Orotariko Euskal Hiztegia

baietsi

baietsi.
1. baitetsi Aprobar, aceptar. Son formas de participio inferidas erróneamente por Inchauspe y Azkue, a partir sin duda (aunque el primero no cita fuente) de baitetsa de Oihenart : "On dit onetsi ou onhetsi (hon-etsi), pour rendre agréer, trouver bon; baitetsi (bai-etsi), signifie approuver" Ip Verbe 443. "Baitetsi [...]. Aprobar [...]. Lo conjuga Oihenart en el Proverbio 390. Otsoak zer baitetsa, otsemak donhetsa, lo que el lobo aprueba, la loba lo sanciona" A. En realidad, se trata de una forma conjugada del verbo etsi, como el mismo Azkue señaló en Morf 738: "Yo, pecador, introduje en el Diccionario baitetsi 'aprobar' y donetsi 'sancionar', tomados de un proverbio mal entendido de Oihenart, num. 390 [...]. La flexión verbal se compone del modal bait y el verbo etsi. Baitetsa es bait + detsa, como baitire es bait + dire, baikara es bait + gara". Lhande trae baietsi, baihetsi (que da como suletina) y baitetsi (L, BN, S).
Bekhatu izaitekotz arrazoiñak behar du lekhu eta parte, borondateak behar du deliberatu eta baitetsi. AxIp 100 (en el orig. de Ax 274 (V 183) konsentitu). Aingürü bat jin zeion erraitera ükhenen ziala galthatzen zian grazia; bena Maria Ikhusiren zien begiek ez ziela haboro lürreko gaizarik ikhusiko. Baitetsi zian Mariaren zerbützariak. Ip Hil 60. Txinditza-Batzordiaren urrengo atzalgixuna edo informia baitetsi eban. " Aprobó" . ForuAB 109. Oroagindua baietsi zuan Euzko-Jaurlaritzak. " Aprobó" . EAEg 2-6-1937, 1745. --I ezkondu bearraz nere emazteari mintzatu nintzaionan... --Eta baietsi al-du berak? Etxde AlosT 36. Erretoreari itz egin zioten beren asmoaz eta onek poz-pozik baietsi zun gurasoen naia. Etxde JJ 17. Au entzun bezin laister jendeak txaloka baietsi zun juezaren erabakia. Ib. 177. Axola aundi zitzaidan eni, ark ene jardunen eta ikas-lanen berri ukaitea. Ark baietsi ezkero, beroago maita nezaken. Or Aitork 94. Arako zokoan au agintzen edo baiesten da, eta onako zokoan bidez debekatzen eta zigorkatzen. Ib. 65. Eta baiestenago dut Elizan kantatzeko oitura. Ib. 285. Nork bere burua baiesten du egia duelakoan. Txill Let 125. Onek ez beste baiesten dik ezkontzaren ezin urratzea. Ib. 83. En DFrec hay 2 ejs. de baietsi.
2. Dar por cierto; afirmar.
Osoro baietsirik dasazute "bai, egia da, zuzen dago". "Decís con entero asentimiento" . Zink Crit 3. Beldur-izpirik ez nik, euskoak eusko iraungo duaneño, ez-aztukorra ditekela baiestean. Markiegi ( in Ldi IL 8 ). Ezin baietsi, ukabiderik, ordea, ez dazagut. Zait Sof 70. "Medea egan" kantatu arren, ez nizun baiesten. Or Aitork 62. Aldia mukuluen zirkiña dala baiesteko agintzen al didazu? Ib. 328. Ikusteke sinistu, aitortu, baietsi, zin-egin eta eutsi. "Afirmar" . Berron Kijote 63. Onela bada, eziñ baietsi nuan, ain kemengarrizko istoria besamotz elbar geldituko zanik. "No podía inclinarme a creer" . Ib. 107.
3. Confirmar, ratificar.
Azkarate Gomez'dar Gumersinda, Euzkadiko Gudarozte Ikuslaritzan baietsiaz. "Ratificando" . EAEg 8-2-1937, 1011.
v. baieztu.
Geroztiko gertaerak ez dute egin aren [Santo Tomasen] esanak ta beste Elizanaren esanak sendotu ta baietsi besterik. Lab EEguna 93. Eta itsuka ibilli bear da, artutako bidea "a posteriori" baietsi ditekelako konsolabide bakarrean. Txill Let 127.
4. Acreditar.
Zein izkuntza dakizkiten baietsi bearko dute. "Acreditarán" . EAEg 22-11-1936, 363 (ib. 11-12-1936, 514 baietzi ). Gaxo dagola egoki baietsi gabe lanera gabe geldituko danari. "Debidamente justificada" . Ib. 29-4-1937, 1585.
5. Dar fe, certificar.
Idazkia noizkoa dan, zein Ziñaldarik baietsi zuan. "Notario autorizante" . EAEg 8-11-1936, 247.
6. (Sust.).
Itxas Agintaritzak emango luken baietsia. "Certificado" . EAEg 10-11-1936, 261.

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus