Orotariko Euskal Hiztegia

Azpisarrerak (1)

zabalera

1 zabalera.
1. (V; , Izt 11v, H, Zam Voc) Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg .
Anchura. "Anchura" , "latitud" Añ. " Zabalera ederra dauka kamioi orrek " Elexp Berg. .
Eta bere luzeeria ainbeste da zenbat bere dan zabaleria. Ur Apoc V 21, 16 (Ker zabalera;zabaltasun ). Onenbeste zabalera ta arenbeste luzerako potiñak eragiñ. Ag Kr 200. Amabi milla estadi zenbatu zitun, luzera, gora ta zabalera berdin dirala. Ol Apoc 21, 16 (IBk, IBe zabalera). Mokorrez berez badu naiko zabalera. Or Eus 375. Gurutze oien zabalera, 43 neurki-eunen izan bedi. EAEg 31-5-1937, 1729. Puerto Colombia ori itxasoaren sarrera batean dago. Sarrera biribilla. Iru kilometro bañan geiagoko zabalera. JAIraz Bizia 37. Bere adar-buruak ematen zuan itzalaren zabalera, alde batetik, ogei ta amabi metro ba omen zan; bestetik, ogei ta sei metro. Munita 51. Antoñ Mañtoñ laburtxoagoa zoan izan. Zabaleran, ostera, Kardantxillo lako bi bai. Bilbao IpuiB 268. Baso-arteko auzo-bideari lau metroko zabalerea itxiko eutsiela. Akes Ipiñ 27. Zabaleran metro bi ta geiokoak. Ib. 23. Gurdi-kurpil zorrotz aiek bi edo iru zentimetroko zabalera zuten. Insausti 91.
Beste askok txarrerako artuaz, askatasunaren zabalera negurtu eziñik.Gerrika 51.
2. Superficie, extensión. v. LUZE-ZABALERA.
Zeruko zabalera guztiak kabitzen eztabena. MisE 129. Aita zerukoaren gloria [...], ontasuna, zabalera ondo bagea ta ganeko obetande edergarriak. Ib. 38. Eta igon eben lurraren zabaleriaren ganera. Ur Apoc (V) 20, 8 (Ur (G) zabalera;zabaltasun ). Or eta emen, ibarraren zabalera guztian [...] etxe txiki txiro ta garbiak. Ag AL 10. Poliki-poliki mendiaren zabalera guzia artzen goaz. Euzkadi 24-12-1936 (ap. Alkain 140 ). Ez zen ontzi bat agiri zabalera horretan guztian. Mde HaurB 100. Munduaren zabalera eta adiña uste zen baiño izugarri aundiagoa zela. Vill Jaink 43. Adimenak egia du asmo eta lege, ta egia bazterrik gabe, bere zabalera ta edadura osoan. Ib. 37. Berialaxe artuko baitu [gerrak] / naziuen zabalera. Uzt Sas 125. Itxasoaren zabalera guztian besterik ez zalako ikusten. Etxabu Kontu 133. Erriak zabaleran / zugaitz asko dituz. Ayesta 142. Esango digu [...] mihingainak ukitzen duen aho-sapaia ala ez, zein tokitan eta zer zabaleratan ukitzen duen. MEIG VI 99.
3. (H), zabalduera. Difusión.
Ez dago malkorik biar beste negar egiteko eskandalubak artu dabeen zabaleria. JJMg Mayatz 106. Eztala beste [kofradia] bat berak bezelako jaiotza, antxiñatasuna, zabalera, senidetasuna ta izen andiya daukanik. Ag Serm 84. Bere [Eleizearen] iminiera miragarrizkoa, bere zabalduera miragarria. Itz Azald 18. Lege horien lehenaldiaz, baita zabaleraz, ere, mintzatuko naiz orain datorkeenean. MEIG VI 148.
Nik be [...] ipuin oneitan itanori dagokion zabalerea emoteko ardurea artu dot. "Extensión." Eguzk LEItz 27.
4. Inmensidad.
Panpetako zabalera onetan ur-tanta bat itxas-erdian baño galduago nintzan. NEtx Antz 107.
5. (V-gip), zabalkera (V) "Egunaren zabaleran (V-gip), al amanecer, al despuntar el día" A Apend. "Egunaren zabaleran (G-bet), al abrirse el día" A EY III 237. "Eguna zabalkera, al amanecer (Vc)" DRA (tal vez por egun zabalkera o eguna zabalkeran).
Eta lo kuartelian, eta egun-zabalkeran trenera. Gerrika 50.
ZABALERAN (Precedido de gen.). A lo ancho de.
Ate arrotz zaleen zabaleran etzanda. Zait Sof 150. Arpe osoaren zabaleran atari irikia dauka argitara. Zait Plat 48.
(Tras -ko ).
Aboa ainbateko zabaleran asarre-itxurazko aserre-itxurazko itzak zerizkiola. Anab Usauri 8.

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus