OEH - Bilaketa

155 emaitza idazti bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zerrenda.
tradizioa
Tr. Documentado desde comienzos del s. XVIII. Vizcaínos y guipuzcoanos usan zerrenda (xerrenda en un ej. de Munita). La mayoría de los escritores septentrionales emplea xerrenda (zerrenda en algunos ejs. de Duvoisin y Prop ). Hay además zerrenga en sendos ejs. de Prop y Egunaria y en Hiriart-Urruty, zerranga en J. Etchepare (junto a xerranga ) y en un ej. de Eskual, y xerrenga en Arradoy. En la tradición alto-navarra se documentan xerrenda (A. Irigaray e Iraizoz) y txerrenga (Z. Moso). En DFrec hay 110 ejs. de zerrenda, todos meridionales.
sense-1
1. (V, G, AN, L, B, BN; O-SP, O-SPAd, SP, Lar, , Dv, H, FSeg (ap. A )), xerrenda (L, B; Dv, H), txerrenda (Sal, R), zerranda (T-L), zerranga (T-L), xerrenga, xerranga, zarranda (S), sarranda (AN-larr), zerrendara (V-och-al), zerrena () Ref.: A ( xerrenda, txerrenda, zarranda, zerrenda, zerrendara ); EI 210; A Apend ( sarranda ); Izeta BHizt2 ( xerrenda ) .
Franja (principalmente de tierra), tira (principalmente de tela), banda. " Larru xerrenda, lais [= laisse] de cuir" O-SP 222 (→) A. "Lambeau de drap ou de toile" O-SPAd 881 (→) SP. "Pendón, pedazo de paño, tela, &c. que queda a los sastres" Lar. "Cola de basquiñas" Ib. "Alistado, hecho de listas, zerrenda, lista, nabarrez egiña " Ib. "Alizar, friso de azulejos en las paredes, arri nabarrezko zerrenda " Ib. "Lista, tira de tela, &c.", "retal", "tira, pedazo de tela" Lar, . "Langue de terre, lisière, bande" Dv. " Xerrenda, dim. de zerrenda. Bande, bandette, lame" Ib. " Xerrenda, dim. de zerrenda. 1. tranche longue et étroite relativement, bande, bandeau prise sur le bord d'un objet. [...]; 2. bande de terre. On nomme aussi xerrenda le quartier étroit d'un village, le long d'une voûte, d'un bois, etc.; 3. rubon qui sert de bordure à un vêtement, la partie du bord plus ou moins ornée; 4. par extens., tout morceau détaché. Latinezko zerrenda bat ikhastea, apprendre un morceau de latin (Lar)" H. "1.º [...] margen, franja de terreno en que se ha segado o ejecutado otro trabajo. Landa orri iru gizalur berriak eman diezkat saetsetik zerrendan (B), a ese campo le he añadido por el costado y en forma de tira tres nuevas peonadas; [...] 3.º retal, tira. Egunki orri ken diozon zerrenda bat sangeri-xatarako (B), a ese lienzo quítale (mujer) una tira para hacer con ella una venda" A. " Xerrenda: [...] 2.º (B), tira de papel, de paño. [...] Sokarik ezpada, ekarrak oial-xerrenda bat, si no hay cuerda, trae una tira de paño; [...] 3.º (L, B), franja" Ib. " Zerranga, bande étroite d'un objet quelconque" JE Ber voc... " Sarranda (AN-larr), una tira (de paño)" A Apend. "Bande, lien plat" T-L. Cf. VocNav s.v. cerrenda y zerrenda. v. 1 zirrindara. Tr. Documentado tanto al Norte como Al Sur.
Eremu gutitan, lur paporra xerrenda poxin batean. ES 146. Konfirmatzera goaitean zergatik eramaiten da oihal xerrenda bat? CatLav 233 (V 118). Uste deu gure urliak [...] badakiela dana, ta datakean guzia, onako latiñezko zerrenda batzuek irabiatu dituelako. Lar DT CCXIV. Ekhartzen dituzte ezen bergamio xerrendak bertzeek baiño zabalagoak. He Mt 23, 5 (HeH, Dv larruzko xerrenda;filakterio, IBe larrutxa ). [Gipuzkoako probinzia] sort-aldetik mugatzen da Franziaren zerrenda bategaz, eta Nafarroarekin. Izt C 23. Aramako Erria laburra ta medarra bada ere, iturriz ondo ornitua arkitzen da beraren mugape zerrenda guztia. Ib. 79. Ez non nai billatutako zerrenda saretu ausikorrakin moldakaitzkiro arabatuak. Ib. 6. Euskara ez dala beste gauzarik, ezpada, Eguzkiaren jaiot-aldean diraden itzkundeetatik artutako zerrenda banaka batzukin, moldakaitzkiro antolatutako itzkera farragarri bat. Ib. 9. Ez hauguia ezarri hiri / Inguru lepoan oltzadarra iduri / Xerrenda bat ehun koloretakoa? Gy 226 (ref. al pavo real). Eta bulharretakoa iratxikiko da [...] moredinezko xerrenda batez. Dv Ex 28, 28 (Ker, BiblE lokarri ). Zabaltzen dituzte beren larruzko xerrendak. "Phylacteria" . Dv Mt 23, 5 (He bergamio xerrendak, Leon lege-xerrendak;filakterioak, Ur larru gerrikoak, Ip pergamü hediak, Ol larrutx aundiak, IBk uhal-zirrinda luzeak ). Eta bertan ilkhi zen hila, oin-eskuak lokarri-xerrenda batzuz estekatuak. HeH Io 11, 44 (He lokharriz ). Zergada irauli horren saietsean, bi edo hiru urhats urrunago, bertze zerrenda bat atheratzen duzu bururen buru. Dv Lab 329. Lau egun aietan hilla zana, oñ eskuak eun zerrendaz lotuak. Arr Bearg 167. Ikhusten dut gorphutz bat oihal zerrengaz ongi lothua. Prop 1963 (sic., ap. DRA ). Batzuk inguru estekatzen dute khalamu oihal puska edo zerrenga batez. EskLAlm 1864, 10 (ap. DRA ). Isla ttipi bat, ur xerrenda batek bertze lur guzietarik berexten duena. Prop 1881, 418. Bi leihor handi dire, delako ur zerrenga hartaz elgarri josiak. HU Zez 44. Izen hori [Panama] ematen diote bi Ameriken erdian den lur zerrenga hertsi eta luze bati. Ib. 44. Iduri zaut behar lukela laborari bakotxak hazi behexi hetarik landa zerranga bat erein. Eskual 23-10-1908 (ap. DRA ). Hiru barne-zerranga bazauzkan geroztik elizak, erdikoa gorenik eta hiru soailu. JE Ber 22. Mendiek elgarri hurbiltzearekin egiten duten artekak lur-xerranga mehar batzu baizik ez ditu uzten alhortzat. Ib. 10. [Aritz, gaztañak] adar bakoitzean, elur zerrenda samur kizkurrez arro arro apainduak. Ag G 201. [Zakurrak] gibeleko aldetik zerrenda bat eraman zidaken ortzeen artean [...]. Ortzetatik nere praken zerrenda askatu gabe, iñel guzian eragiten ziokan. TP Kattalin 182. Larru-xerrenda zabalak eta soñeko-lits luzeak dituzte. Ir YKBiz 398s. Astiro zeartu dute aldez-alde areatzako urre-zerrenda goria. TAg Uzt 37. Ortzia bildu zan zerrenda bat biribiltzen dan bezela. Ol Apoc 6, 14 (BiblE pergaminoa ). Erdiko zerrenda oria, ikurriñaren zabalero-erdia añekoa izango da. EAEg 31-5-1937, 1728. Gure arteko literatura izkiribu zaar gutti arkitzen ditugu euskeraz: beraz garrantzi aundikoak dira paper zaarren artean agertzen direan xerrenda bakanak. AIr Egan 1955, 10. Paperezko zerrenda baten punta biak batu ta. Osk Kurl 75. Hor ere lur xerrenga batean bederen, Portugesak nausi ziren. Ardoy SFran 184. Zapi xerrendaz autsia zeukan besa-makilla kiribilka arturik lotu ziotzan. Ugarte Obaria 186. Ministroa kan baitzegon atean bereala ikusi zakon bragetako txerrenga zuria. ZMoso 46. Zeru-zerrenda mehar bat. MIH 130. Bai ederra txistularia duen herria! Airean ikusten duzue txistu soinua dantzan, argi-zerrenda baten antzera. MEIG I 63.
azpiadiera-1.1
+txerrenda (Sal, R ap. A ).
"Veta de una mina, cantera" A.
Asi izan ziran berriro meatze zulo oek azterzen, baita topatu ere [...] menasta mueta guztietako zerrenda piñak. Izt C 70. Areatzako urre-zerrenda goria. TAg Uzt 37.
azpiadiera-1.2
" Zerrenda, columna (de impreso o manuscrito)" Zam Voc.
Lanbide oni dagozkan gertari asko [...] zearo jakin nai dituenak begiratzea dauka [...] Kondaira Gipuzkoakoaren ogei ta zazpigarren kapitulura, non beste gauza adigarri askoren artean, arkituko daben zerrenda bat modu onetan: Los Caballeros Transtiberinos se glorian diciendo [...] . Izt C 274. Idazti arek zerrenda bazterrean oarrez idatzita zeukan gauza batengatik. Anab RIEV 1928, 609 (AIr ib. 602 orri-egian ). Haren koplak etxe askotan oraino ere artoski atxikitzen dituzte eskuz kopiaturik edo aixturrez pikatu gazeta-xerrenda batzuetan. Lf ELit 260. Badira zenbait gales astekari. Egunorokoetan ere maiz agertzen dira zerrenda bat edo bi galesez. MIH 186 (v. tbn. 283). Bitartean, "gure" erdal egunkariak (euskal orri, zerrenda, mendiko oihartzun eta guzti) hor ari zaizkigu. MEIG IX 65.
azpiadiera-1.3
Modu onetan ibai andi bakotxak bere auzo inguruetatik jatxitzen zaiozkan ur zerrenda guztiak maitaro arturik. Izt C 110.
azpiadiera-1.4
xerrenda (A, Lh).
"Corbata" A (que cita el ej. de Elizanburu).
Lephoan artha handirekin inguratua zuen xerrenda nabar eta hertsiak erakustera ematen zuen igandetako arropekin aphaindurik bideari lothua zela. Elzb PAd 1. Kaletarren artean ere, naiz buruan erretena polita eraman eta lepoan xerrenda apaña; iñork ez bezelako jantzia soñean [...]. Munita 127.
azpiadiera-1.5
Banda de frecuencia.
Gero zerrenda laburreko ekeia igan-arazten dute "antena" edo zurrun berezi bati gora. Herr 20-10-1960, 1.
azpiadiera-1.6
" Xerrenda (AN-larr-5vill), cédula" A.
sense-2
2. Lista, relación. Tr. Documentado en la tradición meridional; tb.lo halalmso en algún septentrional moderno como Larre.
Jarriko dizuet, bada, emen anziñako [artzainak] [...] erakutsitako eskola zerrenda bat [...]. Ara zer gisatakoa dan eskola mueta au: [...]. Izt C 222. Yezarri zan iskribaua arri-aulki batean, eukonaren zerrenda egiteko, zer eban itaunka. Or Tormes 99. Apaizaren kontra atera diran liburu ta paperak denak bildu, zerrenda betean ipiñi, ta apaizari berari begitaratu zizkion. Or SCruz 7. Nere itz-zerrenda au laburregia dala-ta. PMuj Y 1934, 163 (v. tbn. en la misma pág. zerrenda ). Urrutizkin zerrenda edo lista eskatu zuan. ArgEgut 1935, 97. Itxastar zerrendetan arkitzen diran edozein mota eta malletako itxastarrak. "Todos los inscriptos marítimos" . EAEg 10-11-1936, 260. Etzan luzea gomitatuen zerrendea. Osk Kurl 19. Zer dela ta egozten didazute iran-zerrenda luze ori? Vill Jaink 84. Sarako toki eta baserri izenen zerrenda Barandiaranek eman digu. Vill AxMGL 27 (ap. DRA ). Erri bitako zerrendetan arkitzen zan Justinaren izen-abizenak. Etxabu Kontu 66. Gu zazpien arduradun zenak egiten zuen ekipako izenen zerrenda. Larre ArtzainE 163. Ikertzeke dauden gaien zerrenda luzeegia litzateke. MEIG VIII 121. Orduan hitzen listak, hitz-zerrendak eman beharko lituzke. MEIG IX 50. Gehiegizko buru hausteetan ibili gabe nola izan behar lukeen ezarria balioen zerrenda zehatzak. MIH 284.
sense-3
3. "(G), rebanada" A.
Ogi-zerrenda biren tartean atera zion lukainka errea. TAg Uzt 204.
sense-4
4. Hilera, fila.
Uso zerrenderi begira. Anab Usauri 135. Iritxi giñan, bada, errira. [...]. Arkupe txiki, [...], zerrenda luzeak, ain gañeko leio txiki zerrendak, etxe-aurreko gain garrangadunak. Anab Aprika 93. Naiko tapakirik ez ta ojuka eskatu zituzten, eta poxpoloak itzali ziranean, bost oekoak zerrenda batean gelditu giñan soldaru-etxe artako etzalekuan. Ib. 69. Hamar edo hamabi intzaur zerrendan eta aurrean ttipi ttipi bat ipiñten zan huntakoz. [...]. Zerrendako intzaurrak jo ezkero. Osk Kurl 77. Oro nahas-mahas zerrenda edo jergada berean ezartzeko orde [hitzak], hobe litake erraitea nola berex ditazken elgarretarik. Herr 3-2-1966, 4.
azpiadiera-4.1
Itsasoaren arteko urlezoitzat (dique) jo zuan mendi-zerrenda erpiñ au ikusi zuenean. Iñarra EE 1892b, 560. Mendiak ikusten asi giñan: Atlaseko mendi-zerrenda zan. Anab Aprika 101 (v. tbn. 21).
sense-5
5. " Zerrenda, [...] descuidado" Asp ANaf. Cf. VocNav s.v. zerrenda.
Ora unan, ora, emakume zerrenda, kuixidade gutxiko ta zaldarra . (AN-gip). PPer FLV 1987, 190.
azpisarrera-1
ZERRENDAN.
En hilera, en fila.
Intzaurrak ziran muttikoen jostailu. Hamar edo hamabi intzaur zerrendan eta aurrean ttipi ttipi bat ipiñten zan huntakoz. Osk Kurl 77. [Muttikoak] ibai aldetik hasi ziran banan banako zerrendan, edo argiago esateko, bakoitza bestearen atzetik. Ib. 161. Etxekoren bat il bazan, zerrendan saillian lurperatzen zan. Gerrika 183.
zerrenda
<< zenbaki 0 / 0 ziazalde >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper