OEH - Bilaketa
27 emaitza xahako bilaketarentzat
goiburua
xahako.
etimologikoa
Etim. De za(h)agi + suf. dim. -ko.
sense-1
1.
(L, BN, S; Arch VocGr, Dv (BN, S), H (L), Foix ap. Lh.),
zahako (BN-ciz-baig; zaako SP (que cita a O)),
xahaku,
xarako (L, BN-lab),
zarako (S),
xako (Sal, R),
zako
Ref.:
A (xahako, xako, huntsa, zarako);
A Apend (xarako);
Lh (xahako, xarako);
Lrq;
Iz R 294
.
Bota de vino. "Vter ad vina deportanda accomodatum [...], zaako" O Not 52 ( SP). "Petite outre" Dv. "Botarrón, bota pequeña para vino" A. "Huntsa bikheztatua dik horrek zahakoa (BN-ciz-baig), bebe mucho sin emborracharse" Ib. (s.v. huntsa). "Buveur de première cuvée, xahakoa ontsa bikeztatua du" Herr 8-5-1958, 4. "La bota pequeña" Iz R 294. v. zahato.
Gizon batzu zaudien / beha zer urak eramaiten zien. / Batek, so eginik begi oroz, / zioten untzi bat zela. / Denbora gutitan barnen / gauza hori izaten da / xahakoa, baxeta / eta haxe egurra. "Brûlot". Arch Fab 115. Xakuttoan aski ogi, xahakoan aski ur. Laph 57. Erori da xahakoa, mokoz-ipurdi naski odol usturik. Elzb Po 207. Zuri atsegin egiteko xirrista bat hartuko dut beraz xahakotik. Zerb Ipuinak 332. Azken hatsa edeki behar diozu orai xahakoari. Barb Sup 22 (v. tbn. 25). Benttetan arnoketa zabilan Astoko, / bizkarrean zahagi, lephotik xahako; / hatzak treberik eta buru nola kasko. Ox 118. Xahako hortan sartuko dainat kanieta, eta, hi eroriko haiz, hila bahintz bezala. Barb Leg 133. Zoazte Menttara, eta ekharratzue handik bi xahako arno eta hamabi xardina. Ib. 147. Xahako (zaato) bat othe-den nago ni, / hanpatua, hanpatua ederki. Or Eus 112. Dena den hiretako huna testamenta: / Pipa, toxa, zahako, mando eta manta. Ch. Bécas GH 1966, 109. Xahaku hortan atxikitzen da bertsularien ezantza. Mattin in Xa EzinB 86. Artzainek bisitatzaileak ongi hartzen dituzte, behar orduan argitzen, eta beti ahalaz alegeratzen kantuz eta xahako ukaldiz. Lf in Casve SGrazi 14. Aldi batez xamariak txaskatu zuen xakoa ardoz beterik eta zapartatu zuen. ZMoso 62. Zako gaxoa arrapatzen ginuelarik zer deseiurekin ipurdia ertsatzen ginakon. Ib. 36. Emazteak beti ekartzen zakola bi pintako xahako bat arnoz beterik. Etchebarne 32. v. tbn. Prop 1876-77, 254. Zub 102. JE Ber 29. Larz GH 1959, 87. Larre ArtzainE 60.
Bota de vino. "Vter ad vina deportanda accomodatum [...], zaako" O Not 52 ( SP). "Petite outre" Dv. "Botarrón, bota pequeña para vino" A. "Huntsa bikheztatua dik horrek zahakoa (BN-ciz-baig), bebe mucho sin emborracharse" Ib. (s.v. huntsa). "Buveur de première cuvée, xahakoa ontsa bikeztatua du" Herr 8-5-1958, 4. "La bota pequeña" Iz R 294. v. zahato.
Gizon batzu zaudien / beha zer urak eramaiten zien. / Batek, so eginik begi oroz, / zioten untzi bat zela. / Denbora gutitan barnen / gauza hori izaten da / xahakoa, baxeta / eta haxe egurra. "Brûlot". Arch Fab 115. Xakuttoan aski ogi, xahakoan aski ur. Laph 57. Erori da xahakoa, mokoz-ipurdi naski odol usturik. Elzb Po 207. Zuri atsegin egiteko xirrista bat hartuko dut beraz xahakotik. Zerb Ipuinak 332. Azken hatsa edeki behar diozu orai xahakoari. Barb Sup 22 (v. tbn. 25). Benttetan arnoketa zabilan Astoko, / bizkarrean zahagi, lephotik xahako; / hatzak treberik eta buru nola kasko. Ox 118. Xahako hortan sartuko dainat kanieta, eta, hi eroriko haiz, hila bahintz bezala. Barb Leg 133. Zoazte Menttara, eta ekharratzue handik bi xahako arno eta hamabi xardina. Ib. 147. Xahako (zaato) bat othe-den nago ni, / hanpatua, hanpatua ederki. Or Eus 112. Dena den hiretako huna testamenta: / Pipa, toxa, zahako, mando eta manta. Ch. Bécas GH 1966, 109. Xahaku hortan atxikitzen da bertsularien ezantza. Mattin in Xa EzinB 86. Artzainek bisitatzaileak ongi hartzen dituzte, behar orduan argitzen, eta beti ahalaz alegeratzen kantuz eta xahako ukaldiz. Lf in Casve SGrazi 14. Aldi batez xamariak txaskatu zuen xakoa ardoz beterik eta zapartatu zuen. ZMoso 62. Zako gaxoa arrapatzen ginuelarik zer deseiurekin ipurdia ertsatzen ginakon. Ib. 36. Emazteak beti ekartzen zakola bi pintako xahako bat arnoz beterik. Etchebarne 32. v. tbn. Prop 1876-77, 254. Zub 102. JE Ber 29. Larz GH 1959, 87. Larre ArtzainE 60.
sense-2
2.
"(S), habitant de Ste. Engrâce"
Lh.
Cf. xahakina.
xahako
-
xahako....
-
Etim. De za(h)agi + suf. dim. -ko....
-
1. (L, BN, S; Arch VocGr , Dv (BN, S), H...
-
2. "(S), habitant de Ste. Engrâce" Lh. ...
0 / 0 alegeratu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
