Harremana

    OEH - Bilaketa

    1072 emaitza zera bilaketarentzat

    Sarrera buruan (12)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 guri.
    sense-1
    I . (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (gral.; SP, Urt II 57, Ht VocGr 387 y 431, VocBN , Dv, H) Ref.: A; Iz Ulz; Izeta BHizt .
     Blando, suave, tierno. "Mou (guri), fou (erho) egiten dute molle, folle" Arch Gram 14. "Tendre, frais" VocBN . "Mou, tendre. Lur gurian zilhoa barna " Dv. "(Rollizo), mullido, lozano, tierno. Gantz guria, urin guria (Sal); guri azi (V-m)" A. Tr. Se documenta en todos los dialectos, salvo en suletino (aunque sí en Oihenart); en vizcaíno no se encuentra hasta finales del siglo XIX. En DFrec hay 3 ejs.
    [Merezi du] gorputz eta arimaren hain lothura hertsia / lexa dadin eta bilha herrauts gorputz guria? EZ Man I 43. Hark berak estaltzen ditu / Zelhaiak elhur xuriz, / Hala nola ardiantxa / Mansoak ille guriz. EZ Eliç 390. Esku eta zango biak, / xuri bezain guriak. O Po 27. Itsuen gisa, jo ezak emen, jo ezak or, bere ustez zeatzen, zatitzen, banatzen deu gure hizkuntza eder, guri, gozoa. Lar DT CCIV. Zeñak [sagarrak] deban axal <-ish-> mea, mami guria eta jate gozarotsua txit. Izt C 144. Iduri du herriak zenbeit erregina, / ohe guri batean loriaz etzana. Hb Esk 110 (tbn. ohe guri en Laph 148). Sukratzen duzu eta emaiten gathelu batian; ez egin guriegi. ECocin 35. Zu zera neretzat izkuntzarik gozo, samur, guri, mamintsu ta zoragarriena. Ag Serm 587. Biotz bat sasiko marrubia bezain guri ta biguna. Lh Yol 9. Hain dituzte oinak zalhu, [...] gerruntzeak hain guri eta zainhart. JE Bur 28. Masaill guri gorriyan / zuri ematia / lendabizi muxu bat. MendaroTx 244. Mertxika guria. Ldi UO 27. Etxean badu sarri mokadu guria. Or Eus 48. Eskubiko eskuz Usoaren lepo guria estutuz. Etxde AlosT 100. Lorea joan jakon, / orri-guri zana / trukutz geratu da. Gand Elorri 93. Beti ez bazen solas goxoenekin edo gurienekin mintzo, beti zoin barnatikako sendimentu onekin! Ardoy SFran 298. Ementxe iturri ozkirriak, ementxe larre guriak. 'Mollia prata' . Ibiñ Virgil 63. Intxaur-ostoaren puntak egosi, al den gurienak. Ostolaiz 54. Fruitu xehetto guri batzu ekartzen zituen [Jondonaani udareak] eta dena jusa zirenak. Larre ArtzainE 95.
    v. tbn. SP Phil 438. LE Ong 87r. CatB 90. It Fab 65. Gy 18. Arr GB 106. Otag EE 1882c, 511. Elzb PAd 54. Jnn SBi 152. GMant Goi 63. Inza Azalp 32. Ox 181. Jaukol Biozk IX. Loram 58. Laux BBa 124. TAg Uzt 249. Zerb IxtS 53. Mde Pr 95. Erkiag Arran 10. Izeta DirG 69. Gazt MusIx 61. Xa Odol 133. Onaind STeresa 22.
    azpiadiera-1.1.1
    (Ref. a personas).Delicado, blando. "Délicat, traité ou qui doit être traité avec du ménagement, des soins" H. "Efféminé" T-L.
    Uste othe duzu mende hunetako gizonek eztutela deus ere pairatzen edo guti baizen? Eztuzu hori kausituko gurienen eta aberatsenen artean sartzen bazara ere. SP Imit III 12, 2. Jende guriek ta bere sentsuen esklabo direnek lakhet ohi dute floka bat aitzinean erabiltzea. Dh 103. Zan Susana emakume txit guria eta txit ederra. (G) "Delicata nimis" . Ur Dan 13, 31 (Dv pintza, Ol mangul). Laura, gazte on ta errugabea, txukun ta maratsa, isill ta ezia, neskatxa guri ta liraña. Ag EEs 1917, 171. Landerraren izerdiak gizentzen ditu aen gerrontzeak eta aen seme-alaba guri ta alperrenak. Erkiag BatB 145. Ez dik guriegi behar gure ofizioko. Atrebentzia behar dik izan desmasia pixka bat egiteko. Larz Senper 24. Indiatik eburra (marpilla), Sabatar guriek beren lurringaiak, Kalibetar larrugorriek burnia. "Molles" . Ibiñ Virgil 70. Badira orai haurrak guriegi eta gastatuegi hazten direnak. Larre ArtzainE 71.
    azpiadiera-1.1.1.1
    Zer lotsa mienbro guri eta atseginzale bat izatea buruzagi elhorriz khoroatu baten azpian.Dh 233. Ez zinituen ez gure buru-muin guriegiak goizegi erakitan ezarri nahiko. Larre ArtzainE 122. Ama gorrixta dute [txakurkumeak] / ta bizkar guria, / ez ditu gustokoak / otza ta euria. Insausti 188.
    azpiadiera-1.1.1.2
    " Bizitze guria, vie molle" Ht VocGr.
    --Zer da kastitatearen berthutearenzat gehienik kontrario den gauza? --Hura da bizitze guria eta intenperanzia. CatLav 134. (V 70) Bizitze guri bat zaramatela, nahi zituztela lehenbiziko lekhuak mahainean. Lg II 243 (tbn. bizitze guria en Mih 25, CatLan 94 y Dh 220). Sortzen da lujuria edo loikeriako griña gaiztoa bizimodu guria, biguña eta atsegiñetara emana egitetik. Gco II 39. Non dira maina guriak, atsegin erhoak, hanbat gozakari sukhar handirekin bilhatzen zirenak? Dv LEd 250. Euroen bizikera guriz darakusena baño beste zerurik eztagoala. Eguzk GizAuz 188. Bizimodu guri batengatik etzagun nortasunik galdu. Ataño TxanKan 107.
    azpiadiera-1.2
    2. (V-gip; VocB ) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg.
    Rollizo, gordo. "Se dice del animal bien cebado, y, por extesión, de la persona en buen año" Etxba Eib. " Saltzeko daukagun txala, gaztia baiña gurixa da " Elexp Berg. Tr. Documentado sobre todo en textos meridionales.
    Ondo mardua dauka bere gerrija; zilbota txito eskerga ta urtena. [...] Zein guri, gori ta malatsa guztija! Mg PAb 192s. Zikiro, bildots guriak. Elzb Po 197. Beren kokot gorri mamintsuari ta berna biribil guriari begiratueran "amaika okelatato iruntzi dauz orrek!" esan eroen. A BeinB 51. Gizon guri potrollo bat. Ag G 347. Bizkarralde guria izango due oik [txarrikumeak] San Martinetarako! TAg Uzt 210. Arakei guri ta mardul bat ekarri ziotela. Etxde JJ 20s. Kale gizonak izaten dira / guri eta borobillak [...] / gu nekazari gizarajuok / argalak eta zamillak. And AUzta 114.
    v. tbn. Izt Po 137. Lard 86. Zerb IxtS 11. Ibiñ Virgil 104. Etxba Ibilt 461.
    azpiadiera-1.2.1
    Abultado, abundante.
    Ondo moldaturikan / zer etekin gurik! / Egin leizke gurutzak / da santun irudik. Insausti 298.
    azpiadiera-1.2.2
    Grande.
    Damu izan eban, mutiko lotsabageari matraillondoko guri bat emon eza. Erkiag BatB 44s.
    azpiadiera-1.3
    3. (Ref. a personas).Vigoroso.
    Zar ta gaste gurijak. Enb 61. Galai oraingua / det guriagua / ta eruagua / ta beruagua; / ogei urte zu bañon / gaztiagua! MendaroTx 274. Ogei ta bat urtekua, / oraindik gazte guriya. Yanzi 175.
    sense-2
    II . (Adv.).
    azpiadiera-2.1
    Delicadamente.
    Jan lodi, bizitzeko guri. EZBB II 10. Gurienik iñututako zaldunan. Zait Sof 95. Txirotasunean azi, saiatuz eta gudukatuz elduerara iritxi, gero ondasunak bildu, guri eta samur bizitzen ikasi [...]. Vill Jaink 173. Edur malutak etorri ziren / otxan, apal, guri, / zeruaren azpitik. Azurm HitzB 60. Eskerrak etzeula guri oituak. Gosea kendu ezkero, etzeukateken jaki goxoen kutizirik. Ataño TxanKan 200.
    azpisarrera-1
    GURIDUN.
    Begira, soñeko guridunak erregen yauregietan daude. (Mt 11, 8) "Mollibus" . Ir YKBiz 151.
    azpisarrera-2
    GURI-GURI. A) (Adj.). a) Muy tierno.
    Aldamar-sagarrak orduan datoz plazara guztiz ezadetsu eta guri guri sasoirik oberenekoak. Izt C 145. Nire loratxo guri guriak. AB AmaE 134. Kataliñek talo guri-guriyak erretzen zituen bitartean. Etxeg EE 1885b, 314. Dituzu argiyak, / urdiñak begiyak; / ta zure aragiyak / burutik orporaiño / guri-guriyak. MendaroTx 279. Arrautza-talo edo tortilla guri-guriak. Erkiag Arran 120. Esneko txekor guri-guri ta / baserriko ollaskuak. Olea 36.
    v. tbn. Alzola Atalak 80.
    b) Muy rollizo. "Ollasko guri gurixak erreta afaldu genduzen" Etxba Eib. "Lengo abadiak lepo guri-gurixa izaten zeben" Elexp Berg. "Gizena, betea, baina indartsua eta osasuntsua" ZestErret.
    Txal guri-guri bat il eta bazkaria prestatu ezazute. Lard 418. Onetariko bat, azal zuriduna, arpegi betekoa, guri guria, baba lorea baño ederragoa. Ag Kr 218. Zerramak esne-irai usuaz / saldo guri guria azi. Or Eus 74.
    v. tbn. Gy 240. NEtx LBB 186.
    B) (Adv.). Suavemente; delicadamente.
    Esan zion guri-guri. Etxde JJ 207. Nire ondoan jesarri zara. Ta guri-guri, nire bizkarrera malgutu zure buru baltz bigun ule-joria. Azurm in Gand Elorri 189. Gorpuzgillea: gorputza guri guri zaintzen duena. Inza NaEsZarr 1323.
    azpisarrera-3
    GURI-GURI GIN. v. guritu.
    azpisarrera-4
    GURIXEAGO. Un poco más blando.
    Erakitaraz zaitzu gero berriz gurixago izan diten. ECocin 49.
    azpisarrera-5
    GURIZKO (Adnom.).
    Legorraldiaren mugan dagon fede gurizko poz ori dugu osasungarrienik. Or QA 176.

    guri

    guri
    << gupika 0 / 0 guritu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper