Orotariko Euskal Hiztegia

obligazio

obligazio.
1. (Lcc, Urt II 128, Lar), obligazione (S; SP, Urt II 128, VocBN , Gèze, Dv), obligazino (V-gip; SP, Urt Gram 40, , Izt 26v), obligazinoe, obligezio, obligezinoe Ref.: Lrq (obligazione); Etxba Eib (obligaziñua); Elexp Berg (obligaziño) .
Obligación; deuda; deber, quehacer. "Obligation de reconnaissance" Lrq. Tr. Poco documentado en el s. XX. En DFrec hay 15 ejs. de obligazio, meridionales.
Halatán gure kontra zen obligazionea iraungi izan da. Ins C, 5v. Obligazioz bete ninduzun, / guztiok ala gurarik. Lazarraga A10, 1175v. Nere abisua desodan zure señoriari, obligazio dudan bezala. CartEsp 465. Guziak dutenean obligazio gauza ohek jakiteko. Ber Trat 56r. Idukazu othoi, Iauna, obligazionea, / zeruetako guthunetan beregainki gordea. EZ Man II 20. Zeure zorraren eta obligazionearen pagatzeko. Ax 245 (V 165). Neure obligazino handiek [...] eta bethiere ene alderakotzat [...] erakutsi duzun borondate borondatetsuak. Ib. 4 (V 1). Matrimonioko obligaziñoan. "En el uso del matrimonio" . Cap (ed. 1893) 50. Herioari obligazione handiak dütiala. Tt Onsa 168. Obligeziñoe onegaz kunplietako. VJ 15. Bear bainaiz ediren amar orenetako Etxalarren oblig[a]zione batean. CartVera 265. Ozione [abreviatura de obligazione ?] forzoso bat ofreziturik. Ib. 265. Burasoek obligaziño dute haurren ungi eskolatzeko. 215 (222 obligazione). Komunio santua rezebitzeko obligazioa. OA 153. Zure aitari baino obligazino gehiago diozun presunari. ES 164. Norzuk dauke obligazinoa barau egiteko? Arz 46. Nork bere estatuko obligazioneak uztea. Ch I 25, 5. Obligazio andia dugu jakitera. El 27. Gelditzen da obligazioarekin pekatu au konfesatzeko. Iraz 66. Fundatuak zeren diren [adiskidetasunak] arrazoiñ ederren gaiñean, hala nola ahaidetasunaren, ungiegiñentzako bihurkundearen edo bertze zenbait obligazione-izanaren gaiñean. He Gudu 110. Biurtzeko obligazio estua. Cb EBO 53 (CatV 80 obligaziño). --Pekatu benialak konfesau bear dira? Ondo da konfesetea, baia eztago [ob]ligazinoerik. Oe 133 (133 obligaziño ). Zer obligazione ez diozu Jainkoari, eman darotzunaz geroz izatea. Brtc 77. Zeintzuk dira Kristinaubaren egin edo obligazinoerik enzunenak? CrIc 49. Obligazione handirik / baderogü Xarlemaiñari. Xarlem 1437. Len dala deboziñoa baño obligaziñoa. LoraS 190 (CatAN 48 obligazio). Au da egin-bide edo obligazio bat ezkonduen estaduak berekin daramana. AA I 597. Hori neretzat obligazione hertsi bat da. Dh 231. Eratxikitzen diotegu gure buruei obligazione bat Jainkoa othoiztean. Jaur 193. Bete daijén [...] eurén gobernuko obligaziñoe bat. (1862). BBatzarN 197. Zortzireun milla errialen obligaziñoiak. (1866). Ib. 223. Obligaziyo askoren mende / bizi gera gurasuak. PE 24. Gizonak gidatzen dituzten legeak eta heiek dazkoten obligazioneak gizonek hauts ditzazketela. Elsb Fram XI. Gure protsimo lagünen eretzeko gure obligazionak. Ip Hil 60. Buruzagien beren, eta heieri buruz bertzen zuzenak eta obligazioneak. HU Aurp 134. Gelditzen zaio obligazionea bekhatu mortalen kofesatzeko. CatJauf 118. Nai ez badute [...], ez daukate obligaziyorik. Iraola 22. Eztakite nola paga / Herriko obligazioniak. LuzKant 80. Debozioa baiño lenago da obligazioa. (L-côte). Lander Eusk 1928 (I) 59. Nire obligazioa bete behar dut. Arti Tobera 268. Baiña aginte orri obeditzeko eginbideak, obligazioak, non du bere iturburua? Vill Jaink 186. Mera batek badauka / obligazione. Xa EzinB 109. Obligazioa zala ura egitea illean bein. BAyerbe 17. Artutako obligazioak danak zeatz eta meatz betetzen dituzte. JAzpiroz 217.
v. tbn. SermAN 1r. Lar SermAzc 52. LE Prog 120. Mg CC 167 (CO 19 obligazino, 260 obligazinoe). Gco I 437. FrantzesB I 99. It Fab 209. CatAe 70. CatSal 71. Legaz 28. Xe 190. Ud 131. Arrantz 37. AzpPr 25. Ag Serm 82. MendaroTx 311. Obligazione: Harb 423. SP Phil 222. Arbill IV 5, 10. CatLav 139 (V 73). Mih 93. CatLan 158. In MEIG I 252 (1793). CatB 67. JesBih 473. CatLuz 32. MarIl 117. CatR 71. CatS 93. Lap 67 (V 34). Arb Igand 124. Obligazino: Mat 151. Zuzaeta 69. CatLlo 47. CatBus 48. Ag Serm 146. Balad 199 (V-ger). Obligazinoe: Zuzaeta 45. fB Olg 46. JJMg BasEsc 216. Astar II 242. Obligezio: CatUlz 54.
2. (Pl.).Prendas.
Gizon aberats eta obligazio andietako bat izan zan. Cb Eg II 196.
OBLIGAZIOAN EGON. Estar obligado.
Zaude obligazioan pakeak egin ta eskandaloa kendutzeko. Mg CC 150.
OBLIGAZIOKO. Obligatorio.
Izen ez arren barauegunak edo obligazinokuak. ZBulda 18.
OBLIGAZIOTAN (Estar, quedar, etc.) obligado, deudor.
Adio orai Xarlemaiña, / bentüraz sekülakoz, / zuri obligazionetan / baratzen niz behinkoz. Xarlem 1201.
OBLIGAZIOZ. Por obligación.
--Zenbat aldiz behar da / hartu [Jesus] urthe guztiez? / --Behiñ obligaziñoz; / amudioz hañitzez. 214. Orai nainúke errán gauza zenbáit prinzipalénak, zeintan paratu bear baitu kuidádo nekazáriak, ta obligázios. LE Prog 106. Obligazioz duten guzia kuidadoarekin egiten dutenak. CatB 84. Obligazioz da eta / joan bear gerrara. LuzKant 37.
v. tbn. CatLuz 29 (obligazionez).
OBLIGAZIOZKO. Obligatorio. "Obligazinozko obra, œuvre d'obligation" SP.
Debozinozkoak eta borondatezkoak baitira [obrak], eta ez obligazinozkoak edo bortxazkoak. Mat 23. Obligaziosko asko gauzetan. Ber Trat 32r. Obligazionezko mezetako othoitzak. EZ Man II 52. Egin beharkoitu obra obligazinozkoak, iustiziazkoak eta konzientziaz zor dituenak. Ax 241 (V 162). Obedienzia horri daritza beharrezko eta obligazionezko obedienzia. SP Phil 247. Geure obligazionezko agurrak. Arg DevB 223. Berze ordenak obligazinozko dira, hau debozinozko; berzeak konbentuan, hau norbeareren etxean. Harb (ed. 1690) 459. Obligazionezko egunetan. Brtc 243. Eta liberaltasuna obligaziozko edo premiazko birtutea ote da? Gco II 35. Bere obligazionezko othoitzen egiteko artea. Dh 93. Obligaziyozkuak / dira [sakramentu] oiek bostak. Auspoa 97, 93. Meza Saindua entzun dezagun Igandetan eta obligazionezko Phestetan. CatJauf 86. Lege oiek gizonak obligaziozkotzat jotzea. Vill Jaink 79.
v. tbn. Obligaziosko: El 79. Obligazionezko: CatB 52. Obligazinozko: SP Phil 247.

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus