Orotariko Euskal Hiztegia

ofiziale

ofiziale.
1. (V-gip, S; Lcc, Volt 50, SP, Ht VocGr, , Lecl, Dv, H, Foix ap. Lh.), ofizial, ofeziale, opizial(e) Ref.: Lh; Lrq; Elexp Berg .
Obrero cualificado; artesano. "Ouvrier qui tient boutique" SP. "Artisan" Ht VocGr y Dv. "Oficial" . "Ouvrier" Lrq. Belapeyre (como Pouvreau en su dic.) distingue ofiziale 'artesano' de ofizial 'juez eclesiástico'.
Ofiziale batei zeñei ematen baitzaio obra bat egin dezan. Ber Trat 26r. Dendari baten etxean ere ofizialeak abiadura handia daramala [...] baiña aprendiza [...] pontuak kontatuz bezala hari dela. Ax 91 (V 61). Artea eta modua ofizialeai [emon] . Cap (ed. 1893) pró. Bizitze debotaren desterratzea [...] ofizialeen botikhetarik. SP Phil 13 (He 13 nekhazale ). Josef saintiareki langiten ari zela [Jesüs-Krist], eta ofiziale baten edükiten ziela. Bp II 35. Ofizialeak bere eskuetako obra ongi eginek laudatzen tuztela. ES 145. Horlako gauzetako ofiziale zirenak. He Act 19, 25 (Lç ofizier). Zelarik bere artean ofiziale gutiago zakiena. FamInst 791. Ofizialea beti sujeto bere botigan, labraria lurraren esklabo. (Sal, 1780). FLV 2016, 77. Gorphützezko obra, nekazalek eta ofizialek ordinariozki egiten ditüztenak. CatLan 88. Zeinbat opiziale dira, ta zer aloger emoten jakee? Mg PAb 125. Ofiziále guziék beardúte ikási berén ofizioko ártea. LE Doc 58. Edozein ofizioko ofizialeik ezta geiago zure baitan arpatuko. Echn Apoc 18, 22 (Lç ofizier). Lenago etortzen ziran / ofizialeak / ziran txorrotxale ta / pertz-konpontzalleak. Xe 224. Edozoin ofiziale, ala hargin, ala arotz, ala marasturu. Elsb Fram 152. Etxetiar eta ofiziale gehienak arrotzak ditugu. Arb Igand 24. Batak azkoria ta / sokia bestiak, / ofeziale onak / bai mutil gaztiak. Noe 111. Sartu izan balira [obran] / Herriko ofizialiak / Egitetik egitera / Oi zer diferentzia! LuzKant 84. Beiñola nire errian opizial bat itsusitu ñoan. Or Tormes 91. Ofizial ona naizela azkar / egin didazu igarri. Tx B 228. Antzez erabili zuela ofizialeak bere eskua, desinu pollit zerbaiten atheratzeko lehiarekin. JE Ber 63. Hirugarren mailean, ofizialena [taldea] . Zait Plat XVII. Nerau emakumia / ofizialia, / letrarik eskolarik / batere gabia. (V-gip). Gand Eusk 1974, 159. Nongo ofizialeak eraikiko du etxe bat. Xa Odol 240. Oso argin onak ziran iru opizial. BAyerbe 38. Eta zein xoratuak egoiten ginen gu ofiziale miresgarri hari [=eskalapoin-egileari] so. Larre ArtzainE 99. Bi ofizial eta bi peoi. Masa eta dana eskuz egiten genduan. Albeniz 45. Hainbestean moldatzen ditu [Robert Aldrich-ek] irudi moldakaitzak, ofiziale ikasiari dagokionez. MEIG I 142s.
v. tbn. Etch 302. Gy 188. Dv Act 19, 24. ChantP 14. Ud 134. Yanzi 56. Gatxitegi Laborantza 219. Ofizial: Insausti 32. Opiziale: fB Ic II 297. EusJok 140. AZink 140.
Profesional.
Hartakotz duzu hainbertze basa ofiziale Pariseren beraren erdian. JE Bur 195 (hablando de médicos, dentistas, etc., sin titulación).
2. + ofizial (SP). Juez eclesiástico de una diócesis. "Official" SP.
Letra apostoliko oek presentatu izandu dira ofiziale jaunaren aurrean. BLeiz 46. Miguel Oiharart bikario jeneral ofizial eta kalonje theologal berari. EZ Man II 127. Zuberoa herriko bik[ario], jenerala eta ofiziala. (In Tt Onsa 7 ). Belapeyre apez, Teologian baxelier, Züberoako ofizial eta Sorhoetako erretorak. Bp I 17.
3. Nombre dado a diversos funcionarios públicos.
Juezak, ministroak edo beste edozeinereko ofiziale diranak. OA 165. Ethiopiar bat eunokoa, Kandaze ethioparren erreginaren ofiziale prinzipaletarik bat. He Act 8, 27 (Dv azpiko handietarik ). Jaun Ofiziale Munizipaleak hau ezagutzerat eman dezatenzat behar den guziei. Revol 131. Enkargatzia [...] ango ofizialeen bati korrioera erreparatzeko onelako tituloko rebistarik pasatzen dan Tolosako balijara. CartAnd 375s. Errege, ministro, kaballero aberats ta ofiziale guztiak. NecCart 11.
4. Guardia, agente.
Ethorri zirenean, bada, ofizialeak eta ideki zutenean presondegia. "Ministri" . He Act 5, 22 (Lç ofizierak). Neuk emongo deutseet arpegi justiziako opiziale diru zaliai. Mg PAb 80.
5. Practicante.
Betoz ofiziáleak, biáli botikará, in erremediogáu, ta ura, ta bérzea. LE Urt (ms.) 124v (ed. 1842, 348 ofizialeak edo mediku barberoak ). Herri huntan ba ditugu / ofiziale hunak, / larrurik zilatu gabe / sangaratzen dutenak. Bordel 88. Ofiziale hunak / badu errekesta, / barnetik eri dena / sendatzera prest da. Ib. 171.
6. (Urt I 72), ofizial.
Oficial del ejército o la policía.
Egun bat, zeiñetan Herodesek bere sor-eguneko banketa ematen baitzaroen bere gortheko handiei, armadako ofiziale lehenbizikoei eta Galileako prinzipalei. He Mc 6, 21. Partidan etorri dan ofizialeak esan omen du. CartAnd 391. Gelditu ere ziran bi milla franzes atzemanak, eta beren artean ofiziale asko. Izt C 360. Ontzidija atako beste komandante eta ofiziale jaun guztijai. "Caballeros oficiales" . (1866) BBatzarN 231. Erreginaren erreximenduko ofiziale batek. Elsb Fram 78. Enamoratu zan karabineruetako ofiziale batengana. Iraola 55. Iturbek sartu zizkigun opiziale Sodupe ta Abaria. Apalategi Auspoa 3, 100 (v. tbn en la misma pág. ofiziale ). Beti ofizial baten begiratupean egon oi ziran. Etxde JJ 184. Len soldaruzko opizialen tokia izana. Anab Aprika 62. Opizialei geiago kobratu. BBarand 134. Frentian egondako onek ziran geienok ofizial izateko egozanak. Gerrika 68.
v. tbn. Ofizial: In Alkain 108. FEtxeb 28. Albeniz 64.
opizial. Oficial de un barco.
Lostramok bazekian bigarren opizialak aña pilototzan. Anab Poli 54. Altzau eragin euskuen goiko ofizialen kamarotera. Gerrika 97.
OFIZIALE-ESKOLA. Escuela profesional.
Mekaniziengoko ofizioa nahi badu ikasi jakin behar da [...] Hazparneko ofiziale eskola berrian etsamina bat badela. Herr 12-6-1962, 2.
OFIZIALE-LAN. Trabajo manual.
Eztea ofiziale-lana bezik [Igandian] defendiatia denik? CatLan 88.

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus