OEH - Bilaketa

152 emaitza zeregin bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ezagun.
tradizioa
Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Ezagun es la forma general en los textos. Hay ezaun en Lazarraga, RS y Capanaga, y en unos pocos autores de los ss. XIX y XX, la mayoría de ellos vizcaínos. En DFrec hay 274 ejs. de ezagun .
sense-1
I . (Adj.).
azpiadiera-1.1
(gral.; Lar, Añ, Gèze, H), ezaun (, A), izagun (R) Ref.: A (ezagun, izagun); Lrq; Gte Erd 113 .
Conocido; evidente, manifiesto. "Claro está, hori jakiña da, ezaguna da, ikusia da " Lar, . "(Adj.). Chose connue, sue, claire, manifeste: gauza ezaguna. Syn. iakina, ikhusia, ageria " H. " Arpegi ori ezaguna dut (G-azp, AN-gip) [...] arpegi ezaguna iruditu zitzaidan (G-azp-goi)" Gte Erd 113. Tr. De uso general entre autores meridionales; son escasos los ejs. septentrionales.
Galdu azkero ondasuna da ezauna. "Despues del bien perdido es conocido" . RS 297. Prestutasun ezagunak hauts dezan inbidia. EZ Man II 128 (v. tbn. Man I 13). Onarzunak galduz geroz dira ezagunak. O Pr 364. Zerren garean ezagunak / gu erreinu gustian. BBizk 6. Berthutea ezagunago [da tentazionetan] . Ch I 13, 8 (SP hobeki da ageri, Mst hobeki agertzen da). Bide ezagun ta urrekua pekatu loirako. Mg CO 120. Sospetxa [...] izango da konfesiñoa [...] ikusten ezpada emienda ezagun bat. LoraS 30. Ezin esan eutskegun agirijago ta ezaunago gizonaren zeregin au. fB Ic I 97. Ezaguna da Franzia guzian. Hb Esk 80. [Frantzesak] ezagunak dirade / guziak trajean / lebita ta erlojua / beti gorputzean. Xe 226. Beren arpegia ezauna dabe irakurleak. A BGuzur 151. Orduko Yesus, oso ezaguna ta aipatua zan bazterretan. Ir YKBiz 193. Zuaitz au oso ezaguna da; nun-nai arkitzen bait-da. Munita 52. Liburu ezagun batean. Mde Pr 325. Arpegi ezauneko bat. SM Zirik 10. Melodi atsegin hau etzaio ezagun. Arti MaldanB 216. Franzisko Lapitze idazlari ezaguna. AIr ( in Izeta DirG 11 ). [Eskolan] aurrerakada ezagun-ezaguna egin eban. Erkiag BatB 26. Ezaguna da gaztelaniz arako bertso ua: [...]. Or ( in Gazt MusIx 16 ). [Kukuaren] kanta ezaguna. NEtx LBB 50. Gauza ezaguna da [...]. Xa Odol 284. Izanik kristau ezagun. Olea 159. Jende ezaguna. Uzt Sas 107. Len oso ezaguna gendun izokia. Ib. 311. Izen ezagun baten jabe. Berron Kijote 36. Ezaguna dut, bai [liburua] . Ib. 79. Famili oso ezaguna niretzat eta baita gure erritar guztientzat. Gerrika 70. Bide haundi ezagunetarik urrun. Larre ArtzainE 249. Eritasun ezagun horren izena. MIH 339. [Bertsolaria] ez da ezagun-ezagunetakoa. MEIG I 108.
azpiadiera-1.1.1
"Noble, ezauna, barrikaija " Dgs-Lar 7.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. (V-gip, S; SP, Urt II 299, Gèze, Dv, VocBN, H, A), ezaun (V-gip; VocCB Dv (V), H, A), izagun (AN-5vill) Ref.: Lrq; Iz ArOñ (ezaun); Etxba Eib; Elexp Berg (eza(g)un) .
Conocido, persona conocida. "Connu. Ezagunen artean, inter notos, parmis ceux de sa connaissance" SP. "Connaissance, bere ezagunen ikhustera heldu da " Dv. " Ene ezaguna da. Ezagun zaharrak gira " H. "Conocido, persona a quien se ha tratado poco" A. Cf. EZAGUNA IZAN. Tr. De uso general en todas las épocas y dialectos.
Diszipulu hura zen sakrifikadore subiranoaren ezaguna. Io 18, 15 (He, Dv, Ol, Ker ezagun; TB ezagutua zen [...] buruzagiaz). Herioak hanbat ditu arrotzten ezagunak. EZ Man I 46. Ama tristeak zeroen ezagunei galdetzen ea haren aurra nihon ere ikhusi zuten. EZ Noel 82. Urrundu behar zare zure ezagunetarik eta adiskidetarik. SP Imit III 53, 1 (Ch, Mst ezagun). A Dios nere aide, adiskide ta ezagunak. A Dios mundua. Cb Eg III 311. Itxuriari begiratuta uste dot dala zure ezagun kiputzen bat. Mg PAb 153. Etxekoen ezaguna zan. Lard 445. Hartu zuen aspaldiko ezagun xahar bat bezala. Jnn SBi 158 (v. tbn. Laph 208 y Lf Murtuts 21 ezagun xahar, JanEd II 89 ezagun zar, Echta Jos 276 ezagun zarkote). Askazien eta ezagünen artian. Ip Hil 134. Iñok baiño ezaun geiago egin ebazan. A BGuzur 114. Gure antxiñako ezagun au. Ag Kr 218 (v. tbn. Kk Ab I 13 antziñeko ezagun, SM Zirik 21 aintziñako ezaun). Inguruan ari zeiezte haurrideak, aitak, ezagunak, sistatzen. JE Bur 31. Mugazale tratularietan ezaguna frango, kide sobera. Ox 197. Erri kaxkotik atera artean, ezagunak alkarrekin ikusi ez zitzaten. Etxde JJ 206. Ez zen adiskide bat ordea, oztan ezagun bat. Mde HaurB 85. Etxerantz abiau zan, ezagun eta adiskideen agur eta txerak birritako aldiz jaso ostean. Erkiag Arran 187. Etxeko ezagun aundia. Anab Poli 138. An ito ziranak, geienak nere ezagunak ziran. Uzt Sas 159. Makiña bat ezagun. Ayesta 16. Ezagun ainitz bazituen hor eginak. Larre ArtzainE 185. Nere ezagun bat edo laguna. Albeniz 211. Ezagun batzuek [...] esan zidatena. MEIG I 171.
azpiadiera-2.1.1
(No ref. a personas).
Ezagun xahar bat baginuen begien bixtan, Chevresis-les-Dames. Zerb Gerlan 112.
azpiadiera-2.2
2. "Característica, nota individuante, señal personal (cicatriz, mechón de pelo, mancha...). Persona orrek ezaguna dauka arpegian. Gure zaldiak ezaguna zurigunea du kopetan. Arrikada artuta, ezaguna gelditu zaio " Gketx Loiola 35. v. ezaugarri.
sense-3
III . (Vb.).
azpiadiera-3.1
Conocer. (En algunos ejs. podría tratarse de ezagun izan ). v. ezagutu.
Egin eustan agrabioa / Amoreonek ezaunik, / nai ekion nik aren kontra / oi ez nedukan kexarik. Lazarraga B21, 1197v. Saiak pikua ezaun ez. RG B, 25. Etsean dagoan gatxa erraz da ezauten. RS 434. Bere aragiak ezaun. "Su carne conoce" . Ib. 172. Ez azauenak eros aala. "Quien no te conoce que te compre" . Ib. 101. Aeen grabedadea ezauteko. Cap 90. [Iaungoikoa] ezaudaigun. Ib. 80. Ezaun egizu zeure obrea nigan. Ib. (ed. 1893) 155. Gauza guztiak ezagun dezaguzkizu ta [...] jakin dakizkizu. KIkG 84. Ez nuen batere gaztetasunik izan [...]. Ez gaztetasunik ezagun. Lab SuEm 180.
azpisarrera-1
EZAGUNA IZAN (Con aux. trans.). Conocer. "Arpegiz ezaune dot (V-gip)" Gte Erd 113. Cf. ezagun izan.
Arpegiz ezauna eben. Kk Ab I 19. Irrimarrez ezaguna det, baña izena aaztu. Ldi IL 22s. Bai [...] ezaguna dut. Zait Sof 88. [Aita Felix] Bizkaiko euskal erri askotan ezaguna dabe. Vill ( in Bilbao IpuiB 7 ). Emakume au emengoa da. Aspaldian ezaguna dot. Erkiag BatB 200. Diego Pereira ezaguna zuen eta ere adiskidea. Ardoy SFran 248. Bei jabea ezaguna genduan: Koateko Patxiko, Legorretakoa. BBarand 116. Loidi aspaldiko ezaguna dut. MIH 358.
azpisarrerakoSense-1.1
" Ezaun andia dot, es conocido mío, tengo algún trato de amistad con él" A. " Ezagun handia genuen hori (V-gip, G-azp, AN-5vill)" Gte Erd 114.
azpisarrera-2
EZAGUNAK EGIN. "Elkarrekin ezagunak egin ttuzte oiek (AN-5vill)" Gte Erd 114 (junto a ezaguera egin, de otras zonas).
azpisarrera-3
EZAGUN BERRI. Nuevo conocido, nueva amistad.
Ezagunberri zenbait egiten ari naiz. Ldi IL 22 (v. tbn. 23).
azpisarrera-4
EZAGUNEAN. Claramente, de modo patente. "(V-och), conocidamente" A.
Aspaldion ezagunean mekotu ta maskaldu zaigu Adrian. A Ardi 87. [Edariak] jaso ta erneragin deutsa adorea ezagunean. Erkiag BatB 195. Ezagunean makaldu da sutanpa-otsa. Tiroak gero ta bakanago. Ib. 185.
azpisarrera-5
EZAGUN EGIN, EZAGUNA EGIN (Con aux. intrans. bipersonal). Hacerse conocido, resultar familiar. "Ezaun ein jata (V-arr)" Gte Erd 113.
Orduntxe igarri zion arpegi ura [...] zergatik egin zitzaion ezagun. Etxde JJ 241. Ezaguna egiten yakon asto aixe. Bilbao IpuiB 25. Leitzaran ibaiaren alde bietako mendi-malkor sakon eta errekastoak naiko ezagunak egiten zaizkigu. AZink 131.
azpisarrera-6
EZAGUN EGON. Estar claro, ser evidente.
Aplikadue baño geiau be / bai azala ezaun dago. Enb 196. v. ezagun izan.
azpisarrera-7
EZAGUN-EZ (Lar, Añ, H). Desconocido. "Ignoto" Lar. "Incógnito" Añ. "Ezagun-eza (V, G), qui ne paraît pas, qu'on ne voit pas. (L) ezagun eztena, ez ezaguna" H. v. ezezagun.
Irteten da argi ta morroiyakin ezagunezaren billan. Aran SIgn 36. Baña nola asi itzanan izketan beste geiago gabe mutil ezagun-ez batekin? TAg Uzt 125. [Getari] apal eta ezagun-ez ager zaigu, ordea, gaur itxas-zoko ezkutuan. Ib. 43. Gauza ezkutu, ezagun-ezak. Anab Aprika 8.
azpisarrera-8
EZAGUN-EZAGUNEAN (V-och ap. A) (Intens. de ezagunean). Claramente, de modo patente.
Sendabidean yoiakan ezagun ezagunean eta kalera joan zan arratsaldean. Erkiag BatB 99.
azpisarrera-9
EZAGUN IZAN. v. ezagun izan.
azpisarrera-10
EZ EZAGUN EGIN, EZ EZAGUN ITXURA EGIN, EZ EZAGUNENA EGIN. "Ezezagun itxura egin deraut, il a fait semble de ne me pas connaître" SP. "Ez ikusi edo ez ezagun egin zion, hizo como que no la vió o no la conoció" Bera.
Ezagutu eban nire iseka; baña ez ezagunena egin eban. "Lo disimuló" . Or Tormes 21.
ezagun
<< etorri 0 / 0 ezarri >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper