Harremana

    OEH - Bilaketa

    152 emaitza zeregin bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ziztatu.
    tradizioa
    Tr. Entre los vizcaínos es escaso (sólo hallamos algún ej.moderno). Hay part. zizta en Loramendi. En DFrec hay 2 ejs.
    sense-1
    1. (G-goi, AN, BN, S, R), sistatu (AN, BN; VocBN , Gèze, Dv, H (s.v. sastatzea)), zistatu (Lar), ziztetu (B), siztatu (BN), tsistatu (Gèze), tzistatu (S; Gèze, Dv (S), Foix ap. Lh.) Ref.: A (sistatu, siztatu, tzistatü, ziztatu); Izeta BHizt2 (ziztetu) .
     Punzar, pinchar, picar, aguijonear (sentidos. prop. y fig.). "Donner des coups avec une arme pointue" VocBN. "2.º [...] punzar. Zizta zak bei ori akuillo orrekin, punza a esa vaca con ese aguijón, [...]; 3.º (G-goi), acribillar. Azak oso ziztatuak dauzkagu aurten, este año tenemos las berzas completamente acribilladas" A. "Pinchar. Ziztetu ta odola purrusteka" Izeta BHizt2.
    Egia delakoz latz, nekez dügü nahi ezagütü, argi denian dügü maite, ta harez lotsa zistatzen dianian. Egiat 195. Hantik orai izkontzia elhorri adarraren pare; ez jakin nontik hari loth, alde güzietarik dialakoz txistatzen. Ib. 107. Orratxikin bátes zistátzen egótea báti gau ta egún guzián. LE Doc 280. Zistatzen ta zilatzen du tela orratzak, baña zistatus ta zilatuz aisatzen du bordadura . (306). LE-Ir. Uli-muki batek haiñ du tormentatzen, / ehun tokitan sistatzen. Ib. 300. Eltzo pozoindunek eta bertze asko marmutzek sistatzen dituztelakotz egiten dute hori. Dv Dial 42 (Ip tzistatzen dütielakoz; It zulatzen, Ur zulatuten). Arrantze askok sistatu. Dv LEd 117. Sistatzen, zaurtzen, odoztatzen zituen bere hitz zorrotz eta ozpinekin protestanten bilkhuia galdu eta ozarrak. Hb Egia 116. Gure aztuera eta traizioz zistatutako Biotza. EE 1884a, 573.
    ( s. XX) Egia da naigabetasunak ta atsekabetasunak zistatzen [...] duana. Kortazar Serm 277. Jon Doni Petriren bihotzari kontra, bizar handi harek sistatzen ninduela! Barb Sup 16. [Ezkurño batek] jauzian jautsiz, xuxen xuxena, / sistatu zion sudur gizena. Ox 117. Nere mutilla balaz ziztatuta ikustean. Or SCruz 104. Zuei aragiek ziztatzen ditizuen akullo orietan. Or Mi 77. Ziztailluz eriotza ziztatuki erlearen indarra ta eztiaren funtsa yakin nai duzte? Ib. 31. Adarretarik tiratzen, / akuluttoaz sistatzen. Etcham 190. Jauna, segur [erle-ume] guziak lehertu ditudala. --Zertako? --Sistatzen baininduten. Barb Leg 64. Zizta du ta, ene! Odol-ttantta atera. Loram 132. Otsa maiztu-ala, / gezi urdiñek / ziztatua dakus / illuna Gaztek. Ldi UO 29. [Odolkiak] pertzean sar, irakin, orratzaz ziztatu. Or Eus 138. Beatxingarra du ziztatua. Ib. 314 (ref. al picotazo de una culebra). Leengo naigabealdiak ziztatzen zioten berriro kolko-barrena. TAg Uzt 150. Lotan nengola suge batek ziztatu omen niñun. Amez Hamlet 43. Zakhur zahar bat errekan. / [...] / Noizean noiz, arrantzaleen / hamu tzarrek sistatzen zuten. Mde Po 57. Sasietako elorriek alde orotarik sistatzen zuten. Mde Pr 165. Hartaz [txirristaz] norbait ziztatzen zuelakoa egin zuen gero, eta norbait hura hilotz erortzen zelakoa. Ib. 135s. Sistatzen zion bihotza gabetasun horrek. Mde HaurB 49. Zuk ziztatzen zenun [nire anima] zauri giñarrean. Or Aitork 134. Leiatsu, azkor, urrun-miñez, zeregin gorrien akullu errukigabeak ziztatuta bezela. Erkiag Arran 84. Idiak oihuz eta, halabeharrean, gorphutzean ziztatuz dira abiarazten. Larz GH 1960, 230. Oin-azpiko zana ziztatzea odola izuri dezan. Ibiñ Virgil 103. Likori-ren oroitzapenak, ordea, biotz guzia ziztatzen dio. Ib. 62. Aren biotza kezka larriak ziztatuko zuan arrazkero gau ta egun. NEtx LBB 27. Pantxo, zertako duzu mustatxa beltx hori? / Zer probetxu dakarken erradazu niri: / musua emaiten duenetz sistatzen, / ala xoilki kilikatzen? (Nazabal "Neskatxa kuriosa", ap. DRA ). Makilaz sistatzen, lehertzen, iraultzen, puskatzen. GH 1970, 379. Hari desberdindun zainak ziztatzen. MEIG IX 123. (en colab. con NEtx)
    azpiadiera-1.1
    (Ref. a los ojos, etc.).
    Susmo txar batek ziztatu zion une artantxe Balendini begitartea. TAg Uzt 143. Odei beltz izugarrien artetik, itxaropenaren irriñoak ziztatu zion begininia. Ib. 128. Lañopetik ustegabe begininia ziztatu digun argizpia bezela. Ib. 285. [Irudi] berri batzuk ziztatzen zioten orain irudipena. Ib. 256.
    azpiadiera-1.2
    Zuek, suge-biperak, bati sista, bertzeari asiki ari zineztelarik. Barb Sup 123. Mando batekin auzi, / asto gainerat jauzi; / buztana latzek hezi; / hau sista, zera jasta... Ox 118 (ref. a la mosca). Golkoan emaiten du [erle-umea] beraz Jon Doni Petrik, eta berehala, oihuz ere hasten: Atx! Denak sista ari zaizkit! Atx! Barb Leg 64.
    azpiadiera-1.3
    Animar, tentar, azuzar. "Tenter" Lh. " Sistatzen ari dira pilotaria (BN-arb), pelotariari aupaka ari zaizkio (G-azp)" Gte Erd 14.
    Inguruan ari zeizte haurrideak, aitak, ezagunak, sistatzen: --Emazie hor, zerri gorriak! Jo gogotik! JE Bur 31. Zirikaldi edo tentazioak izatea ez da, ba, pekatua. Irabazpide askoren itturburua da zirikaldia. [...] Jaungoikoari atsegingarri zitzaiolako, zirikaldiak zu ziztatzea bear izan zan. Inza Azalp 149. Aizatu ta ziztatu ta zirikatu zuen gazteen arteko asarrea. TAg Uzt 49.
    azpiadiera-1.4
    "(R), sajar" A.
    sense-2
    2. "Fulminar, ziztatu " Lar.
    sense-3
    3. Apuntar, clavar (los ojos...).
    Amaren altzotik aldegin nai zun egiñalean eta eriz itsas-zabala ziztatzen zun. 'Elle faisait signe' . Or Mi 146s. Illunabarrez, Migel ageri / Anbuleteko egira; / lênik begia zuzen zizta du / Gerriederren kabira. Or Eus 89. Begi oiek begi ôtan / zizta naute. Or BM 30. Begi oriek ziztatzen dutenak, nabari baietz, piperrak aosapaiari dagion min errea. TAg Uzt 45. Begiak zenbat eta geiago ziztatu, Xalbaten tankera biziagoa billatzen baitzion. Etxde JJ 241. Arrotzaren begietan bereak ziztatuz. Ib. 244.
    sense-4
    4. Clavar.
    Otzean eztena sistatzea erabaki zun, au izaten baitzan bere osabarentzako ezin eramanik aundiena. --Zu, nunbait --ekin zion ozpinkeriz illobak-- nire inbiditan zaude. Etxde JJ 13. Listorrak egualdi sargoritan gaiztoz anpatuta jarri oi diran bezela eztena nori ziztako. Ib. 181. Izangabeko gaiaren barnean ziztatzen den arantza zimurtsu inguruan. "Cada rugosa espina plantada en lo inexistente" . MEIG IX 119. (en colaboración con NEtx)
    sense-5
    5. Inyectar (una sustancia).
    Sendagaia ziztatuko diogu. NEtx Antz 97. Zaiñetan eta arterietan kimika gaikiak sistatzen zituzten. Etxde Egan 1961 (1-3), 95.
    sense-6
    6. Picar (un pez), morder (el anzuelo).
    Ez zekiat ze arrai ote dan oraintxe amua ziztatu dun ori. AGoen Agurea 49.
    sense-7
    7. siztatu. (Sust.). Bordado.
    Gona motz urdiñak ere, urrezko siztatuekin. Anab Don 130.
    azpisarrera-1
    XIXTATU (BN, B; VocBN, Dv, H; txistatu BN-ciz-baig, Sal, S; xistatu H (s.v. sastatzea), VocB; xiztatu BN; xixtetu B; txistetu AN-ulz). Ref.: A (xixtatu, xiztatu, txistatu); Lrq (txistat); Satr VocP (xixtatu); Iz Ulz (txistétuz); Izeta BHizt2 (xixtetu). Pinchar, punzar, picar, aguijar (sentidos prop. y fig.). "Enfoncer une arme pointue dans un corps" VocBN. "Piquer avec une petite pointe" Dv. "Medikuak aunditsua xixtatu zitan bezain laster, nere oiñazeak gan zituken (B), en cuanto el médico me pinchó el divieso, [...]" A. "Txistatu: 1.º sajar un divieso, una ampolla; 2.º (Chaho), picar. Gizon auher hori, kabaleak bezala, txistatü behar dizügü; bestela erdoillak jan lirozü (S), tenemos que aguijonear a ese hombre perezoso, [...]" Ib. "Pinchar; también azuzar" Satr VocP. "Txistétuz, pinchando. Nik main nionén zapaldi ederra sesiei t'etzitein txistetiko, yo hubiera aplastado bien el zarzal y no me hubieran pinchado" Iz Ulz.
    Andre melindrosa desmaiatzen zena txistatzen bazue eri-punta orratxusteas . (322). LE-Ir. Xistatuz iskilinba batekin. ECocin 11. Zure eztenaz min egiten düzie, bainan hiltzen ziraie, hartaz txistatzen düzienian. Arch Gram 29. Hunek ezpata atheratü züen bere soltazaliaren txistatzeko. Ib. 90. [Zikiro-azpia] bezperatik beretik, baratxuri gordinez ongi xixta zazu beraz! Barb Sup 4. (Goostia ukaldika igortzen dituzte). [...] --Barka diezaguzu soberaxko xixtatu balinbaditugu. Ib. 60. Niri aldiz etzautak [hotzak] minik egiten, ez eta ere xixtatzen larrua. JE Bur 121. [Anderaño Ulia] batto ausik eta bertze bat xixta, / badabila, ortzi eta ximixta. (Leon "Karrosa eta ulia", ap. DRA ). Baionetekin erhainen xixtatzen hasi. Zerb Gerlan 88. Zure undar artikulu horrek merezi du errespotu. Xixtatzen ziela, xixtatzen! Gazte 1957 (8), 7 (ap. DRA ). Norbaitek xixtatu eta zuk jauzi egin bizi-bizia eman botaren errefera; eta gero biharamunean zure buruarekin: "ixilik egon banintz bederen!". J. Idiek urhats bat ere ez egin nahi, jo zak eta oihu, xixta eta pusa. Herr 17-9-1959, 1. Egiak, arrosak bezala xixtatzen. EZBB I 84. Xinaurrien gainean jartzen bazare, ez harri xistatzen bazaituzte. EZBB II 134.
    azpisarrerakoSense-1.1
    Estimular.
    Badirela sobera lasterkari beren buruak xixtatzen dituztenak erremedio espres batzuekin, pikuraz edo pastillaz. Gazte 1953 (7), 4 (ap. DRA ).
    azpisarrerakoSense-1.2
    Haranek trenkatu du kintze ederrik bainan esku eskuinetik arrangura izanez, ez du arras usaian bezenbat xixtatu pilota. Herr 15-12-1960, 3.
    azpisarrerakoSense-1.3
    Puntear, coser.
    Dena lili gorrail, matalaz perde batean xixtatuak bezala, berdin-berdina. JEtchep 43.

    ziztatu

    ziztatu
    << zitalkiro 0 / 0 zogiro >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper