obratu
obratu.
Tr. Más usado al Norte y escaso entre los vizcaínos. En DFrec hay 15 ejs., 7 septentrionales.
1.
(
Lcc (-du),
SP,
Lar,
Añ,
Lecl,
VocBN
,
Gèze,
H).
Producir; realizar, obrar, hacer.
"Ouvrer"
SP.
"Obrar"
Lcc, Lar y Añ.
"Operar"
Lar.
"Opérer"
Lecl, VocBN y Gèze.
Ezen obra on bat enegana obratu du.
Lç Mt 26, 10 (He, TB, Ur, Ur (V), Ip, Samper, Leon, Or, Ker, IBk, IBe egin).
Ezen Iainkoaren arauezko tristiziák, penitenzia obratzen du.
Lç 2 Cor 7, 10 (He eragin, TB, Dv, Ol, Bibl ek(h)arri, Ker sortu
).
Hunela egiten den penitenziak zer obratzen du gure baithan?
Mat 135.
Zeñen amorio andiak gure gana idukiak obratu baitzuen Iesu Kristoren jaiotzea.
Ber Trat 42v.
Gauza hauk zintuenean / sei egunez obratu.
EZ Noel 141.
Zuk hunelako sendagaillak obratu ditutzu.
Harb 137bis.
Begiak itsuturik bezala akhometatuak eta obratuak [faltak]
.
Ax 188 (V 127).
Eztu ahora duzun bezain sarri Sakramendu hunek obratzen bere bertute prinzipala.
Hm 211.
Mirakuillu handiagoa / oraiño duzu obratzen.
Gç 89.
Irakasten zaio kristaubari zer obratu ber deban.
OA 59.
Miserikordiaren efetu miragarrienak obratzen direla bakea dutenen fagoretan.
He Gudu 153.
Enkarnazioko Misterioa obratu nai izan zuen.
Cb Eg III 325.
Zeinbat gauza obrau zituzan Espiritu Santuak Enkarnaziñoeko misterio santuan?
Oe 56.
Hargintzako trabaillua izaren den obratua.
(1763).
SenperEus
153.
Huna nola obratu zen mudantza miragarri hura.
Lg II 156.
Jangoikoak obrátus milágro andibát arren sabelean.
LE (
in
BOEanm 169
).
Harek dü [...] itxasoko meskabiak obratzen.
Egiat 265.
Ordean gaixtakeria / gerok obratzen dugu.
Monho 106.
Noiz misterio miragarri ori gertatuko edo obratuko zan.
Gco I 457.
Zeinbat gauza obrau zituzan, bada, Espiritu Santuak Enkarnaziñoko Misteriyoan?
CatLlo 22.
Izpiritu Sainduak efetu horiek oro obratu zituen Apostoluen baithan.
Jaur 198.
v. tbn. Arg DevB 170. SP Phil 465. Tt Onsa 183. Ch III 55, 4. Mih 63. Brtc 12. CatLan 36. CatB 22. CatLuz 17. MarIl 127. CatAe 40. CatSal 41. CatR 41. CatUlz 27.
Llevar a la práctica.
"Faire, accomplir"
Dv.
Inozentea, damu diat / ain gatx andia obraetan; / borondate jaukaat / al badagit salbaetan.
Lazarraga A25, 1197v.
Hartarakotz nekha zaite ikhasten Manuala / eta faltetarik guarda, hura obratzen duzula.
EZ Man I 3.
Gogora zaizkan pensamendu gaixto hek obratu nahi bazituen.
Harb 159s.
Deus ere obratu gabe [...] nahi genduke salbatu.
Ax 48 (V 31).
Hainitz gauza konplitzen du eta obratzen.
SP Imit III 5, 4 (Ch obretan athera, Ol burutu
).
Bertute meditatuek eta ez obratuek.
SP Phil 109.
Enzuten dute maiz Ebanjelioa progotxu gabe, eta haren obratzeko gutiziarik sentitu gabe.
Ch
I 1, 2.
Informa diten badakitenez, eta beha obratzen dutenez [Katixima]
.
CatLan 4.
Manrezatik hunat gogoan dabilan egiteko handia, Iñaziok orai behar du obratu.
Laph 181.
Nik orla naia obratu.
Bil 85.
Ama Birjinak erran hitzak / handizki dire obratu.
Zby RIEV
1908, 293.
Lasterka joan zen bere xede tzarren obratzerat.
Zerb IxtS 88.
Harek zituen "plantation" delako jende-aldaketak asmatu eta obratu.
Mde Pr 210s.
Zure erakaspen bizi eta borthitz horien obratzen.
JEtchep 88.
Hanbat gogoan zintuen gauzak / obratzen ikusi gabe.
Xa EzinB 44.
Badira hautu batzu ere, gero, obratzean, gostatzen baitira.
Larre ArtzainE 110.
v. tbn. Gç 157. Egiat 166.
2.
(Sin compl. directo).Actuar.
"Obrar, actuar, proceder. Berbak laga alde batera eta obrau biarra izan genduan
"
Etxba Eib.
Ene Aitak oraindrano obratzen du, eta nik-ere obratzen dut.
"Besogne"
.
Lç Io 5, 17 (LE obratu; He, Dv, Ol, Leon, Or e IBe (h)ari izan, TB, EvS e IBk lanean (h)ari izan, Ker lan egin).
Trinitateko hirur personék elkharrekin batean obratzen zutelarik.
Lç
Ins
G, 2r.
Ezen gaizki obratzea bezala gaizki desiratzea ere bekatu dela.
Mat 117.
Sinhestea aski eztuk, non eztuen obratzen.
EZ Man I 9.
Oraiko kofesatzean obratzen baitu Iesu Kristo Iaunaren heriotzeak.
Ax 527 (V 339).
Zelan obraetan.
"Como obrar"
.
Cap 24.
Has gaitezen goizetikan / huntarakotz obratzen.
Arg DevB 108.
Maite eztuenak langiadurarik baizen eztuenean obratzeko, amudioak indarrik aski kausitzen du.
Arbill III 5, 19.
Basilio sainduak dioenaren kontra obratzea.
ES 149.
Nola jakinen dugu obratzen?
El 27.
Sinistu eta obratu.
Iraz 2.
Peredikariek ere hartan die gütik obratü.
Egiat 232.
Laster bere justiziaz / hasiko duk obratzen [Jainkoa]
.
Monho 112.
Siñetsi, eta obra zazu.
CatB 9.
Obratu gogo duenak, / elheak ditu bakhanak.
Gy 45.
Obratus Jangoikoak sobrenaturalki eta milagrosoki.
CatAe 26.
Nestorioren kontra legeak agintzen zuten bezela obratzeko eskubide guziak eman ziozkan.
Arr May 165.
Zer gogor obratzen duan kulparik gabeko bildotx eta laguntzik gabekoakin!
Ill Testim 25.
Onez aurrera obra dezagun / obetuago pentsatuta.
MendaroTx 72.
Egiazko kultura baten alde obratu dutenek.
Mde Pr 43.
Ezkara mintzatzen, obratu egiten dugu.
Arti Tobera 275.
Etekiñari begira egon gabe obratzea.
Vill Jaink 107.
Predikatzea da errexenik... obratzeak emaiten dauku lan.
Larz Senper 54.
v. tbn. SP Phil ẽ 4v. Ch IV 5, 1. CatLuz 12. EvAN Mt 16, 25. CatSal 27. CatR 27. Hb Esk 145. BOEans 454 (s. XIX). CatAria 444. Auspoa 97, 82.
Trabajar.
"Travailler, se livrer au travail"
H.
Baina obratzen duenari alokairua etzaió graziatan kontatzen, baina hartzetan.
Lç Rom 4, 4 (He obra egin).
3.
Fabricar, construir (un objeto material).
"Aedificare, [...] obrátu, moldátu
"
Urt I 289.
Zilhar eta metal horiz kadira obratuak.
EZ Man I 88.
Harrek obratuak dire / haren bestigarriak; / har berak izanen dire / haren iretsgarriak <-st->.
Arg DevB 54.
Bere aitaren ükhudian obratü ziana [khoroa]
.
Egiat 244.
Obratu zion torre bat.
Hual Mt 21, 33 (Lç edifikatu, He bastitu, Dv, Ur altxatu, Ur (V), Ker jaso, Ip, Ol, Leon, IBk, IBe eraiki, Echn goratu, Samper egin).
Zangoen alkia gei berez eta ara beretan obratua dela.
JE Ber 63.
4.
Trabajar (un material).
Bilhatu zituen illea eta lihoa, eta biak bere eskuz landu eta obratu zituen.
Ax 402 (V 262).
Obratzeko errexa delakoan [haltza] baliatzen da kadira eta espalakoin egiteko.
Dv Lab 323.
5.
(Part. en función de adj.).De fábrica, de albañilería.
Jeriko inguratzen zuten murru obratu guziak karraskan erori ziren.
Zerb IxtS 43s.
6.
"
Obrau, defecar. Azkenian gaur goizian obrau dot
"
Elexp Berg.
EZIN OBRATUZKO.
Imposible de llevar a cabo.
Xede horrek laudamen guti ukhaiten du Iñazioren adixkidetarik; ezin obratuzkoa dagokate.
Laph 238.
OBRATUZKO.
De obra.
Berzea da aktuala edo obratuzkoa.
Harb 27.