OEH - Bilaketa
319 emaitza idazle bilaketarentzat
Sarrera buruan (4)
Sarrera osoan (315)
- 1 abar
- abertzale
- adoretsu
- agertze
- agure
- agurkatu
- ahoratu
- ahots
- aipatu
- aipatze
- 1 aitor
- aitzinsolas
- alboratu
- aldakuntza
- 2 aldeka
- 1 ale
- alegia
- anaitasun
- andere
- anitz
- antiklerikal
- antz
- antzelari
- antzeman
- antzerki
- aratz
- araubide
- araugai
- argiduri
- argitalkizun
- argitaragabe
- argitarategi
- arima
- arrebatxo
- artezale
- aspaldi
- asperrezin
- astuntxo
- 1 ate
- atsedengaitz
- atzeratxo
- aurkigaitz
- aurre
- aurren
- aurten
- ausardia
- ausart
- axolagabe
- azal
- azalgezur
- aztarna
- aztergile
- 1 baita
- 2 baita
- baizen
- bakar
- bakartasun
- 1 baldar
- balio
- bapo
- barbail
- barkatu
- barru
- batza
- batzaile
- batzuk
- begiko
- begira
- behar izan
- beheraldi
- behin
- beldurgabe
- benetan
- berau
- beraz
- berbera
- berbertatik
- berbetaldi
- berdinki
- 1 bere
- berealdiko
- 1 beregainki
- berina
- berpizle
- berrirarri
- berritzaile
- berrizale
- bertso
- bertsogile
- beste
- bete
- bezain
- bezala
- bibliografia
- bidegabe
- bihotzondo
- bihurri
- 1 bikain
- 1 bilera
- bipil
- bitarte
- bitzuk
- 1 bizar
- bizitza
- bizkor
- bular
- buru-batzar
- burubide
- burudun
- burutapen
- deitoragarri
- dina
- dohatsu
- dudatu
- ebaketa
- edesti
- edestizun
- 1 ele
- eleberrigile
- elkarte
- elohitiar
- engainatu
- epe
- era
- erdal
- erdalera
- 1 erdara
- 2 erdu
- erraz
- esaterako
- eskas
- eskastu
- eskierki
- eskribitzaile
- eskulan
- etekintsu
- euskalari
- euskaldun
- Euskaltzaindi
- euskaltzale
- ezagutu
- ez-ari
- ezarian
- ezerez
- ezilkor
- 1 ezin
- ezkontza
- 2 ezti
- frantziar
- frantziskotar
- fundatu
- gain
- gaitz
- gaizki
- gaurkotasun
- gauza
- Gaztela
- gehiago
- gero
- gertakizun
- gezur
- gogoratu
- gogo-urritu
- goien
- goimailaratu
- goitu
- goren
- gozadun
- gutxi
- guzti
- haizatu
- haize
- harritu
- hartaratu
- hasi
- hau
- hautatu
- hegoalde
- 1 herratu
- herri
- herrikoi
- hiru
- horrela
- idatzarazle
- idazkari
- idazki
- idazlari
- idazlekume
- ikasliburu
- ikusgogo
- inarbegi
- ingeles
- ipuin
- irasle
- irazle
- itzalpe
- itzuli
- izan
- izendi
- izendun
- izkiriatzaile
- izkribau
- jakintzale
- jartzaile
- jator
- jatortasun
- jaunxkileria
- joskera
- kirio
- kirrixkilet
- kolpe
- 1 kontu
- 1 koska
- kume
- laburzale
- laiko
- landatu
- langatu
- lardats
- larri
- lasaikeria
- latari
- laurogei
- lazgarri
- lehen
- literato
- lizuntzaile
- lokabe
- mago
- maila
- 1 malmutz
- mami
- margozale
- martitz
- mendekuka
- mintzaira
- mintzatzaile
- mirabe
- musikalari
- muxar
- nafartar
- neurri
- nobela
- nobelista
- noiznahi
- ogi
- oihuztatu
- 1 olde
- 1 on
- ongi
- 1 opa
- oraintsu
- orduan
- orduko
- 1 oro
- oroitzapen
- orozbat
- osagile
- ospetsu
- paper
- papergile
- platoniko
- plegatu
- poliki
- politikero
- porrokatu
- potrotu
- putz
- sabindar
- saiatu
- 1 sail
- sailkatu
- sakon
- sogiztu
- soildu
- soilki
- soinu
- sotil
- 1 suhar
- sutsu
- taldetxo
- toki
- topiko
- txaldan
- txapeldun
- txar
- txartel
- 1 txerto
- txorakeria
- 1 txorta
- 1 ugari
- ugaritu
- ugaritze
- ukalondo
- ukibera
- ulerterraz
- umo
- urrats
- 1 uztai
- zabaldu
- zabarbide
- zail
- zailagotu
- 1 zain
- zakur
- zaletu
- zalu
- zangalatrau
- 1 zapuztu
- zatika
- zehatz
- 1 ziri
- zorion
- zoroetxe
- zuberotar
goiburua
lazgarri.
tradizioa
Tr. Documentado al Norte desde mediados del s. XVIII. Al Sur aparece en Mendiburu, Moguel y en algunos autores cultos del s. XX. La forma general es la(t)zgarri . Hay lazkarri en un ej. de Prop (1906, 143) y, junto a lazgarri , en Duhalde, Orixe y Erkiaga. En DFrec hay 7 ejs. de lazgarri y 1 de lazkarri .
sense-1
1.
(L, BN, S ap. A
; Lecl, Dv, H),
latzgarri (Urt, VocBN
),
laazgarri (S ap. Lrq
),
lazkarri .
(Adj.). Terrible, horrible. "Verba aspera, hitz, ahapaldi gaitzak, gogorrak, dorpheak, latzak, latzgarriak " Urt II 413. "Terrible, effroyable. [...]. Zer gaztigu lazgarria!, quel terrible châtiment!" Dv. "Horrible, qui cause de l'horreur, de l'effroi, de l'épouvante" H, que cita a Haraneder. "Au propre, ce mot signifie de nature à faire se hérisser les cheveux; l'aspect des cheveux hérissés étant laatz, rude" Lrq.
Azken-Juiamenduko egun latzgarria. He Gudu 140. Zer gaztigu lazgarri ez du bekhatoreak igurikitzeko Jaunaren haserradura saindutik. Lg I 323. Heriotzea hain lazgarri delarik arren, ez dakizu ez non, ez noiz, ez nola hilen zaren. Brtc 116. Su lazgarri horren karrak / zenbat iraun behar du? Monho 122 (40 latzgarri). Ikhusazu zer bekhatu lazgarria den gaizki komuniatzea. Dh 220. Ifernua den bezain lazkarria merezitu [dugu] bekhatu mortalaz. Ib. 60 (120 ifernu lazgarria). Heriotzearen lazgarria! Ib. 122. Oi, thormentaren lazgarria! Ib. 163. Maleruski ni hil banendi bidaje lazgarri hortan, / Ziberuan khanta-itzazie, ene orhitzapenetan. Etch 246 (v. tbn. 656). Oihu lazgarri batez bazterrak betherik. Hb Esk 36. Tribunal lazgarriaren aintzinean bazina, bizitze erreberritza bat amets zinezake. Dv LEd 200. Hordi bat bezala irrigarri zinatekela, ezpazina gehiago latzgarri eta izigarri. AxIp 106 (las cinco últimas palabras son del editor Inchauspe). Ezarri zioten buruan arrantzezko korona lazgarri bat. Jnn SBi 29. Hitz itsusi lazgarri hoik. HU Zez 148. Ikusi behar nuela [...] semearen begitartea kenka lazgarri hartan. JE Bur 136. Gure begiez halakoen ikustea amets lazgarri bat bezala zitzaukun. StPierre 27. Zerua garbi, baiña beroa, / ostots-bero lazkarria. "Temerosa" . Or Eus 341. Orain datorren au da / sugerik lazkarriena. "Espeluznante" . Ib. 255. Andik datorren odeia jo oi da / denetan lazkarriena. "Temible" . Ib. 342. Gau beltz lazgarri huntan itsu nagolarik. Iratz 40. Uste-gabetako ekaitz lazgarri bat. Mde HaurB 76. Nonai zabaldurik dagon bekatuzko izurri lazgarri au. Or Aitork 230. Aize-orratz andiak intziri lazkarria egiñaz bira-egin eban. Erkiag Arran 162 (166 lazgarri). Gudu lazgarri baten ondoren. Zait Plat 75. Egungo gizarte-auzi lazgarriak. Ibiñ Virgil 25. Erio lazgarriz ilko den [neskatxa] . Ib. 99. Gauza lazgarri asko jiten zaut gogora. Xa Odol 229. Azkenalderako gorde duen ikuskizun lazgarri hura. MEIG I 199.
v. tbn. MarIl 94. Bordel 189. Laph 218. Elzb Po 194 (PAd 43 latzgarri). Lap 242 (V 109). Arb Igand 78. Ip Hil 125. Barb Sup 99. Const 28. TAg Uzt 45. Etxde JJ 161. Alt LB 54. Vill Jaink 181. Ardoy SFran 272. Latzgarri: Arg DevB 9. Mih 115. Iraultza 16. Mg PAb 204. Jaur 118. Zby RIEV 1908, 286. Prop 1897, 221. Darric RIEV 1912, 226. CantIzp (ap. DRA). Zub 59. Etcham 57. Zerb IxtS 33. Arti MaldanB 201.
(Adj.). Terrible, horrible. "Verba aspera, hitz, ahapaldi gaitzak, gogorrak, dorpheak, latzak, latzgarriak " Urt II 413. "Terrible, effroyable. [...]. Zer gaztigu lazgarria!, quel terrible châtiment!" Dv. "Horrible, qui cause de l'horreur, de l'effroi, de l'épouvante" H, que cita a Haraneder. "Au propre, ce mot signifie de nature à faire se hérisser les cheveux; l'aspect des cheveux hérissés étant laatz, rude" Lrq.
Azken-Juiamenduko egun latzgarria. He Gudu 140. Zer gaztigu lazgarri ez du bekhatoreak igurikitzeko Jaunaren haserradura saindutik. Lg I 323. Heriotzea hain lazgarri delarik arren, ez dakizu ez non, ez noiz, ez nola hilen zaren. Brtc 116. Su lazgarri horren karrak / zenbat iraun behar du? Monho 122 (40 latzgarri). Ikhusazu zer bekhatu lazgarria den gaizki komuniatzea. Dh 220. Ifernua den bezain lazkarria merezitu [dugu] bekhatu mortalaz. Ib. 60 (120 ifernu lazgarria). Heriotzearen lazgarria! Ib. 122. Oi, thormentaren lazgarria! Ib. 163. Maleruski ni hil banendi bidaje lazgarri hortan, / Ziberuan khanta-itzazie, ene orhitzapenetan. Etch 246 (v. tbn. 656). Oihu lazgarri batez bazterrak betherik. Hb Esk 36. Tribunal lazgarriaren aintzinean bazina, bizitze erreberritza bat amets zinezake. Dv LEd 200. Hordi bat bezala irrigarri zinatekela, ezpazina gehiago latzgarri eta izigarri. AxIp 106 (las cinco últimas palabras son del editor Inchauspe). Ezarri zioten buruan arrantzezko korona lazgarri bat. Jnn SBi 29. Hitz itsusi lazgarri hoik. HU Zez 148. Ikusi behar nuela [...] semearen begitartea kenka lazgarri hartan. JE Bur 136. Gure begiez halakoen ikustea amets lazgarri bat bezala zitzaukun. StPierre 27. Zerua garbi, baiña beroa, / ostots-bero lazkarria. "Temerosa" . Or Eus 341. Orain datorren au da / sugerik lazkarriena. "Espeluznante" . Ib. 255. Andik datorren odeia jo oi da / denetan lazkarriena. "Temible" . Ib. 342. Gau beltz lazgarri huntan itsu nagolarik. Iratz 40. Uste-gabetako ekaitz lazgarri bat. Mde HaurB 76. Nonai zabaldurik dagon bekatuzko izurri lazgarri au. Or Aitork 230. Aize-orratz andiak intziri lazkarria egiñaz bira-egin eban. Erkiag Arran 162 (166 lazgarri). Gudu lazgarri baten ondoren. Zait Plat 75. Egungo gizarte-auzi lazgarriak. Ibiñ Virgil 25. Erio lazgarriz ilko den [neskatxa] . Ib. 99. Gauza lazgarri asko jiten zaut gogora. Xa Odol 229. Azkenalderako gorde duen ikuskizun lazgarri hura. MEIG I 199.
v. tbn. MarIl 94. Bordel 189. Laph 218. Elzb Po 194 (PAd 43 latzgarri). Lap 242 (V 109). Arb Igand 78. Ip Hil 125. Barb Sup 99. Const 28. TAg Uzt 45. Etxde JJ 161. Alt LB 54. Vill Jaink 181. Ardoy SFran 272. Latzgarri: Arg DevB 9. Mih 115. Iraultza 16. Mg PAb 204. Jaur 118. Zby RIEV 1908, 286. Prop 1897, 221. Darric RIEV 1912, 226. CantIzp (ap. DRA). Zub 59. Etcham 57. Zerb IxtS 33. Arti MaldanB 201.
azpiadiera-1.1
Trágico.
Bere sorterriko idazle lazgarri ta par-eragileei baino areago Sikiliko idazle errikoiei zor die Platonek. Zait Plat 16.
Bere sorterriko idazle lazgarri ta par-eragileei baino areago Sikiliko idazle errikoiei zor die Platonek. Zait Plat 16.
sense-2
2.
(Dv) .
(Sust.). Cosa terrible, cosa horrible.
Salbariaren neke ta tormentu ta beste latzgarri oriek guziak. Mb IArg I 152. Negargarri ta lazgarri aiek ikustean zertako kupitu nai dugu, geurok iasan nai ez genuken miñez? "Luctuosa et tragica" . Or Aitork 54.
(Sust.). Cosa terrible, cosa horrible.
Salbariaren neke ta tormentu ta beste latzgarri oriek guziak. Mb IArg I 152. Negargarri ta lazgarri aiek ikustean zertako kupitu nai dugu, geurok iasan nai ez genuken miñez? "Luctuosa et tragica" . Or Aitork 54.
azpiadiera-2.1
(Tras gen.).
(El) terror (de), (el) horror (de).
"
Bere herritarren lazgarri egin da, el est devenu la terreur de ses compatriotes"
Dv.
Gaixtagiñen lazgarri altxatu da bandera. Rob (ap. H).
Gaixtagiñen lazgarri altxatu da bandera. Rob (ap. H).
azpiadiera-2.2
Zer atsegin dugu gorpu xeatuaren lazgarria ikusteaz? "Quod exhorreas".Or Aitork 289.
azpisarrera-1
LAZGARRIKO
(laaz- S ap. Lrq). (Adnom.). "Effrayant" Lrq.
Ederra da itsasoa hasarretzen delarik / lazgarriko olatoak baitoazko goitika. Iratz 111.
Ederra da itsasoa hasarretzen delarik / lazgarriko olatoak baitoazko goitika. Iratz 111.
lazgarri
-
lazgarri. Tr. Documentado al Norte desde...
-
1. (L, BN, S ap. A ; Lecl, Dv, H), latzg...
-
Trágico. Bere sorterriko idazle lazgarr...
-
2. (Dv) . (Sust.). Cosa terrible, cosa h...
-
(Tras gen.). (El) terror (de), (el) horr...
-
Zer atsegin dugu gorpu xeatuaren lazgarr...
-
LAZGARRIKO (laaz- S ap. Lrq). (Adnom.). ...
<< laurogei 0 / 0 lehen >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
