Orotariko Euskal Hiztegia

Hiztegia letraka

Ikus halaber

Azpisarrerak (1)

LABAKI-AITZUR

labaki

1 labaki.

1. (G-goi-to-bet, AN, L, Sal; Aq 703 (AN), VP, VocBN Dv, H (G)), laaki (G-to, BN-mix-baig), laraki Ref.: A (laaki, labaki); Arin AEF 1960, 58. .
Artiga, noval. "Chacun peut faire labaquis, treitins et formats" (1520) Arzam 308. "Tierra que de nuevo se labra, [...] (G) berroa, labakia (AN)" Aq 703. "Vivero" VP 53r y "cerrado, vallado" Ib. 54r (los sdos. se apartan del usual; el primero tal vez podría ser "barbecho donde crían los animales", o similar, y el segundo "noval cercado"). "Pièce de terre. Ce mot s'applique ordinairement aux terres nouvellement défrichées ou arides" VocBN. "Terrein inculte qu'on a mis en culture" H. "Laaki, barbecho, campo en que se hacen hormigueros para prenderles fuego y beneficiar la tierra" A. "Haza arada para sembrarla después. Labakia larreari azala kenduz egiten da, luberria berriz, ondiatuz (G-to), la artiga se hace rozando el barbecho" Ib. (que cita a Aq). "Labakie. Es la primera roturación de la tierra" Arin AEF 1960, 58. Cf. los topónimos Labaki en Cía y Garciriáin (Navarra), Labakia en Valcarlos, Erviti, Yaben, Larráyoz y Lanz (Navarra), y Labagiaga en Letona (Álava) (Eleiz RIEV 1931, 288).
Oloa egiten da [...] labakietako galondoetan. Izt C 30. Labaki andi bat zillegi lurretan jo, atxurtu, erre, esitu eta garia bertan ereiñik [ifini] . Ib. 238. Labakiak joaz eta otadiak okuntzatuaz, luzaro txaolaetan bizi izan ziran. Lard 326. Etxe-ondo nausi haur labaki atherazale huna zen. Darric RIEV 1912, 227. Txiro arren ez jaurti seme saltzalia; / arantzik ez betestu bere labakijan. Laux BBa 70. Bêko Ostabeko labaki (barbecho) hori / [...] bina zatitan laukitzen dite. Or Eus 303. Labaki-lurra ongarri ona da. Orregatik, labakia zenbat eta aundiagoa ta obe. Munita 149. [San Frantses Xabierekoak] Indietako eskualdeak igaiten zituela errexipiltzeko beroarekin, Japoniako laakiak [...] bethi othoitzean. Etcheb Zeruari 152 (ap. DRA ). Baztarretxeko labakian ardiak sartu ta ateratzera joanda. JAzpiroz 198. Beste laraki hura egin zinuten, orai arras pentzetua hura! Larre ArtzainE 65.

Burmuinak biurritzen asiak ziran, iakintza-labakiak eta otadiak okuntzatuz. Zait Plat 28.

2. "(S-saug), au plur., pièces de terre communale cédées pour 5 ans aux pauvres, et qui, au bout de ce temps, doivent être rendues, mais peuvent être remplacées par d'autres" Lh.

LABAKI-AITZUR (BN-baig; labaki-ailtzur AN-vill). Ref.: A; EAEL 477.
"(BN-baig), azadón, litm.; azada de barbechos" A. v. ondeaitzur.

" Labaki-haitzurren ezta hori bizi (BN-lab), ese no vive labrando novales (se dice de uno que vive cómodamente, aludiendo a lo penoso del trabajo de esta labranza)" A. " Laaki-atxurre(r)a, a artigar (G-azp)" Iz IzG 206.

Orotariko Euskal Hiztegia