zabalka - OEH - Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zabalka.
sense-1
1.
(V-gip, G, AN, L, B, Ae; Lar, Añ, Dv)
Ref.:
A (ao-zabal), A Aezk (aozabalka); Asp Leiz (abazabalka); Etxba Eib (ao zabalka); Elexp Berg (ao-); Izeta BHizt2 (agozabalka).
(Como segundo miembro de compuestos). Con (...) extendido; con (...) abierto. "Zanqueamiento, istazabalka ibiltea" Lar. "Aozabalka dago" Ib. (s.v. bostezar). "Aozabalka, admirándose" A Aezk 289. Para ahozabalka como sust., v. ahozabalka(II)
.
Zenbat egoten dira Elizan bertan, au zabalka, erdi lo edo nagiak ateratzen? AA III 339. Aurra aozabalka asi zan. Lard 239. Bainan hain gorako gauzak ziren liburu hartan, non aho zabalka hasarazi baitzuten errege. Hb Egia 75 (v. tbn., con el sdo. de 'bostezando', Arr May 157, Lek EunD 35, JAIraz Bizia 101). Istar-zabalka Eliza-barrualdetik etxe-atarira joan zan. A Ardi 49. Agerre begiztatu zuanean, besozabalka ta agurka urreratu zitzaion. TAg Uzt 175. Zirkiñik egin ere gabe zegozkien begira lurraldetik jendaldeak, arriturik eta ao-zabalka. Ib. 232. Zoriona noranai eskuzabalka barreatuz. Ib. 315. Ao-zabalka [='a boca llena'] esan dezala / lan au bein ikusten dunak, / Ama maitatzen ezin berdindu / ditezkela euskaldunak. Basarri 6. Baserritarrak premizkoa du / inguratzea kalera, / aurten Donostik beso-zabalka / eskeintzen digu aukera. Ib. 61. Jainko Egilleak eskuzabalka ereindako edertasun guzti oiek. AEmil AndreM 241. Zerberus-ek, ao zabalka, bere iru eztarriak ixildu zituen eta aizeak darabillen Ixionen errota ere gelditu egin zen. Ibiñ Virgil 117 (v. tbn., con el sdo. de 'con la boca abierta de asombro', NEtx LBB 92, MEIG II 72).
(Como segundo miembro de compuestos). Con (...) extendido; con (...) abierto. "Zanqueamiento, istazabalka ibiltea" Lar. "Aozabalka dago" Ib. (s.v. bostezar). "Aozabalka, admirándose" A Aezk 289. Para ahozabalka como sust., v. ahozabalka
Zenbat egoten dira Elizan bertan, au zabalka, erdi lo edo nagiak ateratzen? AA III 339. Aurra aozabalka asi zan. Lard 239. Bainan hain gorako gauzak ziren liburu hartan, non aho zabalka hasarazi baitzuten errege. Hb Egia 75 (v. tbn., con el sdo. de 'bostezando', Arr May 157, Lek EunD 35, JAIraz Bizia 101). Istar-zabalka Eliza-barrualdetik etxe-atarira joan zan. A Ardi 49. Agerre begiztatu zuanean, besozabalka ta agurka urreratu zitzaion. TAg Uzt 175. Zirkiñik egin ere gabe zegozkien begira lurraldetik jendaldeak, arriturik eta ao-zabalka. Ib. 232. Zoriona noranai eskuzabalka barreatuz. Ib. 315. Ao-zabalka [='a boca llena'] esan dezala / lan au bein ikusten dunak, / Ama maitatzen ezin berdindu / ditezkela euskaldunak. Basarri 6. Baserritarrak premizkoa du / inguratzea kalera, / aurten Donostik beso-zabalka / eskeintzen digu aukera. Ib. 61. Jainko Egilleak eskuzabalka ereindako edertasun guzti oiek. AEmil AndreM 241. Zerberus-ek, ao zabalka, bere iru eztarriak ixildu zituen eta aizeak darabillen Ixionen errota ere gelditu egin zen. Ibiñ Virgil 117 (v. tbn., con el sdo. de 'con la boca abierta de asombro', NEtx LBB 92, MEIG II 72).
sense-2
2.
(AN-gip ap. Gte Erd; H).
"Dans le sens de la largeur" H. " Ondartzaren zabalka ibili ziren (AN-gip)" Gte Erd 215 (junto a luzeka, luzakara, etc., de otras zonas).
"Dans le sens de la largeur" H. " Ondartzaren zabalka ibili ziren (AN-gip)" Gte Erd 215 (junto a luzeka, luzakara, etc., de otras zonas).
sense-3
3.
Con la parte ancha.
Yo dute Eliza hemezortzi mende eta erdiz; ibili ezpata zabalka, puntaz, ahoz, sahetsaz, ezker eta eskuin. Hb Egia 139.
Yo dute Eliza hemezortzi mende eta erdiz; ibili ezpata zabalka, puntaz, ahoz, sahetsaz, ezker eta eskuin. Hb Egia 139.
sense-4
4.
(Como segundo miembro de compuestos).
"
Besozabalka (Sc)"
A (que remite a besazear "jugar a pelota cortándola o rasándola").
azpisarrera-1
XABALKA
(Forma con palat. expr.). Abriendo.
Jauzi bat egiten du... Mirailako bertze xoriak berdin. Kantuz hasten da; bertzea ere mokoa xabalka... JEtchep 26.
Jauzi bat egiten du... Mirailako bertze xoriak berdin. Kantuz hasten da; bertzea ere mokoa xabalka... JEtchep 26.
azpisarrerakoSense-1.1
(Como segundo miembro de compuestos).
Ezker dut gazte bat, ustez aski mardul, / ago-xabalka da, eziñik egurats. "Abre la boca sin poder respirar" . Or Poem 525. Gu, mutil koskorrak, ao txabalka aieiri begira. Ataño TxanKan 108.
Ezker dut gazte bat, ustez aski mardul, / ago-xabalka da, eziñik egurats. "Abre la boca sin poder respirar" . Or Poem 525. Gu, mutil koskorrak, ao txabalka aieiri begira. Ataño TxanKan 108.
zabalka
-
zabalka....
-
1. (V-gip, G, AN, L, B, Ae; Lar, Añ, Dv...
-
2. (AN-gip ap. Gte Erd; H). "Dans le sen...
-
3. Con la parte ancha. Yo dute Eliza hem...
-
4. (Como segundo miembro de compuestos)....
-
XABALKA (Forma con palat. expr.). Abrien...
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
