Orotariko Euskal Hiztegia

Azpisarrerak (1)

abatz

1 abatz.
1. (V-arr-oroz-m, G, AN, L, B, BN, R; Lar, H (V, G), VocB ), abats (V-arr-oroz-m, G, AN, L, BN, R; SP, H (G)), apatz (V, G-goi; Lar, H), apaz, aupatz (AN-5vill) Ref.: A (abats , apatz , aupatz); AEF 1955, 49 y 189; Satr VocP ; Iz ArOñ (ápatz); Izeta BHizt2 .
Cuezo, colodra. "Sorte de vaisseau de laiterie" SP. "Cuezo mayor", "tarro de ordeñar" Lar. "Apatza" Izt C 224 (en una lista de utensilios de pastor). "Vase de bois pour traire. Gazura apatzetik apatzera irabiaturik oztutzea" H. "Gran vasija de una pieza como errada, para leche" VocB. "Cuezo mayor en que se cuaja la leche" A. "Artesa de madera (hoy de zinc) (Gorbea)" JMB AEF 1955, 189. "Para fabricar quesos la leche se trasvasa hoy a un pozal o artesa de metal, provista de asa; hace 50 años era de madera y recibía el nombre de abatz (L-ain)" Id. ib. 49. "Recipiente para la elaboración del queso" Satr VocP. v. una descripción completa en Garm EskL I 102ss., e ilustración gráfica al final del libro.
[Gazura] apatzetik apatzera goi goitik bee beera boteaz irabiaturik oztutzera. Izt C 229. Esnia etxian, / gazta abatsian, / gazura arratsian. Xe 297. [Euskaldunen txapelak] batzuen buruan zozo-abia dirudi edo perretxikoa edo abatsa. Ag G 164. Ontzi ta tresnak agertu ziran [...]: abats, erratillo [...], autsontzi ta pototxiñak. Anab Usauri 104. Artzai batzuek ere zurezko kaiku edo apatzetan esnea egosten dute. JMB ELG 44. Abatz bete gaztanbera buruan zuela. A EY II 427. Jeki ta ardiak jetxi, / larrera biraldu, / apaz esneakin / txistu joz gastak egin, / ondoren gosaldu. P. Erauskin Bertsol 1931, 61bis. Kaiku, oporra eta abatzaren langintza. Garm EskL I 90.
2. (AN-larr-erro, L-ain ap. A ; SP, H), abats (H).
"Bouton de roue, botón de rueda" SP. " Abatsa, moyeu de roue (L; mieux abatza)" H. "Cubo de la rueda" A.
3. (H), apatz (LarDv, H).
"Colodra de los que venden vino, apatza, ardasulla, ardaspilla " Lar. " Abatza (V, G), apatza, abatsa, [...] vase servant à transvaser du vin" H.
4. " Abatza (V, G), apatza, abatsa, [...] auge en bois" H. "Auge, [...], apatza, ab-, hodi, uaska " Darric ( DRA da la forma abaska, al parecer por interpretar que ab- se refiere a uaska ).
ABATZ-UHAL. "Abatz-uhalak, frettes de moyeu (L)" H. "Abatz uala, bonde ou cuir dont on garnit, comme de frettes, le moyen des roues" Ib. (s.v. uhala). v. buruilu.

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus