OEH - Bilaketa

396 emaitza zere bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (393)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
gaineratu.
tradizioa
Tr. Hallamos el part. gainera en Hiriart-Urruty, Barbier y Orixe, y la forma de futuro gainerako en Goyhetche.
sense-1
1. (Urt, Dv, H, A; gainera SP, Dv), ganeratu Poner(se) encima; echar(se) encima; sobrevenir; elevarse, llegar a lo alto; poner por encima (de). "Élever, monter en haut. Eltzea gainera dut, j'ai mis le pot au feu. Gainerako da, il montera dessus" SP. "Adlevare" Urt I 189. "Arriver au haut d'un endroit" Dv. "Bi brinkoz gainerako nauk (Gy), en deux bonds je monterai là-haut" Ib. s.v. gainerako. "1. se placer sur, monter dessus. Gaiñera hakio, mets-toi sur lui, monte-lui dessus, [...]; 2. arriver sur, atteindre en haut" H. Tr. De uso casi general (pero no lo encontramos en la tradición suletina); es especialmente frecuente en autores del s. XIX. En DFrec hay 18 ejs.
Abariziosoentzat bitzten da su handia / eta bertza gaiñeratzen. EZ Man I 107. Bethi gaineratzen den olioak errepresentatzen du emetasuna. SP Phil 229 (He 231 gaiñ aldea atxiki). Galerazi dituzun guziak elkar artu ta gañerako zaizkitzu batbatean ta lertuko zaituzte. Mb IArg I 145. Bota, oroát, lenik olio, gañetik ur edo ardo, ikuskozu alaére gañerátzen olioa. LE ( in BOEanm 640 ). Oni [Jesusi] herioaréki / gaitz guziak gañerátu. LE Kop 97. Zakurrak gañeratzen / zaizka gaisoari. It Fab 91. Godoak azpiratu eta Arabeak gañeratu izan ziranetik. Izt C 279. Estrabon [...] eta beste askok, jarri izan zituztenean Españako menastak beste guztiai gañeraturik. 'Antepusieron' . Ib. 60. Bi brinkoz gaiñerako nauk hire bizkarra-gaiñdi. Gy 42. Bere desleialkeriagatik oni zeruak gañeratu zion kastigu izugarria. Arr May 164. Ez da nekerik berarengana jo ez duanik, ez da lanbiderik gañeratu ez zaionik. Anab Usauri 98. Antonioren gañean jarri [zan] ta ebain-ebain egiteko asmo onarekin. Pirmin ere gañeratu zitzaion Antoniori. Ib. 20. Ontzia iñoiz murgilduz iñoiz gaiñeratuz. Or Mi 147. Nimestarrak gaiñera zitzazkionan nongo erritarra zen yakin-miñez. Ib. 14. Illunabarra gaiñera zaie. Or Eus 423. Egoera larria gaiñeratu zaizu. NEtx LBB 28. Kanpora atera zanean, zalapartan asi zan [amorraia]; da ez al nuan gaiñeratu, pita autsi ta elur-gaiñera erori zan. JAzpiroz 150. Ustegabeko gertakari bat azken orduan gaineratu zitzaukun batez. Larre ArtzainE 226.
v. tbn. Jnn SBi 87. Ill Testim 26. Berron Kijote 202.
azpiadiera-1.1
(Con reduplicación intensiva).
Nola ez baitzuten oraino etxe guzia ikusia, abiatzen dire, barne bat mia, bertzea mia. Gain gainera direnean, [...]. "Dans l'étage supérieur" . Barb Leg 131.
azpiadiera-1.2
(Tras tema nominal nudo). " Mendi gaiñeratu zenean, quand il fut parvenu au haut de la montagne" H.
Ur gañeratuz <-c> izurdeak saltatzen. EZ Man II 17. Lurra baino gorago, odei-gaineratuak, ginala esan zitekean. A Ardi 119. Asiera nik emon nai neuke / oiñak lur-ganeratuta. Ayesta 38. Berriz Oihamileko hegi gaineratzearekin, berotuak eta ozenduak ziren gure erasia eta kalapitak. Larre ArtzainE 15.
azpiadiera-1.3
(Tras gen.).
Olioa likore guzien gañeratzen bait da. LE Urt 255 (v. tbn. ms. 91r). [Mirua] hegal-ukhaldi batez da haren [arratoiaren] gaiñeratua. Gy 66. Hiltzeko tresnaren gainera denean, nahi izan da jendeari azken aldikotz mintzatu. HU Aurp 48. Oinen ganeratu zan. Azc PB 136 (v. tbn. oiñen ganeratu en A BeinB 85).
sense-2
2. "Ensorbecerse, [...] gañeratu " .
sense-3
3. Añadir, agregar. v. gehitu. Tr. Propio de la tradición meridional desde la 2.a mitad del s. XIX. Es especialmente frecuente en el s. XX.
--Baita beste zerbait bere esan gura deusku: --gaiñeratu eban Arnoldok-- [...]. Ag AL 65. Aragia gutxitan jaten degula? gaineratu zuen beste norbaitek. A Ardi 13. Onelaxe gañeratu zion: --Izadia bear guztietarako lain bai da. Anab Usauri 102. Ganeratu zituan osalariyak beste uarpen batzuk eta alde-egin eban. Kk Ab II 52. Zuzenbideari [...] maitasarrea ezarri, erantsi ta gañeratu bear zaio. Eguzk GizAuz 190. Ta gañeratu zion: "Baña nere aurpegia ez duzu ikusi al izango". Ol Ex 33, 20 (Ur berriz esan zuen, Dv erran zuen oraino). Gaineratu behar dut egungo Irlandarak ez dazagula gehiago pronombreak infixatzeko jarraidura. Mde Pr 220. "Andere Isabelak dei egin dautzu arratsaldean..." eta isilune baten ondoren gaineratu zuen "Theresaren bila joana zinelarik". Mde HaurB 10. Udara honetarako beste lan bat gaineratu ez balidate, datorren urrilean edo bukatuko nituzkeen presta-lan guziak. Muj ( in MEIG I 95 ). Metatutako egurrai, egur barriak gaiñeratuaz. Erkiag Arran 90. Samariatik banandu ta Judari gaiñeratutako iru barrutiak. Ker 1 Mach 11, 34 (Ol itsatsi ). Alferrik zen askorekin Amaenwr (alemana) nintzela esatea: German gaineratu behar. MIH 187. Gezurra dioela erantzun lezaiokeenari, hauxe gainerako dio: [...]. MEIG VII 32.
v. tbn. Ldi IL 93. Ir YKBiz 55. Etxde JJ 188. Vill Jaink 44. Osk Kurl 169. Onaind STeresa 126. Ganeratu: Bilbao IpuiB 32.
azpiadiera-3.1
Aumentar.
Beste... (zor) askoz andiagoak dauzkagu gure gañ, ta dire gure pekatuakin gañeratzen ditugunak. Arr CDoc 93 (ap. DRA). Zere orrenbeste gaitz-bide eta eskandalorekiñ gañeratu dezun zor neurrigabea. Arr May 65.
sense-4
4. (DvA (-iñe-)).
"Rester en surplus. Gaineratu ziren pusketarik eraman zituzten zazpi otharre betheak (HeH), et des morceaux qui restèrent, ils emportèrent sept paniers pleins" Dv.
sense-5
5. Rebasar, superar, sobrepasar. v. gaindu.
Guk, gure probintziyan, gañeratzen degu neurri ori beste irurogei geiagokiñ. IArt Itzald II 41. Berak gaineratu etzitzakean erakutsiak sofistek gaineratzea ere etzitzaiokean eder eta on Platoni. Zait Plat 117.
v. tbn. Osk Kurl 82.
gaineratu
<< gainalde 0 / 0 gainka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper