Harremana

    OEH - Bilaketa

    76 emaitza eihera bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eihera.
    etimologikoa
    Etim. Parece ser un derivado de eio, e(h)o 'moler'.
    Onom.: Dono tibi in Laureiereta illam pezam (Navarra, 1174). RIEV 1909, 72
    sense-1
    1. (L, S; Arch VocGr , Gèze, H); eihara (BN-baig, Sal; eiara BN-arb, Sal; Dv, H); ihara (L-ain, BN; Ht VocGr, Lar DVC 246, Dv, H); igara (AN, L; Lar, Añ, Dv, H); igar; egira (A Apend) Ref.: A (eihera, eihara, ihara, igara); Lrq; Satr VocP (eiara).
     Molino. "Eihera berriak iriña xuri (Sc)" A (tbn. en D. Béhéty GH 1929, 72). "Emazteki horiek ari dira eihera aphal (BN-mix), [...] charlan en voz baja" Ib. (s.v. emazteki). Leiçarraga (Decl ã 7r) da eihera como equivalente suletino de errota. v. errota. Tr. Empleado en la tradición septentrional; en el s. XX hay tbn. ejs. meridionales. La forma eihera, que aparece ya en Oihenart, está mejor documentada que eihara.
    Eihera hon da dabileno, eta ez geldirik dagoeno. O Pr 128. Eiheran berant dezanak, bidian laster. Saug 93. Eiharako mutilla. Gy 23. Eihera borthan. ChantP 350. Bihotzak kalaka dituzte, [...], ustez eiherak golkhoan dituzten. Hb Egia 143. Nik eginen ber gisa lakhatüz eihean. Xikito 3. Igara edo errota. Etxeg RIEV 1908, 114. Igar edo errota-urbide bat zubiaren azpitik dijoazula nabarituko zenuke. Lh Yol 3. Xeha dezaten [ogia] eiharetan. Ox 137 (97 eihera). Hil ondoan ere tal, tal, tal ar litezken oraino, errota edo eiharako kalaka bezala. Barb Sup 115 (33 eihera). Senar-emazte higatu dire / Eihara batekin. Etcham 186. Luzaideko elektrik eihera aipatua. JE Ber 13. Bi emakume ariko dira eieran (errotan) eiotzen. Ir YKBiz 414. Gaxuxa eihera bezala ari delarik athertu gabe, ['hablando sin parar'] . Lf Murtuts 52. Xaberrik zuen eihera baten arrandan ezartzeko. Ardoy SFran 80. Eihera berriak, irina xuri. EZBB I 90. Han dago oraino haren eihara hartarako ur-bilgia. Larre ArtzainE 55.
    v. tbn. Zerb Azk 109. Igara: Ag EEs 1917, 170.
    sense-2
    2. (BN, S; Foix); ihara (Dv) Ref.: A; Lrq; Lh.
     "On dit quelquefois ihara pour estomac et aussi pour battement de cœur" Dv. "Cuajo del ganado" A. "Estomac" Foix.
    sense-3
    3. "Moulin à café" Lrq.
    azpisarrera-1
    HAIZE-EIHERA. v. haize.
    azpisarrera-2
    EIHERA-ARDATZ. "Eihara-ardatza, roue de moulin avec son arbre" H s.v. ardatz.
    azpisarrera-3
    EIHERA-HARRI (L, BN, S; Arch VocGr, Gèze (eiherarri), H; ihara-h. Ht VocGr, Dv, H; igara-a. H). Ref.: A; Lh; Lrq; Giese MolinS 621. Rueda de molino. "Piedra de molino" A. v. errotarri.
    Kondemnatu zuten ihara-harriaren biratzerat. Lg I 234. Ihara harri bat lephotik lothurik, itsasoaren zolarat bota. Dh 232. Ihara harri bat zerutik itsasora eror laiten indar berarekin. Dv LEd 217. Aingürü azkar batek altxatü zian harri bat eiherarri handi bat bezalakua. Ip Apoc 18, 21 (TB eihera harri, He errota harri). Errota edo eihera harri eta buxon handi batzuekin jostetan ari dela. Barb Leg 130. Eiera-arri (errotarri) bat lepotik lotu. Ir YKBiz 309. Ainbat arretaz eiara-arriak / emanen talo guria. Or Eus 280. Goizetik arratserat bizkarrean eihera-harri bat ibilarazten zioten dohakabeari. Zerb IxtS 49.
    azpisarrera-4
    EIHERA-BARRA. "Palo de hierro para mover la viga. Ehe- es una contracción de eihéa (eihera) 'molino'" Giese MolinS 621. "(S, Foix), fer qui traverse la meule inferieure dans son centre" Lh.
    azpisarrera-5
    EIHERA-BULAR. "E.-bulhar (S; Alth), le "devant" du moulin" Lh.
    azpisarrera-6
    EIHERA-ERREKA.
    Canal del molino.
    Itsasoa apalean dagolarik, igar-erreka ori loitsu ta erditara urez ustua dago. Lh Yol 3 (en la ed. que utilizamos hay urez ustua bat dago, pero en la orig. (2) urez ustua dago).
    azpisarrera-7
    EIHERA-ERROTA. "(Sc), rueda de molino" A.
    azpisarrera-8
    EIHERA-ETXE. "Eheetxia, casita de las muelas" Giese MolinS 621.
    azpisarrera-9
    EIHERA-KALAKA (e.-klaka S ap. A; Foix). "Cítola, pieza de madera que se mueve al compás del movimiento de la rueda del molino" A. "Claquet du moulin" Foix. v. kalaka.
    azpisarrera-10
    EIHERA-NAZA. "(Sc), saetín de un molino" A. "Bief de moulin" Lrq. v. naza.
    azpisarrera-11
    EIHERA-PALA. "Eihera-phala, pelle, pièce d'un moulin à eau" H s.v. phala.
    azpisarrera-12
    EIHERA-PIKO. "-phiko (S; Foix), smille" Lh.
    azpisarrera-13
    EIHERA-SAGAR. "Igara-sagar (L-sar [Zugarramurdi]), membrillo" A Apend. v. irasagar.
    azpisarrera-14
    EIHERA-ZALI (-zali BN ap. A Apend; -zaldi Lh). "Turbina" A Apend. "-zaldi, -zalhi, (la) turbine" Lh.

    eihera

    eihera
    0 / 0 BIHOTZ-EIHERA >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper