Olabideren Biblia

ITUN ZAŔA: OAŔAK

ITUN BEŔIA: OAŔAK

BIDALI DEUNEN IDAZKIAK

[BESTELAKO TESTUAK]

1

1 Ozi. Egunetan: garai au IESU-Kisto auŕetiko zortzigaŕen gizaldi eta uŕengoak dira. Lenengo atalean (1-tik 12’ra) Siri ta Eparaim arteko guda aipatzen da: 734-gaŕenean izana. (2 Eŕe. 16, 5-etik 9’ra). Bai ere TegalatPhalasar’ek Palestina’n soŕtutako itxesa, 734-732-gaŕenean izana. (2 Eŕe. 15, 29.)

9 Yaube Sabaot’ek. Eŕ. 9, 29.

11 Zertarako. Biotz okeŕez eskeintzen zayonik, Yainkoak ez du nai. Axalekoa ez-baña, gogo-zintzo damutua zayo begi-betegaŕi Yainkoari.

18 Purpura. Aŕ-goŕi antzo ba’ lira ere.

29 Lotsatuko. 2, Eŕe. 16, 4; Ye. 2, 20; Eze. 6, 13. Yainko bakaŕa alde batera utzirik, edozer aŕigaŕi guŕtzen bait-zuten.

 

2

2 Azken egunetan. 2-4 txatal auek ikus: Mi. 4, 1-3. Mesia. Mesia’k eraikitako Yaureŕia.

3 Legea. Moxe’k emana ez-baña, eŕi ta eŕialdên zuzentzarako diran arauak: Gogo-Deunak Pentekostetan ekaŕiak.

7 Okituta. Izan ere, Ozi eta Yoatam’en aldiyan, auŕerapenak aundiak eta aberastasunak eŕuz ziran.

7 Guŕdiek. Bai gurdientzako zaldiak ere.

20 Auzpezteko. Ziľaŕezko uskerietan beren ustea izanez-gero; ayenganako itxaroa galdu ondoren, lotsagaŕigo dana egingo dute; luŕa zulatzen duten abere zirtziľak yainkotzat aŕtu.

 

3

1 Soŕkiak. Agintaritza soŕtzen danekoa, bakalduna edo agintari-zigoŕtxoa. Biziari eusteko indaŕa soŕtzen duten ogia ta ura. Oriek oro poŕokatuko dizkie Yaube’k; eta, eŕian nâspiľa izango da ugari. 2, Eŕe. 15, 33; 16, 2.

4 Auŕak. Ayen agintari asko, tentelkeriz, auŕak baño makuŕ-biuŕigo izan bait-ziran.

12 Oinkatua. Bai ere: «Auŕak dituzu agintari».

14 Mâstia. Yaube’ren eŕi xumea.

20 Katetxo. Lokaŕi antzo oñetan edo txorkatiľetan zeramazten alaratxoak lotzeko; oŕela, uŕats ťikika ibiliz emego ziruditen.

23 Ixpiľu. Bai ere: «Oyal diztitsu meak».

25 Gizonak. Gudamutiľak.

 

4

1 Emakumeak. Neskazaŕ geldi nai ez, eta emaztetzat aŕtu naiko lituzkenari ez diote eskatzen.

2 Altsuma. Yaube’k bere eŕiari damaizkioken gogozko ondasunak, batez ere. Ye. 23, 5; 33, 15; Z. 3, 8; 6, 12.

 

5

10 Omer. 36 txopin.

12 Egitetarako. Bere eŕiaren onerako Yaube’k egindakoak ez aintzat aŕtzen.

15-16. Txatal auen antzekoak, ikus: emen 2, 9 eta 11.

26 Uŕungo. Asiriaŕak: orain aŕo datoz, oro suntsi beaŕez. Gero, besterik izango da. Emen: 49, 22.

 

6

1 Ozi. 740-gaŕenean il zan.

2 Gogo-goriak. Eberkeraz seraphim. au, beŕiz, saraph aditzetikoa da: eŕe esan nai du; beraxego,

6-gaŕen txatalean iľintiaz ikusiko dugu.

9 Entzun nai. Mt. 13, 14; Mk. 4, 12; Yon 12, 40; Egi. 28, 26.

 

7

1 Igo zan. 735-734-gaŕen urtean.

14 Neskak. Miren garbiak.

15 Gurin eta eztia. Ir. 3, 8; Ze. 13, 27.

 

8

2 Uri. 2 Eŕe. 16, 10-18-ra.

3 Maher-Xalal-Xas-Baz, eta aŕapakiñetara aguro, orobat dira, noski.

8 Egapean. Yaube’ren egapean, noski. Ez etsaiarenean.

19 Sorginkerietan. 2 S. 28, 5-8; It. 18, 10-16.

 

9

4 Madian. Gedeon’en garaitza gogoratzen du. Eb. 7 eta 8-gaŕenak. Ain osoa eta pozgaŕia izanen da Mesia’ren garaitza.

6 Sorbaldan. Emen 22, 22; Mt. 16, 19; Agi. 3, 7. Aren izena: emen 10, 21; 28, 29.

14 Buru... ia. Aundik eta ťikik; agintariak eta menpekoak.

 

10

7 Ausiabartza. Aldi artako aŕixabal batean Tegalat-Phalasar’ en idazkun au dago: «nere begiak ausiabartzan zabaltzen ditut; nere aseŕea asetzea det nere atsegiña».

9 Kalno. Eta Arpad, Tegalat-Phalasar’ek 738-gaŕenean menderatu eta aŕtu zitun. Samari, ostera. Sargon’ek, 722-gn. aŕtu zun; Amat, beŕiz, 720-gn. eta Karkemis 717-gaŕenean; bi auek ere Sargon’ek menperatuak.

20 Zitzazkionari. Asiri’ko bakaldunari: ari yazaŕirik ark burutik bêra yotzen bait-zitun.

22 Kondaŕ. Eŕ. 9, 27.

27 Madian. Eb. 7, 25; Ir. 14, 15-30.

34 Aŕandia. Asiritaŕen gudaroste ugaria.

 

11

1 Enboŕetik. Txatal ontatik auŕerakoen kidekoak, ikus: emen 9, 1-6; 40-5.5-gaŕenerañoko atalak. Bai ere: Eŕ. 15, 12.

1 Yese. Dabid’en aita.

15 Ibaia. Euparate, alegia.

 

12

1 Egun artan. Emen 14, 4;

9; 26, 1; Ir. 15, 1; Er. 105, 1.

3 Ura. Ir. 15, 25; 16, 1 eta uŕ.; emen 55, 1-2. Yaube’ren aginduz Moxe’k aŕkaitzetik atera zun ura.

 

>>13>>

2 Dei, Madaitaŕei.

2 Nagusien. Babilonitaŕen.

7 Eskuak. Kaldaitaŕenak.

14 Bakoitza. Ye. 50, 16.

17 Mediaŕak. Babilon, Kir persiaŕak artu zun IESU-Kisto auŕeko 538-gaŕen urtean. Emen 21, 2.

 

14

5 Zigoŕa. Ye. 50, 23.

7 Narerik. Ye. 51, 48.

12 Izaŕ. Txeŕen argiduna. Agi. 22, 16.

13 Ipaŕ. Eguzkialdekoak, yainkotegia ipaŕeko aruzko ertzean zegola esaten zuten.

14 Odeigañera. Er. 18, 10 eta uŕ.

15 Sakonean. Eze. 28, 8-10.

19 Adaŕ. Ye. 22, 19.

20 Bilduko. Ye. 7, 33; 16, 3 eta uŕ.

23 Tirikutoki. Emen 34, 11;

So. 2, 14.

24 Zin egiñez. Txatal ontatik 27-gaŕenerañokoa, emen 10, 24-34.

26 Asmoa. Ye. 25, 15-26.

 

15

9 Odolez. 2 Eŕe. 3, 21 eta uŕ.; 17, 25.

 

16

1 Bildotsa. 2 Eŕe. 3, 4.

8 Adaŕak. Er. 80, 12.

10 Lekayoak. Iŕintziak.

 

17

1 Iraulkin-meta. Txatal ontatik 11-rañokoa, emen 7, 16 eta 8, 4-gaŕenekoaren azalpen edo luzagaŕi da.

Damas’en auŕka. Am. 1 3-5; Ye. 49, 23-27.

4 Argalduko. Emen 10, 16; Os. 11, 6.

6 Okoziŕdil. Emen 24, 13.

10 Azi aŕotzak. Atzeŕikoen yainkotzakoak.

 

18

1 Eltxo-luŕa. Aigito, alegia. Ango gudarostea, euren luŕeko eltxoak bezin ugari eta egonaŕi txaŕekoa zalako.

1 Kus’ko ibaiak. Nilo zuri eta Nilo urdiña. So. 3, 10.

 

19

1 Odei. Er. 18, 10 eta uŕ.

5 Aitu. Laŕialdi gogoŕa izango dala. Emen 37, 25; Ye. 51, 36; Eze. 30, 12.

15 Buru naiz. Emen 9, 14.

16 Aigito. Txatal au eta uŕengoaz ikus: Ir. 10, 7; 11, 3; 12, 3336; Ye. 51, 30; Na. 3, 13.

18 Kanaandaŕen. Eberkera, alegia; egizko Yainkoa guŕtzen dutenekin elkaŕtuz.

22 Sendatuko. Os. 3, 2; It. 32, 39.

24 Onespena. Yaube’ren ezagupena beste bi bakaldeŕiei emanez. As. 12, 2 eta uŕ.; Z. 8, 13; emen 40, 21. It. 33, 9.

 

20

2 Ken. 1 S. 19, 24.

3 Zantzu. Emen. 8, 18.

4 Ipuŕas. 2 S. 10, 4 eta uŕ.

5 Lotsa. Emen 30, 3-7.

6 Itxasalde. So. 2, 4-5.

 

21

1 Darauntsaten. Yob 1, 19; Os. 13, 15.

2 Itxesketan. Emen. 14, 4-7.

5 Maia. D. 5, osorik; Ye. 51, 39.

10 Eultzitua. Ainbeste itxesketaz biŕindua. Emen 28, 28. Igaŕle deunak maitezko itzez poztu nai du Ixrael’go eŕia.

16 Batzu. Emen 16, 14; 42, 11; 60, 7; Ye. 49, 28.

 

22

1 Ikuste-arana. Urxalaim edo Yerusalem: muño eta ibaŕez inguratua; Yaube’k erakutsi edo agertutakoak uri artan ikusten bait-zituzten igaŕleak, geyenetan, beintzat.

6 Elam eta Kir. Asiriaŕ eŕialdeak eta ayen lagunak.

8 Estalkia. Txatal ontatik 11raño: arerioari ekiteko gertuketak. Emen 37, 26; 2 Eŕe. 20, 20; Ika. 48, 17.

15 Sobna. Aigitozale aundia zan au.

17 Yaurtiko. Ye. 10, 18.

22 Giltza. Eskudunaren ezaugaŕi. Mt. 16, 19; Agi. 3, 7.

 

23

1 Ketin. Oraingo Chipre.

15 Tir ântzia. Isai’ren egunetan, Tir txito aberatsa eta ezaguna zan. Irurogeita amaŕ urte, edo berdin dana, yaureŕi batek iraun oi dun aldia.

 

24

1 Muŕi ta soil. Atal ontatik 2 7-gaŕenerañokoan, gizadiaren azken-garaiak agertzen zaizkigu. Muŕi. Na. 2, 10.

2 Apaizak. Os. 4, 9; Eze. 7, 12.

4 Negaŕez. Emen 33, 9; Os. 4, 3; Ye. 4, 28.

5 Loitua. As. 6, 11; 9, 16; Ze. 35, 33.

6 Iresten. As. 3, 17; 9, 11; It. 28, 15-20.

7 Igaŕtu. Txatal ontatik 9-gaŕenera, Yo. 1, 10-12; Am. 6, 5-7; Ye. 7, 34.

16 Miña! Poz izateko goiztxo dala, noski.

21 Osteak. Daniyel eta Enok’en idaztiak dionez, oste oriek iru sail dira: -1) siniskabekoen eŕi-zaindariak —gotzonak, noski; -2) Amildu diran gotutsak; -3) izadiaren indaŕak.

 

25

2 Iria. Yaube’ren auŕkakoen batza eta gudarostea, esan nai du.

 

26

20 Argi-intza. Bizia dakaŕen intza.

22 Odola. Apenari iges egiteaŕen luŕez estalitako odola. Eze. 24, 7.

 

27

1 Lebiatan. Emen, okeŕ-gaiztoen indaŕa. Er. 70, 13.14; 104, 26; Yob 40, 25.

2 Mâsti. Emen 5, 1-7.

 

28

7 Oriek. Urxalaim’go eŕi-agintari eta gizarteko zuzenbeaŕetzaz ziardutenak.

9 Nori? Garai artako apaizak eta igaŕleak, Isai’ri, begi-goŕiz, iñartxi miñez iraizten diotena.

10 Agintza. Eberkeraz onela:

«Tsau latsau, tsau latsau.

«Kau lakau,  kau lakau.

«Zeher xam, zeher xam».

 

12 Entzun. Giza-itxaropena zemayenei ez die entzun. Yaube’rengan bait-du Isai’k entzinmen.

16 Sion’en. Eŕ. 9, 33; bai ere 10, 11.

21 Parasin. 2 S. 5, 17-21; Yos. 10, 7-11.

23 Goldean. Nekazari-lanetako atzera-auŕera auekiko alegiz, ona erakutsi guri Yainkoak eŕiei buruz nola ibili oi dan.

 

29

1 Egoitzarako. 2 S. 5, 6-9.

2 Benetako Ariel. Ariel onek, antz-irudiz, opa-mai esan nai du. Opa-mai beñena Urxalaim’en bait-zegon, esankizuna luzatuz, Ariel itza, Yerusalem itza ordez, darabil emen Isai’k.

13 Aoz. Emen 1, 10-20; Mt. 15, 8-9.

17 Karmel. Baratza. Gerokoan izanen dan mardultasuna, txito ugaria daitekela.

18 Goŕak. Gogokoetan eta goiko-bizitzari buruz goŕ eta itsuak, alegia.

 

30

4 Soan. Palestina’tik gertuna dan Aigito’ko iria; Abes edo Anusis, Aigito’n, uŕutigoko iri bat.

6 Negeb’eko. Egoaldeko. Edo orobat dana: Aigito’ko.

7 Eŕahab. Itzez-itz «zalaparta» bide da: ots asko eta ezer gutzi, alegia.

10 Egia. Gogoari naigabea dakaŕkiona, noski.

16 Zaldiz. Yudaŕak zaldi gutxi izanik, Aigito’tik itxaro zituzten. Emen 36, 8; 31, 3.

18 Eŕukia erakusteko. Txatal ontatik 26-rañokoak Mesia’zkoak dira.

30 Ekaitzez. Yaube’ren aseŕea txatal ontan adirazten zaigunaren antzekoa oi da.

33 Topet. Auts-tegi edo Urxalaim’go ego-aldetik, Ben Hinnom ibaŕean datza: Molok’i antxe eskeintzen zizkioten eŕegai, beren auŕak.

 

31

7 Yaurtiko. Emen 2, 20.

 

32

5 Doloŕak. Itzez-itz «mokoloa». Mesia’ren yaureŕian, aberats naiz leñargia izatetik ez-baña, norberaren zintzotasunetik izango da bakoitza goragaŕi eta izen aundiko.

14 Opel. Urxalaim’go yauretxearen egoa-saŕ talderuntz dagon muñoa.

19 Oyana. Asiriaŕak, noski. Iria. Ninibe.

 

33

  1. Iľaunduko. Asiriaŕak, izugaŕizkoak egiteko asmoz ziralarik, utsaren uŕengorik ere ez zuten burutu.
  1. Ireskoŕ. Yaube’ren aseŕe sumiña.
  1. Zergaria. Asiriaŕentzat laka biltzen zuna. Pozaŕen, oŕelaxe mintzatuko dira: etsaiak iges egin bait-du.

21 Azaltzen. Eze. 47, 1-12.

 

34

  1. Eroriko. Izaŕen amilketa txundigaŕiak, ortziaren beŕitze aŕigaŕi bat adirazten du.
  1. eta 10 Sutsu... kea igoko. Sodoma eta Gomoŕa’k añeko zigoŕketa latz astuna izango dutela. As. 19, 23-26.
  1. Lilit. Txeŕen emea edo antzeko zerbait. Yob 18, 15.
  2. Kipoz. Suge mota bat.

 

35

1 Loretuko. Atal guzia bikoitz dala esan diteke: -1) Yaube’ ren eŕi kuťunaren garaitza aipatzen zaigu lenbizi.

-2) Egokiago, alabaña, Doibatzar bikaintasuna adi beaŕ dugu: siniskaben etzetan aŕigaŕizko landa mardul-gizen eta baratza txoragaŕiak soŕtarazten bait-ditu; deuntasuna zabalduz, nolabaiteko oituretatik biotz-garbikoak atereaz, aulei eta ez-yakiñei egizko gogo-osasuna emanez, eta guziei onak izateko goi-indaŕa ixuriz.

6 Yauziko. Mt. 11, 2-5.

8 Zuntzunak. Yaube’rengan sinisterik ez duten eŕukaŕiak.

 

36

1 Yauraldiko. Atal au eta uŕengo biak, 2 Eŕe. 18-tik 20-rañokoen idekoak dira.

 

37

32 Azkuak. Emen 7, 10-25.

35 Gerizatuko. Ikusi eta gora ekaŕi: 2 S. 7, 12-17.

38 Etxean. 2 Eŕe. 19, 37.

 

38

18 Xeol. Osin iľuna. As. 38, 35; Ze. 16, 30.

 

40

401 Suspeŕtu. Pozaldiko yardunak asten dira emen. Asiritaŕen esku-zakaŕa auldu zan; eta, kaldaitaŕek atxiľo eramanak yagoten dituzten aŕen, Babilon’en amaya laisteŕ datoŕ, Kir ari zemaka bait-dabil.

3 Aldaŕika. Mt. 3, 3; Mk. 1, 3; Lk. 3, 4-6.

6 Belaŕ. 1 Ke. 1, 24 eta 25.

13 Gogoak. Eŕ. 11, 34; 1 Ko. 2, 16.

15 Ugarteak. Erdi’ko Itxaso’ari datxizkion alderdiak.

26 Guziok. Ortziko izaŕ eta izaŕbel oro, alegia. Babiloniaŕentzat yainko altsu ziran ortzi zabalekoak oro; igaŕle zintzoak, ordea, Yaube’k irazanak dirala edeŕkitxo daki. Bai geyago ere: Aren esanera dabiltzala, beti.

 

41

1 Mintzo. Yaube «or dago»’ ka -edo ari zaye luŕtaŕei, ixraeldaŕak yareiteko dun asmoa poŕokatzen ote dioten.

3 Istikatu. Ohoinen antzera, luŕa  ikuitzeko astirik gabe arin dabiľenaren irudi. D. 8, 5.

8 Moŕoi. Itz au maiz darabil igaŕleak, Yaube’ren eŕi maiteari deitzeko. Emen 42, 19; 43, 10; 44, 1 eta 21; 48, 20.

9 Mugatik. As. 12, 1.2.3. Abraham Yaube’k maiteki deitu zun.

28 Aien artean. Aŕotzen yainkotzakoen artean.

 

42

1 MOŕOIA. Au len esandakoa ez-baña (emen 41, 8 + ) Me-

sia bide da. Emen 11, 2; Mt. 3, 16; Gañera 1-4-rañokoa, Mt. 12, 1821-gaŕenerañokoan dago.

10 Beŕi. Er. 96, 11; 9 7, 7.

15 Muñoak. Emen 40, 4.

 

43

8 Irteten. Beste eŕialdêkin batean eztabaidara, noski; an ikusiko da gertatu izandakoak Nork zuzendu zitun.

10 Aitoŕ. Egi. 1, 8.

22 Niregana yo. Ala ere, Nik yaregin zaitut. Oŕela, zure osasunaren ituŕi Nerau bakaŕik naiz.

27 Lenengo aitak. Yakob’ek, agian.

Ordekoak. Igaŕleak, apaizak...

 

44

5 Idatzi. Edo margo ken-gaitzez YAUBE izena besoan ezaŕi. Eguzki-aldekoak txito maite duten oitura.

6 Lena... Agi. 1, 17; 2, 8; 22, 13.

23 Ikotu. Ye. 51, 48; Agi. 12, 12; 18, 20.

25 Ezerezten. 1 Ko. 1, 20.

 

45

2 Ateak. Erodote’k dionez Babilon’go aŕesietan eun ate ziran.

3 Altxoŕak. Ye. 51, 13.

9 Izkatzen. Emen 39, 16; Eŕ. 9, 20; Ye. 18, 1-10.

14 Kus’ko. Emen. 43, 3; Er. 68, 32; 72, 10.

14 Tantayak. Emen 18, 2.

15 Ostena. Dagizkizunak, guretzat izkutuan daudelako. Eŕ. 11, 33. Eberkeraz «mista-ťer»: izkutatzen zerana.

21 Auŕkeztu. Emen. 41, 21-23.

24 Auŕka. Er. 14, 9-12; Pi. 2, 11.

 

46

1 Bel. Asiritaŕen Urtzi. Nabo. Babiloniaŕ idazlarien yakintza-yainko. Igaŕle deunak, babiloniaŕen laŕia auŕez dakus, Kir’ek iria aŕtzean, angoek beren yainkotzakoak asto zamarietan daramaztela.

3 Entzun. Eta ikusazu, Ixrael! yainkotzakoak eta Ni zein bestelakoak geran. Ayek, zama-antzera eraman zituzten. Nik, ostera, maiterik kuťunena zaitut, zuri nola ongiak egin, beti asmaketa beŕietan nabilkizularik. It. 1, 31; 32, 10.11.12.

5 Noren ideko? Iru txatal auek yainkotzakoen auŕka dira. Emen 44, 9-20.

8 Oroi. Orain arteko Ixrael-eŕiaren edesti osoaz. Emen 44, 21.

11 Aŕanoa. Kir bakalduna. Emen 41, 2-4; 42, 6-9.

 

47

2 Iriña. Yopu-emeak bakaŕik egin oi zuten lana.

3 Gerena. Alkekizuna. Zureak ez diranak kentzen dizkizutenean, edeŕki agertuko da Babilon’daŕa, nor zeran eta nondik soŕtua zaitugun.

7 Oldozteke. It. 32, 28-29.

 

48

4 Kopeta. Igaŕleak, saŕi eta maiz aipatzen duten ixraeldaŕen sinisgogoŕkeria. Ikus: Emen 30, 9; Ye. 5, 3; Eze. 2, 3; Ir. 32, 9; It. 9, 6 eta abaŕ.

8 Biuŕia. Emen J, 2; It. 32, 4 eta abaŕ.

10 Aŕagoan. Emen J, 25.

12 Azkena. Emen 41, 4.

14 Maite. Kir, noski.

17 Ni naiz. Iru txatal auek min-eresi ukigaŕi dira: oŕelaxe izanen zan Ixrael’en bizitza osoa, berau Yaube’ren aginduetan zintzo eta sayestu gabe ibili izalera. As. 13,16; 17, 6 eta uŕ. Ona, idazteun osoan non-nai ikusi diteken gaia, batik bat Itzaldietan eta Igaŕleetan. Ikus ere: 1, Eŕe. 4, 20; Os. 2, 1; Ir. 19, 1-8; Er. 81, 9-17.

21 Aŕkaitzetik. Ir. 17, 1-7; Emen 41, 17.18.19.

22 Gaiztoentzat. Emen 47, 27.

 

49

1 Ugarteak. Itxaso Aundi’ ko bazteŕaldeak oro. Emen 40, 15; Er. 72, 10.

1 Aren. Emen 42, 6; Ye. 1, 5.

2 Ezpata. E. 4, 12; Ep. 6, 17; Agi. 1, 16.

6 Ertzetara. Lk. 2, 32.

7 Yaiki. Begirapenez.

11 Atonduko. Ikus: 40, 3 eta 4.

12 Sin: oraingo Assouam, Aigito’n.

15 Zutzaz. Itzaldiak idaztian, Yeremi eta Ose’renetan ain maiteki aitatzen dan ber-bera dakusgu emen: Yaube’ren Ixrael’ ganako onginai aundia.

18 Zugana. Ikus: ementxe, 40, gaŕen atala; oso-osorik txatal ontakoaz diardu.

22 Lepoan. Len, gogoŕ ibili ziran: Ikus , ementxe 5, 26. Orain, laguntzaľe kupibera agertzen dira: ikus ementxe, 66, 19 eta 20; Ezra, 1, 4’tik 6’ra.

26 Aragia. Elkarekin buŕukan ibiliko dira. Ikus: ementxe, 9, 19.

 

50

1 Agiria. Ixrael eoskoŕa, emazte txatxu antzekotzat saŕitan

aipatzen da: Eze. 16 osorik; Os. 2, 4-9; Ye. 3. Ikus ere: Ir. 21, 7; 2 Eŕe. 4, 1; Mt. 18, 25; It. 24, 1-4.

6 Matsaľa. Gai onen idekoak; emen 52, 13; 53, 12.

10 Iľunbean. Moŕoiak oroentzat beaŕ du argi izan; bai eta siniskabêntzat ere, ayek Yaube ezagutu dezaten.

11 Zerok. Yaube’k, bakoitzaren lan-egitên arabera, saria edo betiko sua emango digu.

 

51

2 Bereizi. Beste batzuk, deitu. Bai bereizi eta deitu ere, beste batzuk.

2 Bakaŕa. As. 12, 1. Artean Abraham, ezkondua izan aŕen bakaŕa zan, semeak gerogo yayo zitzaizkion-eta. Eze. 33, 24.

9 Eŕaab. Yaube’k lenbizi zuzendu zun nâsi-mâsi’ren irudia. Emen, norbait bai-litzan. Emen 30, 7.

9 Erensugea. Er. 74, 13.

10 Bide. Itxaso goŕia igarotzekoan. Ir. 14, 5-31.

17 Aseŕe-ontzi. Edontzi ťiki, noski. Ontzi au zerbaiten irudi-antzatzat saŕitan dakusgu idazteunetan. Ots!, ez beti asmo bera adirazteko. Ye. 25, 15; 49, 12; 51, 7; Eze. 23, 32-34; A. 2, 16; Er. 4, 21; 75, 9; 11, 6; 16, 5.

 

52

7 Oñak. Eŕ. 10, 15.

7 Eŕege. Yaube’ren bakalduntzaz diarduten Eresi auek ikus: 47-93-96-97-99.

11 Andik. Babilon’dik. 2 Ko. 6, 17.

11 Atuxak. Len Kaldaitaŕek eramanak, Kir’ek biuŕtu bait-ditu orain.

12 Igeska. Len Aigito’tik bezela ez-baña, zabal-zabal eta ate nagusitik nare. Ir. 12, 33-39; Mi. 2, 13.             

 

53

  1. Siñetsiko. Yon 12, 38; Eŕ. 10, 16.
  2. Biuŕtzeko. Legenaŕdunarengandik besteratzen dan antzo.

6 Aldeŕai. Eze. 34, 6; osorik irakuŕtzea obe.

8 Bizidunen. Egi. 8, 32-35.

 

54

1 Geiago. G. 4, 27; Bai ere: 1 S. 2, 5; Er. 113, 9.

5 Senaŕa. Os. 2, 18.

5 Goela. Geren-kentzaľe.

8 Eŕuki. Eŕ. 11, 29.

11 Zapirezko. Agi. 21, 18; 1 Eg. 29, 2; Ero. 1, 16-17.

13 Seme. Ye. 31, 31-34.

14 Zuzentasuna. Emen 1, 26.

 

55

1 Uretara. Emen 41, 17; Yon 7, 37.

3 Eŕukiz, egindako betiko Itun au, Itun Beŕia besterik ez da. Ik: 2 S. 7, 5-16; emen 59, 21; 61, 8; Ye. 31, 31.32.33; Eze. 37, 26-28; Mt. 2 6, 28; Eŕ. 11, 27; 2 Ko. 3, 6; G. 4, 24 eta abaŕ.

 

56

3 Irenak. Yauretxean saŕtzerik ez zuten. It. 23, 1.

7 Aŕenetxean. Mt. 21, 13; Mk. 11, 17; Lk. 19, 46.

12 Ardozun. Moskoŕen auŕka. Emen 5, 11; 28, 7; 22, 13. Bai ere 1 Ko. 15, 32.

 

57

5 Umeak. Yainkoaizun-yauresketa beltza. Ikus: 2 Eŕe. 16, 4; Ye. 2, 20; 3, 6 eta 13.

7 Oea. Yainkotzakoekin an kutsatzeko. Ikus: Eze. 16, 16, 25, 23, 41.

9 Eŕegeri. Melek deritzan eŕegeri-edo.

9 Xeol’eraño: bêko osindegi iľunetara; ango iľak aguŕtu dituzu, noski, esan nai du. Ikus: Eze. 16, 33; 23, 16.

12 Zuzentasuna. Yainkotzakoentzat duzuna, aien inguruan bait-zabiltza. Ikus: ementxe, 64, 6.

13 Luŕaldea. Ikus: Mt. 5, 5.

19 Pakea. Ikus: Ep. 2, 17.

 

58

6 Gogarako. Ne. 5, 10; Yona 3, 5; Mi. 6, 8.

8 Atzetik. Ikus onen antzekoa; emen 52, 12.

 

59

3 Odolez. Emen 1, 15.

4 Ezerezkerian. Yainkotzakoen irudietan, noski.

5 Bizirazten. Mt. 23, 13 eta uŕ.: emengoak gaizto, angoak ere bai.

15 Egia. Zatitxo au, emengo 24-2 7’koari erantzi genezayoke.

17 Bulaŕekotzat. 1 Te. 5, 8; Ep. 6, 14-17.

 

60

2 Iľunpean. Emen 6, 3.

7 Kedar. Emen 21, 16-17.

7 Nabayot. Arabiaŕ eŕi bat. As. 25, 14; 28, 9; 36, 3.

20 Amaituko. Agi. 22, 5.

 

61

1 Niregan. Emen 11, 2; 42, 1; Lk. 4, 18-19.

7 Aalke. Yuduaŕek yasan dutena, noski.

8 Betiko Itun. Emen 55, 3.

 

62

4 Utzia. Eberkeraz Azuba 1 Eŕe 22, 42.

4 Ausiabartza. Eberkeraz He-pxiba, 2 Eŕe. 21, 1. Oriek emaztekien izenak dira.

11 Saria. Emen 40, 10.

 

63

1 Goŕitutako. Emen 34,1-17.

3 Zikindu. Tanto goŕiz bete.

12 Erdibitu. Ir. 14, 5-31.

13 Leze. Txatal ontan Itxaso Goŕia, arako nâsi-mâsi’ren kidekotzat aŕtzen da. Emen 51, 9.

 

64

1 Yetxiko. Yob. 31, 35 eta uŕ.; Er. 114, 5; emen 50, 3.

 

65

1 Ibiltzen ez. Yudaiaŕak, alegia.

5 Ke ta su. Okeŕezko eŕopai zerien kiratsa, noski.

11 Gad eta Meni. Yainkotzakoen izenak.

25 Laŕetuko. Datoŕken oro-beŕitzea, irazankuntza baten antzo izanen da. Agi. 21, 1.

25 Autsa. As. 3, 14; emen 11, 7-9.

 

66

3 Zezena il. Alegia, Yaube’ ri opariak eskiñi, bai, eskeñi zaizkio; bai Aren aginduak bete ere. Gizona iltzen dunak Aren aginduak austen ditu.

7 Baño len. Oŕenbesteko laisteŕka bizian datoŕke oro-beŕitze aŕigaŕi.

7 Seme. Urxalaim’ek soŕtuko dun eŕi beŕiya.

11 Goxoetatik. Bereizi-deunak iñutzen dituna, Urxalaim da.

16 ... Utsune au, orain arte, ikasiek berek, ez dute bete.

23 Sua. Ikus: Mak, 9, 48.


Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper