Harremana

    OEH - Bilaketa

    1072 emaitza zera bilaketarentzat

    Sarrera buruan (12)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eskuko.
    sense-1
    I . (Tras gen.).
    azpiadiera-1.1
    (SP, Dv, H).
    En su (mi, tu, etc.) poder; en su mano, a su disposición; bajo su autoridad, bajo su responsabilidad. " Eztut neure burua neure eskuko " SP. " Bere onthasunak ez ditu bere eskuko, il n'a pas la libre disposition de ses biens. Zure eskuko ematen dut ene etxea, je mets ma maison à votre disposition" Dv. Tr. Usado por autores septentrionales desde principios del s. XVII; al Sur, antes del s. XX, sólo lo encontramos en Guerrico (cf. tbn., con el significado de 'libre', en Mendiburu); a partir de aprox. 1930 su uso parece extenderse entre los meridionales. En DFrec hay 11 ejs.
    Ontasunak galtzen ditu sura kondemnatuak, / Baita orduraño bere eskuko izatuak. EZ Man I 97. Orai eskuen artean dugun denbora, prestatzen deraku geure Iaungoikoak, utzten deraku geure eskuko. Ax 162s (V 109). Zeren arimak libertatea du, bere burua bere eskuko du. Ib. 272 (V 181). Hura [sortea] gure eskuko nihola ere eztenaz geroztik. SP Phil 369. Gizonak bere zorthea ez du bere eskuko. Ch I 19, 2 (Mst haren photerian). Emasteak bere gorphutza ez du bere eskuko, baiñan bai senharrareneko. He 1 Cor 7, 4. Eta arte hek, ilhabete hek, gure eskuko ditugu? Lg II 250. Haren eskuko dela / gure erreinua. FrantzesB I 40. Zeruko dohain hura zure eskuko, zure manuko izanen duzula. Brtc 178. Berak emango dio dagokion kastigua edo saria; ori gure eskuko ezta. Gco II 72. Harzazu zure eskuetan nere eskuko den guzi-guzia. Dh 81. Loiola haren eskuko dela, Loiolan hura izanen dela bakharrik nausi. Laph 147. Jarri zen osoki Jesus maitearen eskuko. Jnn SBi 77. Duenaz geroz eternitatea bere eskuko. Elsb Fram 185. Jainkoak astearen sei egun zure eskuko uzten derauzkitzu. Arb Igand 124. Beren eskuko dituztela kargu guziak. HU Aurp 59. Aberea haren [lagunaren] eskuko utzirik. JE Bur 169. Lantegi bat beren eskuko artu. FIr 131. Orra oraiñ idekiak / ate eta leiuak, / baita ere zuen eskuko / ango kamiyuak. Yanzi 153. Banketxe handiak, halaber, bertzeen eskuko dira. JE Ber 72. Badituzute, zuen eskuko, zenbait eskubide. Ldi IL 64. Berak lortu nai zun emakumea beste baten eskuko zebillen. Etxde JJ 138. Egun guzia ene eskuko diat. JEtchep 55. Bizitza-legearen eskuko beti. "Sumiso a" . Gand Elorri 46. Geroko esperantza dut nere eskuko. Xa Odol 337. Hauen eskuko zen, bana-beste, liburu-larruztatzeko gela. Larre ArtzainE 159. Ez dut aukera neure eskuko. MIH 285.
    azpiadiera-1.1.1
    " Zure eskuko da horren egitea, il dépend de vous, il est en votre pouvoir de faire cela" Dv.
    azpiadiera-1.1.2
    (Adnominal).
    Euskalerria Zuretzat dago / zure eskuko mirabetzat! SMitx Aranz 178.
    azpiadiera-1.1.3
    (V-gip, L, BN, S, Sal, R ap. A ; Lar, H).
    (Precedido de posesivo anafórico).Libre, independiente, dueño de sí. "Ahorrar, dar libertad a un esclavo [...] bere eskuko egin " Lar. "Albedrío, libertad [...]. Ez naiz nere eskuko, no tengo albedrío" Ib. " Ni nere eskuko naiz, yo soy libre" A. " Bere eskuko da [...], es independiente" Ib. s.v. esku. Tr. Empleado por algunos autores septentrionales desde Pouvreau; al Sur aparece en Mendiburu y es bastante frecuente desde la tercera década del s. XX.
    Sekulan neure eskuko ezin iar naitekeien bezala. SP Phil 70. Badire batzuek bere eskuko izan nahi dutenak. Ch III 32, 1. Noizbait nagusi ta jabe onak goratu zion eskua [eskupekoari] ta egin zuen bere eskuko. Mb IArg I 211. Zuen eskuko izanen zarete. Dv Io 8, 36. Nire errugabea ikusita, nire eskuko itzi ninduen. Or Tormes 99. Errusin euren eskuko, euren buruaren jabe diran gizabatzak ete dagoz? Eguzk GizAuz 129. Errian omen aundiko, beren eskuko sortuak. Or Aitork 163. Maizterrak eta nekazariak norbere eskuko ta norbere buruen iabe gertarazi. Zait Plat 9. Bere eskuko izatea edo bere buruaren jabetasuna deritzaion almena. Vill Jaink 75. Fray Luis errugabe erizten eta bere eskuko uzten. Gazt MusIx 57. Ez zen Andre Poesi bere eskuko. Bazuen gidari argia: Andre Arrazoi. MIH 240.
    v. tbn. HeH Io 8, 36. Otx 129.
    azpiadiera-1.1.3.1
    (Det.).
    Bizitza latza beti, baño beti zintzoa, osasungarria, bere eskukoa ta baketsua. Or Mi I. Joskerak ere [...] arinagoa, bere eskukoagoa izan behar luke. MIH 241.
    azpiadiera-1.1.3.2
    Libre de, dueño de.
    Zerren semea ezta jaiotzen nai deuan amagandik, ezta bere eskuko batagandik ez jaiotzeko, ta besteagandik bai. Lar SermAzc 48.
    sense-2
    II . (Sust).
    azpiadiera-2.1
    1. (G-to, AN-gip-5vill).
    Persona que está bajo la autoridad de otros. "Súbdito" A. "Criadillo o maca (AN-5vill)" Inza RIEV 1928, 152.
    Jaunak nai duena egin behar du jaunaren eskukoak. Mb IArg I 182. Etxe barnean amaren eztigarri ta eskuko. Zait Sof 35.
    azpiadiera-2.2
    2. "Bastón, palo (AN)" Aq 508 (?) A.
    azpiadiera-2.3
    3. "Mano, el que es mano" Añ.
    azpiadiera-2.4
    4. Porteador (de contrabando).
    Berako eskukoak alkarrekin asarretu eta batek guardazibillei txibateatu. JAzpiroz 37.
    sense-3
    III . (Adj.).
    azpiadiera-3.1
    1. (Gralmente. pred.). "Libre [...], eskuko dana " Lar, Añ. "Bienes libres, burgemáticos, on liberak, onasun eskukoak " Lar.
    Zuberotarren pastoralak baino eskukoagoko zerbaiten egiterat atrebitu dena. Ox GH 1924, 508. Artxu erderari lotuegia bere itzulpenetan; Goietxe eskukoago duzu. Or EEs 1927, 214. Nerekin batera yoatea naiago baduzu, autetsi ta agindu. Eskuko zera. Zait Sof 124. Ontan ez baita giza-emerik, ez iudurik, ez grezitarrik, ez menpeko ez eskuko danik. "Neque servus neque liber" . Or Aitork 405. Illen artean bakarrik eskuko zana. Ib. 300.
    azpiadiera-3.1.1
    (Tener, etc.) a su disposición.
    Munduan den on guztia / duelarik eskuko. EZ Noel 52. Bethi hartuko duk denbora / Othoitz onen egiteko; / Othoitzak behar darok eman / hire denbora eskuko. Gç 109. Zerua eta ifernua biak eskuko ditut orai. Dv LEd 272. Hogoita hameka eta eskua badu, halako gizon bat eskuko duenak. Aspaldi han egoki, bazakien hango gizon eta xokho guzien berri. Zerb Metsiko 187. Eskuko duzu hainbertze Gaztek [...] amestu duten Eguna. Iratz 106. Txapelapetik nere buruak / aukera oro eskuko. Berron Kijote 27. Hain eskuko duen euskara. MEIG II 57.
    v. tbn. Zait Sof 78.
    azpiadiera-3.2
    2. " Esküko, aisé à faire" Lrq s.v. esku.
    azpiadiera-3.3
    3. Conveniente, satisfactorio.
    Harma bat erosi eta ez baduzue eskukoa, ordaina emanen dautzue Léon Barthe saltzaileak. GAlm 1931, 95.
    azpiadiera-3.4
    4. Servil.
    Euskalki "arrotzen" hiztegiaz den bezainbatean, Ubillos izan genuen, nik uste, Larramendiren imitatzailerik eskukoena. MEIG V 106.

    eskuko

    eskuko
    << eskukide 0 / 0 eskultore >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper