OEH - Bilaketa
152 emaitza zeregin bilaketarentzat
Sarrera buruan (2)
Sarrera osoan (150)
- abuja
- adinon
- aditze
- aginte
- aitzurketa
- akuilu
- albiste
- aldra
- altu
- andrakume
- antz
- antzeman
- apaiz
- arautu
- arazo
- 1 ardura
- arin
- arlo
- arlotekeria
- arlotetu
- arrisku
- arriskutsu
- 1 arte
- asko
- astialdi
- 1 astun
- ataka
- atsedentsu
- 1 atzeratu
- 3 aurki
- aurre
- aurren
- aurten
- ausart
- azken
- 1 azkor
- azpi
- bakarti
- bakartxo
- barru
- batzandu
- batzar
- bedan
- belarri
- beltzaran
- benetasun
- berbertatik
- berbikin
- berebiziko
- bezala
- birigarrokume
- buru-arin
- buruhauste
- direktore
- eginkor
- ehule
- elur
- enfadu
- era
- ernegatzaile
- errotari
- errukigabe
- esan
- eskergabeko
- eskupe
- eskurakoi
- esna
- estuagotu
- etengabeko
- etorri
- ezagun
- ezarri
- 1 ezin
- ezjakin
- gaberik
- gain
- galant
- gerra
- gizonezko
- gogo
- gona
- gorantz
- 1 habe
- 1 hain
- halere
- handi-aurki
- hari
- hasi
- hasiberri
- hatz
- hauspo
- hauts
- hautu
- honezkero
- huraxe
- 1 huts
- inguratu
- irin
- isioki
- itaunketa
- itomendi
- itxura
- izendatu
- jolaskoi
- kaka
- kutun
- lan
- landola
- lehengo
- lehortu
- 1 makal
- mendi
- meneko
- mikatz
- 1 min
- modu
- multzar
- nagusitza
- 1 nahiko
- neketsu
- 1 non
- ogibide
- oparitzaile
- otoitzaldi
- patrifilio
- pitinka
- politiko
- 1 presa
- sarriro
- soroski
- sozial
- tarte
- tatarrez
- toles
- trauskiltasun
- txiki
- 2 txolarte
- ulerpide
- umil
- 1 urrun
- utzi
- ze
- zer
- zeregintza
- zerikusi
- zimurgune
- zintzo
- zitalkiro
- ziztatu
- zogiro
goiburua
esna.
sense-1
1.
(V-m-gip, G),
esnai (G-azp-goi-to; Dv (G), H (V, G), A Apend
),
esnar (V-m),
esnaa
Ref.:
A (esna, esnar);
Iz To 187;
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
(Pred.). (Estar, etc.) despierto. " Esnai, esna, alerta. Esna zabiltza! ¡Ande Vd. alerta!" A Apend. " Esnai doo (G-goi), ésnaa dao (G-azp), está despierto" Iz To 187. "Andar con ojo, vigilante. Esna ibilli mutillak, ezarri detsuen lagun orregaz, bedori argi ibilliko da ta " Etxba Eib. " Gau guztia esna eiñ dot " Ib. v. 1 ernai, 1 erne. Tr. Documentado desde el s. XIX en autores guipuzcoanos y en unos pocos vizcaínos. Emplean la forma esnai Lardizabal, Uriarte (en su trad. guip. del Evangelio), Oteiza, Aizkibel, Orixe y Zaitegi. Hay esnaa en J.J. Moguel y Arana, esnari en T. Agirre y esnar en un ej. de Ezale .
Erraz goitzen gaitu [deabruak] [...] esna eta erne ezpagaude. Gco II 40 (v. tbn. esna egon en Arr GB 27, Urruz Zer 15, Mde Pr 288, JAIraz Bizia 86, MAtx Gazt 84). Esna arkitzen geran edo gauden lotan. Echag 71. Ordu betean ere nerekin esnai ezin egon izan zerate? (Mt 26, 40). Lard 442 (Ur, Or esnai egon, Ir YKBiz 469 esna egon; He atzarriak egon, Dv atzarririk egon, Ol ernai egon, Ip, SalabBN, Ker iratzarririk egon, IBe, IBk erne egon). Gaba esnaa [...] igarotzea. Aran SIgn 20. Adi, esnaa ta azkor bizi izateko . JJMg Mayatz 11. Zer-egin batek itzarrik edo esnar euki ebalako, lo-gura zan. Ezale 1897, 374a. Begi ta belarriak esna dituela. Ag Kr 47. Egunez ta gabaz, esna ta amesetan. Ag G 41. Bukatu zan ner'amets gozoa / [...] esna nintzan. Jaukol Biozk 97 (v. tbn. esna izan en Uzt Sas 278). Bere aizpa jira ta bira esnari zebillela oarturik. TAg Uzt 250. Besteak oean etzanda, esna. Anab Usauri (ed. 1986) 34 (ed. 1931, 30 iratzarri ). Esna ames egitea. NEtx Antz 37. Gu lotan geundela batenbat esna ibilli da. NEtx LBB 80. Guztiz esna. Etxba Ibilt 468. Ez dakit nagon esnai / edo amesetan. Olea 19. An egoten giñan lo edo esna, beintzat begiak itxita. Etxabu Kontu 9. Elurte bat det gogotan, / nik bear baiño geiotan, / esna nagola ta lotan. Insausti 289.
v. tbn. Bv AsL 78. Ldi IL 18. EA OlBe 30. Esnai: Oteiza Lc 12, 39. Zait Plat 153. Ataño TxanKan 122.
(Pred.). (Estar, etc.) despierto. " Esnai, esna, alerta. Esna zabiltza! ¡Ande Vd. alerta!" A Apend. " Esnai doo (G-goi), ésnaa dao (G-azp), está despierto" Iz To 187. "Andar con ojo, vigilante. Esna ibilli mutillak, ezarri detsuen lagun orregaz, bedori argi ibilliko da ta " Etxba Eib. " Gau guztia esna eiñ dot " Ib. v. 1 ernai, 1 erne. Tr. Documentado desde el s. XIX en autores guipuzcoanos y en unos pocos vizcaínos. Emplean la forma esnai Lardizabal, Uriarte (en su trad. guip. del Evangelio), Oteiza, Aizkibel, Orixe y Zaitegi. Hay esnaa en J.J. Moguel y Arana, esnari en T. Agirre y esnar en un ej. de Ezale .
Erraz goitzen gaitu [deabruak] [...] esna eta erne ezpagaude. Gco II 40 (v. tbn. esna egon en Arr GB 27, Urruz Zer 15, Mde Pr 288, JAIraz Bizia 86, MAtx Gazt 84). Esna arkitzen geran edo gauden lotan. Echag 71. Ordu betean ere nerekin esnai ezin egon izan zerate? (Mt 26, 40). Lard 442 (Ur, Or esnai egon, Ir YKBiz 469 esna egon; He atzarriak egon, Dv atzarririk egon, Ol ernai egon, Ip, SalabBN, Ker iratzarririk egon, IBe, IBk erne egon). Gaba esnaa [...] igarotzea. Aran SIgn 20. Adi, esnaa ta azkor bizi izateko . JJMg Mayatz 11. Zer-egin batek itzarrik edo esnar euki ebalako, lo-gura zan. Ezale 1897, 374a. Begi ta belarriak esna dituela. Ag Kr 47. Egunez ta gabaz, esna ta amesetan. Ag G 41. Bukatu zan ner'amets gozoa / [...] esna nintzan. Jaukol Biozk 97 (v. tbn. esna izan en Uzt Sas 278). Bere aizpa jira ta bira esnari zebillela oarturik. TAg Uzt 250. Besteak oean etzanda, esna. Anab Usauri (ed. 1986) 34 (ed. 1931, 30 iratzarri ). Esna ames egitea. NEtx Antz 37. Gu lotan geundela batenbat esna ibilli da. NEtx LBB 80. Guztiz esna. Etxba Ibilt 468. Ez dakit nagon esnai / edo amesetan. Olea 19. An egoten giñan lo edo esna, beintzat begiak itxita. Etxabu Kontu 9. Elurte bat det gogotan, / nik bear baiño geiotan, / esna nagola ta lotan. Insausti 289.
v. tbn. Bv AsL 78. Ldi IL 18. EA OlBe 30. Esnai: Oteiza Lc 12, 39. Zait Plat 153. Ataño TxanKan 122.
azpiadiera-1.1
Esnai ta ametsen tarteko dan marmaria.
"Como entre despierto y entre sueños".
Or Eus 411.
Esnai ta amets artean / gau latzaren zaindari. Or in Gazt MusIx 199
sense-2
2.
esnai (Lar, H) .
(Como adj. pleno). "Despierto, vivo, activo, esnaia, ernaia, ernaria, irazarria, zolia " Lar.
(Como adj. pleno). "Despierto, vivo, activo, esnaia, ernaia, ernaria, irazarria, zolia " Lar.
azpisarrera-1
ESNA-BERRI.
Recién despertado.
Txori jolasti-esnaberriok, kanta gurekin batera. SMitx Aranz 175. Orko belazean esna-berria belarra. Sorarrain Lili 5. Esku biak elur txuri; bulartxoa esna berri. NEtx LBB 341.
Txori jolasti-esnaberriok, kanta gurekin batera. SMitx Aranz 175. Orko belazean esna-berria belarra. Sorarrain Lili 5. Esku biak elur txuri; bulartxoa esna berri. NEtx LBB 341.
azpisarrera-2
ESNARIK
(Estar, etc.) despierto.
Lo zeuden edo esnarik zeuden. Ir YKBiz 525n. Esnairik egunoro ukitzen naute pakerik eman gabe. "Tangunt me vigilantem totis diebus" . Or Aitork 286.
Lo zeuden edo esnarik zeuden. Ir YKBiz 525n. Esnairik egunoro ukitzen naute pakerik eman gabe. "Tangunt me vigilantem totis diebus" . Or Aitork 286.
esna
-
esna....
-
1. (V-m-gip, G), esnai (G-azp-goi-to; Dv...
-
Esnai ta ametsen tarteko dan marmaria. "...
-
2. esnai (Lar, H) . (Como adj. pleno). "...
-
ESNA-BERRI. Recién despertado. Txori jo...
-
ESNARIK (Estar, etc.) despierto. Lo zeud...
<< eskurakoi 0 / 0 estuagotu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
