Olabideren Biblia

ITZALDIAK

PDF-a ikusi

[Sarrera]

  1. Idazti oni, zenbait izkeratako era zaaŕez Deuteronomi deritza; eta, oŕek bigaŕen araua esan nai du. Itzaldi auek, Moxe’k berak, Amaŕ Aginduak erakutsi ondoren egiñak bait-dira.

Idatzi onek, berezko batasuna ba-du. Alegia, Apaizena eta Zenbatiak antzo, ez dago auŕeko beste idaztiei lotua.

Moxe’k, benaz eta gaŕtsuki ekiten die Ixrael’daŕei, beren Yaube Yauna maite dezatentzat. Izan ere, Aigito’tik irtendakoak il bide ziran; andik abitu ziranez gero urteak igaro bait-ziran. Gañera, Moxe’ri entzuten zien askok Yaube’k egindako aŕigaŕiak ez zituzten ikusi izan.

Bein esandakoaz aski dunik ez zaio iduritzen. Beraz, artarako egokiera dun bakoitzean, len esandakoak, itz saŕkoŕago eta beroagoaz biŕesaten dizkie, bein betiko ongi ikasi ditzaten. Nolanai ere, Moxe ber-bera zan Yaube’ren maitalerik bikañenetakoa; eta, ark, biotzean zirakion sua, bere eŕitaŕengan piztu nai zun.

  1. Idaztiaren saiľak onela izan ditezke:

~1) Lenengo itzaldia: l’tik 4,-43’gaŕeneraño: lenago gertatutakoen xorta eta oroipena; eta, aginduak betetzera aolkatzeko itz saŕkoŕak.             

2) Bigaŕen itzaldia: 4-44-gaŕenetik 19´raño. Amaŕ aginduak, 5; Yaube’renganako eraspena 6; sasi-yainkoak bazteŕtzeko, 7; Yaube’ren eŕukia 8’tik 11’ra; arau zenbait 12’tik 18’raño; sendiaren eskubideak.

3) Irugaŕen eta laugaŕen itzaldiak: Sikem’go agindu batzu eta zemak, 27.

4) Azkeneko beŕi batzu eta eraskiñak. Yosue’ren izendatzea. Moxe’ren abestia eta aren eriotza.

1

Saŕera

  1. Auek dira Yaube’k Ixrael guziari Yordan’ez aindiko basoan, Araba’n, Sup’en auŕez-auŕe, Paran, Topel, Aserot eta Di-Zaab’en artean egindako itzak, *
  2. Oreb-menditik Kades-Barne’ra Seir-mendian zeaŕ yoaten danez amaika eguneko bidean.
  3. Beŕogeigaŕen urtean, amaikagaŕen iľean, lenbiziko egunean, Moxe’k Ixrael’go semeei azaldu zien ayentzat Yaube’k esan zion guzia,
  4. Eseboron’en bizi zan Seon, amortaŕen eŕege, ta Astarot’ en ta Edarai’n bizi zan Og, Basan’go eŕege poŕokatu ondoren,
  5. Yordan igarotakoan, Moab’eko luŕean zegonean, asi zan Moxe lege au azaltzen, esanez:
  6. «Gure Yainko Yaube’k itz egin zigun Oreb-mendian, esanez: mendi ontan luzaro bizi izan zerate.
  7. Biuŕtu eta irten zaitezte; zoazte amortaŕen mendietara ta aldeko guzietara; Araba’ra, mendietara, Sepela’ra, Negeb’ era, itxasaldera, Kanaandaŕen luŕera, ta Liban’a, Euparate ibai aundiraño.
  8. Ots! Luŕaldea begietan yaŕi dizuet; an saŕtu ta artzaz yabetu zaitezte: ori dan zin egiñez Abraham’i, Ixaak’i ta Yakob’i Yaube’k ayentzat eta ayen ondorengoentzat emango ziela esan ziena».

Sinai’tik Kades’a

  1. Garai artan bertan esan nizuen: «Bakaŕik, naizenez-naizala, ezin yauŕi zaituzt.
  2. Zuen Yainko Yaube’k ugaldu bait-zaituz; eta oŕa: gaur, ortziko izaŕak aiña zerate.
  3. Ta alako miľatan ugaldu ta onetsiko al zaitza zuen Yainko Yaube’k, Aren agintzaren arauz!!
  4. Bañan, bakaŕik naizala, nola daramazket zuen neke, zama ta auziabaŕak?
  5. Autu itzazute zuen leñuetako gizon zuŕ, yakitun ta nabariak; eta, nik ezaŕiko dizkizuet buru».
  6. Zuek erantzun eta esan zenidaten: Egiteko dioskuzuna ona da».
  7. Ta, nik zuen leñuetako nagusiak, gizon zuŕ ta beñenak aŕtu ta miľa banako, eun banako, beŕogei ta amaŕnako ta amaŕ banako sailen agintaritzat buru yaŕi nizkizuen, zuen leñuetan.
  8. Garai artan bertan, zuen ebazleei agindu au eman nien: Zuen anayenganako izan adibera; eta, ebatzi zuzenbidez anayekin, naiz aŕotzarekin, edonork lekaŕken auzia. *
  9. Ebaztekoan ez begira nor nor danik; eta, aundiei bezela, tikiei entzun, iñoren belduŕ izan gabe; ebaztea, Yainkoarena dalako. Ta arazoa zuen indaŕez gañekoa ba´litz, Niri ekaŕkidazute, ta sorotziko zaituzt».
  10. Oŕela, garai artan, agindu nizuen egin beaŕ zenuten guzia.

Kades’ko aldia

  1. Oreb’etik irtenda, ikusi duzuten etze aundi ta ikaragaŕi ua amortaŕen mendian zeaŕ igaro genun, gure Yainko Yaube’k agindu bezela; eta, eldu giñan Kadesbarne’ra.
  2. Ta, esan nizuen: «Gure Yainko Yaube’k damazkigun Amortaŕen mendietara eldu zerate.
  3. Ara, zuen Yainko Yaube’k begietan yaŕi dizuen luŕa; igo ta artzaz yabetu zaitezte, zuen arbasoen Yainko Yaube’k esan dizuenez: ez belduŕtu, ez izutu».
  4. Ordun, zuek, nireganatuta, esan zenidaten: «Gu arâ baño len, egokia litzake lagun batzu luŕa ikeŕtzeko bidaltzea, arako bideaz eta goazan irietaz txostena ekaŕ dezaiguten.
  5. Onua on zeritzaidala, zuen artetik amabi gizon aŕtu nitun, leñu bakoitzetik bat.
  6. Yoan ziran, ta mendira igota, Eskol aranera eldu ziran ta luŕa aztertu zuten.
  7. Ta bertako arnariak eskuan aŕturik, ekaŕi zizkiguten, txosten au zemaiguteia: «Gure Yainko Yaube’k damaigun luŕaldea ona da».
  8. Bañan, zuek ez zenuten igo nai izan; eta, Yaube´ren agindua uŕatu zenuten.
  9. Zuen kapaŕetan erasika zenioten: «Yaube’k Aigito’tik goŕotoaŕen atera bide gaitu, amortaŕen eskuetara gu eratoŕi ta galtzeko.
  10. Nora yoateko gera? Gure anayek biotza urtu digute «eŕi ori aundia da, gu baño tantayago» esanez. «Ango iriak aundiak dira ta ortziraño esituak; Enak’etaŕak ere ikusi ditugu an».
  11. Ordun esan nizuen: «Ez kankindu, ez izutu ayei buruz.
  12. Yaube, zuen Yainkoa, zuen auŕean doa; eta, zuen alde buŕukatuko da, zerok zenekustelarik, ainbestetan Aigito’n egin zunez.
  13. Basoan ere ikusi duzute, zuen Yainko Yaube’k, toki ontara egin duzuten bide osoan, aitak semea bezela, ekaŕi zaituzala.
  14. Ala ere, zuek ez diozute zuen Yainko Yaube’ri siñetsi.
  15. Kapaŕtokiren biľa zuekin auŕelari ziyoan, gauez surtan, bidea ikus zenezaten, ta egunez odeyan.
  16. Zuen erasietako susmuŕa Yaube’k aditu zun; eta, aseŕeturik, zin au egin zun:
  17. Luŕ ori, zuen arbasoei nemayekela zin egin nien aŕen, gizaldi txaŕ ontako iñork ere ez du ikusiko.
  18. Kaleb’ek bakaŕik, Yepone’ren seme oŕek, bai ikusiko du; eta, berarentzat eta aren sementzat damayoket oinpean izan dun luŕalde ori. Yaube’ren ondoan zintzo ibiľi dalako».
  19. Niri ere, zuengatik aseŕetuta, Yaube’k esan zidan: «Ez zera zu ere an saŕtuko».
  20. Yosue, Nun’en semea, zure albokoa, bai, an saŕtuko da. Azkaŕtu ezazu; berak yaŕiko bait-du Ixrael luŕalde oŕen yabe.
  21. «Gure umetxoak, aŕapakin izango dira» zuek zenioten ala ere, on-edo-gaitz zeŕ dan oraindik ez dakiten umetxo oriek an saŕtuko dira, ta luŕa damayeket, eta artzaz yabetuko dira.
  22. Bitartean, zuek atzera itzuli ta basoan baŕna Itxaso Goŕi’runtz bidea aŕ ezazute».
  23. Zuek, yardetsi ta esan zenidaten: «Ogen egin diogu Yaube’ri: igo ta buŕukatuko gera, gure Yainko Yaube’k agindu digunez». Ta, iskiľuak aŕturik, mendira igo nai zenuten.
  24. Bañan, Yaube’k, esan zidan: «Esayezu: ez igo, ta ez buŕukatu; ez bait-nago zuen artean; eta, etsayak poŕokatuko zaituzte». *
  25. Nik esan, ta zuek ,ez entzun. Yaube’ren agindua esetsi zenuten ta mendira aŕo-aŕo igo ziñaten.
  26. Ta, mendi ayetan bizi ziran amortaŕek zuen auŕka irtenda erleek oi dutenez, ezetsi ziñuzten, Seir’tik Orma’ra yo ta yo.
  27. Itzuli ziñatenean, Yaube’ ren auŕean negaŕ egin zenuten; bañan, Yaube’k, zuen erostak ez zitun entzun, ez eta belaŕiak zuengana zabaldu ere.
  28. Orduan, Kades’en gelditu ziñaten, egonaldi luze ua an igarotzen».

2

Esau’taŕ ta Moab’etaŕei kalterik ez egiteko

  1. Orduan, biuŕturik, Yaube’k agindu zidanez Itxas-Goŕi’runtz yoan giñan, Seir-mendian zeaŕ egun askoz ibiľi eta ibiľi.
  2. Ta, Yaube’k, itz egin ta esan zidan:
  3. «Mendi orien zeaŕ, naiko ibiľiak zerate; ipaŕalderuntz biuŕ zaitezte.
  4. Eman eŕiari agindu au:Seir’en bizi diran zuen senide Esau’taŕen muga igarotzeko zerate; eta, zuen belduŕ daitezke.
  5. Ayola zaitezte istiľurik ayekin ez pizteko; ez bait-dizuet ayen luŕetik oñaztaŕ bat añekorik ere emango; Seir mendia yarauntsitzat Esau’ri eman bait-nion.
  6. Azkuŕia, ziľaŕez erosiezu, yateko; eta ura ere ziľaŕez erosiezu edateko.
  7. Zure Yainko Yaube’k zure egiteko guzietan onetsi bait-zaitu; ba-dazagu zure ibilera baso aundi ontan; beŕogei urte ezkero dago zurekin zure Yainko Yaube; eta, ezer ez zaizu peitu».
  8. Beraz, Seir’en bizi diran gure senide Esau’taŕen luŕaldetik aldenduaz, Araba’n, Elat’ en ta Asiongaber’en baŕna doan bidetik sayestu ta Moab’eko basoruntz yoan giñan.
  9. Yaube’k esan zidan:
  10. (Beñola an bizi omen ziran Em’etaŕak, eŕi aundi, kopurutsu ta Enak’etaŕak bezela tantai.
  11. Ta Enak’etaŕak bezela, ayek ere Eŕepa’ŕak omen ziran; baña Moab’etaŕek Em’etaŕ izenez dazaguzte. *
  12. Seir'en, beŕiz, beñola Or’ taŕak bizi ziran; bañan, Esau’ taŕek uxatu ta andik iraitzi zituten, ayen ordez an yabe gelditurik, gero Ixrael ere, Yaube’k eman zion yarauntsi-luŕaz yabetu zan bezela.)
  13. Orain yaiki ta igaro ezazute Zared latsa. Ta, igaro genun Zared eŕeka.
  14. Kades-Barne’tik Zared eŕeka igaro arte bidean eman dugun aldia ogei ta emezortzi urtekoa izan da; eta, bitarte ortan kapaŕdietako gudamutiľen gizaldi osoa amaitu zan; Yaube’k zin egin zionez.
  15. Yaube’ren eskua kapaŕdien erditik erauziz ayen auŕka yarki izan zan guziak suntsitu arte.
  16. Gudagizon guziak, eŕiaren erditik amaitu ziranean,
  17. Yaube’k, itz egin ta esan zidan:
  18. Ar deritzan Moab’eko muga, igaroko duzu gaur. *
  19. Amondaŕei auŕez urbiltzean, ez ayei eraso, ez ayekin istiľurik naasi; ez bait-dizut Amondaŕen luŕean ezer ere yarauntsitzat emango; luŕalde ori, Lot’en ondorengoei yarauntsitzat eman bait-nien.
  20. (Luŕalde ori ere Eŕepa’ ŕena omen zan; Eŕepa’ŕak an bizi bait-ziran beñola; bañan, Amon’daŕek Zomzom’etaŕ izenez dazaguzte;
  21. ta eŕi aundi, kopurutsu ta tantaitzaŕ zan, Enak’etaŕak bezela. Yaube’k ayen auŕeandik uxatu zitun, ordea, ta Amon’daŕak, luŕa ayei kendurik, an gelditu ziran, ayen ordez, yabe.
  22. Orobat egin zien Seir’en bizl ziran Esau’ren semeei, ayen auŕeandik Or’taŕak uxatuz; ta Esau’taŕak ayek oildu ezkero, an gelditu ziran, ayen ordez, gaurdaño.
  23. Ta orobat Kaptor’taŕek, Kaptor’dik irtenda, Gaza’rañoko baseŕietan bizi ziran Eu’ taŕak oilduz, ayen luŕean gelditu ziran, ayen ordez, yabe.)
  24. Eup! Zoazte ta igaro ezazute Arnon eŕeka. Ara, Seon amortaŕa, Esebon’go eŕege, aren luŕarekin eskuratuko dizut. Asi gudaka yabetzeko.
  25. Gaur asiko naiz zurekiko izu ta belduŕa ortzipe osoko eŕi guzietan edatzen; zutzaz entzunda bereala ikaraz ta miñez asi daitezan».

Esebon menderatuta

  1. Kademot basotik gentza-geznariak bidali nizkion Seon’i, Esebon’go eŕegeri, esaten:
  2. «Zure mugapean baŕna igaro beaŕ dut. Ez naiz bidetik eskui-ezkeŕtara sayestuko.
  3. Yanaria ziľaŕez salduko didazu yateko, ta ura ziľarez salduko didazu edateko. Oñez igaro besterik ez dut egingo,
  4. gure Yainko Yaube’k demaigun luŕera, Yordan igarota, saŕtu arte. Seir’ko Esau’ taŕek eta Ar’ko Moab’etaŕek berbera egin didate».
  5. Bañan, Esebon’go eŕege Seon’ek, ez giñuzan bere mugapean baŕna igarotzen utzi; zure Yainko Yaube’k gogoa gogoŕtu ta biotza zaildu bait-zion, zure eskuetara eratoŕtzeko, gaur dakusgunez.
  6. Yaube’k esan zidan: «Begira; asi naiz Seon ta aren luŕa zuen eskuetan yaŕtzen; ekin zuek aren luŕaz yabetzen.
  7. Seon bere eŕi guziarekin irten zan gure auŕka guda egiten.
  8. Ta, gure Yainko Yaube’k, aitziñean yaŕi zigula, ua ta aren semeak eta eŕi guzia poŕokatu genitun.
  9. Bide-nabaŕ, aren iri guziak guretu; eta, ayetako gizon, emakume ta auŕak suntsitu genitun, bizirik iñor utzi bage.
  10. Abereak eta guretu genitun aŕapakiñak bakaŕik euki genitun guretzat.
  11. Arnon-eŕeka ondoko Aroer’tik eta eŕeka bereko iritik Galaad’año, iri bat ere ez zan gelditu gure eskuetara gabe. Gure Yainko Yaube’k guziak gurc mendean yaŕi zitun.
  12. Amon’daŕen luŕaldera, Yakob-eŕeka ondoko bazteŕetara, goyeŕiko irietara, ta gure Yainko Yaube’k eragotzi zizkigun tokietara, beŕiz, ez giñan alderatu.

3

Basan menderatuta

  1. Biuŕturik, Basan’untz igo giñan; eta, Edarain’en, Basan’go eŕege Og eŕi guziarekin gure auŕka guda egitera irten zan.
  2. Ta, Yaube’k esan zidan: «Ez izan aren belduŕ; eskuetan yaŕiko bait-dizut aren eŕi ta luŕalde guziarekin. Egiozu, ostera, Esebon’en bizi zan Seon’i, amortaŕen eŕegeri,egin zeniona.
  3. Basan’go eŕege Og ere gure Yainko Yaube’k eskuratu egin zigun; eta, arekin, aren eŕi guzia. Ta, bat ere bizirik utzi gabe suntsitu genitun.
  4. Ta, bidenabaŕ, aren iri guziak guretu genitun, gure mendera gabe bat ere uzteke; irurogei iri; Argob baztaŕalde osoa, Og’en yaureŕia Basan’en.
  5. Iri guziok azkaŕak ziran, aŕesi garai ta ate atalagakin zitutela; eta, gañera aŕesi gabeko iri asko eta asko.
  6. Ta txarotu genitun, Esebon’go eŕegeri egin genionez, aren iri, gizon, emakume ta auŕ guziak abaŕikatuz.
  7. Ta, abereak eta irietako aŕapakin guziak guretzat aŕtu genitun.
  8. Oŕela, garai artan, amortaŕen eŕege biren mendetik guretu genun Yordan’ez aindiko luŕaldea, Arnon-eŕekatik Ermon mendiraño;
  9. (Ermon Sidon’daŕek Sarion izenez dazagute; amortaŕek, beŕiz, Sanir izenez.)
  10. ordokiko iri guziak, Galaad osoa, ta Basan osoa Salka eta Edarai irietaraño: biok Og’en yaureŕiko iriak dira Basan’en.
  11. Og, Basan’go eŕege bait-zan Eŕepa’ŕ bakaŕa bizirik gelditua. Aren oea burnizkoa da, ta bederatzi ukai luze ta lau ukai zabal; giza-ukaitan gero; ta Amon’daŕen luŕaldeko Eŕabat’en ikusi daiteke. *

Irabazitako luŕalde-banatzea

  1. Ordun yabetu giñan luŕalde artzaz: Arnon eŕeka ondoko Aroer’tik Galaad mendien erdiraño; eta, ango iri guziek Eŕuben’daŕei ta Gad’etaŕci eman nitien.
  2. Galaad’eko enparaua ta Og’en yaureŕia zan Basan’en zati osoa, Manase’ren erdi-leñuari eman nizkion. Argob alde osoa Basan osoarekin Eŕepa’ŕen yaureŕia zeritzan.
  3. Manase´ren seme Yair’ek beretu zun Argob alde osoa, Gesur’taŕen ta Makati’aŕen mugetaraño; ta Basan’go aurkintza oriei gaurdaño duten bere izena, Alot-Yair, ezaŕi nien.
  4. Makir’i, Galaad eman nion.
  5. Eŕuben’daŕei ta Gad’ etaŕei eman nizkien Galaad’ etik Arnon eŕekarañokoa, eŕekaren erdian muga dutela, ta Amondaŕen muga dan Yakob eŕekarañokoa;
  6. eta, Araba, Yordan’ekin mugatzat, Keneret’etik Araba’ko Itxaso Gazi’raño. Pasga baŕenean ekalderuntz. *
  7. Garai artan agindu au eman nizuen: «Zuen Yainko Yaube’k luŕ ori eman dizue, yarauntsitzat dezazuten. Zuek gizon azkaŕ guziok, zoazte iskiľukin zuen anayak diran ixraeldaŕen auŕean.
  8. Zuen emazte, ume ta artaldeak bakaŕik —artalde asko dituzutela ba-dakit— geldi beitez eman nizkizuen irietan,
  9. Yaube’k, zuei bezela, zuen anayei ere atsedena emandakoan, ta ayek, Yordan’ez aindi zuen Yainkoak damayen luŕaz yabe egindakoan, zuetako bakoitza eman nizuen yarauntsira itzuli arte».*
  10. Ta aldi artan Yosue’ri aolkuak egin nizkion: «Zure begiok ikusi dute bi eŕege oriei egin diedan guzia. Orobat egingo die Yaube’k zure bideko yaureŕi guziei.
  11. Ez izan ayen belduŕ; zuen Yainko Yaube Bera zuen alde buŕukatuko da-ta.
  12. Garai artan, eŕuki-eske au egin nion Yaube’ri:
  13. «Yaube Yaunal; asita zaude moŕoi oni zure aunditasuna ta zure esku azkaŕa erakusten. Zein da, ba, ortzi-luŕetan zure egite ta indaŕketa bezelakorik burutu litzaken yainkoa?
  14. Sori bekit, aŕen, igaro ta ikustea Yordan’ez aindiko luŕ on ori, mendi edeŕ ori ta Liban».
  15. Bañan, aseŕetu zitzaidan zuengatik, eta ez zidan aditu. Ta Yaube’k esan zidan: «Aski da; ez ekin oŕtara;
  16. Igo Pasga gañera, ta itzul begiok saŕtaldera ta ipaŕaldera, egoaldera ta ekaldera; ta so egizu zure begiz; ez bait-duzu Yordan igaroko.
  17. Ta aolku egiozu Yosue’ ri: «Kemen ta adorea izkiozu; bera bait-da, eŕi onen auŕean yoanda, dakusazun luŕaz yabe yaŕiko duna».
  18. Ta Bet-Pogor’en auŕez-auŕe aranean gelditu giñan.

4

Yaube’ren legea yagoteko

  1. Ta entzun orain, Ixrael, nere lege ta erabakiak; bete ditzazuten, ta zuen arbasoen Yainko Yaube’k damaizuen luŕean saŕtu ta artzaz yabeturik bizi zaitezten, erakusten dizkizuet-eta.
  2. Nik agintzen dizuedanari ezer ez erantsi, ezer ere ez iñausi; yagon, ostera, aldaŕikatzen dizkizuedan zuen Yainko Yaube’ren aginduak.
  3. Zeron begiok ikusi dute, Baal-Pegor zala-ta, Yaube’k egin duna; zuen Yainko Yaube’k, Baal-Pcgor’engana sayestu ziranak oro, zuen erditik poŕokatu bait-zitun;
  4. zuek, beŕiz, zuen Yainko Yaube’ri atxikirik egondako guziok, gauŕ bizi zerate.
  5. Begira; nere Yainko Yaube’k agindu didanez, lege ta erabakiak irakatsi dizkizuet, yabe izateaŕen luŕ ontan saŕtu ezkero bete ditzazuten.
  6. Euki, ba, ta bete itzazute; ori izango bait-da zuen yakintza ta sena atzeŕien begietan. Arauok entzunda «au eŕi yakitun ta sen onekoa!» esango dute-ta; «au enda bikaña!!» *
  7. Gure Yainko Yaube guri edozein deitan adi dagokigu: bai ote da ain eŕi aundirik, guri Yaube bezela bere yainkoak tiñel dagozkionik?
  8. Ta zein da eŕi aundia lege ta arauak, gauŕ damaizuedan lege au bezain zuzenak ditukenik?
  9. Egon, beraz, ernai ta zurt! Ez aantzi zure begiok ikusi dutena! Ez bekizu biotzetik erori bizitza dukezuño! Ta irakatsiezu zure semeei ta ayen ondorengoei.
  10. Oroi zaitez Yaube’ren auŕean Oreb’en zeundelarik Yaube’k niri esandako itz ayetaz: «Bil Niregana eŕia, luŕean bizi daitezkeño nere belduŕ izateko, nere itzak entzun ta ikas ditzaten, ta beren semeei irakatsi dezazkieten».
  11. Zuek urbildu ta mendi baŕenean gelditu ziñaten; eta, menditik gaŕak ortziaren biotzeraño igotzen ziran iľunbe, odei ta lañotartean.
  12. Ta, gaŕen erditik Yaube’k itz egin zizuen. Itzetako mintzoa ba-zenentzuten; mintzo zana ikusteke, ordea.
  13. Bere ituna aldaŕikatu ta yagoteko agindu zizuen; amaŕ aginduak arizko ol bitan idatzita utzirik. *
  14. Ta, garai artan Yaube’k agindu zidan zuei irakastea, luŕalde ortara saŕtu ta artzaz yabetu ezkero bete beaŕ dituzuten lege ta erabakiak.

Irudiñik ez izateko

  1. Ernal bizi zaitezte, Oreb’ en Yaube’k gaŕen erditik mintzo zitzaizuenean irudiñlk ikusi ez zenutenok.
  2. Ez usteldu, ez egin zuentzat kopos-irudiñik edo iñolako idolik, ez aŕ edo enieren antzik;
  3. ez luŕeko abere edo eguratseko egaztirenik;
  4. ez luŕean naŕastaka igitzen dan piztirenik, edo ur sakonetan bizi dan aŕairenik;
  5. begiak ortziruntz yaso ta eguzkia, iľargia, izaŕak eta ortziko ostea ikustean, ayei auzpeztera ta ortzipe guzian Yaube’k baŕeyatu ditun izakiak yaurestera makuŕtu ez zaitezten. *
  6. Beretzako eŕitzat Yaube’k autu ta Aigito’ko burni-labetik atera bait-zaituz.
  7. Zuengatik Yaube aseŕetu zitzaidan; eta, zin egin zun, ez nintzala Yordan igarota saŕtuko zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun luŕ onean.
  8. Luŕ ontan ilko naiz-ta, Yordan igarotzeke. Zuek, bai, igaroko duzute, ta luŕ oŕetzaz yabetuko zerate.
  9. Ernai, beraz!; ez aantzi Yaube’k, zuen Yainkoak, zuekin egindako itunaz, eta Yaube'k gebendu dizuen kopos-irudiñik ez egin.
  10. Yaube, zure Yauna, su ireskoŕ, ta Yainko tukutsu da-ta.
  11. Luŕaldean seme-iľobasoak soŕtu ta eŕoak eginda egon ezkero, okeŕtzen ba’zerate; eta, zuen Yainko Yaube’ren begietan gaitz dana egiñez ta Ua axatuz, edozein antzeko irudiñak ba’zengizte;
  12. ortzi-luŕek on begite diodana! Yordan igaro ta zuentzat menderatzeko zeraten luŕalde ortatik, laisteŕ suntsituak izango zerate; ez dukezute ango aldia luze.
  13. Yaube’k sakabanatuko bait-zaituz atzeŕitartean, ta zaramazken eŕi ayetan eli tiki izango zerate. *
  14. Ta ayetan ikusi, entzun, yan edo usnatu ezin duten, zurez ta aŕiz giza-eskuak egindako yainkoak yauretsiko dituzute.
  15. Bañan, andik ere, zure Yainkoaren biľa zabilzkete, ta biotz-biotzez ta gogo-gogoz Arengana yotzen duzularik, idoroko duzu.
  16. Zure laŕialdian, guziok gañera datozkizukenean, zure Yainko Yaube’rengana noizpait itzuliko zera; eta, Aren mintzoa adituko duzu.
  17. Eŕukitsu bait-da zure Yainko Yaube; ez zaitu zapuztuko; ez zaitu suntsituko; eta, ez du aantziko zure arbasoei egin zien ituna.
  18. Ikeŕ, ezperen, beñolako egunak, zu baño len izanak, gizona Yaube’k luŕ gañean
  19. soŕtu zunetik, eta ortziburu batetik besterañokoan oŕelakorik gertatu edo entzun ote dan.
  20. Entzun ote du eŕiren batek Yainkoaren mintzoa gaŕen erditik berari itz egiten, zuk, bizia oŕatiño galtzeke, entzun duzun bezela?
  21. Bai ote da yainkoetan eŕi bat beste eŕiren erditik zantzuz, alatzez, gudaz, esku azkaŕez, beso zabalez, ta izu goŕia dariola, beretzat yasotzen ekin dunik? Ori oro zuentzat egin du, ba, zuen Yainko Yaube’k, Aigito’n zeron begietan.
  22. Yaube Yainko dala, ta Ua baizik beste yainkorik ez dala ikus ta yakin dezazuten, guzi ori burutu da zurean.
  23. Ezaguera zuri emateaŕen, bere mintzoa zerutik adirazi; eta, luŕean bere sua erakutsi zizun, suaren erditik soŕtzen ziran Aren itzak zenentzuzancan.
  24. Zure arbasoak maite zitula-ta, ayen azia gerorako autu zun; eta, esku azkaŕez Aigito’tik Beraxek ekaŕi zaitu, 38. eŕi aundi ta zu baño ezuŕ gogoŕagokoak zure auŕetik oildu, aren luŕaldean zu saŕtzeko; eta, aren yabe gaur dakusazunez zu yaŕtzeko.
  25. Yakin, beraz, ta biotzez siñetsazu Yaube goiko zeru ortan Yainko dala; eta, beko luŕ ontan beste yainkorik ez dala.
  26. Ta, gaur iragaŕtzen dizkizudan lege ta aginduak bete itzazu, zuk eta zure semeek gerokoan amaigabe zoriona dezazuten; eta zure Yainko Yaube’k damaizun luŕaldean bizitzako egunak ugaldu dakizkizun.»

*

Yordan’ez aindiko iges-iriak

  1. Orduan, Moxe’k, Yordan’ ez aindi iru iri bereizi zitun soŕtalderuntz,
  2. oaŕtzeke ta auŕetiko goŕotorik gabe iñor il luken gizeraiľea, ayetara igesi yoan, ta iruetako edozeintan bizi zeitekentzat;
  3. basoko ordokian Bosor, Eŕuben’daŕentzat; Galaad’eko Eŕamot, Gad’etaŕentzat; eta Basan’go Golan, Manase’taŕentzat.
  4. Au da, Moxe’k ixraeldaŕei begitara yaŕi zien legea;
  5. auek, Moxe’k ixraeldaŕei iragaŕitako aolku, agindu ta erabakiak Aigito’tik irtendakoan,
  6. Yordan’ez aindi, Bet-Pegor’en auŕkezko aranean, Seon’ en luŕean. Seon ori, amortaŕen eŕege, Esebon’en bizi zan, ta Moxe’k eta Ixraeldaŕek, Aigito’tik irtendakoan poŕokatu zuten,
  7. eta, aren luŕaldeaz ta Basan’go eŕegerenaz yabetu ziran Yordan’ez aindi, egoalderuntz; Arnon ondoko Aroer’ tik Sion edo Ermon ere deritzan mendiraño;
  8. bai eta Araba osoaz Yordan aruzko egoaldean Araba’ko itxasoraño, Pasga(’ren) baŕenean.

5

Oreb’eko legea

  1. Moxe’k, Ixrael osoa bildurik, ayei esan zien: «Entzun Ixrael, belarietara gaur dakazkizuedan agindu ta erabakiak. Ikasi ta euki itzazute eginbidetzat.
  2. Gure Yainko Yaube’k itun bat egin du gurekin Oreb’en.
  3. Ez du Yaube’k itun au gure arbaosekin egin, gurekin baizik; gauŕ emen bizi geran guziokin. *
  4. Bekoz-beko mintzo izan da Yaube zuekin mendian suaren erditik.
  5. Bitarte artan ni Yaube’ren ta zuen artean nintzan, Yaube’ ren itzak zuei ekaŕtzeko; sua ikusirik belduŕak aŕtuta mendira ez bait-ziñaten igo.
  6. Ta Berak esan zun: Ni naiz Yaube, zure Yainkoa, Aigito’tik, moŕoi-etxetik, atera zaitudana.
  7. Ez izan nere auŕez beste yainkorik,
  8. Ez kopostu irudiñik goiko ortzian, beeko luŕean edo luŕ sakonetako uretan daiteken edozeren antzez.
  9. Ez makuŕtu oŕelako irudiñen auŕean; ez ayek yauretsi. Ni bait-naiz Yaube zure Yainkoa, goŕoto nautenei buruz, gurasoen gaiztakeria irugaŕen ta laugaŕen gizaidiraño semeetan zigoŕkatzen dudana;
  10. maite nautenei, beŕiz, ta nere aginduak betetzen ditutenei buruz, miľagaŕen gizaldiraño ere eŕukitsu natzayena.
  11. Ez aipatu alpeŕik, zure Yainko Yaube’ren izena; Yaube’k Aren izena alpeŕik darabilena akaŕik gabe ez bait-du utziko.
  12. Atseden-eguna aintzat begira ta yai egizu, zure Yainko Yaube’k agindu dunez.
  13. Lan ta eginbeaŕ guzietarako sei egun ditukezu;
  14. zazpigaŕen eguna, beŕiz, zure Yainko Yaube’rekin atsedeteko: ez egin artan iñolako lanik ez zuk, ez zure seme-alabaek, ez moŕoi-mirabeek, ez idi-astoek, ez abere batek ere; ez zure ate baŕnean legoken aŕotzak; zu bezela, zure moŕoi-mirabeek ere atseden daitezan.
  15. Oroi zaitez, Aigito’ko luŕean moŕoi izan ziñala; eta, zure Yainko Yaube’k esku azkaŕez ta beso zabalez andik atera zaitula. Oŕetxegatik agindu dizu zure Yainko Yaube’k, larunbata yai egiteko.
  16. Zure aita-amaei lotsa zakizkie, zure Yainko Yaube’k agindu dizunez, Ark damaizun luŕaldean bizitza luze ta zori-ontsua iritsi dezazun.
  17. Ez iñor il.
  18. Ezkontzarik ez kutsatu.
  19. Ez ostu.
  20. Ez egin iñoren aurka gezuŕezko aitoŕik.
  21. Ez iŕikitu besteren emazterik; eta, ez iñartsi besteren etxe, soro, moŕoi, mirabe, idi, asto edo beste ezerik.
  22. Itzok esan zizkion Yaube’k, zure batzaŕe osoari mintzo ozenez mendian, su, odei ta lañoaren erditik, besterik aipatu gabe. Ta, aŕizko bi oletan idatzirik, eman zizkidan.
  23. Ta ara; iľunbe ta mendi sutsuaren erditik soŕtzen zan mintzoa entzunda bereala, zuek, leñuetako nagusi ta zaaŕ guziok nireganatuta,
  24. esan zenidaten: «Begira! Gure Yainko Yaube’k, bere aintza ta aunditasuna erakutsi dizkigu; eta Aren mintzoa suaren erditik gure belaŕietara eldu da. Yaube’k itz egin dion gizona, bizitzen, gaur ikusi dugu.
  25. Onezkero, beŕiz, zer dala-ta ilko giñake su aundi ortan? Gure Yainko Yaube’ren mintzoa beŕiro ba’dantzugu, il egiñen gera.
  26. Zer da, ba, giza-aragia, Yainko biziaren mintzoa suaren erditik soŕtzen entzundakoan, guk entzun dugun bezela, bizi al izateko?
  27. Urbildu Arengana zu, ta entzun gure Yainko Yaube’k lesaken guzia; ta guk zuri entzunda egingo dugu.
  28. Nirekin zeraustenean Yaube’k entzun ta esan zidan: «Entzun dut eŕi oŕek zenesaizuna. Ondo da esan duten guzia.
  29. Ai beti ayen biotza oŕela ba’lego, nere belduŕ izateko; eta, nere aginduak betetzeko, berak eta ayen semeak beti zori-ontsuak daitezan.
  30. Zoaz ta esayezu: Itzul zaitezte zuen kapaŕetara.
  31. Zu, beŕiz, zaude emen Nirekin; eta, esango dizkizut irakatsi beaŕ dizkiezun agindu. erabaki ta arau guziak, yarauntsitzat damayedan luŕean bete ditzaten.»
  32. Yagon ta bete itzazute, beraz, zuen Yainko Yaube’k agindu dizuenez, eskui-ezkeŕtara sayestu gabe.
  33. Zuen Yainko Yaube’k agindu dizuen bidean ibiľita, zori onez bizi zaitezten yarauntsiko duzuten luŕaldean.»

6

Yainkoa maite izateko

  1. Auek dira, zuen Yainko Yaube’ren aginduz irakasten dizkizuedan lege, erabaki ta arauak; zuentzat artzera zoazten luŕean bete ditzazuten;.
  2. zuen Yainko Yaube’ren belduŕ zaitezan, ta gaur zuri ta zure seme ta iľobasoei iragaŕtzen dizkizuedan agindu ta erabakiak oro bizitzako egun guzietan yagonez luzaro bizi zaitezten.
  3. Entzun, Ixrael, ta ayolaz bete itzazu, ondo bizi ta eŕuz ugaldu zaitezan, esne ta eztia darizkion luŕean, zure arbasoen Yainko Yaube’k eman zizun itzaren arauz.
  4. Entzun, Ixrael: Yaube, gure Yainkoa, Yaube bakaŕa da.
  5. Yaube, zure Yainkoa, biotz-biotzez, gogo-gogoz ta adore-adorez maite ezazu.
  6. Beude zure biotzean gauŕ aolkatzen dizkizudan itzok.
  7. Ekin ayetan, zure semekin ayetaz yarduten, etxean ta bidean, oerakoan ta yaikitzean.
  8. Eramatzizu eskuan lotuta ezagupidetzat; eta, bekokitik begitartean esegita. *
  9. Eta idatzi itzazu zure etxeko zutoi ta atalasetan.
  10. Ta zure Yainko Yaube’k zure arbaso Abraham’i, Ixaak’i ta Yakob’i luŕalde ori emango zizula zin egin zienez, bertaratu zaitukenean; zuk eraiki ez dituzun ango iri aundi ta edeŕetan,
  11. bildu ez duzun ondasunez betetako etxeetan, zulatu ez dituzun urtegietan, landatu ez dituzun maasti ta oliondoetan, yanda ase zaudekenean;
  12. egon ernai ta ez antzi Aigito’tik, yopu-etxe artatik atera zaitun Yaube.
  13. Izan zure Yainko Yaube’ ren belduŕ; Ua yauretsazu; eta, Aren izenez zin egizu.
  14. Ez sayestu inguruko eŕien sasi-yainkoetako iñorengana;
  15. zure erdian dagon zure Yainko Yaube, Yainko tukutsu da; eta, aseŕez irakinda luŕ gañetik beaŕ bada suntsituko zaitu.
  16. Ez tiŕiatu Yaube, zuen Yainkoa Masa’n tiŕiatu zenutenez. *
  17. Yagon zintzoki zure Yainko Yaube’ren aginduak; eta, eman dizkizun lege ta erabakiak.
  18. Egizu Yaube’ren begietan zuzen ta ona dana; zori onez bizi, ta zure arbasoei Yaube’k egindako ziñaren luŕ on-onean saŕtuta artzaz yabetu zaitezan;
  19. Ark esan dunez, Yaube’k zure etsai guziak zure auŕeandik iraitziko ditunean. -
  20. Semeak zuri galde au: «Zer dioskute gure Yainko Yaube’k eman dizkigun aolku, lege ta erabakiok», gerokoan egingo dizuenean,
  21. esayezu: «Paraon’en yopu, Aigito’n giñala; eta Yaube’k beso arkaŕez Aigito’tik atera giñuzala.
  22. Gure begietan Yaube’k alatz eta egite izugaŕiak Aiglto’n burutu zitun, Parao’en ta aren etxeko guzien auŕka;
  23. gu, beŕiz, andik atera giñuzan, gure arbasoei Berak egindako ziñaren luŕa guri emateko.
  24. Ta Yaube’k agindu zigun erabaki guziok betetzeko; eta, gure Yainkoaren belduŕ beti izateko, gaur bezela bizi geintezan.
  25. Ta au izango da gure zuzentasuna, agindu guziok gure Yainko Yaube’ren begietan arduraz betetzeko, Ark agindu zigunez.

7

Kanaan’daŕei buruz nola ibiľi

  1. Zuretzat aŕtzera zoazan luŕera zure Yainko Yaube’k saŕtu zaitukenean; eta, zu baño gizatsu ta azkaŕagoak diran eŕi asko, arean, Et’etaŕen, Gerges’ taŕen, Amor’taŕen, Kanaan’ daŕen, Perez’taŕen, Eu’taŕen ta Yebus’taŕen zazpi eŕiok, zure Yainko Yaube’k zure auŕetik oildu,
  2. eta zure eskuan ipintzen dizkizularik, poŕokatu ditukezunean; zearo suntsi itzazu, ayekin ituntzeke, ta eŕukirik ayei azaltzeke.
  3. Ez aidetu ayekin; ez eman zure alabak ayetako semeei; ta ez aŕtu ayen alabarik zure semeentzat; *
  4. zure semeak, atze oriek nere ondotik istiatuta, yainko aŕotzengana bait-doazke, ta orduan Yaube’k, aseŕez gorituta, poŕokatuko zaitu laisteŕ.
  5. Ara, ostera, egin beaŕ diezuna: ayen opalmayak irauli, masebak puskatu; axerak ebaki, ta kopos-irudiñak surtan eŕe. *
  6. Zure Yainko Yaube’rentzat bereizia bait-zera zu; eta, eŕi guzien artetik Beretzat eukitzeko autu zaitu Yainko Yaube’k.
  7. Bereizkuntza ta aukera ori, beŕiz, ez du Yaube’k beste eŕiak baño aundiagoa zeralakoan egin; eŕirik tikiena zera-ta.
  8. Maite zaitulako; eta, zure arbasoei zin egin zielako, ordea, esku azkaŕez Yaube’k yopu-etxetik ta Parao’ren uztaŕpetik atera zaitu.
  9. Yakizu, beraz, zure Yainko Yaube, Yainko dala; Ua maite ta Aren aginduak betetzen ditutenei buruz, ituna ta eŕukia miľagaŕen gizaldiraño yagoten ditun Yainkoa.
  10. Goŕoto dutenei, beŕiz, beste ainbeste aurpegira biuŕtzen die, poŕokatzen ditularik; goŕoto dutenei ez zaye berankoŕ; berealaxe ordaña auŕpegira biuŕtzen die.
  11. Yagon, beraz, ta bete itzazu gaur iragaŕtzen dizkizudan agindu, arau ta erabakiak.

Kirmenentzako aolku ta agintzak

  1. Erabakiok entzun, yagon ta betetzen ba’dituzu, zure Yainko Yaube’k ere, ituna ta eŕukia, zure arbasoei zin egin zienez, yagongo dizkizu.
  2. Maite, onetsi ta ugalduko zaitu; eta, zure sabeleko umeak eta luŕeko arnari, zitu, ardo ta olioa, ta txekoŕ ta artaldeak kopuratuko ditu, emango zaizula zure arbasoei zin egin zien luŕean.
  3. Eŕirik onetsiena zaitezkete; ez da izango zurean, ez zure abereetan, aŕ edo eme elkoŕik.
  4. Yaube’k zure artetik eŕi guziak asagotuko ditu; eta Aigito’n ezagun dituzun eri ta gaitz galgaŕietako bat ere ez dizu bidaliko; goŕoto zaituketenei, ordea, bai. *
  5. Suntsi itzazu zure Yainko Yaube’k damaizkizun eŕi guziak: ez bekie zure begia eŕuki izan; eta, ez yaŕai ayen yainkoei; galbide litzaizuke ori-ta. *
  6. Bañan, zure biotzean ausaz diozu: «Ni baño gizatsuagoak dira eŕiak; nola iraitzi al izango ditut?»
  7. Ez izan ayen belduŕ; gomuta ezazu zure Yainko Yaube’k, Parao’ri ta aigitoaŕ guziei egin ziena;
  8. gomuta itzazu ikusi dituzun laŕialdi, zantzu ta alatzak, eta esku azkaŕez eta beso zabalez zure Yainko Yaube’k andik atera ziñuzala. Orobat egingo die zure Yainko Yaube’k beldurgaŕi zazkizun eŕi guziei.
  9. Listoŕak ere igoŕiko dizkie gañera, zure Yainko Yaube’k, bizirik eta zure begitandik ostenduta gelditu diranak suntsitu arte.
  10. Ez erabetu ayen auŕez; zure erdian duzun Yaube, zure Yainkoa, Yainko aundi ta izugaŕi da,
  11. eta txitian-pitian iraitziko ditu eŕiok zure auŕeandik. Ezin iraitzi izango dituzu bereala, basaiizeak zure kaltetan ugaldu ez daitezan.
  12. Bañan, zure Yainko Yaube’k zure aukeran utziko ditu; eta, abaŕikatuko dituzu suntsituak utzi arte.
  13. Ta ayen eŕegeak eskura dakazkizuke, ayen izenak ortzipetik ezabatu ditzazun. Ez bedi iñor zure auŕean gelditu; guziak suntsi beaŕ dituzu.
  14. Eŕe itzazu surtan ayen irudiñak; ez iŕikatu ta ez aŕtu zuretzat ayen gañeko ziľar-uŕerik, xedebara ez etoŕtzeko; iguingaŕi bait-dira zure Yainko Yaube’rentzat.
  15. Ez saŕtu zurean alako nazkagaŕirik, bera bezela herem ez izateko. Oso iguin ta goŕoto ezazu, herem da-ta. *

8

Kirmenentzako sariak

  1. Yagon eta bete itzazute gaur iragaŕtzen dizkizudan agindu guziok; bizi, kopuratu, ta zure Yainko Yaube’k zuen arbasoei egindako ziñaren luŕean saŕtu; eta, artzaz yabetu zaitezten.
  2. Oroi zaitez, Aren aginduak betetzeko zure biotzaren ituin ondo edo txaŕa neke ta naŕitaz ikeŕi nairik, beŕogei urteotan zure Yainko Yaube’k basoan barna egiñerazi dizun bideaz.
  3. Atsekabetu zaitu, noski, gosea yasan-erazi dizu, gizona ogiz bakaŕik ez dala bizi zuri erakusteko, Yaube’ren aotikako itz oroz ere bizi da-ta. *
  4. Beŕogei urteotan, soñean dakaŕtzun yantzia ez zaizu maŕoiztu; ez eta oña anpatu ere.
  5. Ezaguzu beraz, biotzez, zure Yainko Yaube’k, aitak semea bezela, azten zaitula.
  6. Ta yagon zure Yainko Yaube’ren aglnduak, Aren bidean ibiľiz eta Aren belduŕ izanez.
  7. Izan ere, zure Yainko Yaube luŕ onean zu saŕtzeko aña ba-da; latsak eta ituŕiak ditun alderdian, leze-lezetik ura aranetara bezela mendietara ere yaikitzen dan luŕean;
  8. gari, garagaŕ, mâsti, piko, alesagaŕ, olio ta oliaranak eta eztia dakaŕtzin luŕean.
  9. Luŕ ontan ogia eŕuz yango duzu; eta, ez zaizu ezer peituko. An aŕiak burni dira; eta, mendietatik tupikia aterako dute. *
  10. Yatekoa asetzeraño dukezu; eta, eman dizun luŕ onarengatik zure Yainko Yaube onetsiko duzu.
  11. ibiľi ernai, Yaube, zure Yainkoa, aantzi gabe, gauŕ iragaŕtzen dizkizudan Aren agindu, erabaki ta aolkuak betetzeko.
  12. Bestela, asetzeraño edaten, etxe edeŕak eraiki ta ayetan bizitzen,
  13. zure abelgoŕi ta ardiak kopuratu, ta ziľaŕ, uŕe ta zurea dan guzia geitu dirala ikustean,
  14. zure biotza aŕotu al leiteke; eta antziko zenuke Aigito’ tik, yopu-etxetik, atera zaitun zure Yainko Yaube;
  15. eden-sugez ta aŕubiz betetako baso zabal ta izugaŕian baŕna ekaŕi zaituna, ta etze legoŕ ta urik gabekoan, ura mugeŕaitzetik yauzerazi duna;*
  16. eta, zure arbasoek ez zezaguten manaz basoan iñutu zaituna; oŕela zu atsekabetu ta aztertu ondoren zuri on egiteko,
  17. zure biotzean esan ez dezazun: «Nere al izate ta nere eskuaren indaŕak on auek ekaŕi dizkidate.»
  18. Oroi zaitez zure Yainko Yaube’tzaz; Ua bait-da zure arbasoei zin egindako ituna irozo dezazun, gaur duzun ondasuna biltzeko al izatea damaizuna.
  19. Baŕtan, zure Yainko Yaube aantzi ba’zenu, ta yainko aŕotzengana, ayek yauresteko ta ayen moŕoi izateko yoko ba’ zenu, gaurdanik ordurako dasaizuet: suntsituak izango zerate.
  20. Yaube’k zuen auŕeandik poŕokatzen ditun eŕiak bezela, zuek ere suntsituak izango zerate; zuen Yainko Yaube’ren mintzoa aditu nai izan ez duzutelako.

9

Luŕ-yabetzaren ziyoak

  1. «Entzun Ixrael: Yordan igaro ta artan saŕtuko zera gaur, eŕi gizatsu ta zu baño ezuŕ gogoŕagokoak, iri aundi ta ortziraño esituak zuretzeko.
  2. Alakoak bait-dira Enak’ etaŕak, ikustez ta entzutez dazaguzun enda kopurutsu ta tantai. Nor egon sendorik Enak’etaŕen auŕez? *
  3. Yakizu, ordea, gaur Yaube, zure Yainkoa Bera zure auŕean doala su ireskoŕa bezela. Berak poŕokatu ta menderatuko dizkizu; ta zuk irauli ta suntsituko dituzu laisteŕ, Yaube’k esan dizunez.»
  4. Zure Yainko Yaube’k zure auŕeandik oilduko ditunean, ez esan zure biotzean: «Nere zuzentasunarengatik ekaŕi nau luŕ onetzaz yabetzeko»; ayen gaiztakeriarengatik zure Yainko Yaube’k zure auŕeandik iraizten ditu-ta. *
  5. Ez zera ayen luŕaz yabetzeko zure zuzentasunarengatik eta biotz zintzoarengatik saŕtzen; eŕi orien gaiztakeriarengatik oiltzen ditu, ordea, zure Yainko Yaube’k zure auŕeandik, zure arbaso Abraham’i Ixaak’i ta Yakob’i zin egiñez eman zien itza sendotzeko.
  6. Yakizu, beraz, zure Yainko Yaube’k ez zaitula luŕ on ortan yabe, zuzen zeralakoan, yaŕtzen; eŕi lepagogoŕ zera-ta.
  7. Oroi zaitez ta ez aantzi, basoan zure Yainko Yaube’ren aseŕea piztu oi duzula. Aigito’ tik irten ziñan egunetik ona eldu arte Yaube’ri buruz menderakaitz izan zera.
  8. Oreb’en Yaube naŕitatu egin zenuten, ta Yaube’k aseŕetuta suntsitu nai izan ziñuzan.
  9. Aŕitolak, Yaube'k zuekin zegin itun-aŕitolak aŕtzeko mendira igo nintzanean, an gelditu nintzan beŕogei gau-egunez ogirik yateke ta urik edateke. *
  10. Ta Yaube’k Yainkoaren beatzez idatzitako aŕitol bi eman zizkidan; eta ayetan Yaube’k batzaŕe-egunean suaren erditik mendian zuei egindako itz guziak. *
  11. Beŕogei gau-egunen buruan aŕitol biok, Itun-ol biok eman zizkidan.
  12. Ta Yaube’k esan zidan: «Ots! yeitxi emendik aguro, Aigito’tik atera duzun zure eŕia usteldu bait-da; laisteŕ sayestu dira agindu nien bidetik, eta urtuzko irudin bat egin dute.»
  13. Ta Yaube’k esan zidan: «Ikusi dut eŕi ori; eŕi lepagogor, noski.
  14. Utz nazazu ta ezeztatuko ditut; oŕen izena ere suntsituko dut ortzipetik; eta, eŕi ori baño azkaŕago ta aundiago daiteken beste baten buru autu zaitut.»
  15. Itzuli ta menditik yeitxi nintzanean, mendia gaŕez zegon; eta, Itun-ol biak nere esku bietan.
  16. Begira nun, ta ara! zuen Yainko Yaube’ren auŕka ogen eginda zeundeten; urtuzko txekoŕ bat egiña zenuten; Yaube’k agindu zizuen bidetik sayestuak ziñaten.
  17. Orduan, ol biak atzirik, nere eskuetatik yaurti ta zuen begietan puskatu nitun.
  18. Ta len bezela Yaube’ren auŕean auzpeztu nintzan, beŕogei gau-egunez ogirik yateke ta urik edateke, zuek egindako ogen guziengatik; txaŕa bait-zan Yaube’ren begietan zuen yarduera, ta aseŕea piztu zion.
  19. Izan ere, belduŕ nintzan Yaube zuek poŕokatzerañoko aseŕe ta sumiñez zirakila ikustean. Aldi artan ere, Yaube’k entzun niñun. *
  20. Aaron’i ere Yaube aseŕetu zitzayon biziki; eta, poŕokatu nai zun. Ta, berebat, aren alde otoi egin nion, aldi artan.
  21. Zuek egindako ogena, txekoŕ ua, beŕiz, aŕtu ta surtan eŕe nun, ta biŕin biuŕtzeraño txetu ondoren, aren autsak menditik yeixten zan eŕekara yaurti zitun. *
  22. Tabera’n, Masa’n ta Kabirot-Ataaba’n ere Yaube naŕitatu zenuten.
  23. Ta, «Igo zaitez eman dizuedan luŕaz yabetzera» esanez, Kades-Barne’tik Yaube’k igoŕi ziñuzanean, zuen Yainko Yaube’ren agindua esetsi zenuten, ez zenioten señetsi; ta, Aren mintzoa ez zenuten aditu nai izan.
  24. Ezagun ziñuztan egunetik, Yaube’rentzat eskurakaitz izan zerate.
  25. Auzpeztu nintzan, beraz, Yaube’ren auŕean; eta, beŕogei gau-egun ayetan oŕela egon nintzan, Yaube’k suntsituko ziñuzala esan zulako.
  26. Ta, otoi egiñez, Yaube’rl esan nion: «Yaube Yaunal, Zeroŕen al izatez yarein ta esku azkaŕez Aigito’tik atera duzun zure yarauntsia dan eŕi au ez suntsitu.
  27. Gogora itzazu Abraham, Ixaak eta Yakob, zure moŕoyak; ez begira eŕi onen gogoŕkeria, zitalkeri ta ogena.
  28. Aigito’tik atera gaituzun ezkero, ango semeek esan ez dezaten: «Yaube’k esan zien luŕera saŕtu eziñik eta goŕoto ditularik, basoan il daitezan atera ditu.»
  29. Au da, oŕatiño, zure al izate aundiz ta beso zabalez atera duzun zure eŕia, zure yarauntsia.

10

Aŕitol beŕiak

  1. Aldi artan, Yaube’k esan  zidan: «Lenbizikoak bezelako aŕitol bi landu itzazu, ta Niregana igo zaitez mendira; eta, zurezko kutxa bat egizu.
  2. Nik ol auetan idatziko ditut puskatu dituzun lenbiziko oletan irakuŕgai ziran itzak; eta zuk kutxan ipiñiko dituzu.
  3. Setin-zurezko kutxa egin, ta lengoak bezelako aŕitol bi landu ezkero, igo nintzan mendira, ol biak eskuan neramazkila.
  4. Yaube’k mendian, suaren erditik batzaŕe egunean zuei egindako amaŕ itzak, oletan, len bezela idatzi zitun, ta olak eman zizkidan.
  5. Menditik bera itzuli nintzanean, olak nik egindako kutxan ipiñi nitun; ta, an daude, Yaube’k agindu zidanez.

Bidean beŕiro

  1. Ixrael-semeak, Berot-Bene-Yakan’dik irtenda, Mose’ra yoan ziran. An Aaron il ta eortzia izan zan; eta, aren orde Eleazar, aren semea apaiz izendatu zuten.
  2. Andik Gadgad’a yoan ziran, ta andik Yetebata’ra, latsak ugari ditun aurkintzara.
  3. Garai artan, Yaube’k Lebi’ ren leñua bereizi zun Yaube’ ren Itun-kutxa eroateko, Aren auŕean moŕoitzat aritzeko, ta Aren izenez onespenak emateko, gaurdaño ikusten danez.
  4. Oŕetxegatik ez zun Lebi’k yarauntsian bere puska aren anayekin izan; Yaube da aren yarauntsia, zure Yainko Yaube’k esan dunez.
  5. Beŕogei gau-egunez mendian egon nintzan, len bezela; ta aldi artan ere Yaube’k entzun zidan; eta, ez ziñuzan poŕokatu nai izan.
  6. Yaube’k au ere esan zidan: «Yaiki ta yaŕi zaitez eŕiaren auŕelari; saŕ beitez luŕ ontan, artzaz yabetzeko; ayei damayedalako, ayen arbasoei zin egin nienez.»

Legea betetzeko aolkua

  1. Onezkero, Ixrael, zer eskatzen dizu zure Yainko Yaube’k? Zure Yainko Yaube’ren belduŕ izatea, Aren bide guzietan ibiltzea, zure Yainko Yaube biotz-biotzez ta gogo-gogoz maite izatea; *
  2. eta zori onekoa zaitezan, gaur iragaŕtzen dizkizudan Yaube’ren agindu ta legeak betetzea baizik?
  3. Begira: ortzi zabal ori zure Yainko Yaube’rena da; eta, luŕa ere bai, ango guziekin.
  4. Ala ere, Yaube zure arbasoei bakaŕik itsatsi zaye, bere kutuntzat ayek maite izateko; eta, ayen ondoren zuek, ayen azia zeratenok, eŕi guzien artetik Beretzat autu ziñuzan, gaurdaño zauzkan bezela.
  5. Erdaindu, beraz, zeron biotzeko geikeriak, eta ez gogoŕtu gerokoan zeron lepoak. *
  6. Zuen Yainkoa yainkoen Yainkoa bait-da, yaunen yauna, Yainko aundi, altsu ta ikaragaŕia, norkeririk naiz emaririk onaŕtzen ez duna;
  7. umezurtz ta alargunei dagokiena zaitzen diena; eta, aŕotzak maite dituna, ta yateko ta yaztekoa damazkiena. *
  8. Maite ezazute zuek ere aŕotza, Aigito’n aŕotz bizi izan bait-zerate.
  9. Izan zure Yainko Yaube’ ren belduŕ; Ua yauretsazu; atxiki zakizkio Ari; ta Aren izenez zin egizu.
  10. Ua duzu goragaŕi; Ua zure Yainkoa, zure begiok ikusi dituten oŕenbestekoak egin dizkizuna.
  11. Irurogei ta amaŕ izan ziran zure arbasoak, Aigito’ra yeitxi ziranean; orain, beŕiz, ortziko izaŕak aña zerate, zuen Yainko Yaube’ren egitez.

11

Aolkuak oraindik

  1. Maite ezazu zure Yainko Yaube; eta, yagon beti Arengandik dituzun legeak; Aren erabaki ta aginduak bete.
  2. Uleŕ itzazute dagoneko (ez bait-naiz mintzo ikusi ez dutena ez dakiten zuen semeekin) zuen Yainko Yaube’ren irakaspenak, Aren al izate, esku azkaŕ ta beso zabala, *
  3. Aren alatzak, eta Aigito’ erdian ango eŕege Parao’ri ta aren luŕalde osoari egin ziena,
  4. esesten ziñuzan aigitoaŕen gudalosteari ta aren zaldi ta gurdiei egin ziena, Itxaso Goŕiaren ura ayen gañera erauzirik, gaurdaño galduak Yaube’k utzi zitunean,
  5. toki ontara eldu zerateño basoan zeroi egin dizuena;
  6. eta, Eliab eŕubendaŕaren seme ziran Datan ta Abiron’i egin ziena, luŕak bere aoa zabaldu ta Ixrael osoaren erdian irentsi zitunean ayen sendi, kapaŕ ta alderdikoekin.
  7. Yaube’k burututako gertari aundi guziok zeron begiek ikusi ditute-ta.
  8. Yagon, beraz, gaur iragaŕtzen dizkizuedan agindu guziak, menderatzera zoazten luŕera sendoturik saŕtu ta artzaz yabetu zaitezten;
  9. eta, zure bizitzako egunak esne ta eztia darizkion luŕean luzatu ditzazuten; Yaube’k zuen arbasoei ta ayen ondorengoei ematea zin egin bait-zien.
  10. Zerontzat aŕtzeko saŕtzera zoazten luŕaldea, utzi duzuten Aigito’koa bezela ez bait-da: an azia ereinda, ura oñez eraman beaŕ zenioten, baratzan bezela. *
  11. Zerontzat aŕtzeko saŕtzera zoazten luŕaldea, beŕiz, menditsu ta ibaŕtsua da; eta ortzitikako euria du edari.
  12. Luŕ oŕen arduraduna zure Yainko Yaube da; eta, urte beŕitik urte zaŕeraño zure Yainko Yaube’ren begiak an dira.
  13. Gaur iragaŕtzen dizkizudan nere aginduok, zuen Yainko Yaube maite izaten ta Aren moŕoitzan zuek betetzen ba’ dituzute,
  14. goizeuria ta beranteuria garai egokietan emango dizkiot zuen luŕari, gari, ardo ta olioa yaso ditzazun; *
  15. bai eta soro-belaŕa zure abereentzat; eta, asetzeraño yan al izango duzu.
  16. Yagon ayolaz zuen biotzak Yaube’rengandik sayestu ta yainko aŕotzak yaurestera eramango ziñuzken liľura guzitik.
  17. Aseŕetuko bait-litzaizueke Yaube, ta ortzia itxi lezake; eta, euririk ezean ez luke luŕak ziturik emango, ta erauziak ziñakete Yaube’k damaizuen luŕ on artatik.
  18. Ipiñi itzok zuen biotz eta gogoan; lotu ezaugaŕitzat zuen eskuetan; eta, begitartean bekizkizue.
  19. Ta semeei irakatsi izkiezue, ayetaz etxean, bidean, oerakoan ta yeikitzean yardunaz.
  20. Ta idatzi itzazute zure etxeko zutoi ta atean,
  21. Yaube’k zuen arbasoei emango diela zin egin zien luŕaldean zuen egunak eta zuen semeenak luŕgañean ortziarenak aña egin daitezan.
  22. Izan ere, zuen Yainko Yaube maite izaten, ta Ari itsatsirik, Aren bide guzietan ibiľiz iragaŕtzen dizkizuedan aginduak yagon ta betetzen ba’ dituzute,
  23. zuek baño aundiago ta azkaŕagoak diran eŕi guzi oriek oilduko ditu Ark zuen auŕeandik, ta ayen yabe izango zerate.
  24. Zuek oñazpia edozein tokitan ezaŕi ezkero, toki ua zuena izango da; eta, zuen mugak basotik Liban’año ta Euparate ibai aunditik saŕtaldeko itxasoraño elduko dira.
  25. Iñor ez dagoke zuen auŕean tink; zuen oñak iñon ezkero, luŕalde oso artan zuen Yainko Yaube’k izu ta saŕakioa edatuko ditu, Berak esan dizuenez.
  26. Begira: onespena ta biraoa gaur auŕkezten dizkizuet;
  27. onespena, gaur iragaŕtzen dizkizuedan zuen Yainko Yaube’ren aginduak aintzat aŕtzen ba’dituzute;
  28. biraoa, beŕiz, zuen Yainko Yaube’ren aginduak aintzat aŕtu beaŕean, gaur agintzen dizuedan bidetik sayestuta, ezagun ez dituzuten yainko aŕotzengana yoko ba’zenute.
  29. Or ba, zuentzat aŕtzera zoazten luŕaldera zuen Yainko Yaube’k saŕtu zaituzketenean, onespenak Garizim-mendi gañetik, eta biraoak Ebel-mendi erpiñetik iragaŕiko dituzu.
  30. Mendi auek Yordan’ez aindi dira, saŕtaldeko bide ostean, Araba’ko kanaandaŕen luŕaldean, Galgala’ren auŕez More’ko artadiaren ondoan. *
  31. Zure Yainko Yaube’k damayen luŕaz yabetzeko, Yordan laisteŕ igaroko duzute. Yabetuko zerate, noski, ta an biziko.
  32. Gaur iragaŕtzen dizkizuedan aolku ta erabaki guziak, beraz, yagon eta bete itzazute.

12

Yauretxeaz

  1. Oŕa, zuen arbasoen Ya inko Yaube’k yarauntsitzat damaizuen luŕaldean bizi zeitezketeño yagon ta bete beaŕ dituzuten lege ta erabakiak.
  2. Oiltzeko zeraten eŕiek mendi-tontoŕetan, muñoen gañetan eta edozein zugazpe itzaltsutan yainkoak yauresteko zituten toki guziak zearo txarotu beaŕ dituzute.
  3. Ayen opaŕiak irauli, masebak puskatu, oyanak eŕe, yainkoen irudiñak apuŕtu ta ayen izenak ere andik erauzi beaŕ dituzute. *
  4. Zuen Yainko Yaube’ri buruz oŕela ez ibiľi. *
  5. Aitzitik ere, zuen Yainko Yaube’k bere izena ta egoitza yaŕtzeko autuko dun tokira, Aren biľa yoan beaŕ duzute.
  6. Ara eraman beaŕ dituzute zuen eŕopa, opari ta amaŕenak; arâ zuen eskuetako terumak, zinpeko ta zingabeko zuen eskeñiak eta zuen bei-ardien len-umeak.
  7. Ta antxe, zuen Yainko Yaube’ren auŕean etxekoekin yango ta yai egingo duzute zuen Yainko Yaube’k edozein arazotan onetsi ziñuzketenean. *
  8. Ez ibiľi aŕezkero, gaur gabiltzanez, norberak ontzat duna egiten; *
  9. oraindik ez bait-zerate zuen Yainko Yaube’k damaizuen atseden-yarauntsira eldu.
  10. Baña, Yordan igarota, zuen Yainko Yaube’k damaizuen luŕaldean, inguruko etsayei buruz Berak atondutako atsedenez belduŕik gabe bizi zaitezketenean;
  11. orduan, agintzen dizkiezunak oro, eŕopak, opariak, amaŕenak, zuen eskuetako terumak eta Yaube’ri eskeintzeko agintzaŕen autu zenuketen guzia, zure Yainko Yaube’k bere izena ta egoitza yaŕtzeko autu duken tokira eramango dituzute.
  12. Ta antxe poztu zaitezkete zuen seme-alabaekin, zuen moŕoi mirabeekin, eta zuen irietako lebitararekin, zuen yarauntsian puskarik ez du-ta.
  13. Iñola ere ez eskeñi zure opariak zenekusken edozein tokitan.
  14. Leñu batean Yaube’k autuko dun tokian bakaŕik eskeñiko dizkiozu zuen eŕopak, eta egingo duzu agintzen dizudan guzia.
  15. Ziľegi zaizu, ordea, zure Yainko Yaube’ren onespena duzun neuŕitan, zure iri guzietan abereak il ta nai aña yatea. Alako aragia loituak eta garbiak orobat yan dezakete, basauntz ta oreña yan oi dan bezela. *
  16. Odola, beŕiz, ez ezazute yan; ura bezela, luŕera ixuri beaŕa da.
  17. Irian gari, ardo ta olioaren amaŕenetatik, zure bei ta ardien len-umeetatik, agintzaŕen edo oldez eskeñiko dituzun oparietatik eta zure eskuetako terumatik ezin yan dezakezu.
  18. Zure Yainko Yaube´ren auŕean, Berak aututako tokian guzi orietatik yan beaŕ duzu seme-alabaekin, moŕoi-mirabeekin; eta, zure irietako lebitaŕarekin; zure eskuak iritsitako on guziengatik Yaube’ren auŕean poztuz. *
  19. Ez gero lebitaŕa alde batera utzi, zure luŕaldean bizi zaitezkeño.
  20. Zure Yainko Yaube’k esan dizunez, zure mugak zabaldu ditukenean, zuk aragia yateko gogoz, «ba-noa aragia yatera» ba’diozu, yan aragia ase arte.
  21. Zure Yainko Yaube’k bere izena ipintzeko autu luken tokia uŕun ba’lego, Yaube’k zuri emandako abelgoŕi edo gibeŕitik, zurean il ta yan dezakezu, Ark agindu dizunez. *
  22. Loituak eta garbiak orobat yan dezakete, basauntz eta oreña bezela.
  23. Odola, beŕiz, ez yateko tink zaudeke; odolean bizia datzalako; eta, ez da aragiarekin bizia yan beaŕ.
  24. Ez yan, beraz; ura bezela luŕera ixurazu.
  25. Ez yan odola. Yaube’ren gogoa oŕela egiñez; bai zu bai eta zure semeak ere ondo bizi zaitezten.
  26. Bañan, legez edo oldez Yaube’ri eskeñi diokezuna aŕturik, zoaz Yaube’k aututako tokira;
  27. eta, an zure eŕopak, aragi ta odola, zure Yainko Yaube’ren opaŕian eskeñiko dizkiozu. Baña beste oparietako odola ixuri beaŕa da, zure Yainko Yaube’ren opaŕian; eta, aragia zuk yango duzu.
  28. Yagon ta bete itzazu iragaŕtzen dizkizudan itz guziok, zure Yainko Yaube’ren begietan zuzen ta bidez ibiľiz; bai zu bai eta zuen semeak ere beti ondo bizi zaitezten.
  29. Ayetaz yabetzera zoazken eŕiak zure Yainko Yaube’k zure auŕetik oildu ezkero, ayen luŕean yabetzat biziko zeranean,
  30. ernai bizi zaitez, zure auŕetik poŕokatuak izan daitezkenean berayen xedeban ez erortzeko. Ez ibiľi ayen yainkoen biľa esanez: «Eŕi oriek beren yainkoei buruz zuten yaurespidea, nik ere egingo dut.»
  31. Ez egin zuk oŕela, zure Yainko Yaube’ri; nazkagaŕi zayon guzia beren yainkoei egiten bait-zieten, beren seme-alabak ere surtan eŕetzen zizkien-eta.

13

Yaurespide ziñetik ez sayestu

  1. Agintzen dizuedan gu zia yagon eta bete ezazute, ezer ere erantsi gabe; eta andik ezer moztu gabe.
  2. Igaŕle edo ameslari bat zurean yaikirik, zantzu edo alatz bat eskeñiko ba’lizu;
  3. eta, alako zantzu edo alatza burututakoan «goazan ezagun ez dituzun yainko aŕotzak yaurestera» ba’lesaizu;
  4. alako igaŕle edo ameslariaren itzak ez entzun; zuen Yainko Yaube biotz-biotzez ta gogo-gogoz maite ote dezuten ikusteko azteŕpide au Ark darabil-eta. *
  5. Zuen Yainko Yaube’ri zaŕaizkiote; izan zaitezte Aren belduŕ; Aren aginduak bete itzazute, ta entzuzute Aren mintzoa; moŕoi zakizkiote ta itsatsi Ari.
  6. Arako igaŕle edo ameslari ua, beŕiz, il ezazute; Aigito’tik aterata yopu-etxetik yaregin zaituzan zuen Yainko Yaube’ rengandik sayesteko aldaŕia egin bait-dizue, zuen Yainko Yaube'k agindu dizun bidetik zu iraizteko. Gaitza zuen artetik oŕela erauziko duzu.
  7. Zure aitaren edo amaren semeak, zeroŕen seme edo alabak, zure altzoko emazteak, edo bizia bezainbat zaizun adiskide miñak, aopetik limuŕtuz ba’lesaizu: «goazan ezagun ez dituzun yainko aŕotzak yaurestera,» *
  8. luŕaldeko buru batetik besteraño inguruan uŕen edo uŕun dituzun eŕietakoak «yauretsi ditzagun» ba’lesaizu,
  9. ez zakizkio alki izan; ez aditu; ez begira ari eŕukiz; ez asketsi; ez estali;
  10. aitzitik ere, il ezazu; zure eskua yaiki bedi auŕena alakoa iltzeko; ta zure ondoren eŕi osoaren eskua.
  11. Aŕika iľa izan bedi, Aigito’tik, yopu-etxetik, atera zaitun zure Yainko Yaube’rengandik asagotu nai izan zaitulako.
  12. Ixrael osoa ori entzunda izutuko da, beŕiro zurean oŕelakorik gerta ez dadin.
  13. Bizi zaitezan, zure Yainko Yaube’k zuri emandako edozein iritan,
  14. gizon gogaikaŕi batzu zure artetik yaiki ta iritaŕei zirika «goazan ezagun ez dituzuten yainko aŕotzak yaurestera» esaten ari zitzayela ba’ zenentzu;
  15. ayolaz usnatu, ikeŕi ta gaide ezazu yazoa, garbi ezagun arte. Ta egia ba’da, oŕenbesteko zitalkeriaren aipua sendotzen ba'da;
  16. iri artako lagunak yo ezpataz; eta, txarotu iria ango guziekin, abereak ere ezpataz saŕaskituz.
  17. Gero, zeyaren erdian, aŕapakin guziak bildurik, iria aŕapakiñokin sutan eŕe zayozu zure Yainko Yaube’ri. Ta eŕekondo bego beti. Bein ere ez dute beŕeraikiko.
  18. Ta, ez bekizu eskuan txarotzetik ezer ere gelditu, aseŕea Yaube’ri yabaldu dakion, ta zutzaz eŕuki ta kupitu dedin, zure arbasoei zin egin zienez,
  19. gauŕ iragaŕtzen dizkizudan Aren agindu guziak betetzen, ta zure Yainko Yaube’ ren begietan zuzen dana egiten, Aren mintzoa ba’zenentzu.

14

Yanarietaz

  1. Zuen Yainko Yaube’ren seme zerate. Ez egin sakaiľik zerongan; ta ez moztu zeron begitarteko iľeak iñoren eriotzarengatik. *
  2. Zuen Yainko Yaube’rentzat bereizitako eŕia bait-zerate, ta Yaube’k autu zaituz, berebiziko eŕia izateko luŕgañeko eŕi guzien artean.
  3. Ez yan satsurik ezer. *
  4. Oŕa yan ditzakezun abereak: idi, ardi, auntz,
  5. orein, orkatz, basidi, basauntz, basakeŕ, adaŕbakaŕ, konkoŕmando aŕea;
  6. beraz, apo-bikoitz ausnaŕlari guziak yan ditzakezute.
  7. Ez yan, ostera, ausnaŕtzaľe bai, bañan apo-bikoitz ez diranak: etzemando, erbi, usintxa; ausnaŕtzale izan aŕen, apo-bikoitz ez bait-dira; satsuak izango dira zuentzat.
  8. Bai eta urdea ere; apo-bikoitz izan aŕen, ausnaŕtzaľe ez bait-da; satsu izango da zuentzat. Ez yan ayen aragirik; ez ikutu ayen iľotzik.
  9. Uretakorik egatx eta ezkatadun guziak yan ditzakezute.
  10. Egatx eta ezkatagabeak, beŕiz, ez. Oriek satsu izango dira zuentzat.
  11. Egazti garbi guziak yan ditzakezute.
  12. Oŕa yan ezin ditzakezutenak: aŕanoa, sayaŕea, itxasaŕanoa;
  13. miru eta aren kideko oro, mirotza,
  14. bela mota guziak,
  15. sai-ankaluze, mitxigua, antxeta, eta zapelaitz mota oro,
  16. mozoloa, ontza, mozoľoaŕe,
  17. gaubele, aŕai-iresle, urtxori,
  18. buŕio, amiamoko mota oro, kukuŕina edo motodun saguzaŕa.
  19. Mamutxa egadun guziak, zuentzat satsuak izango dira; ez yan. *
  20. Egazti garbi guziak yan ditzakezute.
  21. Ez yan kaskirik. Zurean bizi leiteken aŕotzari eman dezayokezu yateko, edo saldu ezayozu aŕotzari; zure Yainko Yaube’rentzat bereizitako eŕia bait-zera zu. Ez egosi antxumea, aren amaren esnean.

Amaŕenak

  1. Urte oro zure aloŕeko azitik sortzen diran zitu guzien amaŕena eman beaŕ duzu.
  2. Ta zure Yainko Yaube’ ren auŕean, bere izena yaŕtzeko aŕtu luken tokian, zure gari, ardo, olioaren amaŕenetatik, eta zure bei-artaldeetako len-umeetatik yango duzu, zure bizitzako egun guzietan Yaube’ ren belduŕ izaten ikas dezazun.
  3. Bañan, bidea luzeegi, ta zure Yainko Yaube’k bere izena yaŕtzeko autu luken tokia uŕun dalarik, zure Yainko Yaube’k emandako urtabe onarengatik amaŕenak ezin ba’zeneramatzi;
  4. txanponez alda itzazu, ta ziľaŕa eskuan lotuta, zoaz zure Yainko Yaube’k aututako tokira;
  5. eta, ziľar oŕez erosazu gogoak lemaizuken edozer: idi, ardi, ardo, edariak, eta gogoak leskaizuken guzia; eta, an, zure Yainko Yaube’ren auŕean, yan ezazu pozik zure etxekoekin.
  6. Ta, ez utzi alde batera zure irietan bizi daiteken lebitaŕa, zurekin yarauntsian puskarik ez du-ta.
  7. Irugaŕen urte bakoitzean ipiñi ta yagon bereiz zure irian urte artako uztaren amaŕen osoa.
  8. Ta, yarauntsian zurekin puskarik ez dun lebitaŕak, eta zure irian leitezken aŕotz, umezurtz ta alargunak etoŕirik, yan ta aseko dira, zure egiteko guzietan zure Yainko Yaube’k onetsi zaitzan.

15

Zoŕak askesteko urtea

  1. Zazpigaŕen urte bakoi tza, askestekoa zaizueke.
  2. Ta, au da askeste oŕen mamia: lagun uŕkoari malegu egin dionak, Yaube’ren askestea aldaŕikatua izandakoan, aŕtzekoa arengandik atzera ez eskatzea, bere anai ari buruz oŕtarako zeukan eskubidea alde batera betiko utzirik.
  3. Aŕotzari bai, biuŕtzera daragiokezu; bañan, anayari buruz bego nasai zure eskua,
  4. zurean landeŕik ez dedin; onetsiko bait-zaitu oparo zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun luŕean,
  5. gaur iragaŕtzen dizkizudan aginduok zintzo betetzen, zure Yainko Yaube’ren mintzoa zuk entzutekotan.
  6. Izan ere, zure Yainko Yaube’k, zuri egindako agintza beterik,onetsiko zaitu. Eŕi ainitzei maľegu emango diezu, malegurik zuk aŕtzeke; ta enda ainitzei nagusi izango zera, iñor zure nagusi izan gabe. *
  7. Zure Yainko Yaube’k damaizun luŕaldeko edozein iritan, anayetako bat landeŕtu ba’ litz, anai landeŕ oŕi ez zakizkio biotz-gogoŕ ta esku-ertsi azaldu.
  8. Ostera ere, zure eskua zabaldu ta peitu litzayoken guzia maľeguz emayozu.
  9. Ez entzun biotzak zitalki lesaizuken au: «Ba-datoŕ zazpigaŕen urtea, askeste-urtea»; bekaitzez gero zure anai beaŕtsua begiratzeko ta ari ezer ez emateko zure auŕka Yaube’ri ots egingo bait-lioke, ta ogendun ziñake.
  10. Eman beaŕ diozu, biotzeko pozez eman; zure Yainko Yaube’k zure egiteko ta arazo guzietan onetsi zaitzan.
  11. Ez dira zure luŕaldean landeŕak peituko; argatik agindu au egin dizut: «Zabaldu zure eskua zure luŕeko landeŕ eta beaŕtsuentzat.
  12. Zure senide ebertaŕetako gizon edo emakume batek, bere burua saldu ba’lizu, sei urtez yopu izan ezkero, zazpigaŕen urtean zuretik yarei igoŕiko duzu.
  13. Zuretik yarei bidaltzean, beŕiz, esku-utsik ez bidali.
  14. Zure saroitik, laŕaindik eta tolaretik emariak yaso ta eman eizkiozu; zure Yainko Yaube’k eman dizunez, zuk ere alakoari emayozu,
  15. Aigito’n yopu ziŕlala, ta zure Yainko Yaube’k yarein ziñuzala oroituz. Oŕetxegatik, agindu au gauŕ damaizut.
  16. Bañan, zu ta zure etxea maite zaituzalarik, ta zurean ondo dagolarik, «ez noake zuretik» ba’lesaizu;
  17. ezten bat aŕtuta, atean belaŕia zulatuko diozu; eta, moŕoi izango zaizu betiko; eta, orobat egiozu zure mirabeari.
  18. Ta, ez zaizu gogoŕ izan beaŕ zure etxetik yarei igoŕtzea; sei urtez yopu izan beaŕean, alogerako izan ba’litzaizu, bi alako saria legokioke-ta. Zure Yainko Yaube’k, beŕiz, egiteko guzietan onetsiko zaitu.

Abelkume len-yayoak

  1. Zure unai-ardien len-ume aŕ guziak zure Yainko Yaube’ri eskeñi beaŕ dizkiozu. Ez erabili lanean lenbiziko unaikumea, ta

ez moztu iľea lenbiziko arkumeari.

  1. Zure Yainko Yaube’ren auŕean yango duzu zure sendiarekin Yaube’k aututako tokian.
  2. Bañan, eŕen, itsu edo bestelako naŕiodun ba’litz, zure Yainko Yaube’ri ez eskeñi. *
  3. Zure ate-baŕnean yan dukezu; edonork, satsu naiz garbi yan dezeke, basauntz edo oreiña bezela.
  4. Ez dukezu, ordea, aren odola yan: ura bezela luŕean ixurazu. *

16

Urte oroko yayak

  1. Yagon Abib-iľa; eta,  artan zure Yainko Yaube’ ri Paska egin; Abib-iľean zure Yainko Yaube’k atera ziñun gauez. *
  2. Ta Paska-oparitzat zure Yainko Yaube'ri ardi ta idiak eskeñiko dizkiozu, Yaube’k bere izena ipintzeko autu luken tokian.
  3. Ez yan ayekin artzirik; zazpiuŕenez otiľa, negaŕ-ogia, yan beaŕ duzu ayekin, Aigito’ tik irten ziñanean bezala. Bizitzako egun guzietan oroi zaitez, Aigito’tik irten ziñan egun artzaz.
  4. Ez bedi zazpi egunotan zure mugape osoan artzirik ikusi; eta, lenbiziko egunaren auŕeko aŕatsaldean arakeitutakorik, ezer ere ez bedi gabean biaramunerako gelditu.
  5. Paskakoa ezin eskeñi dezakezu zure Yainko Yaube’k emango dizkizun irietako edozeintan.
  6. Zure Yainko Yaube’k bere izena ipintzeko aututako tokian il beaŕ duzu Paskakoa, aŕatsaldean, aguzkia saŕtzerakoan, Aigito’tik irten ziñan garaitsu berean.*
  7. Ta zure Yainko Yaube’k aututako tokian egosi ta yandakoan, biaramunean zure kapaŕetara itzuliko zera.
  8. Sei egunez otiľa yan beaŕ duzu; eta, zazpigaŕen egunean zure Yainko Yaube’ren gorasaŕez batzaŕa izango da; ez duzu artan lanik egingo. *
  9. Zenbatu zazpi aste; itaya uztara orduko zenbatzen asita.
  10. Asteetako yaya Yaube’ ren gorasaŕez ospatuko duzu oldezko opariak eskeintzen, zure Yainko Yaube’k onetsi ziñuken giñoan.
  11. Ta zure Yainko Yaube’k bere izena ipintzeko autu luken tokian, yai egin beaŕ duzu pozik zure seme-alabaekin, moŕoi-mirabeekin, zure iriko lebitaŕekin, eta zure erdian bizi leitezken umezurtz ta alargunekin.
  12. Oroi zaitez Aigito’n yopu izan ziñala; eta, agindu guziok yagon ta bete itzazu.
  13. Txosna-yaya, zazpiuŕenez egin beaŕ duzu, laŕain ta tolarekoak bildutakoan;
  14. eta, yai ortan poztu zaitez zure seme-alabaekin, moŕoi-mirabeekin, eta zure iriko lebitaŕ, aŕotz, umezurtz ta alargunekin.
  15. Zazpiuŕenez egin beaŕ duzu yai au, zure Yainko Yaube’ ren gorasaŕez, Yaube’k aututako tokian. Ta Yaube’k onetsiko ditu zure uzta ta egiteko guziak, eta poz-pozik zaudeke.
  16. Zure gizonezko guziak, Ark aututako tokian, urtean iru bideŕ zure Yainko Yaube’ ren auŕean auŕkeztu beitez. Otiľetan, Asteetan eta Kapaŕetan, alegia. Ta, ez beitez Yaube’ren auŕean esku-utsik auŕkeztu.*
  17. Bakoitzak, zure Yainko Yaube’k onetsi luken giñoan, al duna bekaŕ.

Eŕi-legebidea

  1. Zure Yainko Yaube’k emango dizkizun iri guzietan yaŕi beaŕ dituzu dagokien leñuko ebazle ta yauŕleak, erabaki zuzenez eŕia yauŕ dezaten.
  2. Ez okeŕtu epaya; ez begira nor dan bakoitza; eta, ez aŕtu emaririk; emariek yakitunen begiak lausotzen ta zuzenen epayak okeŕtzen ditute-ta.
  3. Zuzena utsik burutu beaŕ duzu, bizi ta Yaube’k damaizun luŕaz yabetzeko.
  4. Zure Yainko Yaube’ri dagiokezun opaŕi ondoan ez landatu oyanik, ez iñolako zugatzik. *
  5. Ez eraiki oroitaŕirik; zure Yainko Yaube’k goŕoto ditu-ta. *

17

  1. Ez il zure Yainko Yau be’rentzat naŕio edo makaŕen bat luken ardi edo idirik; zure Yainko Yaube’ri nazkagaŕi bait-zayo.

Sasi-yainkoetara ez sayestu

  1. Zure artean norbait, gizon edo emakume, zure Yainko Yaube’ren auŕean okeŕ dana egiñez, ta Aren ituna autsiz,
  2. beste yainkoetara sayestu, ta nere agindua uŕatuz, yainko aŕotzei, eguzkiari, iľargiari, edo ortziko beste edozein izaŕi makuŕtu ba’litzaye;
  3. beŕi au yakin ta omen dana entzundakoan, ikeŕ ezazu arduraz; eta, egitan ala yazo ta oŕenbesteko txaŕkeria Ixrael’ en burutu dala ba’dakusazu;
  4. txaŕkeri ori egin dun gizon edo emakumea, iriko atauŕera atera ta aŕikatu ezazu il arte. *
  5. Bizpairu aitoŕtzaleen aitoŕa beaŕekoa da, ordea, eriotzarako epaya iñori emateko. Baten aitoŕarengatik ez da ziľegi bizia iñori kentzea.
  6. Aitoŕtzaiľeen eskua yaikiko da auŕena ilketarako; eta, eŕi guziarena azkenik.
  7. Zure artetik, gaitza oŕela asagotuko duzu. Zure irietako ateetan, auzigai oi diran ilketaz, eskubideaz edo indaŕkeriaz ebazteko alakoan bezain argi arazoa ez ba’zenekus, yaiki ta igo zaitez zure Yainko Yaube’k aututako tokira;
  8. eta apaiz lebitaŕengana ta orduko epailearengana yoanda, auziaz galde egiezu, ta erakutsi lizuketena yagon ta egizu zearo.
  9. Ta Yaube’k aututako tokitik arazoaz lesaizuketenez egizu, ayen irakaspenak oro yagon ta beterik.
  10. Legebideaz azalduko ta esango dizuten epaya zearo egin beaŕ duzu, ayen irakaspenetatik eskui-ezkeŕetara sayeska yoan gabe.
  11. Ta, zure Yainko Yaube’ ren moŕoitzat yaŕita an dagon apaizari edo ebazleari aŕokeriagatik entzun nai ez liokena, iľa izan bedi. Ixrael’dik gaitza oŕela asagotuko duzu.
  12. Ta eŕi guziak adituta belduŕ artuko du; eta, ez du gerokoan anpuruskeriz yardungo.

Eŕege dala-ta

  1. Zure Yainko Yaube’k damaizun luŕaldean saŕtu, artzaz yabetu ta an egotez bizirik, «Inguruko eŕi guzien ereduz niretzat eŕege bat yaŕi nai dut» ba’diozu;
  2. zure Yainko Yaube’k autu dukena zuretzat eŕege yaŕazu, zure gañean eŕege yartzekoa zure senitartetik aterata. Ez duzu zure anai ez leiteken atzeŕiko gizonik zure buru yaŕi al izango.
  3. Ez bitza, ordea, zaldi asko beretzat bildu; eta, ez beza, zaldiak geitzeko, Aigito’ ra eŕia eraitxi: «Ez itzuli gerokoan bide ortatik» Yaube’k esan bait-zizuen. *
  4. Ez bitza emazte asko beretzat artu; biotza okeŕtu ez dakion; eta, ez beza uŕerik ez ziľaŕik beretzat eŕuz metatu.
  5. Ta bere yaureŕiko aulkira orduko, laŕutx batean lege au lebitaŕen idaztitik idatzi beza beretzat.
  6. Ta berekin euki ta irakuŕi beaŕ du bizitzako egun guzietan, bere Yainko Yaube’ ren belduŕ izaten, ta lege onen itz ta erabakiak oro betetzen yakiteko;
  7. bere anayen gañean biotza aŕotu ez dakion, ta aginduetatik eskui-ezkeŕtara sayestu ez dadin. Oŕela bera ta aren semeak, gero, Ixrael’en erdian eŕege izango dira iuzaro.

18

Apaiz eta lebitaŕak

  1. Apaiz lebitaŕentzat eta  Lebi’ren leñu osoarentzat, Ixrael’en ez da yarauntsirako zotzik izango.
  2. Yarauntsirik ez dukete beren anayen artean. Yarauntsia Yaube zaye, Ark esan dienez.
  3. Oŕa apaizen eskubidea, eŕiari buruz, Yaube’ri eskeñi litzayoken idi edo ardi bakoitzarengatik: apaizarentzako izango dira sorbalda, matsaiľak eta urdaiľa.
  4. Orobat, zure gari-ardo-olioaren askiñak eta zure ardien mozketarenak arentzat izango dira.
  5. Izan ere, zure Yainko Yaube’k leñu guzien artetik autua da, Yaube’ren auŕean ta izenez bere semeekin yauresketan beti yarduteko.
  6. Ixrael osoan dituzun irietako edozeintan bizi izanda, lebitaŕen bat zure Yainko Yaube’k aututako tokira gogotsu ba’letoŕ,
  7. bere Yainko Yaube’ren izenez yauresketan biardu Yaube’ren auŕean oi diran bere anai lebitaŕ guziek bezeia;
  8. eta, yatekoa besteei bezela eman beaŕ zayo, aitaren ondaretik saldu lukena gorabera.*

Yaureskeritik itzuri bear

  1. Zure Yainko Yaube’k damaizun luŕera ezkero, ez ikasi ango eŕien nardakeriak egiten.
  2. Ez bedi zurean auŕkitu bere seme edo alaba surtan baŕna igaro-erazi dukenik, ez asmagiñik, ez aztirik, ez sorgiñik, *
  3. ez liluratzaľerik, ez lamiñei, ameslariei edo iľei galde dagiekenik.
  4. Oŕela dabiľana Yaube’ri iguingaŕi bait-zayo; eta, oŕelako gaiztakeriengatik oilduko ditu zure Yainko Yaube’k zure auŕetik eŕi oriek.
  5. Zure Yainko Yaube’ren begietan yatoŕa oso izan zaitez. *
  6. Oilduko dituzun eŕi oriek, sorgin ta aztiei entzuten zieten; ez egin zuk oŕela; zure Yainko Yaube’k eman dizkizu.

Igaŕlea

  1. Zure Yainko Yaube’k ni bezela zure erditik, zure anayen artetik, igaŕle bat eraikiko dizu; entzuyozute. *
  2. Orixe da batzaŕe-egunean zure Yainko Yaube’ri Oreb-mendian eskatu zeniona, esanez: «Ez dut nai nere Yainko Yaube’ren mintzoa beŕiro entzun, ez arako su ua beŕiro ikusi, il ez nadin.»
  3. Ta Yaube’k esan zidan: «Esan dutena ondo da.»
  4. Berayen artetik, zure antzeko igaŕle bat eraikiko diet; eta, nere itzak aoan ezaŕiko dizkiot; Nik aginduko nioken guzia ark esan dezayen.
  5. Niketz esango dizkien itzak entzun nai ez lituzkenak, entzutekoa entzun beaŕko dit.
  6. Bañan, Nik agindu ez nioken zerbait Niketz esateko, edo yainko aŕotzen izenez mintzatzeko bezain aŕoputz leiteken igaŕlea, iľa izan bedi.
  7. Ta biotzak ba’lesaizu: «Nola genigaŕke Yaube’k esan ez dun itz bat ere?»
  8. Nere izenez igaŕleak esana egitan burutzen ez ba’da, Yaube’ren itza ez da; aŕokeriz esan du igaŕleak itz ori; ez izan aren belduŕ.

19

Abaro-iriak

  1. Zure Yainko Yaube’k  damaizun luŕaideko eŕiak poŕokatu ditularik, ayetaz zu yabetuta, ango iri ta etxeetan bizi zaitezkenean,
  2. iru iri bereiz itzazu zure Yainko Yaube’k, zurea dadin damaizun luŕaldean.
  3. Ta ayetarako bideak atondurik, utzi ezazu iru alderditan zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun mugape osoa, edozein eraiľek iri ayetara iges egin dezaten. *
  4. Bere urkoa yakiteke ta auŕenik goŕotatzeke il ba’du, ara iges egiñik, eraiľea legez biziko da.
  5. Oŕela: urlia lagun batekin basora eguŕgin doa; eta, aizkoraz zugatza ebakitzeko ekinda, burnia kirtenetik yoanez bestea yo ta il du: eraiľe ori iri orietako batera doake eta biziko da.
  6. Bestela goelak biotzeko sumiñez eŕeta esetsi, ta bide luzea ba’litz, atzeman ta il lezake, auŕeneko goŕotorik gabe egin zunarengatik eriotzarako ogendun ez ba’zan ere.
  7. Oŕegatik agindu au damaizut: «Iru iri bereiz itzazu.»
  8. Ta zure Yainko Yaube’k mugak, zure arbasoei zin egin zienez, edatzen ba’dizkizu;
  9. eta, Ua maite dezazun ta Aren bideetan beti ibil zaitezan gaur diragaŕkizun agindua yagon ta betetzekotan, luŕ osoa, zure arbasoei esan zienez, ematen ba’dizu; beste iru iri, esandako iruroi geitu izkiezu,
  10. zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun luŕbaŕnean ogengabeko odolik ixur ez dadin; eta, odolik gañean ez dezazun.
  11. Bañan, norbait, besterenganako goŕotoaŕen, ataizean egonda, ari gañera ba’datoŕkio; eta, ua yo ta iltzen ba’du; eta iltzaľea iri orietako batera igesi ba’doa;
  12. aren iriko zaaŕek atzemaleak bidaliz andik atera ta odol-apentzaleari eskuetara bemayote, iľa izan dadin.
  13. Ez bekio zure begia samuŕtu. Oŕela, Ixrael’en gañetik ogengabeko odol-ixurketa kenduko dezu; eta, ondo zabilzke.

Zedaŕiak

  1. Zure Yainko Yaube’k damaizun luŕean legokizuken aloŕean, antziñakoek saŕtutako zedaŕiak ez itzazu aldatu.

Salaketako aitoŕak

  1. Edozein uts, okeŕ edo ogenen salaketan, ez da aitoŕ bakaŕa iñoren auŕka aintzat aŕtu beaŕ; bizpairu aitoŕtzale bederen beaŕekoak dira salaketa aŕtzeko.
  2. Aitoŕtzaľe gezuŕti bat ogenaz iñor salatzen yaiki ba’ litz,
  3. auzia darabilten biak Yaube’ren auŕean, aldi artako apaiz ta ebazleei auŕkeztu bekizkie.
  4. Ebazleek arazoa ayolaz aztertu bezate; eta, aitoŕtzaľeak, gezuŕti-zuŕian, bere anayaren auŕka gezuŕ bat esan ba’du,
  5. bere anayari egin nai ziona berari egiozute, oŕela zuen artetik gaitza asagotuz;
  6. ta eŕi osoa, ori adituta, izutuko da; eta, ez du beŕiro oŕelako gaiztakeririk zurean egingo.
  7. Ez bekizu begia samuŕtu; bizitza-ordain bizitza; begi-ordain begi; esku-ordain esku; oin-ordain oin. (Ir. 21, 25.)

20

Gudarako

  1. Etsayen auŕkako gudarakoan, ayen zaldi, gurdi ta osteak, zureak baño beñagoak ikusita ere, ez izan ayen belduŕ; Aigito’tik atera zaitun zure Yainko Yaube zurekin bait-dago.
  2. Ta buŕukara yoatean, apaizak auŕeraturik eŕiari itz egin,
  3. eta esango dio: «Entzun, Ixrael!: gaur etsayei guda egiteko zerate. Ez bekizue biotza kankindu; ez zaitezte belduŕtu, ez izutu, ez ikaratu ayen auŕean
  4. zuen Yainko Yaube zuekin bait-doa, zure etsayen auŕka zuekin buŕukatzeko; eta zuek gerizatzeko».
  5. Gero, idazlariek eŕiei itz egin ta esango diote: «Ba-al da zuenean, etxe bat eraiki ta oraindik adelatu ez dunik? Biyoa; etxera itzuli bedi; il bait-liteke buŕukan ta bestek adelatuko luke.
  6. Ba-al da zuenean maasti bat landatu ta oraindik zitua yaso ez dunik? Biyoa; etxera itzul bedi; il bait-leiteke buŕukan; eta uzta bestek yasoko luke.
  7. Ba-al da emakume batekin ezkontzarako itz aŕtutakoan oraindik batu ez zayonik? Biyoa; etxera itzul bedi; il bait-leiteke buŕukan, ta beste norbait batuko litzayoke».
  8. Ta eŕiari mintzatzen ekinda besayote: «Ba-al da zuenean belduŕti ta biotza usteŕ dunik? Biyoa; etxera itzul bedi, berea bezela, besteren biotzak txuŕundu ez ditzan».
  9. Ta idazlariak ixili daitezkenean, agintariak gudalostearen buruan yaŕiko dira.
  10. Iri bat erasotzeko urbiltzean, ari pakea eskeñiozu.
  11. Ta, pakea nai ba’lu ta ateak zabaldu ba’lizkizu, an legoken eŕi guzia zergapeko ta menpeko izango zaizu.
  12. Bañan, zurekin onezkoak egin beaŕean guda ba’legizu, ingurutik ertsazu;
  13. eta, zure Yainko Yaube’k eskuratu dizukenean, ango gizonezko guziak ezpataz txautu itzazu.
  14. Iriko osterantzekoak, emakume, auŕ ta abereak, eta ango aŕapakin guziak, zuretzat aŕtu itzazu, eta yan al izango dituzu Yainko Yaube’k lemazkizuken zure etsayen erazkiñak.
  15. Orobat egin beaŕ diezu eŕi orietako ez diran uŕuneko guziei.
  16. Bañan, zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damazkizun eŕi orietako irietan ez utzi bizirik arnastunik bat ere.
  17. Et’etaŕak, Amor’taŕak, Perez’taŕak, Eu’taŕak eta Yebus’taŕak zearo suntsitu beaŕ dituzu, zure Yainko Yaube’k agindu dizunez,
  18. ayen ereduz, beren yainkoei egiten dizkieten itsuskeriak egitera eraman ez zaitzaten; eta, zure Yainko Yaube’ren auŕka ogenik egin ez dezazuten.
  19. Iri bat aŕtzeko, buŕuketan luzaro ertsita ba’duzu, ez abaŕikatu ango zugatzak, ez yo aizkoraz; yan ayen arnariak; ebaki, ordea, ez. Gizon ote da, ba, landako zugatza, ertsaldian yarki zakizkiontzat? *
  20. Arnaridun ez dirala dakizun zugatzak, bai, ebaki ta iraul itzazu, gogoŕ dagizun iriaren auŕka babesa egiteko, artzaz yabetu arte.

21

Gizeraiľe ezkutua

  1.  Zure Yainko Yaube’k  yarauntsitzat damaizun luŕaldean, iľa izan dan gizon bat iľotzik landan azaldutakoan, nork il dun ageri ez ba’litz,
  2. zure zaŕ ta ebazleak irten bitez, iľa datzan tokitik inguruko irietaraño zein arte dan neuŕtzera.
  3. Ta iririk urbilenean, artako zaaŕek lanean ta uztaŕpean ari ez izandako miga bat, unaitaldetik aŕtuta,
  4. artean landu ta ereiña ez leiteken latsondoko alderdi batera beramate; eta, antxe lepo egin bezate.
  5. Lebi’ren leñuko apaizak ere, biyoaz ara; zure Yainko Yaube’k autuak bait-dira Aren yaureskuntzan aritzeko, ta Yaube’ren izenez oneskuntza emateko; eta, auzi ta zauri-arazo guziak ayen itzez erabaki beaŕak dira.
  6. Ta, iri artako zaaŕek, iľaren urbilenekoak, beren eskuak ikuz bitzate latsean lepo egindako migaren gañean. *
  7. Ta, esango dute: «Odol ori ez dute gure eskuek ixuri, ezta gure begiek ixurtze ori ikusi.
  8. Yaube, asketsi zure eŕia, yaregin duzun eŕia; eta, ez utzi zure eŕi Ixrael'en baŕnean ogengabeko odola. «Oŕela asketsiko zaye sakaildutakoaren odola, *
  9. eta, zuk zure erditik ogengabeko odola kenduko duzu, Yaube’ren begietan zuzen dana egiñez.

Gudan atxiľotutako emakumeaz

  1. Zure etsayekiko gudara zu irtendakoan, zure Yainko Yaube’k eskuetara damazkizularik, atxiľoak ekaŕi ditukezunean,
  2. emakume edeŕ bat atxiľotartean ikusita, begi-beteko ba’zaizu ta emaztetzat aŕtu nai ba’duzu,
  3. saŕ ezazu zurean; eta, bere adatsa moztu, azkazalak atondu,
  4. ta yopu-soñekoa erantzi ezkero, gelditu bedi zure etxean bere aita-amak deitoratuz; eta, aŕezkero arengana saŕtu zaitezke, ta senaŕ-emazteak izando zerate.
  5. Ta, gerokoan aspergaŕi ba’lizaizu, yarei igoŕi zenezake; ez, ordea, saldu edo yoputzat euki ere, emaztetzat euki ondoren.

Lensemeaz

  1. Senaŕ batek emazte bi, bata maitagaŕi ta bestea iguingaŕi ba’litu; ta, bai maitagaŕiak bai eta iguingaŕiak ere, semeak soŕtu ba’lizkiote; ta lensemea iguingaŕiarena ba’ litz;
  2. yarauntsia semeoi ematerakoan, iguiñaren semea lena izan ezkero, maitearena baño ezin obetsi lezake.
  3. Ostera ere, iguiñaren semea oñordekotzat ezagun beaŕ du, ta dauzkan on guzietatik bi alakoa berari bemayo, seme ori bere albiaren askin du-ta.

Seme biuŕiak

  1. Iñoren semea biuŕi, menderakaitz, ta aita-amaen esanekoa ez ba’litz; eta, ataŕatua izan aŕen, men egin ez ba’lie;
  2. aita-amaek aŕtu ta iriko zaaŕengana beramate ango ateetara;*
  3. eta, zaaŕ oriei besayete: «Gure seme au, biuŕi ta menderakaitz da; ez digu men egiten; yatun ta edatun da».
  4. Ta iri artako gizon guziek aŕikatu bezate iľik utzi arte; Ixrael osoa izutu dadin, entzutean.
  5. Eriotzarako ogenduna, abetik zintzil il beaŕa da.
  6. Ez utzi aren iľotza abean gauez; egun artan bertan eortzazu, ordea; alako esegia biraogaŕi bait-zayo Yaube’ri; eta, ez duzu kutsatu beaŕ zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun luŕaldea. *

22

Giza-bideko aginduak

  1. Anai baten idi edo ardia  nora yakin ezik ibiltzen ba’dakusazu, ez igaro yaramateke; eramayozu, ostera.
  2. Anaya zure uŕena edo ezaguna ez ba’da, aberea zure etxera eramazu; eta, bego zurekin anayak eskatu dizuken arte; eta, orduan itzuliko diozu.
  3. Ta, orobat egin beaŕ duzu asto, xabus, edo beste edozer zure anayak galdu ta zuk upatu zenukenean; ez igaro yaramateke.
  4. Zure anayaren asto edo idia bidean eroria ikustean, ez igaro yaramateke; eraikitzeko lagun zatozkio, ostera.
  5. Emakumea ez bedi gizon-soñekoz yantzi, ez eta gizona emakume-soñekoz ere; oŕelakorik dagiña, zure Yainko Yaube’ri nardagaŕi bait-zayo.*
  6. Bidean zoazeia kabi bat aŕaultz ta txorikumeekin ta ayen gañean berotzen ditun ama zugatz batean edo luŕean upatzen ba’duzu, ez atzeman ama umeekin.
  7. Ama yarei utzazu; eta, umeak atzeman ditzakezu; ondo ibiľi ta luzaro bizi nai ba’duzu.
  8. Etxe beŕia eraikitakoan, sapailua esitu ezazu, andik iñor eror ba’litz, odoiaz erantzunenik etxe gañera ez eratoŕtzeko. *
  9. Ez erein maastian beste ariko azirik; zitu guzia, maastiarena ta azi oŕena orobat yaureskiñita geldi ez dadin. *
  10. Luŕa iraultzeko, asto eta idia goldeari batera ez lotu.
  11. Ez yantzi iľez eta liñoz batera eyotutako oyalik.
  12. Zure soingañeko lau ertzetan litsak ezaŕ itzazu.

Ezkontzaz

  1. Norbaitek, emaztea aŕtu ta arengana saŕtutakoan ua iguindu ba’lu;
  2. eta, arengandik aldentzeko asmotau, aren izena beztuz, «emazte au aŕtu dut, eta arengana saŕtzean neska ez dala ikusi dut», ba’lesa;
  3. neskaren aita-amaek aren neska-zantzuak aŕtu ta iriko zaaŕei auŕkeztu bezazkie ateetan.
  4. Ta, neskaren aitak zaaŕei besaye: «Nere alaba, oŕi eman diot emazte; eta, oŕek goŕoto du;
  5. eta, mardaiľez bezten dularik dio: «Zure alaba ez dut neska auŕkitu». «Oŕa, ordea, nere alabaren neska-zantzuak»; eta, oyalak zabalduko ditu iriko zaaŕen auŕean.
  6. Orduan, iri artako zaaŕek gizona aŕtu, ta Ixrael’go neskaren izena beztu dula-ta, ataŕatu ondoren,
  7. eun sikel-ziľaŕ ixuntzat ari kendu ta emango dizkiote neskaren aitari; eta salatzaľeak neska emaztetzat beuka, bere bizitzako egun guzietan, alde eragin gabe.
  8. Bañan, salakuntza egia ba’litz; eta, neska-zantzuak ageri ez ba’lira;
  9. neska atera bezate aitaren etxeko atauŕera; eta, iriko gizonak aŕikatu bezate,iľik utzi arte; aitaren etxean silkotuz Ixrael’en egin dun doľoŕkeriarengatik. Oŕela asagotuko duzu gaiztakeria zure barnetik.
  10. Gizon bat, besteren emaztearekin etzana azaldu ba’litz, biei, emazteari ta arekin zetzan gizonari bizia kendu beaŕ zaye. Oŕela idokiko duzu gaiztakeria Ixrael’gandik.
  11. Ezkon-itzez norbaiti lotutako neska irian yaŕugirik, gizon bat arekin ba’letza,
  12. iriko atauŕera biak eraman ta aŕikatu itzazute; neska, irian ots egin ez dulako; gizona, beŕiz, besteren emakumea gerendu dulako. Oŕela asagotuko duzu gaiztekeria zure baŕnetik.
  13. Bañan, alako neska bat landan yaŕugirik, atzeman ba’ lu, ta arekin ba’letza, arekin etzan dan gizona bakaŕik iľa izan bedi;
  14. neskari, ordea, ez diozu ezer egin beaŕ; eriotzarako ogendun ez bait-da. Gizon batek iñoren gañera yauzi ta il ba’lu bezela da ori.
  15. Izan ere, gizonak landan yaŕugi zunean, itz emandako neskak ots eginda ere, yareilerik ez zun izan.
  16. Ezkon-itzez iñori lotua ez zayon neska gizon batek yaŕugi ta atzeman ba’lu, ta arekin ba’letza,
  17. neskarekin etzan dan gizonak aren aitari beŕogei ta amar sikel-ziľaŕ bemazkio, ta neska beuka emazte, gerendu dun ezkero. Ta, ezin utziko du bere bizitzako egunetan.
  18. Bere aitaren emaztea iñork ez beza beretzat aŕtu ez etabere aitaren oe-estalkia yaso ere. *

23

Eŕikotzat nor atotsi

  1.  Yaube’ren eŕian baŕabiľak zapal edo moztuak lituken irena ez bedi atotsi. *
  2. Yaube’ren eŕian mamzer’ik ez bedi atotsi; amargaŕen belaunaldiraño ez bedi ayetakorik Yaube’ren eŕian atotsi. *
  3. Amargaŕen belaunaldira ordukotik ere Yaube’ren eŕian ez Moab’etaŕik, ez Amonda’ŕik bein ere ez bedi atotsi.
  4. Izan ere, Aigito’tik irten ziñatenean, ez bait-ziran ogi eta ura bidean eskeintzen zuengana agertu; eta, Balaam, Beor’ en semea, Mesopotami’ko Petor’tik zuei biraokatzeko akuran eratoŕi zuten.
  5. Ez zion, ordea, Balaam’i zure Yainko Yaube’k entzun nai izan; ostera ere, aren biraoa zure Yainko Yaube’k zuretzako onespen biuŕtu zun; zure Yainko Yaube’k maite ziñulako.
  6. Bein ere ez ibiľi ayen adiskidetasunaren biľa; eta, bizi zaitezkeño ez zayezu bein ere onik opa.
  7. Edom’daŕak, beŕiz, ez itzazu nardatu, anai dituzu-ta; ez eta Aigito’aŕak ere, ayen luŕaldean aŕotz bizi izan zera-ta.
  8. Ayen semeak, irugaŕen belaunalditik asi ta gerokoan, Yaube’ren eŕian atotsiak al izango dira.

Kapaŕdietako garbitasunaz

  1. Etsayekiko gudara orduko, itzuri zaitez itsuskeri guzitik.
  2. Gaueko edozergatik zurean norbait garbi ez ba’litz, kapaŕditik irten bedi.
  3. Ta, ez bedi kapaŕdira itzuli, aŕatsaldean urez garbi izan ezkero baizik; aŕezkero, bai, kapaŕdira bitzul eguzkia etzandakoan.
  4. Kapaŕditik alde, toki bat ezazu soin-beaŕetarako;
  5. ta arâ yoaten, zure lanabes-artean ziri bat eramazu zulo bat luŕean egiteko; ta sabela ustutakoan, einkariak estal itzazu.
  6. Zure Yainko Yaube zure kapaŕdiaren erdian bait-doa zu yareiteko, ta zure eskuetan etsayak yaŕtzeko. Guren bego, beraz, zure kapaŕdia, loikeririk zurean ikusita Yaube alde ez dakizun.

Zenbait lege

  1. Ez biuŕtu yabeari arengandik igesi datoŕkizun yopua.
  2. Bizi bedi zure erdian, gogarako litzayoken zure irietako edozeintan aukeratu luken tokian.
  3. Ez bedi urdangarik Ixrael’go alabaetan izan, ez eta silkokaririk Ixrael’go semeetan.*
  4. Zure Yainko Yaube’ren etxerako ez aŕtu ziñ-eskeintzat urdangakerien irabazia; ez eta txakuŕkerien saria; zure Yainko Yaube’ren auŕean bata eta bestea iguingaŕi bait-dira.
  5. Ez aŕtu saririk zure anayari yesandako diru, azkuŕi edo sari-ordañez yesan oi dan beste edozergatik.
  6. Aŕotzari, bai, aŕ ezayozu; zure anayari, ordea, ez. Oŕela, zure Yainko Yaube’k, zure egiteko guziak onetsiko ditu yabetzat saŕtzeko zeran luŕaidean.
  7. Ziñeskintza zure Yainko Yaube’ri egin ezkero, ez luzatu burutzea; zure Yainko Yaube eskeñia aŕtzeko zoŕotz lebilkizukelako, ta ogendun ziñake.
  8. Ziñeskeintzarik ez egitean, ogenik ez duzu.
  9. Bañan, zure ezpañetik irtendako itza, yagon ta bete beaŕ duzu; zure Yainko Yaube’ ri oldez egindako ta zure ezpañez oguzitako agintzaren arauz.
  10. Uŕkoaren maastira ezkero, yan maatsak nai aña ase arte; baña, ez atera andik zure saskian.
  11. Uŕkoaren ereintzara ezkero, galburuak eskuz itzindu ditukezu; bañan, uŕkoaren uztari itaya ez ezaŕi.

24

Ezkontza-austeaz

  1. Emaztea aŕtu ta arekin  etzandakoan, senaŕak, arengan idorotako ñaka doľoŕ batengatik, aspeŕtuta, iguindu ba’lu, zapuztagiria idatzi ta eskura eman bezayo; eta bere etxetik begoŕ. *
  2. Emakumea, beraz, aren etxetik irtenda doake ta beste batekin ezkondu daiteke.
  3. Senaŕ beŕi oŕek, artzaz aspeŕtuta, zapuztagiria idatzi ta eskura berari yaŕirik, bere etxetik  ba’legoŕ, edota emaztetzat aŕtutakoan il ba’litz;
  4. emakumea igoŕi zun lenbiziko senaŕak ezin aŕtu lezake beŕiro emaztetzat, loitua dan ezkero; nazkagaŕi bait-leiteke ori Yaube’ren auŕean; eta, zure Yainko Yaube’k damaizun luŕaldea, ez duzu kutsatu beaŕ.

Beste lege batzu

  1. Gizon ezkonbeŕia ez bedi gudara irten; eta, ez zayo oŕelako zamarik bat ere leporatu beaŕ. Urtebetez opoŕik dagoke berean, aŕtu dun emaztea poztuz.
  2. Ez aŕtu baikintzat eotaŕi biak, ez eta gañekoa bakaŕik ere; bizia bera baikintzat aŕtzea leiteke-ta ori.
  3. Bere anayetako bat, Ixrael’en semeetako bat, norbaitek ostu ta beretzat yopu aŕtu edo yoputzat saldu dula ageri izan ezkero, oŕelako lapuŕ ori iľa izan beaŕa da, zure erditik gaitza asagotzeko.
  4. Apaiz lebitaŕek irakatsiko dizuten guzia ayolaz yagon eta egiteko legenaŕari buruz egon ernai. Agindu diedan guzia arduraz egizute.
  5. Oroi zaitez zure Yainko Yaube’k Mari’ri egin zionaz, Aigito’tik irtenda bidean zenbiltzanean. *

Gizagaxoen alde

  1. Uŕkoari zerbait malegatzean, ez saŕtu arenean baikiña yasotzeko.
  2. Itxoin atauŕean, ta maľegua egin diozunak baikiña ekaŕiko dizu atera.
  3. Ta alako gizona landeŕ ba’litz, ez oeratu aren baikiñarekin; *
  4. eguzkia etzatean, baikiña biuŕtu ezayozu, bere oyalez lo egin dezan, ta ark onetsi zaitzan; eta, Yaube’ren begietan zuzen ager zaitezan.
  5. Saripeko landeŕ ta beaŕtsua, naiz zure anayetakoa, naiz zure luŕaldean ta irietan leitezken aŕotzetakoa dala ere, ez ezazu gaizki erabiľi.
  6. Dagokion lan-saria egun oro emayozu; zuk zor ori len garbitu gabe eguzkia ez bedi etzan; landeŕa dala-ta, bere bizia artzaz azten bait-du. Oŕela ez dio Yaube’ri zure auŕka ots egingo; eta, ogenik ez dukezu.
  7. Ez beitez gurasoak semeen orde iľak izan; ez eta semeak gurasoen orde, iľa izan beaŕa bere ogenengatik izan bedi.
  8. Ez okeŕtu aŕotzaren edo umezurtzaren auzia; eta, ez aŕtu baikintzat alargunaren yantzia.
  9. Oroi zaitez Aigito’n yopu ziñala, ta zure Yainko Yaube’k andik atera ziñuzala. Oŕegatik agintzen dizut ori egiteko.
  10. Zure aloŕeko uzta itaitzean, espal bat an aantzita gelditu ba’litzaizu, aren biľa ez itzuli; aŕotzarentzat, umezurtzarentzat eta alargunarentzat bego, zure egiteko guzietan zure Yainko Yaube’k onetsi zaitzan.
  11. Zure oliondoak astindutakoan, adaŕak ez ustiatu; beude uzkiñak aŕotzarentzat, umezurtzarentzat eta alargunarentzat.
  12. Zure mâstia erantzitakoan, zirdiľen biľa ez itzuli; beude or aŕotzarentzat, umezurtzarentzat eta alargunarentzat.
  13. Eta, oroi zaitez Aigito’n yopu ziñala. Oŕegatik agintzen dizut ori egiteko.

25

Zigoŕaldiaz

  1. Liskaŕa gizartean soŕtu  ezkero, auzira ba’letoz, ebazleak epaya zuzena gerizatuz ta okeŕa gaiztetsiz eman beza. *
  2. Ta, ogendunari zigoŕaldi bat eman beaŕ ba’litzayo, ebazleak eratzan beza, bere auŕean ogenari legokionez astindu dezaten.
  3. Beŕogei zigoŕ-zartako eman lezazkiokete; gayagorik ez; zigoŕ-zartakoak geituz, zure anaya zure begientzat nazkagaŕi leiteke-ta.
  4. Eultzian ari dan idiari zurdapalik ez ezaŕi. *

Etxeko anayaren alargunaz

  1. Batera bizi diran anayetako bat, semerik uzteke il ba’litz, aren alarguna ez bedi beste etxera ezkondu atze batekin. Ezkon-nebak arengana saŕ ta emaztetzat aŕ beza, ezkon-nebaren eginbeaŕa ari buruz betetzen. *
  2. Ta, arengandik alargunak soŕtu luken lensemeak, iľaren izena beuka, izen ori Ixrael’dik erauzi ez dadin.
  3. Ta, gizonak ezkon-aŕeba emaztetzat aŕtu nai ez ba’lu, ezkon-aŕebak zaaŕengana yo beza oro-ateko auzilegira, ta besaye: «Nere ezkon-nebak ez du bere anayaren izena Ixrael’ en yagon nai; ez eta, niri buruz ezkon-nebaren eginbeaŕa bete ere». *
  4. Orduan, iriko zaaŕek gizona deitu ta arekin mintzo bitez. Ta: «Ez dut nai ori emaztetzat artu», isituki ba’lio,
  5. emakumeak, arenganaturik, oskia bere oñetik erantzi ta tu egin bezayo auŕpegira, esanez: «Onela egin beaŕ zayo bere anayaren etxea irozo nai ez dunari». *
  6. Ta, aren etxea «Oñustuaren» etxea deritzake Ixrael’ en.

Nabarmenkeri batzu

  1. Gizon bi elkaŕ buŕukatzean, bataren emaztea, bestearen ukaldietatik bere senaŕa ateratzeaŕen urbiidurik, lotsakiak beste oŕi eltzeraño eskua luzazen ba’du,
  2. eskua ebakiozu; ez bekio zure begia eŕuki.
  3. Ez euki zoŕoan bitariko aztaŕi: bata aundi, ta beste tikiago.
  4. Ez euki etxean bi lakari, bata aundi ta bestea tikiago.
  5. Eukazu, ordea, aztaŕi doi ta yatoŕa, ta berebat lakari doi ta jatoŕa, zure Yainko Yaube’k damaizun luŕaldean luzaro bizi zaitezan.
  6. Oŕelakorik dagiten guziak, okeŕbidean dabiltzan guziak, zure Yainko Yaube’rentzat iguingaŕi bait-dira.

Amalek’etaŕen auŕka

  1. Oroi zaitez Aigito’tik zentozenean Amalek’ek egin zizunaz, *
  2. zure auŕka bidera irtenik, aiľatzat zeŕaizun erkin ta atzelari guzien saiľa ebakiz, akitu ta albirik gabe ziñanean.
  3. Beraz, zure Yainko Yaube’k yarauntsitzat damaizun luŕaldean zure etsayak ingurutik oildutakoan, atsaldia damaizukenean, ezaba ezazu, ortzipetik Akimelek’en izena. Ez aantzi. *

26

Askiñak eta amaŕenak

  1. Zure Yainko Yaube’k  yarauntsitzat damaizun luŕaldean saŕtu, ta aren yabe egiña, bertan bizi zaitezkenean,
  2. zure Yainko Yaube’k damaizun luŕetik yaso ditukezun zitu guzien askiñak aŕtu, ta saskian ipiñirik, zoaz zure Yainko Yaube’k bere izena yaŕtzeko autu dun tokira.
  3. Ta garai artako apaizarengana yoanda esayozu: «Ona emen ni gaur zure Yainko Yaube’k gure arbasoei zemayekela zin egin zien luŕaldean saŕtu naizala Ari aitoŕtzen.
  4. Apaizak, zure eskutik saskia aŕtu ta zure Yainko Yaube’ren opamai auŕean yaŕiko du.
  5. Zuk orduan zure Yainko Yaube’ren auŕean mintzatuz esazu: «Nere aita, Aram’etaŕ aldeŕai bat zan; eta, lagun gutxirekin Aigito’ra yeitxirik, aŕotz an bizi ta eŕi aundi, ezuŕ gogoŕeko ta gizatsu egin zan.*
  6. Aigito’aŕek gaizki erabiľi ta atsekabetu giñuzten; eta, yoputza latza leporatu ziguten.
  7. Ordun, gure arbasoen Yainko Yaube’ri ots egin genion, eta Yaube’k gure otsa entzun, ta gure exanpa, neke, ta ertsaldia ikusirik,
  8. esku azkaŕez ta besoa zabalduz atera giñuzan, saŕakio, zantzu ta egite aŕigaŕiak baŕeyatzen.
  9. Ta gauden tokira ekaŕi gaitu; eta, luŕ au, esne ta eztia darizkion luŕa eman digu.
  10. Orain, beraz, Yaube, ona emen ni, eman didazun luŕeko zituen askiñak Zuri ekaŕtzen». Ta, zure Yainko Yaube’ri uzten dizkiozularik, zure Yainko Yaube yauretsiko duzu,
  11. eta aŕezkero lebitaŕarekin, ta, zure artean bizi leitezken aŕotzekin poztu zaitezke, zure Yainko Yaube’k zuri ta zure etxeari egin dizkizuen on guziengatik.

Irugaŕen urte oroko amaŕenak

  1. Amaŕen-urtea dan irugaŕen urte bakoitzean, zure zituen amaŕenak bildu ta lebitaŕei, aŕotzei, umezurtzei ta alargunei, zure irietan asetzeraño yan dezaten, andik banatu ondoren,
  2. zure Yainko Yaube’ren auŕean esayozu Ari: «Yaureskiña dan guzia, nere etxetik atera ta lebitaŕ, aŕotz, umezurtz ta alargunei eman diet, agindu didazunez. Zure aginduak ez ditut autsi; ez ditut aantzi.
  3. Laŕialdian ere, ezer ez dut andik yan; ezer ez dut andik satsu iñorentzat aldatu; ezer ez dut andik iľetarako eman. Nere Yainko Yaube’ren mintzoa entzun dut; agindu didazun guzia egin dut. *
  4. Zeruetako zure egoitza gurenetik begira Ixrael zure eŕia; eta, gure arbasoei zin egin zenienez, ua ta eman diozun luŕa, esne ta eztia darizkion luŕa, onetsi itzazu.

Ituna

  1. Gaur, zure Yainko Yaube’k lege ta erabakiak betetzea agintzen dizu. Yagon, beraz, ta bete itzazu biotz-biotzez ta gogo-gogoz.
  2. Gaur, Yaube'rengandik Ua Yainko izango zaizun bai bat iritxi duzu; bañan Arek erakutsi bideetan ba’zabiltz, Aren lege, agindu ta erabakiak betetzen ba’dituzu, ta Aren mintzoa entzuten ba’duzu.
  3. Ta berebat Yaube’k zuregandik, Aren berebiziko eŕi izango zeran bai bat entzun du: (Aren aginduak oro zuk betetzekotan, ordea);
  4. esan zizunez zu eukitzeko, ta Ark egindako eŕi guzien gañetik zu yasotzeko, zure Yainko Yaube’rentzat, Aren agintzaren arauz, eŕi bereizia zaitezan.

27

Lege-aldaŕiketa beŕia

  1. Zaaŕak berekin zitularik,  Moxe’k eŕiari agindu au egin zion: «Gaur agintzen dizuedan guzia bete ezazute.
  2. Zure Yainko Yaube’k damaizun luŕean saŕtzeko, Yordan igaro dukezunean, aŕi aundiak eraiki ta latsunez bistu itzazu.
  3. Ta lege onen itz guziak ayetan idatzi, Yordan igarota gero, saŕtu zaitezkenean zure Yainko Yaube’k damaizun luŕean, esne ta eztia darizkion luŕean, zure arbasoen Yainko Yaube’k esan dizunez.
  4. Gaur agintzen dizkizuedan aŕiok, Yordan igaro ezkero, latsunez bistuta, Ebal mendian eraiki beaŕ dituzute.
  5. Ta, an bertan opamai bat Yaube’ri aŕiz egiozu, aŕiei burnirik ezartzeke.
  6. Aŕi yatoŕez, ebaki gabekoz zure Yainko Yaube’ren opamai ori egizu; eta, artan eŕopariak zure Yainko Yaube’ ri eskeñi izkiozu. *
  7. Pake-opariak ere eskeñi beaŕ dizkiozu; eta, an, zure Yainko Yaube’ren auŕean, yan ta poztu zaitez.
  8. Ta aŕietan iege onen itz guziak argi ta garbi idatziko dituzu.
  9. Moxe’k eta apaiz lebitaŕek Ixrael osoari itz egin ta esan zioten: «Ixrael!, ixo eta entzun!! Gaur egin zera zure Yainko Yaube’ren eŕia.
  10. Mendera zakizkio zure Yainko Yaube’ren mintzoari; eta, bete itzazu gaur agintzen dizkizudan Aren lege ta erabakiak».

Arao eta onespenak

  1. Egun berean eŕiari Moxe'k agindu au egin zion:
  2. «Yordan zuek igarotakoan Simeon, Lebi, Yuda, Yose ta Benyamin eŕia onesteko beude Garizim mendian; *
  3. eŕia biraokatzeko, beŕiz, beude Ebal mendian Eŕuben, Gad, Aser, Zabulon, Dan eta Neptali.
  4. Ta lebitaŕek mintzoa yasorik Ixrael’go gizon guziei ozenki besayete:
  5. «Yaube’rentzat nazkagaŕi, ta arotzen eskulana dan kopostu edo urtutako eidola egin ta estalpean duken gizona, biraogaŕi bego». Ta eŕi osoak erantzun ta esan beza: «Ala biz!!»*
  6. «Aita-amak esetsi litukena biraogaŕi». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz!!»
  7. «Biraogaŕi, uŕkoaren zedaŕia aldatu lukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  8. «Biraogaŕi, itsua bidetik alde eragin lukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  9. «Biraogaŕi, umezurtzaren aŕotzaren edo alargunaren zuzena okeŕtu lukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz!!» *
  10. «Biraogaŕi, bere aitaren emaztearekin letzakena; bere aitaren oe-estalkia erantzi eta bezten duna». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz!!»
  11. «Biraogaŕi, edozein aberekin naasi leitekena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  12. «Biraogaŕi, bere aŕebarekin, bere aitaren edo amaren alabarekin letzakena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  13. «Biraogaŕi, amagiaŕebarekin letzakena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  14. «Biraogaŕi, uŕkoa isiľean yo lukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».
  15. «Biraogaŕi, ogengabeko odola ixurtzeko emaria yaso lukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz». *
  16. «Biraogaŕi, lege onen itzak bere egitekoen arautzat euki ez litukena». Ta eŕi osoak bio: «Ala biz».

28

Onespen ta biraoak

  1. Zure Yainko Yaube’ren  mintzoa entzunez, gauŕ iragaŕtzen dizkizudan agindu guziak zintzo betetzen ba’dituzu, zure Yainko Yaube’k luŕbirako eŕi guzien buru ipiñiko zaitu.
  2. Ta, zure Yainko Yaube’ ren mintzoa ba’dantzuzu, gañera datozkizuke ta iritsiko zaitute onespen guziok:
  3. Onetsia zaitezke irian, ta onetsia landan.
  4. Onetsia zure sabeleko umea, zure aloŕeko zitua, zure abelkumea, ta zure bei-ardien umeketa. *
  5. Onetsia zure kutxa ta zure oremaya.
  6. Onetsia zu saŕaidian ta onetsia irtetean. *
  7. Zure auŕka yaikitako etsayak zure auŕean Yaube’k poŕokatuko ditu: zuregana bide batetik etoŕi, ta zazpi bidetatik zuregandik igesi yoango dira.
  8. Zure Yainko Yaube’k aginduko du onespena zure mandioetan, ta zure egiteko guzietan zurekin egoteko; eta, damaizun luŕean zure Yainko Yaube’k onetsiko zaitu.
  9. Zure Yainko Yaube’ren aginduak betetzen ba’dituzu ta Aren bideetan ibiltzen ba’ zera, zin egin dunez, Yaube’k beretzako eŕi izango zaitu.
  10. Ta luŕeko eŕi guziak, Yaube’ren izenez aipagaŕi zu ikustean, zure belduŕ izango dira.
  11. Zure arbasoei egindako ziñaŕen, zure Yainko Yaube’k damaizun luŕean, zure umeak, zure abereenak, eta zure aloŕetako uztak ugalduz, ondasunez beteko zaitu.
  12. Zure luŕari euria garai egokian emateko, bere altxoŕ onuratsua dan ortzia Yaube’k zabalduko dizu; eta zure eskulan guziak onetsiko ditu. Eta maľegu emango diezu eŕi askori; zuk, beŕiz, ez duzu maľeguren beaŕik izango.
  13. Yaube’k buru yaŕiko zaitu, ez isats; eta, beti gañean zaudeke, ez azpian. Ortarako, beŕiz, gaur iragaŕtzen dizkizudan zure Yainko Yaube’ren aginduak apalik aŕtu, yagon ta bete beaŕ dituzu;
  14. gaur agintzen dizkizudan itzetako batetik ere, yainko aŕotzei yaŕai ta atxikitzeko, eskui-ezkeŕtara sayesteke.
  15. Bañan, zure Yainko Yaube’ren mintzoa entzun, ta gaur iragaŕtzen dizkizudan agindu ta erabakiak yagon ta bete nai ez ba’dituzu, uŕengo birao guziak zure gañera datozke ta iritsiko zaitute:
  16. Biraogaŕi izango zera irian ta biraogaŕi landan.
  17. Biraogaŕi izango dira zure mandioa ta zure oremaya.
  18. Biraogaŕi zure sabeleko umea ta zure aloŕetako zitua, zure unaitaldea ta zure ardi-saldoa.
  19. Biraogaŕi izango zera bai saŕtzean, bai irtetean.
  20. Ni uzteaz egin duzun ogenarengatik, eskua zenezaŕkioken edozein egitekotan, Yaube’k birao, buruauste ta zemak, poŕokatua ta laisteŕ suntsitua zaitezken arte, igoŕiko dizkizu.
  21. Yabetzat saŕtzeko zeran luŕaldetik erauz zaitzan, Yaube’k izuŕia itsatsiko dizu.
  22. Yaube’k akieraz, sukaŕez, sumiñez, sapaz, idoŕtez, erdoiz ta goŕiñez yoko zaitu; ta gaitzok galtzeraño esetsiko zaitute.
  23. Buruaren gañean, ortzia burniorizko dukezu; eta, oinpean luŕa burnizko. *
  24. Yaube’k zure luŕari euritzat auts ta ondaŕa igoŕiko dizkio; eta, itoko zaitute.
  25. Yaube’k, zure etsayen auŕean zaurtuta utziko zaitu. Ayen auŕka bide batetik zoazke, ta ayen auŕetik zazpi bidetatik iges egingo duzu; luŕeko eŕi guzien galentzat yaŕita.
  26. Zure kaskia eguratseko egazti ta luŕeko pisti guzien azkuŕia izango da, aizatu litukenik gabe.
  27. Yaube’k Aigito’ko zornazoŕoz, zaragaŕez ta azkalez yoko zaitu, ta ezin sendatuko zera.
  28. Yaube’k txorabioz, itsutasunez ta biotzeko sorayoz yoko zaitu;
  29. eta itsua iľunpean bezela, eguerdi betean aztamuka zabiltzake; zure arazoetan ondoren onik ez dukezu; egun oro zapatu ta erantzia izango zera yagolerik auŕki ezin duzula.
  30. Emaztea aŕtuko duzu, ta arekin beste gizon bat etzango da; etxea eraikiko duzu, ta ez zera artan biziko; maastia landatuko duzu ta ez duzu ziturik zuretzat bilduko.
  31. Idia zure begietan ilko dizute; eta, ez duzu arenik ezer yango; astoa ostuko dizute, itzuli ordea ez; zure ardiak, zure etsayei emanak izango dira, yagolerik zuretzat auŕkitzeke.
  32. Zure seme-alabak atzeŕiari emanak izango dira; zure begiok ori dakuskete ta ayengatik urtuko dira etengabe; eta, esku-albirik ez duzu izango.
  33. Zure aloŕetako ta zure izerdiaren zitua, ezagun ez duzun eŕi batek irentsiko du; zu, beŕiz, beti zapatu ta zapuztua izango zera.
  34. Ta, zure begiak dakusketena ikustez, erotu egingo zera.
  35. Yaube’k zauri zital ta sendakaitzez belaunetan, isteŕetan ta oñazpitik burugañeraño yoko zaitu.
  36. Yaube’k zu ta zure gañean yaŕi izango zenuken eŕege, zure arbasoek ez zezaguten atzeŕira zaramazteke, ta an zurez ta aŕiz egindako beste yainkoei makuŕtuko zakizkie.
  37. Ta edozein eŕira Yaube’k ekaŕia izan ezkero, txundioz, erasiz ta isekaz aŕtuko zaitute.
  38. Laŕean azia ugari erein aŕen, gutxi yasoko duzu; oťiek yango dute-ta.
  39. Maastiak landatu ta landu ezkero, ez duzu ardorik ez maatsik bilduko; aŕek irentsiko ditute-ta.
  40. Oliondoak zure mugape osoan izan bai; ez zera, ordea, olioz gantzutuko; olio-aranak yalkiko dira-ta.
  41. Seme-alabak izango dituzu; baña, ez dira zuretzat izango; atxiľo eramanak izango dira-ta.
  42. Zure zugatzak eta zure aloŕetako zitu guziak, otiek irentsiko ditute.
  43. Zure erdian bizi dan aŕotza, albait geyen garatuko da zure gañez; zu, beŕiz, albait geyen beeratuko zera.
  44. Berak maľegu dagizuke; zuk ari ez. Bera izango da buru; ta zu isats.
  45. Zure Yainko Yaube’ren mintzoa entzun beaŕean, Aren lege ta aginduak betetzen ez ba’dituzu, birao guziok gañera datozkizuke ta iritsiko zaitute.
  46. Ta zurean ta zure ondorengoan, betiko daudeke zantzu ta aŕigaŕitzat. *

Zoritxaŕ ugarigo

  1. Azazal zeundenean, zure Yainko Yaube’ren moŕoitzan pozik eta biotzez ari izan zeran ezkero,
  2. Yaube’k zure auŕka bidaliko ditun zure etsayen moŕoitzan ari izan beaŕko duzu gose, egaŕi, laŕugori ta ezer ez eukirik; eta eriotzaraño daramakezu lepoan ezaŕiko dizun burnizko uztaŕia.
  3. Yaube’k zure auŕka eratoŕita, aŕanoa egaz bezela, uŕundik, luŕeko guenetatik, datoŕkizuke uleŕtzen ez duzun izkuntzako eŕi bat,
  4. auŕpegi gogoŕeko eŕia, zaaŕekiko begirunerik eta umeekiko eŕukigabea
  5. eta, onek irentsiko ditu zure abelkumeak eta zure aloŕeko zituak, suntsi zaltezketen arte; eta, ez dizu utziko aierik, ez ardorik, ez oliorik, ez beitaldeko edo artaldeko umerik zureak egin duken arte.
  6. Ta, zure iri guzietan ertsiko zaitu, babes eskieŕtzat zeneuzkan aŕesi garai ta sendoak, zure mugape ososan iraultzeraño. Zure iri guzietan, zure Yainko Yaube’k damaizun mugape osoan ertsatuko zaitu.
  7. Ta, zure etsayak yaŕiko zaitun ertsaldi ta laŕi goŕian, zure sabeleko umeak, zure Yainko Yaube’k, zuri emandako seme-alabaen aragia yatera elduko zera. *
  8. Zuetako gizonik legun ta miliñenak ere zure anaya, bere altzoko emaztea, ta gelditu litzazkioken semeak bekaitzez begiratuko ditu;
  9. etsayak zure irietan yasaneraziko dizun ertsaldi ta laŕi goŕian, berak yango ditun semeen aragitik ayetako iñori ezer eman ez nairik.
  10. Oñazpia luŕean yaŕtzeko sayoa ere zailtxoa zitzayon zure arteko emakumerik minbera ta miliñenak, bere altzoko senaŕa, ta seme-alabak bekaitzez begiratuko ditu; etsayak zure irietan yasaneraziko dizun ertsaldi ta laŕian, beste yatekorik ezean,
  11. isteŕ-artetik darizkioken ertondokoak eta bere ume baŕia yan nai lituke-ta.
  12. Idazti ontako legearen itz guziak, Yainko Yaube’k izen ospetsu ta ikaragaŕiaren belduŕez betetzeko ernai ez ba’zabiltz,
  13. Yaube’k zure nekeak eta zure ondorengoenak, neke goŕi ta etengabeak, eri txaŕ ta iraunkoŕak, noski, aŕitzeko neuŕiz areagotuko ditu;
  14. eta, beŕiro bidaliko dizkizu Aigito’n izutu ziñuzten gaitz guziak, eta itsatsiko zaizkizu.
  15. Ta, lege onen idaztian aipatu ez leiteken beste edozein gaitz ere zureak egin duken arte Yaube’k bidaliko dizkizu.
  16. Ta, zure Yainko Yaube’ ren mintzoa ez bait-zendun entzun izan nai, ortziko izaŕak aña ziñatenak gizon gutxi geldituko zerate.
  17. Ta zuei on egiten ta zuek ugaltzen Yaube pozten dan bezela, zuek galtzen eta poŕokatzen ere poztuko da; eta, Yaube’k damaizun luŕaldera yabetzat saŕtzeko zeratenok, andik suntsituak izango zerate.
  18. Eŕi guzien artera, luŕbiraren ertz batetik besterañokoan Yaube’k sakabanatuko zaitu; eta, an yauretsiko dituzu zuretzat eta zure arbasoentzat ezagunak ez diran zurezko ta aŕizko yainkoak.
  19. Eŕi ayen erdian ere, ez duzu atsedenik izango, ez opoŕik zure oñazpiarentzat; eta, Yaube’k biotza izukoŕ, begiak lauso, ta gogoa kezkati biuŕtuko dizkizu.
  20. Bizia zure begien auŕean zintzil dukezu; gau ta egun izututa zaudeke, zure bizia beti oteka.
  21. Goizean «aŕatsa ai-litz!!» diokezu; ta, aŕatsean «goiza ai-litz!!» Oŕenbestekoa izango da zure biotzeko izua, ta zure begietako ikuskizuna.
  22. «Aigito’rako bidea ez duzu ikusi beaŕ». Nik esan ba’ nizun ere, itxasontziz atzera igaro eraziko zaitut. Ta, an Aigito’n, yoputzat salgai eskeñiko zatzazkie zure etsayei; ta eroslerik ez izango. *

29

Ituna beŕitzeko aolkua

  1. Auek dira Yaube’k  Ixrael’go semeekin Oreb’ en egindako itunaren gañera Moxe’k, Yaube’ren aginduz Moab’eko luŕean egindakoaren itzak.
  2. Moxe’k Ixrael osoari dei egin ta esan zion: «Zerok ikusi duzute Yaube’k zuen begietan Parao’ri, aren mendeko guziei ta luŕ osoari Aigito’n egin zien guzia.
  3. Zeron begiek ikusi ditute azteŕenaldi, zantzu ta alatz aundi ayek.
  4. Gaurdaño, beŕiz, ez dizkizue Yaube’k uleŕtzeko adimena, ikusteko begiak, entzuteko belaŕiak eman. *
  5. Beŕogei urtez basoan baŕna ekaŕi zaituz; soñekoak ez zazkizue soñean moŕoiztu, ezta oskiak ere oñetan.
  6. Ez duzute ogirik yan, ez ardorik ez ordigaŕirik bat ere edan. Ni Yaube, zuen Yainkoa naizala ezagun dezazuten.
  7. Ta onara gentozanean. Esebon’go eŕege Seon, ta Basan’go eŕege Og gure auŕka irten ziran; eta, guk poŕokatu genitun.
  8. Ta ayen luŕa menderatuta, Eŕuben’daŕei, Gad’etaŕei ta Manase’ren leñu erdiari yarauntsitzat eman genien.
  9. Euki, beraz, ta bete itzazute Itun onen itz guziak, zuen arazo guzietan adeya izateko.
  10. Emen, zure Yainko Yaube’ren auŕean, auŕkitzen zerate guziak; buruzagi, ebazle, zaaŕ ta nagusiak; Ixrael’go gizon guziak,
  11. gazte ta emakumeak, kapaŕdian zurekin dagon aŕotza, egurgiľe ta urketariarekin,
  12. zure Yainko Yaube’k birao-zemaz zin egiñik, zurekin gaur burutzen dun Itunera biurtzeko,*
  13. bere eŕitzat gaur yaŕi zaitzan, ta zure Yainkotzat aŕ dezazun, zuri esan dizunez ta zure arbasoei Abraham, Isaak eta Yakob’i zin egin zienez.
  14. Ta, ez dut Itun ta zin au zuekin bakaŕik lotu nai;
  15. emen, gure Yainko Yaube’ren auŕean gurekin gaur dauden guziekin, eta gaur emen ez dauden guziekin baño.
  16. Izan ere zuek ba-dakizute nola bizi izan geran Aigito’n, ta nola ibiľi geran igaro ditugun eŕien artean.
  17. Ta ikusi dituzute ayen zantaŕkeriak; eta, ayetan diran zurezko, aŕizko, ziľaŕezko ta uŕezko irudiñak.
  18. Ez bedi zuenean bat ere, gizon edo emakume, sendi edo leñu, zuen Yainko Yaube’rengandik, eŕi orien yainkotzakoei menderatzeko, bere biotza sayestu dukenik. Ez bedi zuenean eden ta ixuna lerizkioken eŕorik auŕkitu.
  19. Ez bedi zema auen itzak entzutean, bere biotzean limuŕtu leitekenik, esanez: «Nare egon naiteke nere biotzaren yiteari yaŕaitzen, legoŕa eta bustia orobat erauziak izango bait-dira». *
  20. Yaube’k ez du nai izango oŕelakoarentzat askesterik izatea; aitzitik ere, ordun Yaube’ ren aseŕe ta espa, ketan ixiotuko dira aren auŕka; eta, idazti ontan idatzitako birao guziak gañera etoŕiko zazkio; eta, aren izena Yaube’k ortzipetik ezabatuko du.
  21. Ta, idazti ontako birao guzien arauz, gizon ori Ixrael’ en leñu guzietatik erauziko du.
  22. Eta, datozken gizaldietan, zure seme ta ondorengoak; eta, uŕundik letozken aŕotzek luŕalde ontako laŕiak eta Yaube’k berean soŕtutako gaitzak,
  23. luŕa kirastaŕiz ta gatzez eŕea, ta Sodoma, Gomoŕa, Adama ta Seboin Yaube’ren goriak suntsitu zitunean bezela, belaŕ-izpirik erne ta ekaŕtzeke etze egiña ikustean,
  24. eŕi guziek esango dute: «zergatik egin dio ori Yaube’k luŕ oni? Nondik nora oŕenbesteko aseŕea?»*
  25. Ta, erantzungo diete: «Or ziranen arbasoak, Aigito’tik irten ziranean ayen Yainko Yaube’k ayekin egindako Ituna, oriek bertan bera utzita,
  26. Yaube’k eman ez zizkien ta ayek ez zezaguzten yainko aŕotzengana yo ta makuŕtu zitzazkielako.
  27. Yaube’ren aseŕea, beraz, luŕalde oŕen auŕka ixiotu zan, idazti ontan idatzitako birao guziak artan iraultzeko añean.
  28. Yaube’k, beraz, aseŕez ta sumiñez eŕeta, beren luŕetik idoki ta beste luŕera iraitzi zitun, gaur diranez».
  29. Guretzat ostenik dagon guzia gure Yainko Yaube’rentzat utzi; guri ta gure semeei erakutsitako lege onen itz guziak, ordea, zintzo bete ditzaguntzat emanak zazkigu.

30

Eŕuki-egintzak

  1. Ta ara, aukeran yaŕi dizkizudan onespen ta birao guziok, gañera datozkizularik, zure Yainko Yaube’k baŕeyatu ziñuken eŕi guzien artean biotzetik garbaituta,
  2. zure Yainko Yaube’rengana biuŕtzen ba’zera, ta gauŕ agintzen dizkizudan guzietan Aren mintzoari boitz-biotzez ta gogo-gogoz zure semeekin menderatzen ba’zatzazkio;
  3. zure Yainko Yaube’k zure atxiľoak itzuliko ditu; eta, zutzaz eŕukituta, beŕiro, baŕeyatu ziñuken eŕi guzien artetik bilduko zaitu. *
  4. Ortziko azken mugetaraño iraitzia ba’ziña ere, zure Yainko Yaube’k andik aŕtu ta bilduko zaitu.
  5. Zure Yainko Yaube’k ekaŕiko zaitu zure arbasoek izan zuten luŕaldera; eta, artzaz yabetuko zera; onetsiko zaitu ta zure arbasoak baño kopurutsuago egingo ere.
  6. Zure Yainko Yaube’k zure biotza ta zure ondorengoenak erdainduko ditu, biotz-biotzez ta gogo-gogoz zure Yainko Yaube maite izaten bizi zaitezan.
  7. Ta, birao guziok zure etsayei, ta goŕotoz esetsi ziñuzketenei iraitziko dizkie zure Yainko Yaube’k.
  8. Eta zuk Yaube’ren mintzoa beŕiro entzungo duzu; eta, gaur iragaŕtzen dizkizudan Aren agindu guziak beteko dituzu.
  9. Ta, zure egiteko guzietan zure Yainko Yaube’k ondasunez beteko zaitu; zure sabeleko ta zure taldeetako umeetan, ta zure aloŕetako zituetan. Beŕiro poztuko bait-da Yaube zuri on egitez, zure arbasoekin pozten zan bezela;
  10. zure Yainko Yaube’ren mintzoa entzun, ta lege onen idaztian yaŕitako Aren agindu ta erabakiak betetzen ba’dituzu; eta, zure Yainko Yaube’ rengana biotz-biotzez ta gogoz biuŕtzen ba’zera, ordea.
  11. Gaur leporatzen dizudan lege au, zuretzat ez bait-dago ez ostenik, ez uŕunik. *
  12. Ez dago ortzian, esan ez dezazun: «Nor igoko da ortzira, guretzat aŕtu ta guri adirazteko, bete dezaguntzat?»
  13. Ez dago itxasoz aindian, esan ez dezazun: «Nork igaroko du itxasoa, guretzat aŕtu ta guri adirazteko, bete dezaguntzat?»
  14. Uŕen-uŕen duzu, zeroŕen aoan, zeroŕen biotzean: betetzeko. *
  15. Begira: aukeran auŕkeztu dizkizut gaur, bizia ta ona; eriotza ta gaitza.
  16. Gaur agintzen dizudanez, zure Yainko Yaube maite izaten, Aren bideetan ibiltzen; eta, Aren agindu, lege ta erabakiak betetzen, bizi ta ugalduko zera; eta, yabetzat saŕtzeko zeran luŕaldean, zure Yainko Yaube’k onetsiko zaitu.
  17. Bañan, zure biotzak sayestuko ba’ziñu; eta, entzun beaŕean, yainko aŕotzei guŕ ta men egitera leŕatuko ba’ziña;
  18. gaurdanik iragaŕtzen dizuet; erabat galduko zerate, ta Yordan igarota yabetzat saŕtzeko zeraten luŕaldean, ez zera luzaro biziko.
  19. Betozkit, gaur, zuei buruz aitoŕtzeko, ortzi-luŕak: bizia ta eriotza, onespena ta biraoa auŕkeztu dizkizut. Aukeratu, beraz, bizia, zu ta zure ondorengoak bizi zaiteztentzat.
  20. Zure Yainko Yaube maite ezazu; Aren mintzoari men egiozu; eta, Ari itsatsi zakizkio, Ua bait-da zure bizia; eta, oŕela egun askotarako biziko zera zure Yainko Yaube’k zure arbasoei zemayekela zin egin zien luŕaldean».

31

Yosue’ren aukeraketa

  1. Oraindik Moxe’k Ixrael’  go eŕi osoari itz egin ta esan zion:
  2. «Eun ta ogei urte ba-ditut gaur: onezkero sar-irteketan ezin ariko naiz; eta, Yaube’k esan dit: «Ez duzu Yordan ori igaroko». *
  3. Zure Yainko Yaube’k, zure auŕean igaroko du; Ark oilduko ditu eŕi oriek zure auŕeandik; eta, zuk menderatuko dituzu. Yosue dukezute auŕelari igarotzeko, Yaube’k esan dunez.
  4. Ta amortaŕen eŕege Seon ta Og ta ayen luŕaldea poŕokatu zitun bezela, eŕi oriek ere poŕokatu
  5. ta zure eskuetan yaŕiko ditu Yaube’k. Orduan, agindu dizuedan guzia egiezute.
  6. Izan bulaŕtsu eta sendotu zaitezte; ez belduŕtu, ez izutu ayen auŕez; zure Yainko Yaube zurekin bait-doa; ez zaitu bertan beera utziko».
  7. Ta Yosue deiturik, Ixrael osoaren auŕean Moxe’k esan zion: «Izan bulaŕtsu ta sendotu zaitez: zu bait-zera eŕi onekin Yaube’k aren arbasoei zemayekela zin egin zien luŕaldera saŕtuko zerana, ta aren yabe egingo duzuna.
  8. Ta Yaube bait-doa zure auŕean: Ua zurekin dagoke; eta, ez zaitu bertan beera utziko; ez belduŕtu; ez izutu».

Legea irakuŕtzeko agindua

  1. Moxe’k, lege au idatzirik, Yaube’ren Itun-Kutxa zeroaten apaiz Lebi’taŕei, ta Ixrael’ go zaaŕ guziei eman zien,
  2. aolku au egiñez: «Zazpigaŕen urte orotan, askeste urtetako Txosna-yayetan,
  3. zure Yainko Yaube’ri auŕkeztu beaŕez, Ark aututako tokira Ixrael osoa datoŕenean, lege au Ixrael osoaren auŕean, guziek entzun dezaten, irakuŕi beaŕ duzu.
  4. Bildu eŕi guzia, gizon, emakume, auŕ, ta zure irietan auŕkitu leitezken aŕotz guziak, ua entzunez, beren Yainko Yaube’rcn belduŕ izaten ta lege onen itzak oro betetzen ikas dezaten.
  5. Legea ez dazaguten zure serneek entzun beaŕ dute; Yordan igarota menderatuko duzuten luŕaldean bizi zaitezketeño, zure Yainko Yaube’ren belduŕ izaten ikasteko».
  6. Yaube’k Moxe’ri esan zion: «Begira; zure egunak eriotzera uŕbiltzen doaz. Dei egiozute Yosue’ri, ta auŕkeztu zaitezte Itun-Etxolan, zerbait agindu nai bait-diot. Yoan ziran, beraz, Moxe ta Yosue, ta auŕkeztu ziran Itun-Etxolan.
  7. Ta Yaube Etxolan azaldu zan, odei-abean; odei-abea, beŕiz, Etxolako ate-gañean kokatu zan.
  8. Ta Yaube’k Moxe’ri esan zion: «Begira; zure arbasoekin lo egiteko zera; ta, eŕi ori yaiki ta makuŕtuko zaye doan luŕeko yainkotzakoei; Ni, beŕiz, utziko nau, ta arekin egin dudan Ituna autsiko du. *
  9. Egun artan, nere aseŕea aren auŕka irazekiko da; eta, zapuztuko dut; eta, nere auŕpegia ostenduko diot; eta, suntsitua izango da. Ta, gañera datozkioke neke ta axanpa ugari. Ordun esango du: «Yainkoa nirekin ez egotea ez ote da gaitzok gañeratu dizkidana?»
  10. Nik, beŕiz, yainko aŕotzengana sayestuz egin dun txaŕkeriarengatik ostenduko diot nere auŕpegia.
  11. Idatzazu, beraz, eresi au; irakatsiezu Ixrael’en semeei; aoan ipiñiezu, Ixrael’en auŕka eresi au aitoŕtzat dakidantzat.
  12. Izan ere, ayen arbasoei zin egin nien luŕera, esne ta eztia darizkion luŕera saŕtuko ditut; ayek, beŕiz, an yan, ase ta gizendutakoan, yainko aŕotzengana yoko dute; yauretsiko ditute; aseŕetuko naute; eta, nere Ituna autsiko dute.
  13. Ta gaitz ta axanpak ugari ayen gañera etoŕtzean; ondorengoei aotik eroriko ez zayen eresi au, ayen aurka aitoŕ egiten dantzukete. Bai bait-dakit zein dan gaurdanik, zin egin diedan luŕera baño len eŕi oŕen yitea».
  14. Garai artan, beraz, Moxe’k eresi bat idatzi eta Ixrael´go semeei irakatsi zien».
  15. Ta, Yosue’ri, Nun’en semeari, Yaube’k esan zion: «Izan bulaŕtsu ta sendotu zaitez; zu bait-zera Ixrael’go semeak, zin egin diedan luŕera saŕtuko dituzuna; ta Ni zurekin nagoke».

Legea kutxaren ondoan

  1. Moxe’k lege onen tzak idazti batean azkeneraño idatzi zitunean,
  2. agindu au egin zien Itun-Kutxa eroan beaŕ zuten lebitaŕei:
  3. «Lege onen idaztia aŕtu ta ipiñi ezazute zuen Yainko Yaube’ren Itun-Kutxaren aldamenean; ta, an bego, zure auŕka aitoŕtzat;
  4. zuen gogo menderakaitz ta lepo-gogoŕa ezagun ditut-eta. Ara gaur oraindik zuekin bizi naizala ere, Yaube’rentzat eskurakaitz zerate; zeinbat areago, beraz, nereak egingo dunean!
  5. Zuen leñuetako zaaŕ ta nagusi guziak niregana bildu, ayen belaŕitan itzok aldaŕikatu ta ayen auŕka aitoŕtzat ortzi-luŕak deitu ditzadan.
  6. Yakin ere, bait-dakit, nire eriotzaren ondoan, egindu dizuedan bidetik gaiztotu ta sayestuko zeratela; eta, Yaube’ ren begietan okeŕ ibiľiz, Aren aseŕea zuen egite txaŕez pizten ba’duzute, azken egunetan elkaitza elduko zaizuela».
  7. Moxe’k, beraz, eresi onen itzak bildutako Ixrael osoaren belaŕitan, azkeneraño oguzi zitun.

32

Moxe’ren eresia

  1. Entzun ortzi!, eta mintzatuko naiz; entzun, luŕa! nere aoko itzak.
  2. Euria bezela, biñots nere irakastea; intza bezela, beror nere erausia; soropiľoan ziri-miria bezela, belaŕgañean garoa bezela;
  3. Yaube’ren izena aldaŕikatzen bait-natoŕ. Goretsazute gure Arkaitza dan Yainkoa,
  4. oso-osoa bere egiñetan, zuzena bere bide guzietan, kirmen, ta okeŕik gabea, zuzen ta arteza dan Yainkoal
  5. Aren seme baño noskiago enda ustel ta okeŕa zitzazkionek zitalki uts egin diote. *
  6. Ordain ori al duzu Yaube’rentzat, eŕi ergal ta zoroa? Yaube ez al da zure aita, beretu, soŕtu ta egin zaituna?
  7. Gogoratu antziñeko egunak!! (Yob. 8, 8) Begira urteak gizaldiz-gizaldi; galdetu aitari, ta daraskizuke; zâŕei, ta dasaizukete.
  8. Goikoak, luŕa eŕiei banatu ta gizakumeak sailkatu zitunean, Ixrael’go kopuruarentzat, adiñonez, eŕien mugak erabaki zitun;
  9. Yaube’rentzako zatla, Aren eŕia bait-da; dagokion yarauntsia, Yakob zayo.
  10. Etzean, oyu zakaŕeko luŕ iľean, Yakob ikusita, bere betseiña bezela, magalpean aŕtu, argitu ta zaitu zun. *
  11. Ta kabian txitak eragiñez ayen gañean zetzan aŕanoak bezela, egak zabaldurik ua aŕtu ta ayen gañean eroan zun.
  12. Ua, Yaube’k bakaŕik zeraman; yainko aŕotzik ez arekin.
  13. Luŕaldeko gañetan kokarazi du, landako zituak yaten, ta arkaitzetik ere eztia ta aitz gogoŕenetik olioa txuŕupatzen eman dizkio. *
  14. Eman dizkio ere bei-guriña ta ardi-esnea, Basan'go bildots, âri ta antxumen gantza, gari bikaiñeneko iriña, ta edaritzat mâts odola, ardo apaŕtsua. *
  15. Baña, Yexurun, gizendu ta ostikoka asi zan; —gizendu, bai, guritu ta marduldu bait-zeraTa Yainkoa, bere Egilea utzirik, abaro zitzayon Arkaitza esetsi zun. *
  16. Yainko aŕotzez espa piztu diote, ta zantaŕkeriz tiŕiatu dute.
  17. Yainko ez diran txeŕenei, len ezagunak ez zitzazkien yainkoei, yainko-irudi beŕi ta arestixean egiñei, ta zuen arbasoek aintzat ez izanei opariak eskeintzen dizkiete.
  18. Irazan zaitun Arkaitza utzi duzu, ta soŕtu zaitun Yainkoaz antzi zera.
  19. Ori ikustean, Yaube’k, bere seme-alabaen auŕka, aseŕez gorituta,
  20. esan du: «Nere auŕpegia ostenduko diet, ikusiko dut zein daiteken ayen azaga; enda zitala, gizakume okeŕak dira-ta.
  21. Yainko ez danaz espa piztu didate (Ye. 15, 14; Eŕ. 10, 19), beren zirtzilkeriz sumindu naute; Nik ere, eŕi ez dan batez, espa piztuko diet,eŕi ez dan batez suminduko ditut. *
  22. Aseŕea eŕetzeraño irazeki bait-zait, eta luŕpe sakoneneraño aren gaŕak elduko dira, luŕa ta luŕeko zituak eŕetzen ta mendi-eŕoak txigoŕtzen.
  23. Gaitzak gañera metatuko dizkiet; eta, nere geziak ayen auŕka amaituko ditut.
  24. Goseak amitu; eta sukaŕ ta izuŕi miñak irotuko ditute; eta ayen auŕka piztien agiñak, eta sugeen edena bidaliko ditut.
  25. Guziak, mutil eta neskak, iñutauŕ ta gizon buruzuriak, landan ezpatak yoko ditu, ta baŕnean izuak.
  26. Erabakita nago; zokotara sakabanatuko ditut; ayen oroitza gizartetik ezabatuko dut.
  27. Etsayengandiko iraiñen belduŕ naiz, ordea; atzeŕitaŕak ausaz bait-lesakete: «Ori gure esku altsuak egin du, ez Yainkoak.»
  28. Sengabeko eŕiak bait-dira ta adimenik ez dute. *
  29. Sena ba’lute, oaŕez iebilzke (Ye. 9, 12), dagokien azaga igeŕiko lukete.
  30. Gizon batek nola miľa esetsi, eta, gizon bik amaŕ miľa nola iges eragingo litueke, Arkaitza zayen Yainkoak saldu ta Yaube’k utzi ez ba’Iitu?
  31. Gure etsayek berek dakitenez. ez bait-da gure Arkaitza ayen arkaitzaren edukoa.
  32. Sodoma’ko mâtsondotik, Gomoŕa’ko mâtsondotik ayen mâtsondoa da-ta; ayen mâtsak, ixen-mâtsak; eta ayen molkoak, molko gaŕatzak dira. *
  33. Ayen ardoa, erensuge-edena da, suge-goŕien eden zitala.
  34. Dana ori ez ote daukat Niretzat nere altxabetan zildaiz ostena? *
  35. Niri dagokit apena aŕtzea (Ik. 2S, 1; Eŕ. 12, 19; E. 10, 30); eta, garai egokian aŕtuko dut; ayen oiña leŕatu dadin; urbil bait-dago ayen poŕokaldia; eta, azkaŕ datoŕ ayen izangoa.
  36. Yaube’k bere eŕia ebatziko bait-du (2 M. 7, 6); eta, bere moŕoyei eŕuki izango zaye, aren eskua albirik gabe ta guziak, yopua ta yarei, sakabanatuak ikusita. *
  37. Ta, esango du: Non dira orien yainkoak? (Ye. 2, 28) iges-arkaitza omen zitzazkien yainkoak?
  38. ayen opariak yaten, ta ayen ixurketako ardoa edaten zutenak? Yaiki, ta lagun bekizkizue; magalpetu zaitzate.
  39. Orain ezaguzute Ni (1 Eŕ. 2, 6; T. 13, ‘2; Y. 16, 13), Ni bakaŕik Yainkoa naizala, ta Ni baizik beste Yainkorik ez dala; Nik il, Nik piztu; Nik yo, Nik sendatu; eta, ez da nire eskutik ezerk atera dezakenik
  40. Beraz,nere eskua ortziruntz yasorik,* [(Yob. 10,7;Y. 16,15). diot:
  41. Ala Ni betiko! Nere ezpataren sorbatza Nik zoŕoztu; eta, eskuan zuzenbiderako aŕtu ezkero, apena aŕtuko dut nere etsayen lepotik. eta ordaiña damayeket goŕoto nautenei.
  42. Odolez ordituko ditut nere geziak, eta, aragiz aseko nere ezpata; iľen ta atxiľoen odolez, etsai-buruzagien buruz.
  43. Goretsazute atzeŕiek Aren eŕia, bere moŕoyen odolaz apentzaľetzat, aren etsayen lepotik apena aŕtuko bait-du, ta bere luŕari ta eŕiari ibituko zaye. *
  44. Moxe’k, beraz, Nun’en seme Yosue’rekin yoanda, eresi onen itz guziak esan zitun eŕiaren belaŕietan.
  45. Ta, Ixrael osoari itz guziok esan ondoren,
  46. esan zien: «Euki biotzean gaur aldaŕikatzen dizkizudan itz guziok; eta, agindu izkiezute zuen semeei, lege onen itz guziak yagon ta batetzeko.
  47. Alpeŕak ez bait-zazkizue, bizia baizik; eta, betetzen ba’ dituzute, zuen egunak geituko dituzute, Yordan igarota yabetzat saŕtzeko zeraten luŕa-aldean.

Moxe’ren azken-eguna

  1. Egun artantxe, Yaube’k Moxe’ri itz egin ta esan zion: «Igo Abarin mendira, Moab’eko luŕaldean Yeriko’ren auŕez dagon Nebo mendira, alegia; eta, begira Kanaan’go luŕa, Ixrael-semeei yarauntsitzat damayedan luŕa.
  2. Igotzeko zeran mendigañean ilko zera, ta zuretaŕekin bildua; Or-mendi’n zure anai Aaron il ta beretaŕekin bildua izan zan bezela.
  3. Biok, Sin basoan irain bait-niñuzuten Kades’en, Meriba’ko uretan, Ixrael-semetartean gurenetsi ez niñuzutelarik.
  4. Luŕaldea, noski, ikusiko duzu, auŕez-auŕe; ez zera, ordea, saŕtuko, Ixraei’go semeei damayedan luŕean.

33

  1. Ta, au da Moxe’k, Yain koaren gizonak, il auŕean Ixrael’go semeei emandako onespena;
  2. auek aren itzak: Yaube, Sinai’tik etoŕi ta Seir’tlk soŕtu zitzayen, Paran-menditik dir-dir Meriba’n baŕna Kades’año, sua eskutik zeriola.
  3. Maite bait-zun eŕia (Y. 3, 1; 5, 5); eta zure mendean ziran aututako guziak, ta Aren oñetara bildurik, Aren irakaspenak zentzuzten. *
  4. Moxe’k legea aldaŕikatu dlgu Yakob’en eŕiarentzako yarauntsitzat.
  5. Yexurun’en eŕegetzat yaŕi zan, Ixrael’en leñuekin, eŕiaren nagusiak bildu ziranean
  6. «Bizi bedi Eŕuben, ta ez bedi il; bañan, gutxi beitez aren leñuko semeak.»
  7. Ta, au da, Yuda’rentzako onespena: «Entzun Yaube, Yuda’ren otsa, eta itzul ezazu bere eŕira. Arengatik buŕukatuko da aren eskua, eta, lagun zatozkioke etsayen auŕka.»
  8. Ta, Lebi’rentzat esan zun: «Zure tumim ta urim beuzka Masa’n azteŕtu ta Meriba’n onetsi zenun gizonak, *
  9. bere gurasoei buruz «ez ditut ikusi» esan duna bere senideak ezagun ez ditunak, eta, bere semêtzaz ântzi danak. Zure itza yagon ta zure Ituna zaitu duten ezkero, *
  10. zure erabakiak Yakob’i eta, zure legea Ixrael’i irakatsiko dizkio, luŕiña suduŕera eŕeko dizu ta zure opalmaira eŕopa ekaŕiko.
  11. «Onetsazu, Yaube, aren ondasuna, atsegin bekizu aren esku-lana; geŕuntzea ayen etsayei ta goŕoto dutenei ebain ezayezu, yaiki ez daitezan.»
  12. Benyamin’entzat esan zun: «Yaube’ren maitea, aren ondoan, eskieŕ datza, Berak maldatua ta Aren sorbaldan koka.»
  13. Ta Yose’ri buruz esan zun: «Yaube’k onetsia da aren luŕaldea, ortziak goitik damayon intzez, eta, leze aundiak azpitik soŕtzen dion urez;
  14. eguzkitik ango zitu edeŕei datoŕkien umoz ta iľargitik arnariak mardultzeko dun indaŕez;
  15. mendi zaŕetako ekoizpenik yatoŕenez, betiko muñoen adiguri bikañez,
  16. eta, luŕa betetzen dun ondasun yoriz. Yetsi bedi Yose’ren burura, bere anayen nagusiaren burura, sasian Ageri Izanaren onespena (Ir. 3, 2).
  17. Aren lensemeak, zezen itzalgaŕitzat, bere basidi-adaŕetaz luŕeko ertzetaraño eŕi guziak erauziko ditu. Oŕelakoak dira Eparain’daŕen amarmiľakoak. oŕelakoak ere Manase’taŕen amaŕeunekoak.» *
  18. Zabulon’entzat esan zun: «Poztu zaitez, Zabulon, zure osteraketan, ta zu Ixakar zure kapaŕetan.
  19. Eŕiei mendira dei egiezute, opari zuzenak an eskeintzeko; itxasoetako aberastasuna ta ondaŕetako altxoŕ estaliak txurgatzen dituzute-ta.»
  20. Gad’entzat esan zun: «Onetsia Gad lasai-lasai utzi duna leoi bat bezela etzanik, aŕapakiñaren besoa ta burua uŕatzen!
  21. Zati auŕena, beretzat aŕtu ondoren, bertan nagusitzat gelditu da, eŕiaren auŕelariekin etoŕi bait-zan, Ixrael’i buruz Yaube’ren zuzenbidea ta erabakiak burutu ditu.» *
  22. Ta, Dan’entzat esan zun: «Dan leoikume bat da Basan’dik yauzibera.»
  23. Ta, Neptali’rentzat esan zun: «Neptali, adiguriz beterik, eta, Yaube’ren onespenez okiturik zauden ori, itxasoaz ta egoaldeaz yabetu zaitez. *
  24. Ta, Aser’entzat esan zun: «Bitza Aser’ek semeak eŕuz; bere anayei atsegingaŕi bekie, ta bere oñak igorzteko ere olioa ugari beza.
  25. Burni ta burni-orizkoak beitez zure moŕoiľoak ta bizi zaitezkeño birau zure azkaŕtasunak.»

Yexu´entzat

  1. Yexurun, ez da zure Yainkoa bezelakorik, odei gañean eserita, ortzian baŕna, aŕandiz, lagun datoŕkizunean. *
  2. Goyan dago Aren egoitza ta andik beti beeruntz Aren besoak, zure auŕetik etsayak iraizten ta «suntsi zaitezte» ayei esaten.
  3. Oŕela gari ta ardoaren luŕean, intza diñoskion ortziaren azpian, eskieŕ bizi da Ixrael, bereiz dago Yakob’en etxea.
  4. Zure zori ona Ixrael! Nor zu bezelakorik? Yareile, gerizarako babeski, eta garaipenerako ezpata Yaube duzun eŕia? Zure etsayak ukatuko zaituzte; eta, zuk ayen tontoŕak istikatuko dituzu.

34

Moxe’ren eriotza

  1. Oŕezkero, Moxe, Moab’  eko** ordokitik Nebo mendian Yeriko’ren auŕez dagon Pasga tontoŕera igo zan; eta, andik Yaube’k luŕalde osoa erakutsi zion; Galaad Dan’año,
  2. Neptali osoa, Eparain ta Manase’ren luŕalde osoa saŕtaldeko Itxasoraño,
  3. Negeb, sakanea, ta palma-iria dan Yeriko’ren ordokia Segor’eraño.
  4. Ta Yaube’k esan zion: «Or duzu Abraham’i, Ixaak’i ta Yakob’i «zure ondorengoei damayoket» esanez zin egin nien luŕaldea. Aitziñean yaŕi dizut, ikus dezazun; bañan, ez zera an saŕtuko».
  5. Moxe, Yaube’ren moŕoya, Yaube’k esan zionez, Moab’eko luŕean il zan.
  6. Ta Bet-Pegor’en auŕez Moab’eko aran batean eortzi zuten; eta, iñork ez du gaurdaño aren iľobia ezagun.
  7. Il zanean, Moxe, eun ta ogei urtekoa zan; eta, begiak zoli ta sozkoa mardul zitun.
  8. Ixrael-semeek Moab’eko ordokian deitoratu zuten ogei ta amaŕ egunez, Moxe’ren iľetarako negaŕ-egunak beterik.*
  9. Yosue, Nun’en semea, senaz beterik zan, Moxe’k bere eskuak gañera ezaŕi zizkionetik. Ixrael’go semeak, beraz, men egin zioten, Yaube’k Moxe’ri agindutakoa beterik.
  10. Gerokoan, Ixrael’en ez da soŕtu bekoz-beko, ari bezela, Yaube mintzo izan zayon igaŕlerik; *
  11. ez, Yaube’ren bidalitzat, Aigito’ko luŕean, Parao’ren auŕean ta beraren mendeko guzien auŕean Moxe’k egindako zantzu ta alatzak egin,
  12. eta berak esku azkaŕez Ixrael-seme guzien begietan burututako egite izugaŕiak burutu litukenik ere.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper