1. (V-m, G, AN, S; Lcc, Lar, Añ, VocZeg 286, H (<ch-> V, G), Zam Voc), txantel (V-ger-ple-arr-oroz; Añ, Zam Voc ), txatel (V-gip, G-goi), xartel (B; SP) Ref.: A (txantel, txartel, txatel, xartel); Iz ArOñ (txatel); Etxba Eib; Gketx Loiola (ondoko); Elexp Berg .
Cédula, billete, tarjeta, papeleta, ficha. "Cartel de desafío, desafiaitako txartela " Lcc. "Billet, passeport, certificat" SP. "Cédula" Lar, Añ y VocZeg 286. "Esquela, tira de papel" Lar, Añ. "Cedulón, papelón satírico, txartel bezkarria " Lar. "Póliza, orden por escrito para cobrar algo" Ib. "Parte, el despacho y cédula que se da al parte de la hora en que se sale, partearen txartela " Ib. "Cédula, billete, esquela. [...]. Garizuman, dotriñea dakianari, andia bada, txartel osoa emoten jako; gaztetxoa bada, txartel erdia (V-m), al que sabe la doctrina, se le da en cuaresma, si es persona adulta, cédula entera; si es jovencia, media cédula" A. " Txantel bila elizara doazanak gogortxuago edo estutxoago artu baleiez, dotriña geiago jakingo genduke, [...] a los que van a buscar cédula a la iglesia" Ib. " Xartel artzera noaie, voy a tomar cédula" Ib. "El pueblo llama txantel o txartel, a la cédula de comunión y a la de aprobación en examen de catecismo" Zam Voc. . "(El) vale (de catecismo)" Iz ArOñ. . " Txartela atara al dozu aurten? ¿has sacado cédula este año?" Etxba Eib. . "Cédula que había que conseguir cada año del cura para poder cumplir con el precepto pascual" Elexp Berg. . AxN explica buthun (24), por txartel. Cf. VocNav s.v. chartela. v. BIDE-TXARTEL, DIRU-TXARTEL, GARATZ-T. , IZEN-T. , SARRERA-T. Tr. Documentado al Sur desde principios del s. XIX, al Norte, aunque aparece ya en el dicc. de Pouvreau, no lo hallamos sino en algunos autores modernos como Xalbador o Larre. Además del gral. txartel, hay txantel en Azkue (junto a txartel ) y en Kirikiño. En DFrec hay 48 ejs. de txartel y 1 de xartel, todos ellos meridionales.
Komulgetan dira, artuten dabee txartela, ta urrengo urteraño bakia. Mg CO 79. Eskribiturik txartel banatan [...] direanak sartu zituan ontzi [baten] . Añ MisE 154. Ez ni geiago urliagana txartela artzera, doktrina berria ta okerka galdetzen du. AA III 590. Beraren Majestadeak biraldu ziozkan Gipuzkoari, Batalloiko Agintarientzako bear ziran txartel edo patenteak. Izt C 382. Ezagutu izan dira onzitegi ospatsuak, esaten ere duten bezala garbiroki, anziñaerako argibide askok, eta batez ere Erregiña Doña Juanak [...] urtean emandako txartel batek. Ib. 127. Pilatok agindu zuen, Jesusi buru-gañean ipintzeko txartel bat, esaten zuena: Jesus Nazareteko Juduen Erregea. Lard 460. Urias Martiztira bialdu zuen, Joabentzat txartel bat emanda. Txartel onetan Joabi esaten zion [...]. Ib. 191. Lur piska baten jabe gerala agertzeko [...] paper edo txartelak nai izaten dizkitzugu. AJauregi EE 1885b, 269. Bere eskuz firmatutako txartel baten bidez bere anima demonioari ematera beartu zuen. Arr May 150. Garizumako txartela. A BGuzur 154.
Nik ezin neike ez bataren da ez bestearen alde gaur txartelik emon. Ag Kr 178 (ref. a unos comicios). Zeñentzat dezu txartela? [...] kendu zion eskutitza mutilzarrari, ta [...]. Ag G 175s. Burdeoserako txartel edo billetea. Urruz Zer 91. Udaletxera txartel baten bila agertzea. A EEs 1916, 110. Burdinbiderako txartela. ForuAB 131. Txantel urdin bat eskuan zuela, gizon bat [...] agertu zitzaigun. Lur jota gelditu zan gure Adrian Iriondo, berri hura irakurri zuenean. A Ardi 83. Zure txartel mamitsu, mila dollarreko txartel hura, artu nueneko, [...] erantzun nizun "dirua emen da" esanez. Ib. 29. Gezurrezkua errezioaren / billa juateko txartela. MendaroTx 171. Artu eben bakotxak bere txantela ta igaro ziran geldoki-barrura. Kk Ab II 82. Loteriko txartel bat. Alz Txib 100. Ona emen, Buenos Airesetara joateko, ontzirako [...] txartela. Alz Ram 130. Egunkarirako arpidedun-gaien firma biltzeko egin ditugun txartelak. Ldi IL 151. Ugazaba bakarra izango dan estadu onek, ordainbide-txartelak emongo ei-dautsez langilleai, ta [...] bear dabena, txartel orreinbidez [...] eskuratu al izango ei-dabe. Eguzk GizAuz 144. Txirringentzako txartelak. "Placas para bicicletas" . EAEg 22-10-1936, 106. Bere txartela, besokoa eta Gurutze Gorriarenak diran janzki eta gauzak. "Carnet" . Ib. 21-5-1937, 1734. Gaitz-iritzia [...] iritzpide orretara jausi danaren edesti-txartelean idatzi dedin. "La ficha historial" . Ib. 31-5-1937, 1733. Zillar edo txartel biurtutako dirua. "Billetes y metálico" . Ib. 7-2-1937, 1003. Bigarren birundan txartela agerian eraman eta sartu zula eltzera. Or QA 80 (ref. a unas elecciones). Geltoki barneko leiho ttikian txartelak erosi. Osk Kurl 111. [Zineko] txartela erosteko. Ib. 215. Garizuman etxean dotriña ikasten ibiltzen giñan, gero txartela artzeko. And AUzta 67. [Ontzirako] txartelak al ziran merkeenak artu zituzten. NEtx LBB 33. Orai arteko errepostuak / ongi dituzu ezarri, / ea txartela merexi duzun / nik ikusiko dut sarri. Xa ( in Mattin 70 ). Aspalditxuan gaizki / gu korredoriak, / txartel asko dauzkagu / kobratu gabiak. Basarri ( in Uzt Noiz 33 ). Milla peztako txartela / artu ta Roschild bezela. Uzt Sas 71. Botuak bota txarteletan da / aukeratutzen zutena. Ib. 295. Txartela aldatu ta beste Denver-erako abioie artzeko. Gerrika 209. Atxikazu zure txartela sakelan partida ondarreraino, zeren orduan zortean tiratuko baitute. Larre ArtzainE 313. Frontoietan eta apustu-plazetan diru jokatzen edo txartelak egiten aritzen dira baten alde eta kontra. Albeniz 179. Izengoitia daraman literatura hori erdipurdikoa izaten da. Idazle handiek [...] ez zuten horrelako txartelen beharrik. MIH 130. Gutxi gorabehera ere, ez nuke esango zenbat hitz diren. Txartelak hirurehun milatik gora dira. PMuj ( in MEIG I 90 (ref. a las fichas de su diccionario) ). Txartelak pila haundietan neuzkan eta [...] abedeari jarraituz zuzen ipini ondoren, paper haundietara aldatu nituen. Ib. 91.
v. tbn. Ezale 1899, 7a. Iraola 19. EEs 1917, 219. Lh Yol 32. JAIraz Bizia 99. Lab SuEm 207. Etxabu Kontu 48. Ataño TxanKan 91.

2. (V-m ap. A ), txantel (V-ple-ger ap. A).
"Porciones que se eligen en las arboledas para destinarlas a carbón" A. " Txantel: [...] 2.º finca o heredad muy pequeña; [...] 4.º (V-ple), tabla, cuadro o porción determinada de un campo labrado; 5.º (V-ger), lote de terreno" Ib.

3. " Txantel [...] (AN-5vill), porción grande de leñas cortadas y preparadas para hacer carbón" A.