Olabideren Biblia

2 Gaztaroko. Aigito’tik aldegin beŕiko egunak; orduan ezkonbeŕi antzo Ixrael-eŕia Yaube’ren ondoren alai bait-zebiľan.

5 Uskerien ondoren. Sasi-yainkoen yaŕaigoan.

8 Artzayek. Bakaldunak eta aundizki-eskudunek. Eze. 24, 16.

11 Aintza. Ixrael’en ospea Yaube’rengandikoa zan; bañan, ayek ezertarako ez diran sasi-yainkoak maitego izan zituzten.

18 Aiyito’rako. Ikus ementxe, atal ontako 36-gaŕen txatala.

20 Etzaten. Is. 57, 7; Eze. 15, 16 eta 25; 23, 41.

21 Otso-mâsti. Is. 5, 1.

23 Aranean. Hinon’go ibaŕa: antxe eŕekin-eskeintzak egin oi zituten auŕtxoak kiskaliz. Emen. 7, 31.

36 Bideak aldatzen. Asur’en ogipeko izan ondoren, Yuda Aigito’aŕengana makuŕ nayean bait-dabil. Ik. emen, atal ontako 18-g. txatala.

6 Itzalpera. Is. 5 7, 7; emen 2, 20; Eze. 16, 16 eta 25; 23, 41. Yosi’k egin zunaz: 2 Eŕe. 23, 16 eta uŕ.

16 Ugaldu ta azi. Mesia’ren irabaziz noranai zabaltzen zeratenean, Itun-Kutxa aztuko zaizue, obemiñez nereak izango zerate-ta.

25 Gauntza. Datozkigun eroakizunak oro, geron gaiztakerien ordañez aŕtu ditzagun.

4 Erdaindu. Emen, alegiz. Biotza garbi yagon ezazute!! It. 10, 16; Ir. 6, 12 eta 30; Egi. 7, 51.

11 Bidea. Oituretan, alegia. Etzêtako aize kiskalia ezertarako ez dan bezela; ixraeldaŕen nolabaiteko oiturak on gutxi darakaŕ; batetxo ere ez, noski.

23 Soil. Asiera idaztian bezela (1, 2); nâsi-mâsi eta gau-utsa.

30 Maite. Sasi-yainkoek maite zuten Ixrael, onek ayen auŕean auzpezketak egiten bait-zitun.

31 Eskuak luzatuz. Otoitzean bezela laguntza eske. Is. 1, 15; Ero. 1, 17; Er. 88, 10.

8 Aseak. Zantaŕkeria gordin aitoŕtzen diguten uneak, Idazteunetan geyago ere ba-dira. Eze. 23, 20; 22, 11; emen 13, 27; Os. 4, 14; Eŕ. 1, 26. Oŕenbesteko lizunkeria ikusita, Yaube aseŕetuko ez zan, bada?

2 Alaba. Sion, ibaŕ atsegingaŕi baten antzo ote-da?

9 Ara zer dion. Txatal au onela ere bai:

«Bildu! Bildu!, mâsti bat bai’litz Ixrael’en oraindik gelditu dana;

Biltzaľe batena lez, itzul zure eskua Beŕiro mâts-ayenetara.

9 Bildu. Edo biľaka ibili Ixrael’ en gogo-oneko entzule batzuk, agian izango dira-ta.

13 Iruzuŕle. Guztiak erabat gaiztotu bait-dira, Yaube’k ayentzako dun zigoŕketa ez da aundiegia izango.

14 Pakea. «Guztia ongi dabil», alegia... bitartean iñon ezer onik ez.

2 Aldaŕika. Geroxeago, emen bertan ikus dezakegu 26-g. 2-6-g. txataletan.

11 Lapuŕ-obi. Mt. 21, 13; Mk.

11, 17; Lk. 19, 46.

13 Goizetik. Eten gabe.

18 Ortziko anderearentzat. Babiloniaŕen urtzeme Ixtar, noski.

32 Topet. Itz au edo labe orobat dira, batzuk diotenez. Ua eberkeraz, au euskeraz.

8 Yaube’ren legea. Ik. Mt. 23, osorik-edo.

11 Eroki. Sasi-igaŕleak beti ao-zuri, eŕiaren belaŕiak limurtzeko

apukoz: igaŕle yatoŕa min eman dezakena esateko ez da belduŕ izaten. Emen 28, 1-4; 1 Eŕe. 22, 6-7.

1 Negaŕ-egiteko. Izan ere, ixraeldaŕek ezergatik ez zuten Yaube’rengana biuŕtu nai: ori ikusita, igaŕle zintzoari biotza txito autsi zayo.

8 Alabarentzat. Gaizto alakoarentzat, esan nai du, noski.

24 Yaube’tzat. Yainkozaletasun ziña ortantxe dago, noski, Ose’k dionez: 2, 22. Yeremi’ren alegiñik beñena ere auxe bide da, guzieri Yaube’ren beŕi garbiki eman Ye. 2, 8; 22, 15 eta uŕ.; 24, 7; 31, 34. Bai ere ikus: 1 Ko. 1, 31; 2 Ko. 10, 17.

26 Burumotz. Ap. 19, 27.

9 Opaz’tik. Onela ez dago, noski, zuzen. Opir egokigo litzake.

11 Esayezute. Puxka au aramaieraz dago (8); eta, ba’liteke geroago erantsia izatea.

17 Bildu. Ez, noski, etxean egoteko: atxiľo eramango duten zema.

23 Ba-dakit. Eŕiak dagin otoitza. Itz. 20, 24.

1 Itzaldia. Itzaldi onek, Yosi’k egin zunaz zer-ikusi ba-du. 2 Eŕe. 22, 8-10; Ye. 8, 8.

19 Arategira. Is. 53, 7.

20 Nere auzia. Txatal au Yeremi’n bertan ageri da 20, 12-gaŕenean. Emen, ik: 17, 10; 1 Eŕe. 8, 39.

1 Loratzen. Min au, askorena zan, Itun Zâŕeko igaŕlêtan. Bañan, erantzuna ona emen: Er. 35, 70 eta abaŕ. Yaube egonaŕi aundikoa da, noski!!!

5 Yordan’go. Lenengo txatalean galdetu dunari, onako erantzun au ere ba-dago: Zintzoei eta okeŕei Yaube’k damayen lan-sari edo zigoŕ-yipoia, guretzat ezkutuan dago. Yob 38; Is. 40, 1 eta uŕ.; 42, 1 eta uŕ.

9 Sai. Beste batzuk txori ťanťoduna diagote. Izan ere, alako egazti ťanťodun edeŕari, beste guztik iñartxiz eraso oi diotenez, atzeŕitaŕek Ixrael’i zapalketan ekingo diote.

1 Geŕiko. Yaube’k, bere eŕia, geŕikotzat dula, ua ongi da: Yaube’k eŕia askatzen eta uzten duanean, gaxoa ezertarako ez da on.

14 Suntsituko. Yaube’ren aseŕe-ardoz moskoŕtuko da Ixrael-eŕia; eta, aldaroka ibiliz elkaŕ-yo eta alpeŕik galduko.

10 Or-andik. Sasi-yainkoen atzetik.

Yauralkiaren aintza. Yerusalem ber-bera, Yauretxea an dagolako.

4 Manase’k. 2 Eŕe. 21, 11-15.

10 Nere zori txaŕa. Une au «Yeremi’ren Aitoŕkuntzak» deitzen diranen puxka bat da.

12 Autsiko ote. Yudaitaŕen gudariak, kaldaitaŕei eusteko indaŕik ez dute egingo.

6 Kaŕamista. Atsekabe-aldian, nork berak-edo bere buruari zegizkion uŕatuak; emen 45, 5; Ap. 19, 28; It. 14, 1.

5 Biraogaŕi. Er. 1, 1-3.

9 Ezagun. Yaube’k giza-biotzik iľun eta biuŕienak ba-dazagutzi.

21 Zamarik... ez eroateko. Atseden aŕtzeko eguna Yaube’ri eskeintzen dionak, Aren onespen ugariak izango ditu. Gure egun auetan egi auxe âztu egin nai dugu: ondoren txaŕik gabe ez gera izango.

16 Buruñoka. Aŕi eta txundiťu diralarik: gaiztoz ez. Emen 2 7, 36.

18 Mingañez. Arentzat gaizki esaka yardunez.

5 Beren umeak. Emen 7, 31 eta uŕ.; Ap. 18, 21.

12 Topet. Emen 7, 31+ .

3 Magor-Misabib. Non nai izu eta belduŕ-ikara.

7 Liľuratu. Alako lanetan saŕtu nauzu; eta, Zuregandik laguntza kaxkaŕak ditut. Emen 11, 8; 12, 6; 15,10-11; 15,15-21; 17, 14-18; 18, 19-23.

9 Sua. Bulkoa goitik datoŕkio; eta, ezin ari esirik ipiñi. Ik: 2 Ke. 1, 21.

15 Seme bat. Yayo zaigu. Yob

3, 1-16.

16 Irien. Sodoma eta Gomoŕa.

2 Alatzak. Lenengo Senakerib’i gertatu zitzavonez. Ik: 2 Eŕe. 19, 10-35.

10 Iľengatik. Yosi, alegia. Ik: 2 Eŕe. 23, 29.

10 Yoanengatik. Selun edo Yoakaz. Ik: 2 Eŕe. 23, 31-33.

20 Maite ziñutenek. Yuda’ko eŕege ta nagusi-agintariak.

28 Yekoni. Yoakim’en beste izena.

30 Eŕegetzat eseriko. Yoakim’en biľoba Zorobabel agintari-eskudun izan zan, atxiľoaldi ondoren; ez, ordea, bakaldun.

5 Yatoŕ. Mesia. noski. Emen 33, 15; Is. 4, 2; Z. 3, 8; 6, 12.

9 Ikaraz. Yaube’k igaŕle yatoŕak bialtzen zitun, yauŕlarien argi izateko eta eŕiaren pozerako, guztiei agindu zuzenak emanez: egi-zale utsak beti. Bañan, orien itzalean bezela-edo, nolabaiteko sasi-igaŕleak, udaran eltxoa bezela soŕtzen ziran.

28 Lastoa. Nolabaiteko igaŕlên asmakeriak. Bai ere: ona eta txaŕa ndstuenik ez da.

1 Ikuskizun. Am. 8, 1-2; Eze. 11, 14-21.

2 On-onak. Izan ere, abeŕi-pizterako, atxiľo eramanak laguntza obea eman zuten, itzuli ziranean; bertan gelditu izan ziranak, aldiz, eragozpen gerta ziran.

5 Luŕaldean. Palestina’n. Emen 3, 14-22; 18, 11; Is. 31, 6.

'Irian. Yaube’ren izenez ezaguna Urxalaim da. Emen 7, 1011; Er. 48, 2-3.

30 Oŕoa. Yob 3, 16; Am. 1, 2.

31 Buŕunda. Zigoŕtzearen ziyoak guri azaltzeko, Yaube’k ez du batetxo esparik. Emen 2, 9; Is. 5, 3; 43, 26.

34 Oyu egizute. Buruzagientzat zema berexiak.

16 Eŕi osoak. Eŕikoak maiz aldakoŕ eta iritzi yakiñik gabe, ayek zuritzen ditunen alde etzan oi dira: bein Yeremi’ren alde eta uŕengoan auŕka. Emen 7 eta 9-gaŕen txataletan.

9 Zuen igaŕle. Sasi-yainkoen moŕoi gezuŕtiei. Ik: 1 Eŕe. 18, 19.

1 Amani. Izen au, emen bakaŕik aipatzen zaigu igaŕle zuri, noski. Emen 23, 14-22: 27, 12.

8 Guda, gaitz eta izuŕiak. Igaŕketa lazgaŕi oriek ba-zuten zio yakiña: Eŕiak zegitzin txaŕkeriak, noskiago. Min ematen ez dun irakaslea, benetan ari danik, nola sinistu?

1 Idazkia. Aunitzek, atxiľoaldiak gutxi iraungo zula uste zuten: Yeremi’k iritzi utsal ori ezabatu nai du.

Akab eta Sedeki. Sasi-igaŕleak: bi orien izenik beste iñon ez da arkitzen.

7 Egun aundia. Yaube’ren zuzentzak, ogendun enda eta eŕiak, bakoitzari dagokionez zigoŕtuko bait-ditu. Alako astiñalditik, alabañan, Ixrael’ek irabaziyan irtengo du.

9 Dabid. Mesia, aren etxetikoa bait-da. Emen 23, 5; 33, 15-26.

17 Zapuztua. Yainkoak astindutako eŕia, beste guziek ezetsi dute; bañan Yaube’k beŕiro Berera aŕtuko du.

21 Ayen buruzagia. Dabid’en ondorengo Mesia, ixraeldaŕentzat ez da aŕotza izango.

2 Eŕbestean. Edo, etzetan: atxiľoak etxera itzultzerakoan andik baŕna etoŕtzen bait-ziran.

14 Atsegiñez. Eŕitaŕak yaureskizunetara mara-mara agertuko bait-dira.

15 Pozbiderik. Mt. 2, 18.

19 Istaŕa yo. Naigabea erakusteko.

26 Ametsa. Txatal oso au, esaera zâŕ bat da, noski.

27 Mâts gordiñak. Au ere, esaera zâŕa.

31 Ba-datoz. E. 8, 8-12; 10, 16-17.

7 Beñena. Eskuz aldatu ez dadintzat. Ap. 25, 25; Eŕu. 4, 4.

9 Erosi nun. Oŕela, etoŕkizunerako itxaro bizkoŕa zula darakus.

11 Eŕukia. Ik: 1 Eg. 16, 34; Er. 106, 1 eta abaŕ.

14 Egunak. Puska onen idekoa: Ze. 4, 1-14; 6, 13.

15 Garai. Txatal onek eta uŕengoak, lênagoko 23, 4-6-gaŕenetakoa dakaŕte gogora. Ik: Eze. 48, 35.

26 Abraham’en. Lk. 1 55; G. 3, 29; Eŕ. 4, 13.

14 Zazpigaŕen. It. 15, 12.

18 Erdibituz. As. 15, 10 eta 9 + ; bai 17 eta 18 ere.

19 Iren. Geroxeago, 39, 3-gaŕenean irenburu bat agertuko zaigu.

2 Zoaz. Eŕekab’ek zintzo yokatu zun sasi-yainkoen auŕka: oraingo auek aren ondorengoak dira. Iruzuŕ-gabeak. Ik: 2 Eŕe. 10, 15-16.

2 Idazti bat. Laŕutxazko biribilki bat. An idatzi zitunak, lenengo 18 atalak bide ziran; bai eta 46-51 ataletako puxka zâŕak ere.

5 Atxiľotu. Beste batzuk onela biuŕtzen dute: «Yaube’ren etxera agertzeko eragozpentxoa dut».

26 Ostendu. Saphan’en etxean, edo. Emen 26, 24.

14 Gezuŕa. Ik: alabañan, 21, 9: ontatik atera ditenekez, Yeremi zerbaiten aolku emana bide zan.

13 Iradoki. Gero Yeremi’k, ongiľe oni sari edeŕa eman zion. Ik. emen 39, 15-18.

16 Zoazte. Ebed-Mèlek deritzan Abdemelek’ek lengo on-egiñaren saria orain aŕtuko du. Ik. emen 39, 15-18.

11 Ondaŕ. Iduriz aulak, bañan izatez kirmenak. Aga. 1, 12.

7 Aigito’ra. Yeremi eta Baruk ere eraman zituzten, igaŕle gabe ibiltzen belduŕ bait-ziran.

19 Baimenik. Ze. 30, 6-10.

19 Ortziko andereari. Astarte’ri, noski. Emen 7, 18.

3 Gertu. Txatal ontatik 8-gaŕeneraño buŕuka onen kidekoak, ik: Yob 39,19-24; _Na. 3, 2-3.

19 Bidezoŕoak. Atxiľoek eraman zitzaken puxka uŕizko sortatxoa. Eze. 12, 3.

1 Pilistaŕei. Enda buŕukari au, ixraeldaŕentzat, begian za-

kaŕa bezela zan. Samson eta Dabid’en ekiñaldi guziak, etsai oriek zapaltzeko indaŕik ez zuten izan. Etsaigoan bizi zirala ere, alakoxe gentzaketa-edo ba-zuten; bañan, Igaŕleak beti zeuden ernai, beren eŕiari aolku onak emateko. Is. 14, 28-32; Am. 1, 6-8; So. 2, 4-7; Eze. 25, 15-17; Z. 9, 5-7.

5 Burumuŕi. Txatal au, onela ere alda liteke:

«Gaza burusoil datza, Askalon zuritua da.

’Aizan!, Enakim’daŕen ondakin Azoto, ’Noiz arte abilke uŕaketan»

Uŕaketan, edo iľetan: naigabez ziranean oi zutenez. Emen 16, 6.

1 Moab'i. Nâspiľari bide zan. Ik: 2, Eŕe. 24, 2: emen 2 7, 3.

4 Kamos. Moab’etaŕen sasi-yainko. Ze. 21. 29+ .

13 Betel´en. As. 12, 8; 13, 3; 28, 19; 31, 13; 35, 6-8; ...Geroago Baal’ekin eta uŕezko txekoŕarekin kutsatu zuten. Ik: 2, Eŕe. 17, 25-28; 23, 15-18, eta sasi-yainkotegi biuŕtu zan.

26 Orditu. Is. 51, 17.

44 Saŕakiotik. Is. 24, 17-18.

7 Edom. Urxalaim yausi zanean edomdaŕak ez ziran asaŕe. Ik. Eze. 35, 1-5; Ero. 4, 21; Er. 136, 7.

12 Edateko. Is. 51, 17.

14 Gezna. A. 1-4.

23 Damasko’ri. Is. 17, 1-3; Am. 1, 3-5.

25 Kedar. Arabiaŕ ibiltariak. Emen 25, 23-24; Is. 21, 13-17.

2 Bel. Eta Merodak, babiloniaŕen sasi-yainkoak.

6 Nere eŕia. Mt. 9, 36; Eze. 34,1.  34 Ayen apentzaľea. Edo Yareiľea. Is. 41, 14.

41 Ipaŕaldetik. Len ikututako gayak. Emen 6, 22-24; 49, 19-21.

1 Auŕka. Nere etsaien biotza; eta, ayen izkeraz Leb-Kamai.

7 Erotu. Is. 51, 17; Agi. 18, 3.

20 Gabiko. Emen 50, 23.

36 Itxasoa. Euparate ibai zabala eta aren adaŕ ugariak.

1 Ezeki’k. Atal au, ia oso-osorik Eŕegeen Bigaŕeneko 24-gaŕen 18-tik 20-raño; eta 25’eko 1-tik 30-gñoko txataletatik aŕtua da. Puska au onera aldatu zunak, Yeremi’renak egi gerta zirala adirazi nai digu.