitut; zure nagusiaren pozetara saŕ zaitez.»
22. Talanta bi aŕtu zitunak ere arganatu ta esan zion: «Yauna!, talanta bi utzi zenizkidan; oŕa beste bi nik irabazita.»
23. Nagusiak esan zion: «Eup!, moŕoi on ta zintzo ori, uŕian zintzo izan zera-ta, yoritsutan buru yaŕiko zaitut; zure nagusiaren pozetara saŕ zaitez.»
24. Talanta bat aŕtu zunak, beŕiz, arganatu ta esan zion: «Yauna!, zoŕotza zerala ba-nekin, erein ez duzun tokian ere itaitzeko, ta baŕeyatu ez duzunean bertan ere biltzeko gizona. *
25. Beraz, belduŕez, yoan nintzan ta luŕpean zure talanta ostendu nun; zurea oŕ duzu.»
26. Bañan aren nagusiak yardetsi ta esan zion: «moŕoi gaizto ta alpeŕ oŕek; erein ez dikadan bertan ere itaitzen, ta baŕeyatu ez dikadan bertan ere biltzen dikadala ba-ekikan gero!
27. Nere ziľaŕa, beraz, dirulariei egotzi beaŕ ieken, ta nik, etoŕtzean, nere irabaziekin aŕtiko nikan.

28. Beraz, talanta oŕi kendu ta amaŕ talanta ditunari emayozute.
29. Dunari emango bait-zayo, ta yoritsu izango da; ez dunari, beŕiz, daukala dirudin ori are kenduko zayo. *
30. Ta moŕoi alpeŕ ori atetiko iľuntara yaurtizazute. Ango negaŕ ta ortz-kaŕaskaľ

Azken-epaya

31. Bere aingeru guziekin Gizasemea berebiziko ospetan etoŕitakoan, bere aulki ospetsuan eseriko da.
32. Ta eŕi guziak Aren auŕean bilduko dira, ta elkaŕengandik bereiziko ditu, ardiak akeŕengandik artzayak bereizten ditun bezelaxe. *
33. Ta ardiak bere eskui aldean ipiñiko ditu; akeŕak, ordea, ezkeŕekoan.
34. Orduan Yaunak bere eskui aldekoei esango die: «Zatozte, ene Aitak onetsiokl; eukazute ludiaren atsaŕetik gerturik dagokizuen yaureŕia. *
35. Gose nintzan ta yaten eman bait-zenidaten; egaŕi nintzan ta edaten eman; aŕotz nintzan, ta etxera aŕtu niñuzuten;
36. laŕugoŕi nengon ta yantzi niñuzuten; gaxo ta ikeŕi niñuzuten; giltzapean, ta Nigana etoŕi ziñaten.»
37. Zindoek ordun erantzungo diote, esanaz: «Yauna!, noiz gose ikusi ta iñutu ziñuzagun?, noiz egaŕi, ta edaten eman genizun?
38. noiz aŕotz, ta etxera aŕtu ziñuzagun? edo noiz laŕugoŕi, ta yantzi ziñuzagun?
39. Ala noiz gaxorik edo giltzapean Zu ikusita, Zugana etoŕi giñan?»
40. Ta Yaunak erantzungo die: «Nere anai gaxoetako norbaiti oŕelakoren bat egin zenioten bakoitzean Neroni zenegidaten.» *
41. Ezkeŕ aldekoei, beŕiz, ordun esango die: «Utikan Niregandik, gaiztetsiok!, txeŕenarentzat eta aren aingeruentzat gerturik dagon betiko surtara.
42. Gose bait-nintzan, ta ez zenidaten yatekorik eman; egaŕi nintzan, ta ez zenidaten edatekorik eman;
43. aŕotz nebiľan, ta ez niñuzuten atxera aŕtu; laŕugoŕirik nengon, ta ez niñuzuten yantzi; gaxorik eta giltzapean, ta ez zenidaten ikustaldirik egin.»
44. Ordun ayek erantzungo diote, esanaz: «Yauna!, noiz ikusi Ziñuzagun gose, egaŕi, aŕotz, laŕugoŕi, gaxorik edo giltzapean, ta ez gintzazkizun lagun etoŕi?»
45. Ta Ark erantzungo die, esanaz: «Ziñez dasaizuet: orietako norbaiti oŕela uts egiten zenioten bakoitzean, Neroneri zenegidaten.»
46. Ta auek betiko oñazetara yoango dira; zindoak, ostera, betiko bizitzara. *

Azpisugea kirika (Mk. 14, 1-2; Lk. 22, 1-2)

1. Itzaldi guziok bukatuta, ESU’k bere ikaslêi esan zien:

2. «Ba-dakizute Paska etzidamu dala ta Gizasemea gurutzerako salduko dala.»
3. Oŕela apaizpuru ta eŕiko zâŕak Kaipa zeritzan apaiz nagusiaren yauregian bildu ziran*
4. ta elkaŕekin itundu ere, IESU maŕoz nola atzi ta ilko zuten.
5. «Ez, ordea, yayegunean», zioten, «eŕian zalapartarik soŕ ez dedin.»

Betani’ko oturuntza (Mk. 14, 3-9; Lk. 12, 1-8)

6. Betani’n, Simon legenaŕdunaren etxean IESU zala,
7. emakume batek, gantzuki edeŕa ontzian zekaŕela, Arganatu ta buru gañetik ixuri zion, mayera zetzanean.
8. Ikasleak, beŕiz, ori ikusita aseŕetu ziran, esanez: «Zertarako bonbonkeri au?»*
9. Ordaña iandeŕei emateko edeŕki saldu bait-ziteken.
10. Bañan IESU’k adituta esan zien: «Zergatik emakume oni nekagaŕi zatzazkiote? Egin didana, ondo egin bait-du. *
11. Landeŕak beti izango bait-dituzute zuekin; Ni, ordea, ez nauzute beti.
12. Onek, beŕiz, gantzuki au gañera ustu didalarik, iľobirako gertu nau. *
13. Ziñez dasaizuet: luŕalde guzian baŕna Beŕi On au aldaŕikatuko danean, onek egin duna ere, beraren oroitzat, aipatuko dute.»
14. Ordun amabietako batek, Yuda Iskariote zeritzanak, apaizpuruengana yoanda,
15. esan zien: «Zer eman nai didazute, ta nik eskuratuko dizuet?» Ta ayek ogei ta amaŕ ziľaŕki eskeiñi zizkioten. *
16. Ta aŕezkeroztik, Ua ayei eskuratzeko abagune biľa zebiľan.

Azken-apariko gertupenak (Mk. 14, 12-16; Lk. 22, 7-13)

17. Lenbiziko Otil-egunean ikaslêk IESU’ri uŕbildu ta esan zioten: «Non nai duzu Paska atondu dezaizugun?» *

18. IESU’k diotse: «Irira zoazte urliarengana, ta esayozute: «Irakasleak dio: nere garaya uŕbil dago; nere Paska zurean egingo dut nere ikaslêkin.»
19. ikaslêk IESU’k agindu ziena egin zuten, ta baita Paska atondu ere.

Ezkutuki aundia!!! (Mk. 14, 22-25; Lk. 22, 19-20)

26. Aparitan ari zirala, ba, IESU’k ogia aŕtu, onetsi ta autsi zun, ta bere ikaslêi eman zien esanaz: «Aŕtu ta yan: au da Nere soña.»
27. Ta ontzia aŕturik, eskaŕ egin ta eman zien, esanaz: «Edazute ontatik guziok. *
28. Au bait-da nere odola, Itun-odola, ogen asketsarako askorentzat ixuriko dana.
29. Ba-dasaizuet ere: gauŕgero ez dut iñoiz ere mâtsardo ontatik edango, beŕia nere Aitaren yaureŕian zuekin edango dudan egun artaraño.» *

IESU atzita (Mk. 14, 43-52; Lk. 22, 47-53; Yon 18, 2-11)

47. Oraindik mintzo zala, ara! Yuda, amabietako bat, eldu zan, ta arekin ezpata-makiľaz gizapiľo aundia, apaizpuru ta eŕiko zâŕek bidalia.
48. IESU saldu zunak, beŕiz, ezagupide au eman zien: «Nik muin egingo diodana, uaxe da; atzazute!»
49. Ta bereala IESU-ganaturik, esan zion: «Agur Eŕabi!», ta muin eman zion.
50. IESU’k esan zion: «Adiskide! zertara zatoz?» Orduan uŕbildurik, IESU atzeman ta oratu egin zuten.*
51. Ta ara!, IESU’rekin zeudenetako batek, eskua luzatuz, ezpata atera zun, ta apaiz nagusiaren moŕoi bat yota, ari belaŕia moztu zion. *
52. Orduan IESU’k esan zion: «Ezpata zoŕora itzulazu; ezpataz ari izan diran guziak ezpataz galtzen bait-dira.
53. Uste al-dezu nere Aitari ezin eskatu diodala? Berealaxe bidaliko lizkidake amabi aingerutalde baño geyago.
54. Bañan oŕela yazo beaŕa dala dion idatzitakoa nola bete liteke?»
55. Orduan IESU’k gizataldeari esan zion: «Lapuŕ biľa bezela, ezpaza-makiľaz irten zerate Ni atzematera. Egunero yauretxean eseri oi nintzan irakasten, ta ez niñuzuten atzi.
56. Baña guzi au, igaŕlek idatzia bete dedin, gertatu da». Ordun ikasle guziek, Ua utzita iges egin zuten.

Kaipa’renean (Mk. 14, 53-65; Lk. 22, 54-55; 66-71; Yon 18, 12-16; 18, 19-23)

57. Ayek, beŕiz, IESU atzirik, Kaipa apaiz nagusiarengana eraman zuten, idazlari ta zaŕak antxe bildurik zeudela.

58. Kepa’k ere uŕutitik zeŕayon apaiz nagusiaren atariraño. Ta baŕuan saŕtuta, moŕoyekin eserita zegon, amaya ikusteko.
59. Bañan apaizpuruek eta batzaŕ osoa IESU’ren auŕka zebiltzan gezuŕezko aitoŕ biľa;
60. ta ez zuten ezer idoro, gezuŕezko aitoŕlari asko auŕkeztu izan ziran aŕen. Azkenez, ordea, bik etoŕi,
61. ta esan zuten: «Onek esan du: «Yainkoaren etxea poŕokatu ta iru egun-buruan beŕeraiki dezaket».
62. Orduan apaiz nagusiak yaiki ta esan zion: «Oriek zure auŕka aitoŕtzen dutenari, ez al-diozu ezer erantzuten?»
63. Bañan IESU isilik zegon. Ta apaiz nagusiak esan zion: «Yainko biziaŕen agintzen dizut, Kisto’a, Yainkoaren Semea ote Zeran guri esateko».
64. IESU’k diotsa: «Zeroŕek esan duzu, Ba-dasaizuet ere: Gizasemea auŕki dakuskezute Indaŕaren eskui aldean eserita ortzi-odeyetan etoŕtzen». *
    

65. Orduan apaiz nagusiak bere yazkiak uratu zitun, esanaz: «Birao egin du. Zertarako aitoŕik onezkero? Biraoa zerok ointxe entzun diozute. *
66. Zer deritzazute?» Ta ayek erantzun eta esan zuten: «Iltzeko ogendun da».
67. Onezkero auŕpegira tuka, ta yoka, ta baita batzu matsaľekoa ere asi zitzazkion,
68. esanaz: «Igaŕi iguk Kisto! nork yo aukan».

Kepa’ren izpitzoak (Mk. 14, 66-72; Lk. 22, 56-62; Yon 18, 17; 25-27)

69. Kepa, beŕiz, andik alde zegon atarian eserita. Oŕ ba, neskame batek alderatu ta esan zion: «I ere IESU galilaitaŕarekin enbiľan».
70. Baña Kepa’k uko egin zion, esanaz: «Ez zekiñat zer dionan ere».
71. Ta atartera ziyoala, beste (neskame) batek ikusi zun ta angoei esan zien: «Ori ere IESU Nazoretaŕarekin zegokan». *
72. Ta beŕiro Kepa’k zin eginda ukatu zun: «Ezagun ere gizon ori ez zezagunat».
73. Ta geroxeago, an zeudenek Kepa’ri uŕbildu ta esan zioten: «I ere ayetakoa aiz; ire mintzoerak berak salatzen au-ta».
74. Orduan asi zan biraoka, gizon ua ezagun ez zula zin egiten. Ta berealaxe oľaŕak yo zun.
75. Ta Kepa, IESU’k ari esandako itz auetaz oroitu zan: «oľaŕak yo baño len irutan ukatuko nauzu.» Ta andik irtenda, samiñez negaŕ egin zun.

Pilat’engana (Mk. 15, 1; Lk. 22, 66; 23, 1)

1. Egundu ala, apaizpuru ta eŕiko zâŕ guziek IESU’ ren auŕka batzaŕ egin zuten, Ua eriotzarako emateaŕen.
2. Ta loturik eramanda (Ponti) Pilat buruzagiari eman zioten. *

Yuda’ren amaya

3. IESU gaiztetsia izan zala ikusitakoan Yuda’k, Ua saldu zunak, garbayak eraginda, ogei ta amaŕ ziľaŕkiak apaizpuru ta zâŕei itzuli zizkien,
4. esanez: «Odol zintzoa salduz, ogen egin dut». Bañan ayek esan zioten: «Guri zer? Euk ikus!»
5. Ta ziľaŕkiak yauretxean yauŕtirik, aldendu ta yoan zan, ta bere burua gargaľez iťo zun.*
6. Apaizpuruek, beŕiz, ziľaŕkiak aŕtu ezkero, esan zuten: «Ziľaŕkiok atabakan saŕtzea ez da ziľegi, odol-sari diralako».
7. Bañan, elkaŕ itundurik, ayekaz buztinlariaren landa erosi zuten aŕotzen ildegitzarako.
8. Argatik gauŕdaño landa ark (Hakeldama edo) Odol-landa izena du.
9. Orduan bete zan Yeremi igaŕleak esandako au:

Ogei ta amaŕ ziľaŕki aŕtuz, oŕen gutxiz salgai

Ixrael’go semek izan bait-zuten (Z. 11, 13)

10. buztinlari baten zelai-saritzat ezaŕi zituten,

Yainkoak agindu didanez (Ye. 32, 6-9)

Pilat’en galdeak (Mk. 15, 2-15; Lk. 23, 2-5; 18-25; Yon 18, 28-40; 19, 4-16)

11. IESU, ba, buruzagiaren auŕean azaldu zan, ta arek galde egin zion esanaz: «Yuduen bakalduna Zu al-zaitut?» IESU’k dasayo: «Zeroŕek diozu».

12. Ta apaizpuru ta zâŕek salatua izan aŕen, ez zun ezer erantzun.
13. Orduan Pilat'ek dasayo: «Ez al dantzuzu zenbat aitoŕ zure kaltetan dakaŕtenik?»
14. Itzik ez zion, ordea, ezertzaz erantzun, buruzagia guziz aŕiťurik uzteko alakoan.

IESU ala Baraba?

15. Paska-yayetan buruzagiak baitegiko bat, eŕiak nai lukena, askatu oi zun.
16. Garai artan, ba, Baraba zeritzan ots aundiko gaiztagin bat baitegian ba-zuten.
17. Beraz, eŕia bildurik, Pilat’ek esan zien: «Nor nai duzute askatu dezaizuedan? Baraba, ala Kisto’a omen dan IESU?»
18. Iñartxiz eman ziotela bait-zekin. *
19. Ebaztaulkian ua eserita zegola, beŕiz, bere emazteak gezna bidali zion esanaz: «Ez nâsi oŕako zindo oŕen arazoetan; axanpa asko ametsetan oŕengatik gauŕ izan ditut-eta».
20. Bañan apaizpuru ta zâŕek eŕia limuŕtu zuten, Baraba eskatu ta IESU galdu zezaten.
21. Buruzagiak, beŕiz, yardetsi ta esan zien: «Biotako nor nai duzute zuei askatzea?» Ta ayek esan zuten: «Baraba!»
22. Pilat’ek dasaye: «Kisto’a omen dan IESU’ri, orduan, zer egingo diot?» «Gurutzera ori!!», diote guziek.
23. «Zertan ogen egin du, ba?», buruzagiak dasaye. Bañan, ayek areago oyu zegiten, esanaz: «Gurutzera ori!»
24. Pilat’ek, bada, ezer iristen ez zula, ta zalapaŕta, beŕiz, geituz ziyoala ikusirik, ura erakaŕita, eskuak eŕiaren auŕean ikuzi zitun, esanaz: «(Zindo onen) odolarekiko ogenik gabe naiz; zeurok ikus!»
25. Ta eŕi osoak erantzunik esan zun: «Geron ta gure semên gain oŕen odola».
26. Orduan Baraba askatu; IESU, ordea, zigoŕka zeaturik, gurutzatua izan zedin, eman zien.

Arantzazko buruntza (Mk. 15, 16-20; Yon 19, 1-3)

27. Orduan buruzagiaren gudamutiľek, IESU gudaletxera aŕturik, talde osoa Arengana bildu zuten,
28. ta Ua erantzirik, estalki (burusitzako) goŕi bat yantzi zioten.
29. Baita arantzaz buruntza bat eyorik, buruan ezaŕi zioten ta seska bat eskuyan. Onezkero, Aren auŕean belaunikaturik, ixekaz ziotsaten: «Aguŕ yuduen bakalduna».
30. Ta Ari lixtukatuz, seska kendu zioten ta buruan zerauntsaten.
31. Oŕela ixekatu ondoan, estalkia erantzi ta bere yazkiak yaŕi zizkioten ta gurutzatua izateko atera zuten.

Eriotza (Mk. 15, 23-41; Lk. 23, 44-49)

45. Seiretatik bederatziak arte luŕ osoa iľuntan gelditu zan. *
46. Ta bederatziak aldean, IESU’k deadaŕ aundiz ots egin zun esanaz: «Eli, Eli, lamma sabachtani?», edo «Ene Yainkoa!, ene Yainkoa, zergatik zapuztu nauzu?» (Er. 22, 2.)
47. Ori entzunda an zeuden batzuk zerasaten: «Eli’ri deika zegok ori».
48. Ta berealaxe ayetako batek antxintxi egiñik, oragun bat aŕtu ta ozpiñez uyelduta, seska-erpiñean yaŕi zun ta edaten eman zion.
49. Andarakoek, beŕiz, zerasaten: «Zekuskagun yaregiteko Eli ote zetoŕkiokan».
50. Bañan IESU’k ozengi beŕiro ots egiñik atsa atera zun.
51. Ta ara!, yauretxeko estalkia (zintzil-oyala) goitik bera bitan zaŕatatu ta luŕa ikaraz asi zan, ta aŕiak puskatu,
52. iľobiak zabaldu, ta ildako zintzoen soin asko piztu ziran;
53. baita, IESU beŕpiztuta gero, iri deunera etoŕi ziran ta ainitzi ageri izan zitzazkien.
54. Euntariak eta arekin IESU zaitzen zeudenak, beŕiz, gertatzen ziranak ikusirik, guziz izututa zerasaten: «Yainkoaren Seme ukan ziñez ori!» *

55. Emakume asko ere an zeuden uŕunxetik begira, IESU’ren ondotik mirabe-lanetan Galilai’tik etoŕiak.
56. Ayen artean Mari Malen, ta Yakob’en ta Yose’ren ama Mari, ta Zebedai’ren semên ama, auŕkitzen ziran.

Paraskebe uŕenean

62. Biaramunean, gertupena-egunaren uŕengoan, apaizpuru ta parisaitaŕak Pilat’engana bildu ziran, *
63. esanaz: «Yauna, oroitu gera iruzuŕti ark, oraindik bizi zalarik, esan zula: iru egun baŕu beŕpiztuko naiz.
64. Agindu ezazu, beraz, iľobia irugaŕen eguneraño zaitzea.

Aren ikasleak etoŕi ez ditezan, ta soña ostuz, eŕiari ez dasayoten: piztu da il artetik. Azkeneko iruzuŕ ori, lengoa baño gaitzagoa litzake-ta».

65. Pilat’ek erantzun zien: «Zaitaldea oŕ duzute; zoazte, ta, dakizutenez, yagozute».
66. Yoan ziran, ba, ta iľaŕia zildaikatuz, yagolên zaipean iľobia yaŕi zuten.

Iľobi utsa. Gotzonak (Mk. 16, 1-8; Lk. 24, 1-10)

1. Larunbata igaro zalarik lenbiziko astegunean goizabaŕtu zanean, Mari Malen ta beste Mari ua iľobia ikustera etoŕi ziran
2. Ta ara!, luŕikara aundia soŕtuz, Yaunaren aingerua zerutik yetxi zan, ta araturik, aŕia irauli zun, ta aren gañean eseri zan. *
3. Aren auŕpegiak tximista zirudin, ta aren soñekoa eluŕa bezain zuria zan.
4. Yagoleak aren belduŕez laŕi-ikara ta ilda bezela gelditu ziran.
5. Aingeruak, beŕiz, emakumêi zerauskiela, esan zien: «Ez belduŕ izan; gurutzatua izan dan IESU’ren biľa zatoztela bai bait-dakit.
6. Ez dago emen; Berak esan zunez piztu da-ta. Zatozte ta ikusazute Yauna zetzan tokia.
7. Ta zoazte azkaŕ Aren ikaslêi esatera: piztu da il artetik eta Galilai’ra auŕeratzen zaizue; an ikusiko duzute. Ona: zuentzako nuen gezna». *
8. Orduan ayek, belduŕ ta poz aundiz, iľobitik arin irten ziran, beŕia ikaslêi azkaŕ ekaŕtzera.
9. Ta oŕa!, IESU auŕkeztu zitzayen, esanaz: «Aguŕ!» Ayek, beŕiz, uŕbildu zitzazkion, ta oñak laztanduz, yauretsi egin zuten.
10. Orduan IESU’k esan zien: «Ez belduŕ izan; zoazte, ta nere anayei esayezute Galilai’ra yoateko; an nakuskete».

Apaizpuruen maŕoak

11. Emakumeak yoandakoan, zaitaldeko batzuk irira etoŕi ta yazoa apaizpuruei azaldu zieten.
12. Auek, beŕiz, zâŕekin bildu ta itundu ezkero, gudamutil ayei dirua soŕean eman zieten,
13. esanaz: «Esazute: Aren ikaslêk gauez, gu lo geundela, etoŕi ta Aren soña ostu dute.
14. Ta buruzagiak ori ba’ lentzu, gerok limuŕtuko dugu ta okeŕagorik gabe aterako zaituzagu».
15. Ayek dirua aŕtuta irakatsi zietenez egin zuten. Ta gaurdaño ere suŕ-muŕ au yuduen artean baŕeyatua dago.

Bidalien egitekoak

16. Amaika ikasleak, beŕiz, Galilai’ra yoan ziran, IESU’k adirazi izan zien mendira.
17. Ta Ua ikusirik, yauretsi egin zuten. Batzu, ordea, enuxu-banuxu zeuden.
18. Ta IESU’k uŕbildurik itz egin zien, esanaz: «Zeru-luŕetan al izate guzia emana izan zait.
19. Zoazte, beraz, ta eŕi guziei irakaskiezute, Aitaren ta Semearen eta Goteunaren izenean ukuziz,
20. ta agindu dizuedan guzia betetzen erakutsiz. Ta ara!, Neu zuekin nago egun oro aldi-amairaño.» *